NT00152_6 Nadere Toegang op inv. nr 6 uit het archief van het Stadsbestuur Rhenen, 1337-1851 (152) F. Gunther April 2017
Inleiding Dit document biedt een complete transcriptie van een deel van de bestuursnotulen van de gemeente Rhenen, de zogenaamde policieboeken, over de periode 1591-1593. 2
Transcriptie 6 van 1591 tot 1593 Policie bouck beginnende anno domini 1591 tot den 15 e junij 1593 Exitus nota probat [001] Alzoe den borgemeester Rochus van Dulcken bij de magistraet gecommitteert zijnde op het hoiren van Staten reeckeningen deur beveell ende van weegen dzelve magistraet mede gevordert ende verworffven heeft tlogijsgelt tot ontlastinge deeser stede, borgerije ende inwoonders vermoegens den approbatie van mijn edele heeren Staten in date den 4 en maij lestleden int welck doende dvoirnoemde borgemeester zoe van verteeringe, geschencken ende anders te coste gehadt heeft twintich karolus gulden, ses stuvers, acht penningen ende heeft dvoorscreven borgemeester mede gevordert ende gewacht nae het vorderen ende appoinctment vant zelve logijsgelt vier daegen des daechs tot 30 stuvers sulcx dat dvoorscreven geschenken ende vacatien in alles belopen ter somme van ses ende twintich karolus gulden, twee stuvers, acht penningen dwelck tgerecht bij deesen consenteert dat dvoirnoemde cameraer borgemeester vuijte stadts imposten ofte verhoginge hem zelve betale die hem in vuijtgeven gepasseert zullen worden. Actum presentibus substituut schoudt, schepenen omnes opten 10 en maij 1591. Alzoe tgerecht opten 14 en maij lestleden vereert heeft zijn excellentie grave Mauris van Nassaus onse genadigen heeren stadthouder, etc. treckende nae Zutpheen ende Deventer, met ses ende twintich cannen wijns dwelck Rochus van Dulcken cameraer borgemeester gelevert heeft, ordonneert tgerecht dvoirnoemde cameraer hem zelffs dvoorscreven cannen wijns te betalen ende dat [002] ijder can tot twintich stuvers ende zullen dzelve hem in reeckeninge gepasseert worden. Actum tot Rhenen den 21 en maij 1591. Die schoudt, borgemeesteren ende regierders der stede Rhenen doen te weeten allen den geenen die eenige huijsen, loijtsen, affdacken ofte anders naeden brandt van 1585 met 3
weeck dack gedeckt hebben aff te breecken ende binnen den tijt van twee maenden eerstcomende wederom met hart dack te decken opte verbeurte van tien karolus gulden dwelcke boete nae omganck vanden voorschreven twee maenden datelijck geexecuteert zullen worden ende dat den cameraer borgemeester tzelve nietemin op zijn gewin zall doen doen. Aldus gepubliceert den 23 en maij 1591. Opten 26 en maij anno 1591 hebbe die regierders gechiert die Lange Heerstraet vanden Wespoirt tot die Berchpoirt mitsgaders die Cruijsstraet tot aenden Rhijnpoirt ende geordonneert den geenen die eenige gaten ofte leechten in dvoorscreven straten hebben elcx voor zijn huijs ofte erffve binnen veertien daegen te maecken, ofte dat den cameraer borgemeester zulcx opden onwilligen costen doen zall vermoegens t 226 artikel deeser stede ordonnantie. [003] Opten 27 en maij anno 1591 hebben die magistraet Cornelis Henrick Wouterss vanden wacht ontslagen mits jaerlicx aenden cameraer borgemeester daervoor een recognitie betalende drie karolus gulden. Ongeveerlick een maent daernae es geresolveert, dat Henrick mede waecken ende borger lasten dragen ende geen gelt jaerlicks geven zall. Ter zelver tijt heeft de magistraet Wessel Janss voor een borger deeser stede aengenomen ende hem een toll teijcken gegoest, mits dat hij jaerlicx betalen zall aenden cameraer borgemeester vier karolus gulden. Actum presentibus Gerrit Knijff, substituut schoudt, Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Willem Vastrick, Dirck Vonck, Cornelis Thoniss Budding ende Wouter Henricxs, schepenen, op date utsupra. Tgerecht verordonneert Rochus van Dulcken, cameraer borgemeester, te betalen Gijsbert Thijmanss Dompelaer, woonende in Venendaell dsomme van acht karolus gulden bijde magistraet ende tconvoij vanden selve opten 7 en aprilis lestleden tzijnen huijse verteert als dvoorschreven magistraet ordonneerden ende in train brochten dat die brauwers ende tappers ende backers in Venendaell woonende die quantiteijt ende nombre van haer maut ende tcoorn dat zij aldaer voirtaen soude laten malen als oick vanden tonnen biers die zij tappen souden aenbrengen aen Gerrit Vastrick daer toe bijde magistraet gecommitteert om bij haer vanden zelve den impost betaelt te worden, ordonnerende mede dvoirnoemde cameraer borgemeester te betalen Joost Adriaenss dsomme van vier karolus gulden vuijt zaecke van een ton biers bij de magistraet tvoorschreven convoij geschoncken. Actum den 28 en maij 1591. Opten 24 en junij hebben die magistraet Evert Stevess die borgerschap vergoest mits jaerlicx voor een recognitie betalende vier karolus gulden voor wacht vrij, etcetera. [004] Alzoe Lamzweerdt, rentmeester vanden Demeijne slants van Utrechts, Rochus van Dulcken, cameraer borgemeester, assignootie verleent hadde omme vanden tollenaer tot Wijck te ontfangen dsomme van hondert karolus gulden in minderinge vanden ses hondert karolus gulden bij mijn edele heeren Staten tot opmaeckinge vant quade vack muirs aenden Rhijnpoirt deeser stede geaccordeert, soe ist dat de magistraet dvoirnoemde cameraer gecommitteert heeft gehadt omme tot Wijck te reijsen ende dzelve hondert gulden vanden voorschreven tollenaer te vorderen, daer over hij gevaceert heeft eenen dach daer voor hem compt dartich stuijvers ende dwijle dvoorgemelte tollenaer 4
