Nieuwsbrief WBG Waalwijk Weidevogelbeschermingsgroep Waalwijk werkzaam in de gemeenten Waalwijk en Heusden onder begeleiding van het Brabants Landschap Zevende jaargang, nummer 1 2016 Coördinatoren: Harry Keijzer Henk Bergmans tel. 0416-335156 tel. 0416-338856 harry.keijzer@zonnet.nl h.th.bergmans@home.nl 11 april Eerste nieuwsbrief 2016 Met onze startavond op 14 maart is voor ons het weidevogelseizoen begonnen! Inmiddels zijn alle groepen meerdere keren het veld in geweest en wel met wisselend succes. Deze brief informeert jullie over de eerste resultaten en indrukken. Vorig jaar startten we op 18 maart, dit jaar ongeveer op dezelfde dag, om precies te zijn op 16 maart. Eigenlijk heel normaal. Na een milde winter begon het voorjaar fris. Opvallend is ook dat de akkers over het algemeen nog vrij nat zijn, zoals enkele van ons hebben ervaren. Ook dit jaar ging groep 1 weer met succes als eerste van start. Nu was Cees Thijssen de gelukkige. Hij vond als eerste van onze groep Waalwijk e.o. een kievitsnest met één ei. Ad Rijken had ook aspiraties, zoals hij op de startavond meldde. Maar dat lukte niet. Hij moest op die bewuste 16 maart genoegen nemen met twee nestjes met twee eieren. Hij vond die ochtend wel de meeste eieren. Cees Thijssen, het eerste kievitsei op 16 maart Ad Rijken, de meeste kievitseieren. Foto s Addy Pullens Personele bezetting Onlangs liet Bob Rijken weten dat zijn zoon Willy ook geïnteresseerd is in ons beschermingswerk. Hij komt uit Sprang-Capelle en ging onlangs voor het eerst mee het veld in en wel met groep 5. Hij is daar erg welkom! We hopen, dat het direct op de eerste 1
dag vinden van een nest, hem voldoening heeft gegeven en vooral inspiratie om lang door te gaan met dit mooie en nuttige werk. Helaas zijn er enkele leden met fysieke klachten, maar ze blijven gelukkig meedoen! Alle groepen lijken voldoende bemand. Als straks het weer beter wordt en de vakantieperikelen de kop opsteken, zou het hier of daar wel eens wat kunnen gaan wringen. Mocht je mensen kennen die belangstelling hebben voor de weidevogelbescherming, neem ze gerust eens mee om te laten zien wat het werk inhoudt en hoe leuk het is. Wie weet willen ze zich wel aansluiten. Digitaal vastleggen van nestgegevens Vorig jaar hebben we voor het eerst de PDA s gebruikt. Ondanks wat kleine ongemakken (nauwkeurigheid en schermaflezing) hebben we er goed mee kunnen werken. We hopen dit jaar ook weer veel gemak van deze apparaten te hebben. Vorig jaar hebben we de zoekgegevens niet alleen digitaal, maar ook nog op papier - in de bekende veldboekjes - vastgelegd. De meeste groepen werken nu nog alleen met de PDA. Het vertrouwen in dit apparaat en in eigen kunnen groeit. Een nest vinden (Ben Kasper) en registreren met de PDA in een maanlandschap (Henk Pijnappels) Cursus Dit jaar waren er vanuit onze groep geen deelnemers voor de introductiecursus Weidevogelbescherming van het Brabants Landschap. Op onze startavond stelde Jochem Sloothaak als coördinator soortenbescherming van het BL, dat het wellicht nuttig is daar volgend jaar toch wel aandacht aan te besteden, mede vanwege nieuwe ontwikkelingen en ervaringen. We zullen er ons tegen die tijd op beraden. 2
Adressenlijst Jullie ontvingen allemaal de nieuwe bijgewerkte NAW-lijst. Mochten zich hier wijzigingen in voordoen, geef deze dan a.u.b. even door, ook die van de agrariërs. Dan blijft de lijst actueel. Ze is opgemaakt in Excel en zo mogelijk digitaal verzonden. Helaas blijkt de lijst voor enkele van onze leden (nog) niet te openen. Hopelijk biedt een PDF-exemplaar hen de oplossing. Zo niet, dan ontvangen zij, evenals de leden die niet over pc/internet beschikken, een geprinte versie. We proberen dit euvel op te lossen. Het eerste landelijke kievitsei Op 9 maart j.l. is in Sint Oedenrode het eerste Nederlandse kievitsei gevonden. Dus voor het eerst sinds jaren weer in Brabant. Loonwerkers Binnenkort gaan de loonwerkers weer aan de slag voor een