Er is maar één wereld

ROEMERS ODYSSEE Bijzonder portret van een zoektocht naar waarheid, wijsheid, geluk en toekomst Er is maar één wereld

Geachte gast, We heten u graag welkom op de première van Roemers Odyssee - een film over een zoektocht naar waarheid, wijsheid, geluk en toekomst, en een droom over duurzaam en zelfvoorzienend leven. Het antwoord op allerlei vragen over een toekomstbestendige wereld ligt misschien heel dicht bij huis! We willen samen met u in gepaste stijl de essentie van de film vieren. Geniet dus van een (h)eerlijke kennismaking met de rijkdom van Drentse bodem en van de pure smaak van 100% biologische producten. We wensen u een heel fijne avond en veel inspiratie. Het College van burgemeester en wethouders van Tynaarlo 12 juni 2012 Roemers Odyssee is geproduceerd door Moomba!Media in opdracht van de gemeente Tynaarlo en de provincie Drenthe. De film is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Enexis.

DUURZAAM EN ZELFVOORZIENEND WAAROM DEZE FILM? Aandacht voor energie, energiebesparing en duurzaam investeren is noodzakelijk voor de toekomst. De voorraad van traditionele energiebronnen is op langere termijn niet meer vanzelfsprekend. Bovendien zullen de kosten voor energie alleen maar toenemen. De afhankelijkheid van derden, voor het verkrijgen van energie, maar ook voor schoon water en voedsel is groot en het verlangen van de mens naar zelfvoorzienende leven neemt toe. De provincie Drenthe en de gemeente Tynaarlo willen de ambitie zichtbaar (blijven) maken dat nú investeren in regionaal energiebeleid en duurzaam leven op langere termijn maatschappelijke en economische meerwaarde biedt. Deze film vloeit voort uit het project North Sea Sustainable Energy Planning (NS SEP). Dit is een Europees project binnen het North Sea Region Interreg IVB Programme waarin de gemeente Tynaarlo en provincie Drenthe ervaringen over duurzame energieplanning uitwisselen met gemeenten en universiteiten uit Duitsland, België, Zweden, Denemarken en Schotland. De 14 partners van NS SEP zetten zich in voor: energieneutrale regio s; dorpen en wijken die energie produceren; renovatieprojecten die het energiegebruik sterk verminderen; het bestrijden van energieverlies in wijken en steden; een netwerk van samenwerkende organisaties; het bevorderen van het gebruik van duurzame energie NS SEP is een Interreg IVB project dat mede gesteund wordt door Europa en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Interreg IVB is een Europees programma dat tot doel heeft de internationale samenwerking in het Noordzeegebied te stimuleren. In deze samenwerking tussen regio s uit verschillende landen, draagt iedere partner zowel financieel als inhoudelijk bij aan het project. De onderwerpen overstijgen de nationale grenzen. Door het uitwisselen van kennis en ervaringen hebben de bereikte resultaten in het ene land ook effect in het andere. Zo werken we samen aan duurzaam beheer van het milieu. 4 5

DUURZAAM EN ZELFVOORZIENEND Tynaarlo tintelt van energie Tynaarlo is een groene gemeente, in meerdere opzichten. Een gemeente met veel natuur, waar het relatief rustig en gezond wonen is. Het groene karakter van Tynaarlo is een kernkwaliteit. We willen als gemeente een inspiratiebron zijn voor duurzaamheid: anders leven in de praktijk laten zien. Daarbij gaan we uit van de eigen verantwoordelijkheid van mensen. En als je goed kijkt, tintelt het van energie! Energie is een belangrijk thema. Naast de ervaringen die we opdoen binnen het Europese project over duurzame energieplanning, passen we de opgedane kennis en ervaringen concreet toe in onze nieuwbouwprojecten, zoals in Groote Veen in Eelde, in Ter Borch en De Bronnen in Vries. Al in 2004 realiseerden wij een duurzaam gebouwd gemeentehuis, met warmte/koude opslag en een groot sedumdak en zonnepanelen. Ook voor al onze gemeentelijke accommodaties leggen we de energieprestatielat hoog. In de komende periode onderzoeken we bijvoorbeeld of alle multifunctionele accommodaties voorzien kunnen worden van zonnepanelen. Energiebesparing is ook belangrijk. In contacten met inwoners adviseren we hen over energiebesparing in hun woningen. In Westlaren voeren we samen met inwoners campagne om zoveel mogelijk woningen beter te isoleren of om op andere manieren energie te besparen. Er valt veel winst te behalen bij deze jaren 60/70 woningen, zowel voor de woonconsument als het milieu. Tynaarlo ondersteunt ook veel initiatieven om alternatief vervoer en elektrisch rijden te stimuleren. Zo kun je in elke hoofdkern en op de luchthaven je elektrische auto opladen. Ook doen we mee aan de actie van de regio Groningen-Assen om met de #twitterfiets aandacht te vragen voor woon-werkverkeer met de (elektrisch) fiets of e-scooter. In juni bieden we ook een start aan de Hansa Green Tour. Vanaf de luchthaven in Eelde zal een groep ondernemers en geïnteresseerden zich verplaatsen in elektrische auto s van Tynaarlo naar Hamburg om de best pratices uit te wisselen over duurzame stedenbouw en technische innovaties. De film Roemers Odyssee is een inspiratiebron voor gesprekken over een toekomstbestendige wereld. Een gesprek met inwoners, partners, instellingen, bedrijven en organisaties. Een gesprek met u en jou. 6 7