verclaerden zijn comptoir ledich te zijn ende in een tijt lanck dvoorschreven hondert gulden niet te zullen kunnen betalen, heeft dvoornoemde cameraer, om geen verloren reijs te hebben, hem tollenaer bewillicht dat hij dzelve penningen van anderen leenden door twelck den cameraer gecost heeft drie karolus gulden maeckende met tvoorschreven dachgelt 4 gulden 10 stuijvers, consenteert tgerecht dvoornoemde cameraer dzelve penningen sich selffs te betalen die hem in reeckeninge gepasseert zullen worden. Actum tot Rhenen den 29 en maij 1591. Opten 27 en junij anno 1591 es bij Evert Lijster, deurweerder, deur beveell vande magistraet gepubliceert dat nijemants, tzij jonck ofte oudt zall moegen spuelen op het kerckhoff deeser stede, noch daer op eenige assch ofte vuijlichheijt gieten opte verbeurte van telcke reijse 10 stuijvers. [005] Opten 29 en junij anno domini 1591 presentes substituut schoudt Scharpinck ende Dulcken borgemeesters, schepenen omnes excepto Verhuedt, raiden Joachim Stevenss, Frans van Ewick, Gerrit Loot, Goesen Claess, Dirck Meliss ende Aelbert Thoniss Es eendrachtelicken geresolveert ende geordonneert dat die inwoonders van Venendaell opte Stichse zijde mitsgaders van Achterberch elcx goet geweer zullen crijgen ende wacht houden om den vijant te keeren, te vervolgen ende daer op te slaen mitsgaders den inhouden vant placcaat vanden heeren Generaell Staten ende de Staten slants van Utrechts in date den 11 en junij lestleden nae te comen ende indien dvoorscreven inwoonders niet machtich en waeren den vijant te resisteren ende tgeene voorschreven te effectueren, zullen tzelve aenden officier deeser stede te kennen geven ende hulp versoucken, dwelck met het garnnisoen haer assisteren zall ende dit alles opte verbeurte vanden boete int voorscreven placcaat gementioneert. Es mede geresolveert, dat alle die lege torffschepen van beneden ofte boven comende om int veen te varen vergaderen zullen voor deeser stede om met behoirlicke vaerte van daer inne te varen opte verbeurte van telcke reijse drie karolus gulden ende dat die schippers voor Rhenen leggende goede wacht ende haer schepen ende boten onderwaerich weesen zullen op dat bijden dvijant daerdeur geen schade [006] gedaen en wordt ofte dat alzulcke schaede als daerdeur geschieden soude moegen aende dzelve schippers haere goederen verhaelt zall worden. Item beroerende die opmaeckinge vant quade vack muirs aen deeser stede Rhijnpoirt van op het oude fondament te blijven ofte een nijeus fondament vuijtwaerts te leggen es geresolveert dat men daerop het advijs vanden metselaers hoiren ende doen zall dat nut ende orbaer es. Op date. Item alzoe meester Adriaen van Stautenburch opten 31 en octobris anno 1585 voor die commissarissen van mijn edele heeren Staten slants van Utrecht ende die regierders deeser stede bij acte ingewillicht heeft zijn kercke reeckeninge binnen een maent daer naestvolgende gereet te zullen hebben ende ordonnerende dzelve regierders te leveren ofte dat hij bij faulte vandien vervallen soude weesen in een boete van 25 gouden realen 5
ijder gereeckent op drie gulden 10 stuvers ende hij tzelve niet gedaen en heeft niet tegenstaende hem tzelve daernae verscheijden reijsen geordonneert ende oick opten 17 en octobris anno 1590 voorde voorschreven penningen gesommeert es geweest, soe ist dat die policie geresolveert es dat den substituut schoudt de voorschreven eerste pene van 25 gouden realen aen de goederen vanden voirnoemde Stautenburch bij forme van executie datelicken ende zall verhalen ende dat onvermindert d andere penningen daer inne hij mede vervallen es. [007] Item alzoe meester Adriaen van Stautenburch opten 31 en octobris anno 1585 bij acte ingewillicht ende beloeft hadde zijn kercke reeckeningen vanden jaeren 1583 ende 1584 onder die regierders deeser stede binnen een maent daer naestvolgende te zullen leveren om gehoirt te worden op peijne van in een boete van 25 gouden realen vervallen te weesen ende dat dzelve regierders daernae dvoirnoemde Stautenburch verscheijden reijsen van gelijcke geordonneert hebben, dwelcke niet tegenstaende van tzelve te doen in gebreecke gebleven is, waeromme die policie geresolveert es dat die kerckmeesters indertijt wederom een boijde tot Emden tot costen vanden voirnoemde Stautenburch schicken zullen om dzelve te insinueren ten eijnde hij alsnoch zijn voorschreven reeckeninge binnen den tijt van twee maenden eerstcomende gereet zall hebben ende onder die regierders leveren ten fijne alsboven, ofte dat men bij faulte vandien aenden goederen vanden voirnoemde Stautenburch zall executeren voorden geheelen ontfanck zijnder voorschreven reeckeningen dwelcke ontfangen genomen zullen worden vuijt het middell vanden voirgaende ende naestvolgende reeckeningen alse die anno 1582 ende 85 ende dit alles vermoegens trecht vanden reeckencameren, auctoriserende mede den zelven boijde bij deesen hem daervoor te sommeren dan zoe verre Cornelis van Stoutenburch op gelijcke pene beloven will binnen dzelve twee maenden tgunt van weegen zijn vader t gundt voorschreven te effectueren om die schade van zijn vader voor te comen zall den boijde derwaerts niet gesonden worden. [008] Es noch geresolveert dat men metten executie vanden boete daer inne Henrick Benger gevallen es vermits hij die lege hoffstede achter het stadthuijs achtervolgende voirgaende policien niet wederom doen betimmeren heeft, zall supercederen tot Lamberti eerstcomende. Alzoe mijn edele heeren Staten slants van Utrecht opten 9 en junij lestleden zeeckere repartitie over die steden enden platten landen van Utrecht beraempt hebbende omme te furneren een merckelicke groote somme van penningen tot vervallinge van zeeckere noodige extraordinaris lasten tot bevrijdinge ende beschermenisse vanden lande, deeser stede Rhenen gestelt hadden op vijff hondert karolus gulden, dwelck die magistraet met veell redenen gediminueert ende gemodereert gecregen hebben op 150 gulden ende hebben tot opbrenginge vanden zelve gequotiseert die van Venendaell op...... 80 pond Achterberch op...... 45 pond Die kerck....... 10 pond Tconvent....... 6 pond Den commandeur...... 4 pond 6
St. Cuneren gilt...... 2 pond 10 stuvers Die oude schutten...... 