EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.12.2017 COM(2017) 830 final Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot aanvulling van het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk van Groot- Brittannië en Noord-Ierland over een akkoord betreffende de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie NL NL
TOELICHTING 1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL Motivering en doel van het voorstel Artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie bepaalt dat elke lidstaat overeenkomstig zijn grondwettelijke bepalingen kan besluiten zich uit de Unie terug te trekken en van dat besluit kennis geeft aan de Europese Raad. In het licht van de richtsnoeren van de Europese Raad sluit de Unie na onderhandelingen met deze staat een akkoord over de voorwaarden voor zijn terugtrekking, waarbij rekening wordt gehouden met het kader van de toekomstige betrekkingen van die staat met de Unie. Op 29 maart 2017 heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Raad kennis gegeven van zijn voornemen zich terug te trekken uit de Europese Unie en uit de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. Op 29 april 2017 heeft de Europese Raad richtsnoeren vastgesteld die het kader bepalen voor de onderhandelingen uit hoofde van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie en de algemene beginselen bevatten die de Unie tijdens de gehele onderhandelingscyclus zal volgen. Op 5 april 2017 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen over onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk na de kennisgeving van het voornemen om zich uit de Europese Unie terug te trekken. Op 22 mei 2017 heeft de Raad machtiging verleend tot het openen van onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk over een akkoord betreffende de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie en richtsnoeren vastgesteld voor de onderhandelingen over een akkoord ( het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 ). De onderhandelingen werden geopend op 19 juni 2017. De eerste fase van de onderhandelingen spitste zich in overeenstemming met de richtsnoeren van de Europese Raad en de onderhandelingsrichtsnoeren van de Raad toe op de rechten van burgers, de financiële regeling, de situatie op het eiland Ierland, andere kwesties in verband met het uiteengaan en de governance van het terugtrekkingsakkoord. Op 3 oktober 2017 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen over de stand van de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk. Gelet op de tot dan gemaakte vorderingen, heeft de Europese Raad op 20 oktober 2017 gevraagd de werkzaamheden voort te zetten, teneinde de bereikte convergentie te consolideren en de onderhandelingen te kunnen voortzetten om zo spoedig mogelijk te kunnen overgegaan tot de tweede fase van de onderhandelingen. Tegen deze achtergrond heeft de Europese Raad de Raad verzocht samen met de Commissie als onderhandelaar van de Unie interne voorbereidende besprekingen te beginnen over mogelijke overgangsregelingen. Op 13 december 2017 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen over de stand van de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk. Op basis van: NL 1 NL
de aanbeveling gedaan in de mededeling van de Commissie van 8 december 2017 inzake de stand van de vorderingen met de onderhandelingen die met het Verenigd Koninkrijk worden gevoerd uit hoofde van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie 1, het gezamenlijk verslag van 8 december 2017 van de onderhandelaars van de Europese Unie en de regering van het Verenigd Koninkrijk over de vooruitgang tijdens fase 1 van de onderhandelingen uit hoofde van artikel 50 VEU inzake de ordelijke terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, waarop de aanbeveling van de Commissie gebaseerd is, heeft de Europese Raad zich op 15 december 2017 verheugd getoond over de in de eerste fase van de onderhandelingen geboekte vooruitgang en besloten dat die vooruitgang voldoende is om over te gaan tot de tweede fase, die gewijd zal zijn aan de overgangsregeling en het kader voor de toekomstige betrekkingen. De Europese Raad heeft de Commissie als onderhandelaar van de Unie en het Verenigd Koninkrijk ertoe opgeroepen de werkzaamheden met betrekking tot alle aspecten van de terugtrekking, ook die welke tijdens de eerste fase niet aan de orde zijn gekomen, te voltooien conform de richtsnoeren van de Europese Raad van 29 april 2017, de behaalde resultaten te consolideren en te beginnen met het opstellen van de desbetreffende delen van het terugtrekkingsakkoord. De Europese Raad heeft tevens onderstreept dat de onderhandelingen in de tweede fase enkel kunnen vorderen zolang alle tijdens de eerste fase gedane toezeggingen integraal worden nagekomen en deze zo snel mogelijk getrouw in een juridische vorm worden gegoten. Tijdens de tweede fase van de onderhandelingen dienen de werkzaamheden voor gedetailleerde