NIEUWS SEPT 2018 MONA zoekt nieuwe vrijwilligers voor het Lokaal Fonds pagina 2-3 Neem zelf deel aan het project TABLOO pagina 6-7 A
MONA ZOEKT NIEUWE VRIJWILLIGERS VOOR DE STICHTING LOKAAL FONDS Het Uitvoerend Comité Mol heeft achter de schermen twee jaar hard gewerkt. Na twee jaar is het tijd om enkele nieuwe vrijwilligers de kans te geven deel te nemen aan de activiteiten van het Lokaal Fonds. Daarom gaat MONA vzw op zoek naar geëngageerde inwoners van Mol die hun steentje willen bijdragen Inspelen op actuele noden en behoeften De Stichting Lokaal Fonds wil in de gemeente Dessel en Mol meerwaarde creëren en de levenskwaliteit verhogen door projecten en activiteiten in de gemeenten financieel te ondersteunen. Daarnaast wil het Lokaal Fonds een draagvlak creëren voor de berging voor categorie A-afval. Het Lokaal Fonds wordt minimum 300 jaar in stand gehouden om zo het draagvlak ook te bestendigen bij de toekomstige generaties, die ook te maken zullen krijgen met de berging in Dessel. Binnen het Lokaal Fonds zal het Uitvoerend Comité Mol projectoproepen lanceren en projecten selecteren. Zo kan het Lokaal Fonds tegemoet komen aan de actuele noden en behoeften in de Molse gemeenschap. Kan jij het Comité versterken? Stel je kandidaat vóór 12 oktober! Bottom-up Wie kent de gemeenschap beter dan de leden van die gemeenschap, de mensen zelf? Zij zijn immers expert door ervaring. Daarom kiest het Uitvoerend Comité Mol ervoor bottom-up te werken en initiatieven uit de gemeenschap naar boven te laten komen. Ook de leden van het Uitvoerend Comité komen uit verschillende uithoeken van Mol. Iedereen boven de 18 jaar en met een hart voor Mol kan zich kandidaat stellen. 2
DE MOLSE VOORWAARDEN De Molse voorwaarden voor het aanvaarden van de berging KAN JIJ HET COMITÉ VERSTERKEN? Spreekt het Lokaal Fonds jou aan en wil jij je inzetten voor een betere levenskwaliteit in de Molse gemeenschap? Stel je dan kandidaat Het aanmeldingsformulier vind je op de website van MONA vzw www.monavzw.be. Bezorg het aanmeldingsformulier vóór 12 oktober 2018 aan het secretariaat via info@monavzw.be. Meer info via info@monavzw.be of tel: 014/31.33.87. Of kom even langs op het secretariaat! VEILIGHEID Maximale veiligheid Toezichtsprogramma TEWERKSTELLING & BEHOUD NUCLEAIRE KNOW HOW Maximale lokale tewerkstelling Behouden van nucleaire kennis in de streek NOODPLANNING Optimaliseren nucleaire noodplanning Noodplanning bekend maken bij bevolking Optimaliseren bestaande hulpdiensten & medische infrastructuur INSPRAAK Blijvende inspraak voor de Molse bevolking Intergemeentelijke samenwerking MILIEU & GEZONDHEID Vermijden van impact op het milieu Verlies aan natuurwaarde beperken & compenseren Gezondheidsstudie HET LOKAAL FONDS Duidelijke en blijvende band behouden met de berging Inspelen op veranderende noden in de samenleving MONA 3.0 Organiseren van lokaal overleg voor een veilige berging Een blijvende verankering in de Molse gemeenschap Toezien op de verdere uitwerking van alle voorwaarden Een eenvoudige organisatie waar iedereen welkom is Kennis verzamelen, bundelen en delen A3