2 pond 10 stuvers Actum opten 15 en julij 1591 [in de marge] Nota d oorzaecke dat Venendaell ende Achterberch hier toe zoe hooch gequotiseert zijn was dat zij noch eenige verdings penningen naede veroveringe van Suthphen ende Deventer in voorrait hadden. [009] Opten 28 en julij presentes substituut schoudt Scharpinck ende Dulcken borgemeesters, Vonck, Verhuet, Wouter Henricxs ende Arien Dircxs, schepenen, Joachim Stevenss, Frans van Ewick, Gerrit Loot, ende Joost Ariss, raiden, es geresolveert dat men met het vernijeuwen ende opmaecken van het quade vack muirs aenden Rhijnpoirt zall supercederen tot het naestvolgende jaer vermits tzelve dus langhe belet es geweest deur den invall vanden viant in Betuwe ende zoe den viant noch tegenwoirdich omtrent Nimwegen es leggende zulcx dat niet raidt saem en es dzelve muir op te breecken. Den 5 en octobris anno 1591 presentes substituut schoudt Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Willem Vastrick, Dirck Vonck, Cornelis Thoniss Budding, Adriaen Verhuet, Wouter Henricxs ende Adriaen Dircxs, schepenen, Goesen Claess, Aelbert Thoniss ende Joost Adriaenss, raiden, vuijt het corpus ofte sestienen der borgerije Pelgrom Corneliss, Jan Aelbertss Toll, Wemmer Gijsbertss, Aelbert Verweij ende Willem Huijbertss, es geresolveert tgeen hier nae volcht. Inden eersten, dat voirtaen een soldaet met een vrouw voor servicie betaelt zall worden ter weeck 12 stuvers ende een soldaet sonder vrouw 6 stuvers, twelcke beginnen zall prima octobris lestleden. Item es noch geresolveert dat men effectue- [010] licken zall procederen tot die reeckeningen vanden opgegeven imposten, vercofte silvere werck ende anders gevallen ende ontfangen anno 1578, 79, 80, 81 ende 82. Item alzoe zeer weijnich vanden gemeente inde kercke frequenteren om Godts woordt te hoiren vermits veel vande zelve een affkeer hebben vanden tegenwoirdige predicant, soe ist dat de substituijt schoudt, borgemeesteren, schepenen ende corpus ofte sestienen vande borgerije der stede Rhenen op huijden vergadert zijnde dvoorseijde predicant (vuijt oirzaecke voorschreven ende andere merckelicke redenen haer daertoe moverende) gelicentieert ende affgedanckt hebben. Ende zijn geresolveert dat men in plaetse vande zelve een goet eerlick vreedsamick ander predicant gelijck in onse hooffstadt van Utrecht zijn met advijs van mijn edele heeren Staten slants van Utrecht zall aennemen. Actum op date ende jare als boven, presentibus ut supra. Opten 12 en octobris anno 1591 heeft tgerecht geordonneert Jeriphaes van Triest, cameraer kerckmeester, een ure lanck te doen luijden tot victorie vanden veroveringe der stadt Nimwegen en die luijers daervan te contenteren. 7
[011] Den 17 en octobris anno voorscreven hebben die regierders geresolveert, dat men zijn excellentie comende van Nimwegen zall vereeren met vijftich quaerten wijns ordonnerende den cameraer borgemeester dzelve te copen ende te betalen. Alzoe hiernae den cameraer geen tonneken van vijtich quaerten en coeste crijgen, zijn sijn excellentie maer 25 quaerten Rhijnsche wijns geschoncken, de quaert 20 stuvers dwelck den cameraer zelffs gelevert heeft. Achtervolgende die resolutie bij de wet, raiden ende corpus vanden borgerije der stede Rhenen opten 5 en octobris lestleden genomen, beroerende het affdanken vanden jegenwoirdige predicant ende soe zijn excellentie die borgemeesters der zelver stede op gisteren avont bevolen hadde omme derhalven tot Utrecht te volgen, heeft die magistraet der voorschreven stede Rhenen gecommitteert ende committeert bij deesen Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, omme te reijsen tot Utrecht ende te voorderen dat dvoorschreven acte van policie geeffectueert mach worden. Actum opten 18 en octobris 1591 bij Knijff, substituut schoudt, Vastrick, Vonck, Wouter Henricxs ende Adriaen Dircxs, schepenen. [012] Opten 25 en octobris anno 1591 stilo veteri die policie geladen zijnde, es presentibus substituut schoudt Knijff, Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Willem Vastrick, schepenen, Aelbert Verweij, Aert Zanderss, Willem Huijbertss, Dirck Thoniss ende Goert Dircxs Gudder vuijte borgerije eendrachtelicken geresolveert datmen deese naebescreven acte doen insinueren zall mr. Willem van Wirtzfelt jegenwoirdiche predicant beginnende: Achtervolgende die resolutie van policie der stede Rhenen in date den 5 en octobris lestleden ende den appoinctemente van mijn edele heeren Staten slants van Utrechts van date den 20 en derzelver maent heeft dvoorscreven policie gelicentieert ende licentieert bij deesen mr. Willem van Wirtzfelt, predicant, ordonnerende dzelve terstont naeden 3 en novembris eerstcomende die predick stoell inder kercke tot Rhenen ende de huissinge daer hij jegenwoirdich inne woont binnen acht dagen daer nae te verlaten, sall nietemin hem sijn gagie betaelt worden tot den eersten januarij anno XV c twee ende tnegentich vermoegens die bij gevoechde ordonnantie opten cameraer kerckmeester verleent. Actum op date ende jare ut supra. Die policie ordonneert mits deesen Jeriphaes van Triest, cameraer kerckmeester indertijt te betalen mr. Willem van Wirtzfelt zijn gagie tot den eersten januarij anno 1592 niet tegenstaende hij gelicentieert es. [013] Ter zelver tijt heeft die policie gecommitteert ende committeert bij deesen Rochus van Dulcken, borgemeester, omme met een vanden predicanten der stadt Utrecht te reijsen tot Gorcum ende aenden classes aldaer licentie te versoucken van mr. Willem Oosterzee, predicant tot Hoorn bij Gorcum gelegen ende dzelve mede alhier te brengen omme te bedienen het predicant ampt binnen deeser stede. 8
Den 30 en octobris anno 1591 es geresolveert dat men die naeweijde vande gemeente voor de Rhijnpoirt voor deese reijs niet verpachten zall, nemaer dat men dzelve die borgers die deese somer haer beesten daerop geweijt hebben zall laten gebruijcken in recompensie vanden schade die de soetelaer peerden weesende bij verscheijden ruijteren ende soldaten hier voor bij passerende op de voorschreven gemeente gedaan hebben. Op huijden den 9 en novembris anno voorschreven heeft die magistraet geinterdiceert ende verboden Jeriphaes van Triest als cameraer kerckmeester mr. Willem van Wirtzfelt, predicant, niet te betalen die gagie die voirtaen verschijnen zall, te weeten tot den eersten januarij anno 1592, hem bij de policie geaccordeert zonder alvoirens tzelve die magistraet te kennen gegeven ende daer toe van haer consent te hebben vuijt oirzaecke dvoirnoemde predicant vermits het licentieren vanden zelve. [014] Die magistraet moeten ende de kerck costen es aendoende buijten deese provincie contrarie den appoinctementen van zijn excellentie ende mijn edele heeren Staten slants van Utrechts ende dat omme dzelve costen aenden voorseijde gagie te moegen verhalen zoe dvoirschreven cameraer kerckmeester verclaerden den predicant tleste vierendeell jaers noch schuldich te zijn ende dit alles op peijne dat tzelve hem in reeckeninge niet gevalideert zall worden. Actum presentibus substituut schoudt Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Dirck Vonck, Wouter Henricxs ende Cornelis Thoniss Budding, schepenen. Opten 10 en novembris anno 1591 presentibus substituut