aantal van onze agrariërs. Net zo als een paar jaar geleden, doen we middels een brief een beroep op hen om ook een steentje bij te dragen aan het handhaven van de weidevogelstand in ons gebied. En wel door bij het aantreffen van een nest het mandje en/of het nestmateriaal met de eieren even opzij te leggen en na de bewerking terug te leggen op ongeveer de oorspronkelijke plek, ingegraven tot de bovenrand van het mandje of nest. Hopelijk heeft het enig effect. Resultaten Ook dit jaar waren we weer benieuwd naar de resultaten van de eerste loopdagen van onze zoekgroepen. Die zijn sterk afhankelijk van de terrein- en weersomstandigheden, maar ook van de bewerkingen van het land door de boeren en loonwerkers. Op pagina 1 is al vermeld dat het voorjaar aan de koude kant is en de akkers nog nat. Na hun eerste terreinbezoeken, hebben alle zeven groepen hun zoekresultaten doorgestuurd naar de site van Landschapsbeheer Nederlanden. De naam van deze site is onlangs omgedoopt naar Boerenlandvogels Nederland. Je kunt daar zelf ook een kijkje nemen door op de site www.boerenlandvogelsnederland.nl in te loggen met twee keer NB47KIJKEN. Aan deze site ontlenen we onze cijfers voor deze nieuwsbrief. We vragen jullie en de contactpersonen van onze zeven groepen in het bijzonder, ons ook van andere informatie te blijven voorzien, zodat er ook tijdens het seizoen 2016 vier keer een lezenswaardige brief kan verschijnen. Tot nu toe vonden we samen 68 (37) nesten met totaal 246 (125) eieren, 65 nesten van de kievit, 1 van een wulp, 1 van een wilde eend en 1 van een Canadese gans. Het aantal gevonden nesten is ruim 80% meer dan vorig jaar na de eerste veldbezoeken rond dezelfde tijd. De getallen tussen haakjes () zijn de gegevens van de eerste ronde van vorig jaar. Dat geldt ook voor de cijfers hieronder, waar de resultaten per groep zijn vermeld per 8 april 2016. Ook vorig jaar hadden we al een aanmerkelijk betere start dan in het jaar daarvoor (2014). 3
Groep 1 van Antoon Muskens Totaal 23 (13) kievitsnesten met 83(47) eieren. Bovendien een nest van een wilde eend met 9 eieren en van een Canadese gans met 7 eieren. Antoon stuurde een overzichtje mee waaruit blijkt dat tot nu toe veel meer nesten gevonden zijn dan in de afgelopen 5 jaren op dezelfde datum. We vertelden al dat Cees Thijssen het eerste kievitsei in ons gebied vond. Al met al ook dit jaar weer een mooie start. Dankzij de natte akkers kon Addy op 16 maart melden: Ik heb ook voor weidevogel gespeeld. Ik zakte in de klei weg en ging ook maar een kuiltje draaien. Gelukkig was Antoon in mijn buurt die me uit die benarde positie heeft bevrijd en weer op de been heeft geholpen. Met klei besmeurd heb ik deze eerste ochtend rond gelopen. De groep zag verder in de afgelopen weken ondermeer 6 patrijzen, enkele wulpen, scholeksters, meerkoeten, zwanen en een paar buizerds. Nest wilde eend Nest Canadese gans. Foto s Addy Pullens Groep 2 van Ad Hooijmaijers Op een perceel van boer Hartgers vond deze groep het eerste wulpennest met twee eieren. Vorig jaar rond deze tijd waren er nog geen resultaten te melden. Ook hier waren er problemen om het hoofd boven water/de klei te houden, getuige onderstaande foto. Wulpennest Foto s Ad Hooijmaijers Gerard in de nesten! 4
Groep 3 van Henk Pijnappels Toen de groep half maart begon, werd er niets gevonden. De kieviten waren blijkbaar net terug aangezien ze nog in grote groepen rondvlogen en naar voedsel zochten. Zeer opvallend een groep van wel 50 wulpen op een weiland. De week daarop nog steeds veel wulpen. Op 24 maart werd het eerste kievitsnest met 3 eieren gevonden en op dezelfde akker ook 19 lege (proef?)nestjes. Omdat er ook voetstappen te zien waren (niet van de boer) werd er gevreesd voor eierrapers. Een week later, op 31 maart, waren de 3 eieren verdwenen, maar gelukkig werden wel 6 nieuwe legsels gevonden. De vraag was hoe zou dat verder uitpakken? Op 7 april waren gelukkig alle gevonden legsels