HET OPPERVLAKTEBERGINGS PROJECT De geplande bouwwerken zorgen voor tewerkstelling in onze streek In 2013 vroeg NIRAS bj het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) een nucleaire vergunning aan voor de bouw van een bergingsinstallatie in Dessel. Het FANC bestudeerde het veiligheidsdossier grondig en stelde NIRAS 300 vragen. Een arbeidsintensief proces dat eind 2017 zijn vruchten afwierp. Het FANC heeft eind 2017 schriftelijk bevestigd dat alle vragen, die in deze fase moesten worden beantwoord, beantwoord zijn. NIRAS verwerkt nu alle antwoorden in het omvangrijke veiligheidsdossier. Het FANC zal het aangepaste dossier controleren en voorleggen aan de Wetenschappelijke Raad. De Wetenschappelijke Raad brengt advies uit over de uitreiking van de nucleaire vergunning. Na een eerste positief advies zal het dossier nog een heel traject afleggen. Zo krijgt ook u, inwoner van Mol, de kans om het dossier in te kijken en opmerkingen te formuleren. Tot slot zal de Wetenschappelijke Raad een definitief advies uitbrengen en kan NIRAS starten met de bouw van de bergingsmodules. Als het ganse proces vlot verloopt, ontvangt NIRAS de nucleaire vergunning misschein eind 2019... MONA volgt dit verder voor u op, we komen er in de volgende magazines op terug. 4
DE OPPERVLAKTEBERGING IN VOGELVLUCHT De bergingsinstallatie zal gebouwd worden op het grondgebied Dessel, grenzend aan de gemeente Mol. Op deze site worden verschillende gebouwen ingeplant volgens een logische keten. De afstanden die het afval, de caissons en de monolieten moeten afleggen, worden op deze manier zo kort mogelijk gehouden. 1. Kade en ontsluitingsweg 2. Caissonfabriek 3. Installatie Productie Monolieten (IPM) 4. Bergingsmodules 5. Toegangscluster 6. Opslaggebouw STARTSCHOT VOOR IPM NIRAS startte dit voorjaar met de bouw van de Installatie voor de Productie van Monolieten (IPM) IPM is het eerste gebouw dat op het bergingsterrein wordt opgetrokken. In de IPM zullen vaten met radioactief afval verpakt worden in betonnen kisten (caissons), die afkomstig zijn uit de caissonfabriek. De caissonfabriek zal ook vlak bij de bergingsinstallatie gelegen zijn. Vervolgens worden de caissons verder opgevuld met mortel en vormen zo de uiteindelijke monolieten. Ongeveer duizend exemplaren zullen er jaarlijks geproduceerd worden en in de berging geplaatst worden. De realisatie van deze installatie kadert in de toekomstige oppervlakteberging die ten westen van Belgoprocess site 1 komt. De werkgroep Opvolging Berging volgt dit verder voor u op. In onze volgende magazines komen we hier uiteraard op terug. 5
NEEM ZELF DEEL AAN HET PROJECT TABLOO De bouw van TABLOO gaat binnenkort van start. Het communicatiecentrum in Dessel wordt een heus informatieen gemeenschapscentrum waar mensen kunnen samenkomen, ontspannen, cultuur beleven, en kennis opdoen. Om van TABLOO een echt gemeenschapscentrum te maken, krijgen de inwoners van Dessel en Mol de kans om zelf mee in het project te stappen en het centrum vorm te geven. Dat geldt zeker voor de uitbating later, maar start eigenlijk nu al, bij de voorbereiding. Uitwerking van de expo Een van de blikvangers is de permanente expo op de eerste verdieping van TABLOO. Deze tentoonstelling rond wetenschap, geschiedenis en radioactiviteit, wordt een interactieve beleving die laagdrempelig en voor verschillende doelgroepen toegankelijk is. De bouwplannen liggen klaar. De indeling van de ruimtes en grote lijnen van de expo werden al door vrijwilligers van MONA en STORA uitgetekend. Maar de teksten en concrete uitwerking van de expo en enkele lokalen in TABLOO, ontbreken nog. Participatie, ook iets voor u? De partnerschappen