schoudt, beijde borgemeesters Willem Vastrick, Dirck Vonck, Adriaen Verhuet ende Wouter Henricxs, schepenen, Goesen Claess, Aelbert Thoniss ende Dirck Meliss, raiden, Pelgrom Corneliss, Jan Aelberts Toll, Jan Herbertsen, Willem van Lienaer, Peter Herberts, Aelbert Verweij, Andries van Rhijn, Dirck Thoniss, Willem Huijbertss, Herbert Janss, Jan Janss Leijendecker, Willem Eliss ende Cornelis Thoniss Moll vuijte borgerije, es eendrachtelicken geresolveert, dat men doen publiceren zall dat den geenen die de magistraet te kennen geeft [015] ende aenbrengt wie den geenen geweest zijn die de putkettinge te nacht over die straten gespannen als oick die groote moetwillicheijt geperpetreert hebben van te werpen met steenen voor die deur ende vensters mitsgaders deur die glasen vanden borgemeester Scharpinck bijde magistraet vereert ende geschoncken zall worden, dsomme van vijff ende twintich karolus gulden ende dat men den geenen die hier naemaels bevonden souden moegen worden dvoirnoemde delinquanten te kennen als oick den geenen die vant feijt kennisse hebben ende niet naemachtich gemaeckt en hebben, verbeuren zullen 25 karolus gulden ende daer en boven arbitralicken gecorrigeert zullen worden. Ten zelve daege alzoe gepubliceert. Es voirts geresolveert dat men mede publiceren ende alle borgers, inwoonders ende eenen ijgelicken interdiceren ende verbieden zall des savonts nae zeven uren sonder licht bij der straten te gaen ende dat alle tappers nae negen uren des savonts geen borgers, inwoonders ofte soldaten zullen moegen tappen opte verbeurte van drie karolus gulden. 9
Es mede geresolveert dat men mr. Willem van Wirtzfelt, predicant zall insinueren ende bevelen binnen Rhenen ofte jurisdictie vandien niet te predicken ofte eenige conventijckelen ofte vergaederingen te houden ofte te maecken, gelijck die magistraet verstaen heeft dat alrede op gisteren ten huijse van za[liger] Henrick Lijster geschiet es ende dit alles om voor [016] te comen alle inconvenienten die daer vuijt souden moegen verrijsen opte verbeurte vanden eerste reijse 50 karolus gulden, die tweede reijse hondert gulden ende die darde reijse gelijcke 100 gulden ende arbitrale correctie, daer van het een vierendeel zall hebben den aenbrenger ende die reste geemploijeert zall worden vermoegens deeser stede ordonnantie. Item dat men bij publicatie verbieden zall allen eenen ijgelijcken binnen Rhenen ende jurisdictie vandien eenige vergaederinge ofte congregatien te maecken vuijt oirzaecke ende om redenen als boven opte verbeurte van telcke reijse van ijder perzoon tzij man ofte vrouw 25 karolus gulden tot profijtie ende geemploijeert te worden. Utsupra. Den 11 en novembris vanden stadthuijse gepubliceert. Den 22 en novembris anno 1591 heeft tgerecht geordonneert Rochus van Dulcken, cameraer borgemeester inder tijt hem zelven te betalen dsomme van vier karolus gulden tien stuvers ter cause van drie dachgelden vermoegens die commissie daer van zijnde in date den 2 en julij anno 1591 noch hem zelven te betalen zeven karolus gulden ende vijftien stuvers van oncosten bij hem verschoten van vracht van zeecker buspulver ende lonten van Utrecht alhier te brengen vermoegens die specificatie daervan weesende. [017] Ter zelver tijt heeft tgerecht dvoirnoemde cameraer mede geordonneert Scharpinck, borgemeester, te betalen dsomme van negen karolus gulden vuijt zaecke van ses dach gelden bij hem gevaceert om te vorderen het servicie gelt vanden soldaten der capiteijnen Luijt ende Renesse ende noch negen gulden vier stuvers bij hem verschoten vermoegens die specificatie daervan dvoirnoemde cameraer borgemeester overgelevert. Item es voirts dvoirnoemde cameraer geordonneert dvoorscreven Scharpinck, borgemeester te betalen dsomme van acht ende dartich karolus gulden tien stuvers, dat hij negentien daegen in commissie geweest es ende hem noch te betalen ses karolus gulden vuijt saecke van vier dach gelden achtervolgende die commissien bij hem daer van dvoorscreven cameraer overgelevert deerste in date den lesten augusti ende dander den 23 en octobris anno voorscreven. Heeft noch tgerecht verordonneert Jeriphaes van Triest, cameraer kerckmeester inder tijt te betalen Rochus van Dulcken, borgemeester dsomme van ter cause van oncosten bij hem gehadt int reijsen met Joannes Gerobolus, predicant der stadt Utrecht, achtervolgende zijn commissie in date den lesten octobris anno voorschreven tot Gorcum omme aenden classes aldaer licentie te versoucken van mr. 10
Willem Oosterzee, predicant te dier tijt tot Hoornert ende oick van verteeringen bijde voirnoemde predicant Gerobolus int bewaeren vande kercke alhier. [018] Es mede daernae bijde voorschreven Oosterzee den scholtis Berck, Scharpinck, borgemeester ende Dulcken, borgemeester, den eersten avont als Oosterzee alhier was gecomen ende mede als hij wederom nae huijs reijsden om dimissie vanden classes ende zijn gemeente te crijgen gedaen. Opten 29 en novembris anno 1591 presentibus Knijff, substituut schoudt, Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, schepenen omnibus excepto Cornelis Thoniss es verdragen mette buirmeesters vanden Stichse zijde in Venendaell, dat zij aende cameraer borgemeester inder tijt betalen zullen hondert karolus gulden voor dat zij het jaer van 1591 wacht vrij geweest zijn. Alzoe mijn edele heeren Staten in arreste zijn houdende zeeckere borgers van Montfoort vuijt oirzaecke die van Montfoort onwillich waeren te betalen die penningen dwelck zijluijden die regierders der stede Rhenen van servicie schuldich zijn, waeromme haer edelen Rochus van Dulcken, borgemeester tot Utrecht zijnde belast hebben dat dvoorschreven regierders van Rhenen eenige van haere gecommitteerden tot Utrecht souden schicken omme met die van Montfoort vanden zelve servicie gelden te liquideren ende die betalinge vandien voirts te vorderen, soe ist dat dvoorseijde regierders tot dien fijne gecommitteert hebben ende committeren bij deesen Herman Scharpinck, borgemeester der zelver stede ende mede omme achtervolgende t schrijvens vande regierders tot Wijck in date den 3 en de- [019] cembris lestleden te compareren inden Coelschen dom tot Utrecht ende mette gecommitteerden vanden andere steden raminge ende bequame middelen te adviseren ende te maecken, daer vuijt die geheele servicie gelden vanden