nog aanwezig en vond de groep er nog 5 nieuwe bij. Totaal dus 12(2) legsels met 46(8) eieren. Genoemde 12 legsels liggen op één akker. Van de 7 percelen die de groep beheert is slechts die ene akker in trek bij de kieviten. Deze maïsakker is nogal kleiachtig en nat en afgelopen najaar omgeploegd. Voor de kievit aantrekkelijk maar voor de groepsleden een zwaar te belopen maanlandschap. De andere percelen zijn zanderiger of het zijn graslanden. Bijzondere vogels die gezien werden: tureluurs, een paar ooievaars paraderend op een maïsakker en een gans die een vaste tak heeft in een boom. Er werd ook twee keer een haas in zijn slaapje gestoord. V.l.n.r. Johan Kuijsten, Jan de Vos en Ben Kasper van groep 3. Foto Henk Pijnappels 5
Groep 4 van Sonja van den Hurk Toen de groep op 29 maart begon, vond Jan Broeren al na 50 meter lopen het eerste nest (een doelpunt in de eerste minuut!). Inmiddels zijn er 15 (16) kievitsnesten gevonden met 60 (62) eieren. Net als vorig jaar weer een mooie start. Daarnaast werden er ook gele en witte kwikstaarten en putters gezien. Het ontbreken van hazen viel de groep ook op. Ook hier zijn de percelen over het algemeen nog erg nat. Groep 5 van Stans van Dongen Voordat de groep op 1 april startte, lukte het Harry niet de PDA-gegevens te verversen. De zoekresultaten werden die dag dus handmatig op de smartphone ingevoerd. Na thuiskomst realiseerde hij zich dat hij sinds enkele maanden een nieuw modem heeft en dus ook een ander wachtwoord! Toen was het euvel snel verholpen, kon er ververst worden en de gegevens ingevoerd. Omdat dit met de coördinaten niet lukte, ging hij de volgende dag de nesten op het Herptsche Veld nog even langs. De boer, Frie Smits, was bezig de natte delen van de percelen met de cultivator los te trekken om zo een snellere droging van de akkers te krijgen. Hij had de nesten daarbij netjes ontzien en ook nog een nieuw nest gevonden en gemarkeerd! Op akkers van de andere boeren (tussen Elshoutse Zeedijk en Afwateringskanaal) werden nog geen resultaten geboekt. De groep heeft nu 9(1) kievitsnesten gevonden met 34 (4) eieren. Ten opzicht van de laatste jaren een forse vooruitgang. De groep zag verder watersnippen, een boerenzwaluw, enkele scholeksters en een ooievaar. Groep 6 van Henk Bergmans Tot nu toe werden er 4 (18) kievitsnesten met 15 (71) eieren gevonden op het noordelijke deel van de Gorseweide. Ook hier zijn de akkers nog nat. De eerste resultaten vallen wat tegen, de groep is beter gewend. Het aantal kieviten dat gezien werd, was niet overdadig, er moeten er nog wel bijkomen! Men werd wel verrast door een aantal opvliegende watersnippen en een viertal rondrennende hazen. Ook hier kwam de ooievaar in beeld en werden wulpen en scholeksters gehoord. Groep 7 van Dick Pol Op het zuidelijke deel van de Gorseweide werden 2(3) nesten gevonden met in totaal 8 (12) eieren. De resultaten waren hier matig, net als de weersomstandigheden, koud en winderig, op beide woensdagmiddagen. Hopelijk gaat het net als vorig jaar verder in het seizoen zowel qua weer als zoekresultaten beter. Het viel Dick op dat de kievitseieren aan de kleine kant waren. Er werd een koppeltje scholeksters gesignaleerd. Ook werd vastgesteld dat het nabijgelegen ooievaarsnest op het landgoedje Pax weer wordt bewoond. Conclusies Net als vorig jaar kunnen we wel tevreden zijn met de start van het seizoen. We vonden bijna het dubbele aantal nesten en eieren! Hopelijk gooien de naderende bouwlandbewerkingen geen roet in het eten en bewijzen de mandjes weer hun nut. 6
Knobbelzwanen langs de Valkenvoortweg. Foto Henk Pijnappels Wat natuurlijk wel heel vervelend blijft, zijn de minimale resultaten in het gebied tussen het Afwateringskanaal en de Elshoutse Zeedijk, waar de groepen 2 en 5 actief zijn. We hebben op dit moment nog geen gegevens van andere groepen uit Brabant, dus ook nog geen idee hoe de start elders is verlopen. 11 april 2016, Henk Bergmans en Harry Keijzer 7