en NIRAS zetten voor de uitwerking van teksten, audio- en beeldmateriaal een participatief proces op, zoals ook voor de vormgeving van het catproject gebeurde. Vrijwilligers met diverse interesses en expertises kunnen heel concreet meewerken aan de expo in TABLOO en de invulling van enkele lokalen. MONA vzw zoekt daarom mensen met o.a.: didactische kennis, kennis van of interesse in interieur, inrichting, filosofie, geologie, fysica, toerisme, natuurkennis, taal, communicatie, kunst enz. In kleine werkgroepjes van 3 à 4 personen wordt telkens in tijdelijke deelprojecten een afgebakend stuk uitgewerkt. De deelprojecten worden ingedeeld volgens thema, zoals straling, energie, beheer van radioactief afval, tijd, geschiedenis van de wetenschap, participatie enz. De deelnemers worden betrokken bij de uitwerking van de inhoud (tekst en beeld), maar worden ook op de hoogte gehouden van uitvoeringstechnieken van de aannemer en multimedia. Verder worden de werkgroepjes betrokken bij testen en opleveringen in het atelier van de bouwer. 6
Planning Wil jij Tabloo helpen realiseren? De eerste werkgroepjes starten in januari 2019. Daarna worden op regelmatige tijdstippen nieuwe werkgroepjes gelanceerd. Je kan dus starten wanneer het jou uitkomt! Alle deelprojecten moeten uiteindelijk afgerond zijn tegen juni 2020. De werkgroepjes komen minstens 1x per maand samen. Niet ieder deelproject duurt even lang of vraagt evenveel inspanning. Omdat niet alle werkgroepjes tegelijk opstarten, kan je je ook voor meerdere werkgroepjes inschrijven. Zo heb je zelf in de hand wanneer en hoe intensief je deelneemt! Ondersteuning Kom dan naar de info avond op 25 oktober om 19u30 De werkgroepjes worden professioneel ondersteund door medewerkers van de partnerschappen en NIRAS, die al lang met het project bezig zijn. Ook het ontwerpbureau Bailleul staat klaar om informatie aan te reiken en ideeën te helpen concretiseren. Meer info Op 25 oktober organiseert NIRAS een informatie avond over TABLOO, de opstellingen in de expo ende deelprojecten. Datum: donderdag 25 oktober 2018 Uur: 19u30 Locatie: Scholeke Brasel, Sportpark 2, 2480 Dessel Meer informatie vind je op de website van MONA vzw www.monavzw.be of kan opgevraagd worden bij het secretariaat van MONA vzw. Inschrijving Je kan tot 30 november 2018 inschrijven voor één of meerdere deelprojecten via het secretariaat van MONA vzw - info@monavzw.be. Stuur een mailtje met de volgende info: naam, telefoonnummer, deelproject(en) waaraan je wil meewerken, domein van expertise of kennis, periode waarin je je kan vrijmaken. A7
OP WEG NAAR MONA 3.0 In de periode januari - mei 2018 is MONA op toekomstverkenning gegaan. Het doel van het gehele verkenningstraject was om nieuwe wenkende perspectieven voor het partnerschap MONA te ontwerpen zodat MONA ook de komende jaren toekomstbestendig blijft. Sinds 2013 voert NIRAS voorbereidende werken uit op de bergingssite. Het project evolueerde van de ontwerpfase naar de uitvoeringsfase. Diverse maatschappelijke projecten zijn ondertussen uit de startblokken geschoten. Ook voor de partnerschappen breekt er een nieuwe fase aan in het participatief proces, waardoor de klemtonen van MONA mee verschuiven. Een concreet actieplan De voorbije jaren hebben de vrijwilligers van MONA heel wat kennis opgebouwd. Hoe behouden we deze kennis? Hoe dragen we deze kennis over aan nieuwe