garnisoenen der zelver steden betaelt moegen worden. Actum presentibus substituut schoudt Knijff, Dulcken borgemeester, Vastrick, Vonck, Verhuedt, Wouter Henricxs ende Adriaen Dircxs, schepenen, Joachim Stevenss ende Goesen Claess, raiden. Den 5 en decembris anno domini 1591. Opten 6 en decembris anno voorschreven hebben die regierders beschrijvinge van mijn edele heeren Staten slants van Utrecht in date den 4 en der zelver maent ontfangen, onder andere inhoudende, omme te resolveren opte propositie vanden edele heeren Raiden van Staten vanden geunieerde provincien, versouckende inwilginge van twee hondert veertich ende negen hondert duisent gulden ten fijne als inde zelve propositie waerop dvoorschreven regierders gecommitteert hebben dvoirnoemde Scharpinck, borgemeester tot Utrecht toch zijnde. Op welcke twee commissien Scharpinck, borgemeester voirnoemt gevaceert heeft ses dagen des daechs tot 30 stuvers ende gehuirt een wagen voor drie gulden, daermede hij inder nacht nae Utrecht reijsden vermits men besorcht was dat de Staten die gearresteerden van Montfoort souden hebben ontslaen. 11
Opten 6 en decembris anno voorschreven heeft tgerecht Jan Franss ende Jan Aertss Soet toll teijkenen gegoest mits jaerlicx aenden cameraer borgemeester betalende elcx twee karolus gulden voor een recognitie dat zij wacht vrij zijn. [020] Opten 14 en decembris anno 1591 presentibus substituut schoudt Knijff, Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Dirck Vonck, Adriaen Verhuet ende Adriaen Dircxs, schepenen, Frans van Ewick, Joachim Stevenss, Goesen Claess, Aelbert Thoniss, Joost Adriaenss, Walraven Corneliss ende Dirck Meliss, raiden, es gecommitteert Rochus van Dulcken, borgemeester, omme achtervolgende t schrijvens van mijn heeren Staten van date den 11 en der voorschreven maent te reijsen tot Utrecht ende hem conform te maecken mette stadt ende steden beroerende waer op men het quote van Sticht tot die 940.000 gulden aen d ander zijde van deesen gementioneert stellen zall tzij opte landen bij maenieren van dubbelt oudt schiltgelt ofte anders. Es mede geresolveert op zeeckere requeste bij Cornelis van Stoutenborch als volmachtich zijns vaders aenden wethouderen ende raiden gepresenteert, versouckende relaxatie ende quijt scheldonge vanden boete van 25 gouden realen, daer inne zijn voirnoemde vader vervallen was vuijt oirzaecke hij zijn kerckereeckeningen ten behoirlicke tijde niet gereet gemaeckt ende onder die regierders gelevert en hadde om gehoirt te worden, soe ist dat dvoorscreven policie dzelve boete gemodereert heeft op vijftich karolus gulden van 20 stuvers t stuck, mits dat die begoeste executie van weerden blijven zall. Item alzoe die Staten gecommitteerden tot het hoiren van Henrick van Ecks stadts reeckeningen gecommitteert dvoorschreven regierders geremonstreert ende te kennen gegeven [021] hebben als dat zij inde zelve reeckeninge bevijnden verscheijden parthijen van vuijt geven. Item alzoe ter zelver tijt bijde policie geleesen es geweest het advertissement bij Henrick van Eck aen mijn edele heeren Staten slants van Utrecht overgegeven op ende tegens zeeckere requeste vuijten naem vanden regierders aen haer gepresenteert beroerende die reeckeninge te doen vanden imposten ende andere ontfanck inde voorschreven requeste ende bijgevoechde stucken gementioneert bevijndende dat dvoirnoemde Eck daer inne poseert ende verclaert als dat zaliger Gerrit van Lienden secretaris bijden gerechte gedelegeert ende gestelt es geweest tot den comptoire, kist, ontfanck ende vuijt geven derzelver imposten ende wat van zulcx meer es ende soude moegen weesen van vuijt settinge breder ver- [022] moegens tzelve advertissement, soe ist dat dvoorschreven policie (in aenschouw dvoirnoemde Van Eck es dolerende dat hij mette zelve reeckeninge niet bezwaert behoirt te worden) den zelve ordonneert te exhiberen ende over te leveren alzulcke acte van 12
commissie daer bij blijckt dvoirnoemde Lienden daertoe gedelegeert geweest tzijn ten eijnde Henrick van Eck vanden voorschreven reeckeninge mach worden ontlast. Ende joffrouw Sandrina Hackfoorts als naegelaten huijsfrouw ende boedelharster van zaliger Lienden voirnoemt mitsgaeders die mombers vande kijnderen der zelve vuijt crachte vanden voorschreven acte van commissie gevordert ende naebehoiren geconstringeert moegen worden om dvoergeroerte reeckeninge te doen. Item alzoe dsubstituut scholtis doleerden dat eenige schepenen verscheijden reijsen in weijgeringe geweest hadden hem te assisteren int dirigeren van executien ende vercopingen van goederen twelck tenderende es in prejudicie vanden administratie des justitie waeromme dvoorschreven policie geresolveert ende dvoirnoemde borgemeesters enden schepenen ingewillicht hebben, dat, zoe wie vanden borgemeesteren ende schepenen haer weeck zijnde, refuseerden ofte weijgerich waeren om eenige executien ofte vercopingen te doen vanden scholtis ofte parthijen daer toe versocht zijnde, verbeuren zall twee karolus gulden mits dat zij tsavonts te voiren als die vercopinge van goederen geschieden zall, daer toe versocht ende geladen zullen worden dan off ijmant vanden zelve deur wettelicken [023] ende nootelicken oirzaecken niet vaceren en conden, dat alsdan die naestvolgende commissarissen gehouden zullen weesen in haer plaetse zulcx te doen opte verbeurte ut supra. Actum op date ende jaere als boven. Tgerecht heeft geordonneert Rochus van Dulcken, cameraer borgemeester inder tijt te doen maecken twee cortegaerden ofte wacht huijser, een inde Westpoirt ende het ander inde Berchpoirt, die materialen daertoe noodich te copen ende het arbeijtsloon vanden zelve te betalen. Actum den 9 en januarij presentibus substituut schoudt Scharpinck, borgemeester Vonck, Budding, Verhuet, Wouter Henricxs ende Adriaen Dircxs, schepenen. Alzoe Henrick van Eck, geweesene borgemeester, in zijn schriftelicke antwoordt over gelevert op zeeckere acte van policie in date den 14 en decembris lestleden onder anderen poseert ende allegeert, datter gesloten reeckeninge vanden imposten soude weesen, gedaen zijnde bij zaliger Gerrit van Lienden, secretaris, ende aengezien dzelve in archivis deeser stede niet bevonden en wordt ende tgerecht niet en weet onder wie dvoorschreven reeckeninge es berustende, ordonneert daeromme dvoirnoemden Eck aenwijssinge ende denotatie te doen, waer men dzelve besloten reeckeninge soude moegen vijnden ten fijne omme naeden inhouden vandien te procederen nae behoiren, es geresolveert dat men dvoorschreven acte dvoirnoemden Eck zall doen insinueren. Actum presentibus substituut schoudt Dulcken, borgemeester, schepenen omnes exceptis Adriaen Verhuet ende Aert van Eck. Opten 24 en februarij anno 1592 presentibus substituut [024] schoudt, Scharpinck, borgemeester, Willem Vastrick, Dirck Vonck, Cornelis Thoniss Budding, Wouter Henricxs ende Adriaen Dircxs, schepenen, es geresolveert dat men het 13