regelingen ter uitvoering van de beginselen en toezeggingen die met betrekking tot het eiland Ierland zijn neergelegd in het gezamenlijk verslag, gelet op de specifieke aard van de vraagstukken, te worden voortgezet als afzonderlijk deel, waarbij sommige beginselen en toezeggingen moeten worden vertaald in het terugtrekkingsakkoord en andere in het kader voor de toekomstige betrekkingen. Grondrechten Volgens artikel 6 van het Verdrag betreffende de Europese Unie erkent de Unie de rechten, vrijheden en beginselen die zijn vastgesteld in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, dat dezelfde juridische waarde heeft als de Verdragen. De grondrechten, zoals zij worden gewaarborgd door het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en zoals zij voortvloeien uit de constitutionele tradities die de lidstaten gemeen hebben, maken bovendien als algemene beginselen deel uit van het recht van de Unie. Deze rechten, vrijheden en beginselen blijven volledig behouden en beschermd in de Unie, zowel tijdens het onderhandelingsproces met het Verenigd Koninkrijk op grond van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, met inbegrip van eventuele overgangsregelingen, als na de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Unie. 2. RECHTSGRONDSLAG Rechtsgrondslag Het Verenigd Koninkrijk heeft kennis gegeven van zijn voornemen zich terug te trekken uit de Europese Unie. Bijgevolg is artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie de 1 COM(2017) 784 final. NL 2 NL
rechtsgrondslag voor de onderhandelingen over en de sluiting van een terugtrekkingsakkoord. Overgangsregelingen kunnen alleen worden vastgesteld in het terugtrekkingsakkoord. Er zij op gewezen dat volgens artikel 106 bis van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie eveneens van toepassing is op de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. Overeenkomstig artikel 218, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, waarnaar in artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie wordt verwezen, doet de Commissie aanbevelingen aan de Raad, die een besluit houdende machtiging tot het openen van de onderhandelingen vaststelt en de onderhandelaar van de Unie aanwijst. Het besluit van de Raad tot aanvulling van het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 wordt vastgesteld volgens dezelfde procedure. Keuze van het instrument Overeenkomstig artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie dient met het Verenigd Koninkrijk te worden onderhandeld over een akkoord over de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie. Artikel 218, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie bepaalt dat de Commissie aanbevelingen moet doen aan de Raad, die een besluit dient vast te stellen waarbij de onderhandelaar van de Unie wordt aangewezen en waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen. Een besluit van de Raad is het passende instrument om het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 aan te vullen. 3. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING Deze aanbeveling heeft naar verwachting geen onmiddellijke gevolgen voor de begroting, voor wat betreft het onderhandelingsproces. Er zij aan herinnerd dat de budgettaire gevolgen van het akkoord op grond van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie zullen worden verduidelijkt wanneer de passende voorstellen betreffende de ondertekening en de sluiting van het terugtrekkingsakkoord worden ingediend. 4. OVERIGE ELEMENTEN Toelichting bij de specifieke bepalingen van het voorstel Artikel 1 van het aanbevolen besluit van de Raad vormt een aanvulling op het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 om de Commissie te machtigen in het kader van de onderhandelingen over een akkoord met het Verenigd Koninkrijk over de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie te onderhandelen over alle resterende vraagstukken met betrekking tot de ordelijke terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk en over eventueel noodzakelijke overgangsregelingen. Publicatie van het besluit en de in de bijlage opgenomen onderhandelingsrichtsnoeren Zoals voor de eerdere onderhandelingsrichtsnoeren, stelt de Commissie aan de Raad voor het besluit tot aanvulling van het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 houdende machtiging tot het openen van onderhandelingen over een akkoord met het Verenigd Koninkrijk van Groot- Brittannië en Noord-Ierland over de voorwaarden voor de terugtrekking uit de Europese Unie en tot aanstelling van de Commissie als onderhandelaar van de Unie, alsmede de in de bijlage opgenomen onderhandelingsrichtsnoeren, openbaar te maken. NL 3 NL
Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot aanvulling van het Besluit van de Raad van 22 mei 2017 waarbij machtiging wordt verleend tot het openen van onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk van Groot- Brittannië en Noord-Ierland over een akkoord betreffende de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Gezien de Verdragen, en met name artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, in samenhang met artikel 218, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, Gezien de richtsnoeren van de Europese Raad, Gezien de aanbeveling van de Europese Commissie, Overwegende hetgeen volgt: (1) Op 29 april 2017 heeft de Europese Raad richtsnoeren vastgesteld die het kader bepalen voor de onderhandelingen uit hoofde van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie en de algemene beginselen bevatten die de Unie tijdens de gehele onderhandelingscyclus zal volgen. (2) Op 22 mei 2017 heeft de Raad machtiging verleend tot het openen van onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland over een akkoord betreffende de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie en richtsnoeren vastgesteld voor de onderhandelingen over een akkoord. (3) De onderhandelingen werden geopend op 19 juni 2017. (4) Op 3 oktober 2017 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen over de stand van de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk. (5) Gelet op de tot dan gemaakte vorderingen, heeft de Europese Raad op 20 oktober 2017 gevraagd de werkzaamheden voort te zetten, teneinde de bereikte convergentie te consolideren en de onderhandelingen te kunnen voortzetten om zo spoedig mogelijk te kunnen overgegaan tot de tweede fase van de onderhandelingen. Tegen deze achtergrond heeft de Europese Raad de Raad verzocht samen met de Commissie als onderhandelaar van de Unie interne voorbereidende besprekingen te beginnen over mogelijke overgangsregelingen. (6) In haar mededeling van 8 december 2017 inzake de stand van de vorderingen met de onderhandelingen die met het Verenigd Koninkrijk worden gevoerd uit hoofde van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, heeft de Commissie de Europese Raad aanbevolen te concluderen dat voldoende vooruitgang was geboekt in de eerste fase van de onderhandelingen over de ordelijke terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, waarna de onderhandelingen de tweede fase zouden kunnen ingaan. De Commissie heeft ook verklaard dat zij bereid was om onmiddellijk te beginnen met de werkzaamheden inzake overgangsregelingen indien de Europese Raad daartoe zou besluiten. NL 4 NL
(7) De aanbeveling van de Commissie was gebaseerd op het gezamenlijk verslag van 8 december 2017 van de onderhandelaars van de Europese Unie en de regering van het Verenigd Koninkrijk over de vooruitgang tijdens fase 1 van de onderhandelingen uit hoofde van artikel 50 VEU inzake de ordelijke terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. (8) Op 13 december 2017 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen over de stand van de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk. (9) In zijn richtsnoeren van 15 december 2017 heeft de Europese Raad zich verheugd getoond over de in de eerste fase van de onderhandelingen geboekte vooruitgang en besloten dat die vooruitgang voldoende is om over te gaan tot de tweede fase, die gewijd zal zijn aan de overgangsregeling en het kader voor de toekomstige betrekkingen. De Europese Raad heeft de Commissie als onderhandelaar van de Unie en het Verenigd Koninkrijk ertoe opgeroepen de werkzaamheden met betrekking tot alle aspecten van de terugtrekking, ook die welke tijdens de eerste fase niet aan de orde zijn gekomen, te voltooien conform de richtsnoeren van de Europese Raad van 29 april 2017 en de behaalde resultaten te consolideren, in het bijzonder door de desbetreffende delen van het terugtrekkingsakkoord op te stellen. De Europese Raad verzocht de Commissie om passende aanbevelingen daartoe te doen en de Raad om aanvullende onderhandelingsrichtsnoeren over de overgangsregelingen vast te stellen. (10) Het is derhalve noodzakelijk de in de bijlage bij het besluit van de Raad van 22 mei 2017 vastgestelde onderhandelingsrichtsnoeren aan te vullen. (11) Overeenkomstig artikel 106 bis van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie is artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie van toepassing op de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD: Artikel 1 De Commissie voert de onderhandelingen, namens de Unie, over een akkoord met het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland betreffende de voorwaarden voor zijn terugtrekking uit de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, waarbij rekening wordt gehouden met het kader van de toekomstige betrekkingen van die staat met de Unie, in het licht van de door de Europese Raad vastgestelde richtsnoeren en in overeenstemming met de onderhandelingsrichtsnoeren in de bijlage bij het Besluit van de Raad van 22 mei 2017, aangevuld met de onderhandelingsrichtsnoeren in de bijlage bij dit besluit. Dit besluit is gericht tot de Commissie. Gedaan te Brussel, Artikel 2 Voor de Raad De voorzitter NL 5 NL