leden? Reflecteren over de huidige werking MONA grijpt dit kantelmoment aan om te reflecteren over de huidige werking en heeft nagedacht over de veranderingen die vandaag, morgen en overmorgen op ons kunnen afkomen. Deze veranderingen kunnen leiden tot nieuwe noden, behoeften en mogelijkheden voor het partnerschap. Het cat-bergingsproject gaat een nieuwe fase in, waardoor er een nieuwe fase aanbreekt in het participatieve proces. Ook beseft MONA dat er nood is aan verjonging en nieuwe leden. MONA ziet het als een uitdaging om vooral de jongere generatie mee aan boord te krijgen. Het collectieve geheugen van de berging levendig houden is een belangrijke taak voor MONA. Het voortbestaan van het partnerschap is hier cruciaal. Een concreet actieplan zal de visie van MONA schetsen op het partnerschap van morgen. Daarnaast bevat het ook acties die in de toekomst vertaald moeten worden naar concrete ideeëen en verwezenlijkingen. 8
Zet MONA vzw in de kijker! TE KIJK GEZET Om de ouders van kleuters meer te betrekken bij de school van hun kind, stelt het Katholiek Onderwijs Mol speltassen met educatief materiaal ter beschikking. Het project richt zich vooral op kinderen en ouders uit sociaal zwakkere milieus om zo extra kansen te bieden voor de ontwikkeling van het kind. Met een jaarlijkse mountainbikerit, bosloop en motorritten zet Mollenrit vzw zich in ten voordele van de Molse vereniging Help Brandwonden Kids. Een hele week kunnen liefhebbers deelnemen aan de activiteiten, met als afsluiter een gezellig muziekfeest. Om de twee weken komen de leden van DOKA samen om recent gemaakte foto s te bekijken en te bespreken, tips en tricks uit te wisselen of te luisteren naar een gastspreker die zijn werk komt voorstellen. Help je vereniging vooruit! Meer informatie op www.monavzw.be Verschillende toeristische en culturele activiteiten in Mol worden ondersteund door VVV Mol. Een van deze projecten is de jaarlijkse streekproductenmarkt aan de abdij van Postel. Ook het informatiepunt in Postel wordt bevolkt door vrijwilligers van de vereniging. 9
NUCLEAIR NIEUWS UIT DE REGIO WAT WEET JE NOG (NIET) OVER JODIUMPILLEN? Ze worden gratis ter beschikking gesteld. Wie in een straal van 20km rond een nucleaire installatie woont, kan bij de apotheker gratis een doosje afhalen. Het is een goed idee om jodiumpillen in huis te hebben, ook al is de kans erg groot dat je ze nooit hoeft te gebruiken. Jodiumpillen beschermen tegen de mogelijke gevaren van radioactief jodium, maar niet tegen andere radioactieve stoffen. Bij een nucleair ongeval komen verschillende radioactieve stoffen vrij, waaronder radioactief jodium. Radioactief jodium wordt opgenomen in de schildklier en kan dan de kans op (schildklier)kanker verhogen. Door het innemen van jodiumpillen bij een nucleaire ramp, wordt de schildklier verzadigd zodat het radioactieve jodium niet wordt opgenomen. Andere radioactieve stoffen kunnen nog steeds schadelijk zijn. De aanbevolen dosis verschilt per leeftijd. Omdat de schildklier van jonge mensen nog niet volgroeid is, is deze groep erg kwetsbaar. Daarom hebben vooral jongeren, kinderen en ongeboren baby s (via inname door de moeder) baat bij jodiumpillen. Neem echter niet zomaar jodiumpillen in, maar volg de aanbevelingen van de overheid. De dosis en de duur van inname hangen sterk af van de aard en de hoeveelheid van de vrijgekomen stoffen. Als