advertissement ende antwoerdt bij Henrick van Eck doen stellen op zeeckere acte van policie, zal stellen in handen vanden weduwe ende boedelharster van zaliger Gerrit van Lienden, secretaris, mitsgaders Andries van Bemmell als voocht vande kijnderen vande zelve om daerop te seggen voor zoe veell hemluijden aengaet. Opten 18 en februarij presentibus subsitituut schoudt, Scharpinck, borgemeester, schepenen omnes excepto Adriaen Dircxs, raiden omnes exceptis Gerrit Loot ende Joost Adriaenss, es geresolveert dat men die imposten vallende in Venendaell op sinte Peters dach ad cathedram smorgens te tien uren wederom verpachten zall ingaende Petri voorschreven ende vuijt gaende den lesten julij eerstcomende beijde incluijs ende dat in drie percelen, te weeten dwijn, brandewijn, wijnedick ende bier, dwelck bijde tappers woonende opt Rhenenssche zijde getapt ende vuijt gesleten worden. Item tbier dat opte ploegen gedroncken wordt ende sall den pachter van ijder ploech ontfangen vijff ende dartich stuvers ofte van ijder ton biers een stoter tot optie vanden pachter. Mitsgaeders het bier dat bijde inwoonders opte Stichse ofte Rhenenssche [025] zijde gedroncken wordt in haer huijsen als oick vant geen zij vant gemaell schuldich souden moegen zijn. Item noch het gemaell daeronder gecomprehendeert zullen zijn die moller brouwers ende backers mitsgaeders het coorn dat vanden Gelderssche zijde opte Stichse zijde gemalen zall worden. Alzoe die gasthuijsmeesters inder tijt ten overstaen van Herman Scharpinck, borgemeester, Willem Vastrick ende Cornelis Thoniss Budding, schepen bijden gerechte gecommitteert zijnde op huijden date onderschreven suijver ende claer affgereeckent hebben met Cornelis Hermanss van Tuijll als geweesene pachter van een camp landts genaempt die Halffve Hoeve, den gasthuijse deeser stede Rhenen competerende vanden pacht penningen die hij daervan den voorschreven gasthuijs schuldich was, ende es bij dzelve affreeckeninge bevonden dat hij deese naebeschreven geweesene camaeraer gasthijsmeesters schuldich was als volcht, te weeten Johan de Keijser den ouden de anno 1582 20 gulden, Henrick van Eck 10 gulden als reste vanden pachtpenningen de anno 83 ende 84 ende Willem Vastrick tzestich gulden van drie jaeren pachten alse annis 85, 86 ende 87 met noch drie jaeren menningen jaerlicx negen voeder ijder voeder gereeckent op tien stuvers als oick vijff gulden van oudt schiltgelt maeckende tzaemen dvoorscreven partijen ter somme van 108 pond 10 stuvers, soe ist dat bijde voirnoemde gasthuijsmeesters ende gecommitteerden dvoorschreven Tuijll (ten respecte van het ongebruijck der landen ende zijnen geleden schaede deur den trouble vanden oirloge geschiet) vanden voorschreven somme geremitteert ende quijt geschonden es dsomme van dartich karolus [026] gulden ende vermits hij Tuijll geen middel en hadde (vermits hij deur den oirlogen ende subijten groote brandt anno 85 alhier geweest grondelick bedorven ende verarmpt es) om die resterende acht ende tzeventich karolus gulden ende tien stuvers te kunnen betalen ende ter werlt niet en hadde dan een vervallen huijsinge ende schuir staende op de voorschreven grondt van het gasthuijs, soe is veraccordeert ende verdragen dat dvoirnoemde Tuijll tzelve huijs ende schuir met alle zijner gerechticheden zall cederen 14
ende overgeven ten behoeve vant voorschreven gasthuijs in betalinge ende voldoeninge vanden voorseijde acht ende tzeventich gulden tien stuvers, mits dat Gerrit Thijss, tegenwoirdige pachter van tvoorschreven gasthuijs landt ende hoffstede van weegen tzelve gasthuijs hem Tuijll leveren zall een koens geestimeert op dartich karolus gulden gelijck dvoirnoemde Gerrit Thijssen deur beveell vanden voorschreven gecommitteerden ende gasthuijsmeesters gedaen heeft, dwelcke dartich karolus gulden Gerrit Thijssen voirnoemt goet gedaen ende affgeslagen zijn van zijn jaerlicxe pachtpenningen vermoegens die huircedulle die daervan gemaeckt zall worden ende nadat dvoorschreven gasthuijsmeesters ende gecommitteerden tgeene voorschreven die policie gerapporteert ende gecommuniceert hadden, heeft die policie tzelve geapprobeert ende geratificeert, approbeert ende ratificeert mits deesen. Actum op date ende jaere ut supra. [027] Verpachtinge der stadts accijsen gedaen bijde substituut schoudt Knijff, borgemeesteren ende schepenen opten 21 en februarij anno 1592 voorde tijt van een geheel jaer ingaende op morgen weesende sinte Peters dach ende vuijtgaende op sinte Peters avont anno 1593 ende dit alles naede leste vorwaarden. Bier accijs heeft gepacht Jeriphaes Croll voor hondert vier en tnegentich gulden. Borgen Herbert Janss ende Anthonis Janss.. 194 pond Wijn accijs heeft gepacht Cornelis Thoniss Budding. Borgen Willem van Lienaer ende Herbert Janss Croll.... 17 pond Ellen accijs heeft gepacht Adriaen Verhuedt voor drie ende veertich gulden. Borgen Wouter Henricxs, coster ende Adriaen Dircxs. 44 pond [028] Den accijs vanden brandewijn heeft gepacht nijemant vermits dzelve niet genoech gelden en moecht ende zall bijden cameraer borgemeester gecollecteert worden. Verpachtinge der stadts verhonge bijde voorschreven substituut scholtis, borgemeesteren ende schepenen ter zelver tijt mede gedaen ingaende petri ad cathedram anno 1592 ende vuijtgaende petri ad cathedram anno 1593 Die verhoginge vanden wijn ende gebrande wijn heeft gepacht Rochus van Dulcken voor drie en twintich gulden. Borgen Adriaen Verhuedt ende Evert Lijster, deurweerder.... 23 pond [029] Die verhoginge vanden bieren heeft gepacht Evert Evertss voor 58 gulden. Borgen Jan Aelbertss Toll ende Willem Rutgerss.. 58 pond Die verhoginge vant coorn heeft gepacht Rochus van Dulcken 15