je ouder bent dan 40, heb je waarschijnlijk geen baat meer bij jodiumpillen. De inname van jodiumpillen wordt niet systematisch aangeraden voor wie ouder is dan 40. Ook bij bepaalde aandoeningen wordt de inname afgeraden. Preventief innemen heeft geen zin. Het effect van jodium is tijdelijk. Daarom hangt de werking sterk af van het tijdstip van inname. Bij een nucleair ongeval wordt de neerslag van radioactieve stoffen door experten berekend zodat de overheid burgers op het juiste moment een signaal kan geven. WAT TE DOEN BIJ EEN NUCLEAIR ONGEVAL? 3 EENVOUDIGE MAATREGELEN...» blijf binnen of ga naar binnen» sluit ramen en deuren en zet de ventilatie uit» luister naar de aanbevelingen van de overheid via radio, tv, internet en BE-alert 10 Lees meer hierover op www.nucleairrisico.be
1 2 3 4 KRUISWOORDRAADSEL Vul het kruiswoordraadsel in en stuur ons uw oplossing per post of e-mail voor 31/07/2018. Uit de juiste antwoorden trekken we één winnaar. Hij of zij ontvangt een waardebon om te besteden bij de Molse handelaars. De winnaar van februari 2018 is A. Kennes. Proficiat! Functie van TABLOO naast informatieen ontmoetingscentrum Verwarmingsexperiment in het ondergronds laboratorium Het lespakket werd gemaakt op maat van kinderen in de... Geologische laag, zeer geschikt voor de berging van hoogradioactief afval 5 Kringen in een kerncentrale waarin elektriciteit wordt opgewekt 6 Verenigingen doen acties om MONA meer... te maken 7 Onderzoekscentrum waar experimenten gebeuren HOE LID WORDEN? Ben je inwoner van Mol en wil je meer weten over de nucleaire zaken in Mol en de bredere regio? Ben je geïnteresseerd in de sociale en economische aspecten van de toekomstige berging? Wil je meebouwen aan de toekomst van MONA? Grijp dan nu je kans en schrijf je in bij één van de wergroepen! Inschrijven kan op het MONA-secretariaat of via info@monavzw.be 1 1 2 3 4 5 6 7 Like ons op FACEBOOK Volg ons op TWITTER CONTACT Mols Overleg Nucleair Afval Markt 62, bus 3 2400 Mol TEL. 014/31.33.87 info@monavzw.be www.monavzw.be OPENINGSUREN MA /DI /DO /VR 10.00-12.00 en 14.00-16.00 en na afspraak V.U.: Jef Verrees, Markt 62/3, Mol Foto's: NIRAS, SCK-CEN, Belgoprocess A11
HET VERHAAL VAN TABLOO START BIJ JOU Tabloo? Tabloo is het nieuwe communicatiecentrum van NIRAS en de partnerschappen STORA en MONA. Het opent voorjaar 2022 de deuren. In Tabloo kom je meer te weten over het beheer van radioactief afval en de berging ervan. Het wordt een levendige plek met plaats voor een grote permanente expo, tijdelijke tentoonstellingen en workshops. Tabloo heeft ook heel wat te bieden voor het lokale gemeenschapsleven. In het gebouw worden polyvalente ruimtes van verschillende groottes en een mooie theaterzaal gebouwd, die ter beschikking staan voor inwoners en verenigingen uit de regio En wat heb jij daar mee te maken? Wij zoeken inwoners van Dessel en Mol die zin hebben om van Tabloo de referentie te maken voor informatie over het beheer van radioactief afval. Een toeristische trekpleister, met interessante troeven voor het gemeenschapsleven. Nieuwsgierig? Kom naar onze infoavond en ontdek welke rol jij in dit verhaal kan spelen. Dag: 25 oktober 2018 om 19u30 Waar: Scholeke Brasel, Sportpark 2, Dessel Vragen: info@nirond.be Wil jij Tabloo mee realiseren? Kom op donderdag 25 oktober 2018 om 19u30 naar de infoavond in Scholeke Brasel, Sportpark 2, Dessel 12