voor vier ende dartich gulden. Borgen Adriaen Verhuet ende Evert Evertss......... 34 pond Tot treckgelt bijden cameraer vuijt gegeven... 2 pond 5 stuvers Alzoe Gerrit Vastrick bijde magistraet gecommitteert es geweest omme te collecteren die stadts imposten vanden bieren van die tappers ende gemaell vanden brouwers ende backer gelijck hij oick gedaen heeft vanden 7 en aprilis 1591 tot den 21 en februarij 1592 beijde incluijs vermits dzelve vermits dzelve imposten niet genoech gelden en moechten ende onder die voet gecomen waeren, soe ist dat tgerecht dvoirnoemde Vastrick toegeleijt ende geaccordeert heeft ses ende twintich karolus gulden ende geordonneert den cameraer borgemeester dzelve hem Vastrick te betalen dwelck hem in reeckeninge gepasseert zullen worden. Actum den 6 en martij anno 1592 presentibus substituut schoudt Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Vonck, Wouter Henricxs, Adriaen Dircxs ende Aert van Eck, schepenen. Ter selver tijt es Gerrit Henricxs, backer, als pachter vant gemaell vanden backers, brouwers van haer mout ende den moller voor [030] hem zelven mitsgaeders tcoorn ende mout dat van den Gelderssche zijde bij hem gemalen wordt geremitteert ende quijt geschonden van zijn pachtpenningen acht karolus gulden vuijt oirzaecke die moller voor hem ende die Gelderssche zijde mitsgaeders Cornelis Clerck, brouwer, mette magistraet verdongen waeren vanden zelve impost tot den 5 en maij eerstcomende, daervan int verpachten geen mentie gemaeckt ofte verhaelt es geweest vermits tzelve bijde magistraet vergeten ende daerop niet gedocht en worde, des zall den cameraer borgemeester ontfangen die penningen daer voor den moller ende Clerck verdongen zijn. Den 7 en martij anno domini 1592 presentibus substituut schoudt, Scharpinck ende Dulcken, borgemeesters, Vonck, schepen, Joachim Stevenss, Goesen Claess ende Walraven Corneliss, raiden, Andries van Bemmel, Aelbert Verweij, Andries van Rhijn, Dirck Thoniss, Goert Dircxs Gudder, Willem Huijbertss, Cornelis Thoniss Moll, ende Willem Eliss, schoemaecker, vuijte borgerije, es eendrachtich geresolveert tgeen hiernae volcht. Inden eerste dat men die stadts weijde ofte gemeente leggende Achterberch wederom voor een tijt van soe veell jaeren verpachten zall als die magistraet nut ende oirbaer zall vijnden. Item dat men den cour noch opten toorn zall continueren tot int lest van meij eerstcomende. [031] Item dat die borgers die deese toecomende somer begeeren torff te doen graven ende te lothen opte borger gemeente leggende Achterberch gehouden zullen zijn op zulcken tijt als vanden stadthuijse affgeleesen ende vercondicht zall worden, haer op te doen teijkenen op peijne wie zulcx niet en doen daer nae inde eerste lotinge niet en zullen 16
moegen ontfangen worden ende dat die borgers lothen zullen eer den torff gegraven wordt ende gehouden zijn elcx haer loth ofte arbeijtsloon daertoe staende te betalen al waert schoon dat zij een quaet loth cregen ofte dat men bij faulte vandien die penningen daervan aenden onwilligen zall executeren ende dat den graeffmeester ofte veenmeijer gehouden sall zijn sonnendaechs te voiren die borgers (welcker dachwerck torffs hij in die weeck doen graven zall) te verwittigen ende aen te seggen op dat zij opsicht moegen hebben dat zij int graven niet vercort en worden. Ende es tot veenmeijer ofte graeffmeester gecontinueert voorden aenstaenden somer Henrick Janss ende tot grevers aengenomen Lambert van Meerten, Arien Thoniss mitsgaeders Cornelis Gijsbertss Spreijer, ende veraccordeert dat haer betaelt zall worden van ijder dachwerck twee karolus gulden bij de borgers ende bijde stadt 2 stuvers meer. Des hebben dvoirnoemde veenmeijer en gravers beloeft die sloot wijt te maecken ende te besnijden vijffenhalffve voet daervuijt te maecken tien torffven van gelijcke vuijte diepte van vier voeten tien torffven, twaleff roeden voor een dachwerck ende daer hij die diepte van vier voeten niet en vijndt, dat zij tzelve inde lengte ofte wijtte zullen verhalen ende daer het wit soe dick es, zall den [032] veenmeijer gehouden weesen aff te ruijmen ofte te boucken nae veens orbaer. Item alzoe Herman Scharpinck ende Rochus van Dulcken, borgemeesters inder tijt vuijt crachte van voirgaende policien ende commissien tot een predicant ende leeraar deeser stede aengenomen hebben mr. Willem Oosterzee ende dzelve met advijs van mijn edele heeren Staten slants van Utrechts jaerlicx tot zijn onderhoudt beloeft te betalen dsomme van vier hondert karolus gulden van 20 stuvers Brabants tstuck ende dat ten allen drie maenden ofte quartalen een vierendeell vanden zelve somme sonder dat men hem in geenre wijs eenige afftreck vanden voorschreven gagie zall moegen doen, soe ist dat die policie tzelve geratificeert ende geapprobeert heeft, ratificeert ende approbeert bij deesen, ordonnerende die cameraers kerckmeesters elcx in haer tijt dvoorschreven somme in maten als voiren dvoirnoemde predicant te betalen daer van het eerste vierendeell jaers verschenen es Vrouw Lichmis lestleden ende dat den predicant daer van een acte verleent zall worden in behoirlicke forme gelijck hier nae gedaen es. Item alzoe tot kennisse van den regierders gecomen es als dat die vicarije gefundeert int gasthuijs deeser stede gestaen heeft op Kaerll van Stoutenborch, dwelck omtrent vijff jaeren geleden gestorven es zulcx dat dzelve vicarije zedert gevaceert heeft ende dat niet tegenstaende Cornelis van Stoutenborch die renten ende pachten vanden voorschreven vicarie opgebeurt ende ontfangen heeft, soe ist dat die policie geresolveert es ende ordonneert [033] dvoornoemde Cornelis van Stoutenborch zijn handen vanden voorseijde vicarije te trecken ende voirtaen niet meer te ondermijnden nemaer dzelve die regierders te laeten volgen ende haer over te leveren pertinente specificatie vanden renthen ende goederen tot dzelve vicarije behoirende mitsgaeders reeckeninge ende restitutie te doen vanden penningen ende pachten ofte vructen bij hem zedert d afflijvicheijt van zijn voirnoemde broeder vanden voorschreven vicarie opgebeurt, ontfangen ende geprofiteert ende dit alles binnen 17
den tijt van 14 daegen nae insinuatie op peijne van provisie, ordonnerende den cameraer borgemeester inder tijt dit zelve met alre neersticheijt te prosequeren ende vorderen nae behoiren ende dit alles ten behoeve vanden kerck tot subsidium vanden pensien ofte gagien die de kerck jaerlicx die kerckendienaers ende anders schuldich es. Alzoe heer Johan Ludolffss ende Anthonis Evertss, vicarissen mitsgaeders Wouter Henricxs, coster, eenige jaeren die goederen ende incomen vanden kist met haer drieen geparticipeert ende gedeijlt hebben ende dwijle van allen ouden tijden den commanduir ofte pastoer mitsgaeders schoelmeester ende coster zoeveell voor haer aendeell ende portie daervan mede plachten te genieten als eenige vanden voorschreven vicarissen dwelcke drie officianten nu vuijte kercke goederen gegaijgaert worden, soe ist dat de voorschreven policie bij deesen ordonneert dvoirnoemde vicarissen ende Wouter Henricxs den cameraer kerckmeester mede inne te laeten voor drie deelen vanden voorschreven officianten ende den incomen vanden zelve kist alzoe te deijlen nae ouder ge- [034] woonte mitsgaeders den voorschreven cameraer voirts reeckeninge, bewijs ende reliqua te doen binnen 14 daegen nae insinuatie van deesen vanden goederen ende pachten martini ende petri ad cathedram lestleden daervan verschenen ende dit alles op peijne van provisie beheltelick off dvoorschreven vicarissen ende Wouter Henricxs conden doceren dat die kerck van weegen dvoorschreven drie officianten daertoe niet gerechtich en es zall gedaen worden nae behoiren. In maenieren ende vorwaerden naebescreven soe willen schoudt, borgemeesteren ende schepenen der stede Rhenen openbaer opslaen ende verpachten die gemeente gelegen Achterberch om met beesten te weijden in alre maten Peter Vastrick dzelve lest gebruijckt heeft gehadt ende dat voorde tijt van drie jaeren aen een geduirende, daervan het eerste jaer ongecomen ende verschenen zall zijn petri ad cathedram anno 1593. Item wie dvoorschreven stadts gemeente pacht die zall gehouden weesen van stonde aen te stellen twee goede geerffde borgen die onder die jurisdictie van Rhenen geseten ende woonachtich zijn, die metten pachter geloven zullen een voor all sonder dat ijmant met zijn aendeell aff zall moegen tot keur vanden cameraer borgemeester te betalen d een helft vanden pachtpenningen Victoris ende dander helft Martini daeraen volgende. Item alle vuijt geslagen erven, houffsteden ende landen die behouden die regierders aen tot behoeff vanden stadt. [035] Item dat die pachters oick gehouden zullen weesen met haere borgen als voorschreven staet alle jaeren te betalen die pachtpenningen vrij sonder eenich oudt schiltgelt ofte andere onraidts gelden te moegen corten dan ingevalle daer eenige ongewoontlicke onraidts gelden ofte haeren schattingen opte gemeene landen geset souden moegen worden daer zal men in doen als boven ende beneden. 18
Item dat oick die borgeren haer gerechticheijt behouden zullen van weij ende torff ende dat geene huijsluijden eenich recht hebben zullen beesten te weijden opte voorschreven gemeente dan alleenlick die van oudts daer aen gerechticheijt hebben gehadt. Item die vier pachters vanden stads hoffstedekens gelegen opte gemeent zullen haer gerechticheijt met haer beesten hebben ende behouden opte voorschreven gemeente onbecroent van ijmant volgende haer vorwaerden ende huircedulen die zij mette regierders gemaeckt hebben. Item t eijnden deese huir jaeren en zall den pachter geenich recht ofte toeseggen hebben noch behouden tot dzelve gemeente dan zijn handen daervan trecken ende die regierders tot stadts behoeff daermede laten begaen ofte bewarden. Item off deese gemeente niet genoech en soude moegen gelden off datter misverstandt viele int mijnen zulcx datter twee off meer gelijck mijnden willen den slach [036] ophouden ende wederom doen verhalen zoe verre het die regierders belieft ofte goetduncken zall. Item den pachter zall terstont tot rantsoen ende treckgelt betalen vier karolus gulden sonder te moegen corten aenden pachtpenningen. Opde voorschreven vorwaerden ende conditien heeft Cornelis Henricxs Stip dzelve weijgemeent voorde tijt van drie jaeren gepacht ingaende petri ad cathedram anno 1592 lestleden jaerlicx voor vier ende tzeventich karolus gulden. Borgen Jan van Buirmalsen ende Evert Huijbertss ende heeft tgerecht dvoirnoemde pachter ende borgen int geene voorschreven gecondemneert. Actum opten 16 en martij anno 1592. Opten 18 en martij anno 1592 heeft Gerrit Knijff, substituut vanden erentfesten Gijsbert van Berck, schoudt vuijt crachte vant scrijvens van zijn excellentie, die magistraet, raiden, kerckmeesters, gasthuijsmeesters ende weesmeesters van haeren eedt ende dienst ontslagen ende volgens tscrijvens ende beveell van zijn excellentie tot regierders wederom gestellt voorden tegenwoordige jaere van 1592 deese naebescreven perzoonen. Borgemeesters Herman Scharpinck, schepen borgemeester, Rochus van Dulcken, cameraer borgemeester. Schepenen Dirck Vonck Pelgromss. [037] Adriaen Verhuet Pelgrom Corneliss Wouter Henricxs 19
Adriaen Dircxs Willem van Lienaer Henrick van Amerongen Raiden Frans van Ewick Joachim Stevenss Goesen Claess Aelbert Thoniss Joost Adriaenss Johan Tulman Goert Dircxs Gudder Andries van Rhijn Kerckmeesters Johan Toll, secretaris Aelbert Verweij Andries van Bemmell, cameraer Gasthuijsmeesters Anthonis Corneliss Budding Aert van Eck, cameraer Weesmeesters Willem Vastrick Cornelis Thoniss Budding Enden hebben dvoirscreven perzoonen elcx den behoirlicken eedt gedaen. [038] Opten 4 en aprilis anno 1592 hebben die regierders der stede Rhenen voor een schoolmeester aengenomen Peter Peterss in plaetse van meester Coenraidt tegenwoirdige schoelmeester ende dat op conditien ende maenieren hier nae volgende. Inden eersten zall hij den kijnderen leeren haer sintaxium ende andere grammaticalia gelijck men alhier placht te doen ende haer well leesen ende scrijven, waervoor hij hebben zall van elcke borgers kijndt jaerlicx tien stuvers te betalen daervan ten alle vierendeell jaers 3 stuvers. Item die extraordinarie will leeren scrijven ofte reeckenen zall staen tot discretie ende overcompste vanden voorschreven schoelmeester ende die ouders vanden kijnderen die zulcx leeren willen. Item vanden vuijt hemssen kynderen sall hy nemen tot discretie ende overcompsten als voiren. Item noch zall hij des jaers zeecker hebben vanden kerck hondert karolus gulden hem te betalen bijde cameraer kerckmeester ten vieren termijnen. 20