DUURZAAM EN ZELFVOORZIENEND Samenwerken voor een duurzaam Drenthe Klimaatverandering is wereldwijd een hot item. Ook in Drenthe. Met het programma Klimaat & Energie maakt de provincie Drenthe zich sterk voor de realisatie van projecten en het ontwikkelen van kennis, innovatie en beleid op het gebied van klimaatverandering en energie. Door te sturen op economische doelen wil de provincie Drenthe een zo groot mogelijke bijdrage leveren aan de Europese en nationale doelstellingen voor CO2-reductie en duurzame energieproductie. Samenwerking met andere partijen is daarbij cruciaal. In Noord-Nederland wordt bijvoorbeeld actief samengewerkt in Energy Valley-verband waar de focus op een aantal topthema s ligt, zoals Groen Gas, duurzame energie en Onderzoek en Onderwijs. De provincie zet vervolgens Drentse Green Deals in om de provinciale energiedoelstellingen te behalen. Samen met de partners in Noord- Nederland is het Energie Akkoord Noord-Nederland vastgesteld, en met de gemeenten zijn afspraken gemaakt over hoe we duurzame energieproductie en de reductie van CO2 emissies sneller kunnen realiseren. De gemeenten zijn belangrijke partners omdat veel plannen op lokaal niveau plaatsvinden. De provincie Drenthe is al jaren actief als het gaat om energie- en klimaatbeleid en duurzaam bouwen. Drenthe neemt praktische stappen vooruit van duurzame ambities naar gerealiseerde duurzame plannen en projecten. NS SEP is gericht op energieplanning en uitvoering in de regionale praktijk van middelgrote en kleine gemeenten. Deze kennis is goed toepasbaar in de Drentse praktijk en wordt verspreid door de provincie naar alle Drentse gemeenten die bezig zijn met duurzame plannen, de uitvoering van klimaatcontracten en het 100.000 woningenplan. De gemeente Tynaarlo ontwikkelt ten oosten van Vries een nieuwe duurzame wijk. Basis voor dit plan is het oorspronkelijke landschap en de toekomstige wijk wordt hierop ingericht. De energievoorziening van een wijk als deze is als business case uitgewerkt binnen het NS SEP project en wordt breed verspreid. De huidige veranderingen in het klimaat vragen om aanpassingen in onze energiehuishouding. En dat is weer van invloed op de inrichting van ons landschap. Om onze energiehuishouding te verduurzamen moeten we keuzes maken die geen afbreuk doen aan ons fraaie landschap, maar daar juist een nieuwe dimensie aan toevoegen. Het deelprogramma Klimaatlandschappen houdt zich hiermee bezig. 8 9

ROEMERS ODYSSEE DE HOOFDROLSPELERS, DE HULPTROEPEN EN DE MAKERS Roemer Daalderop Roemer Daalderop (Tiel, 3 maart1964) is een Nederlands acteur. Daalderop volgde een opleiding als dramadocent en is voornamelijk bekend als acteur in commercials. Hij speelde een van de hoofdrollen in de regiosoap Boven Wotter van RTV Noord. Ook was hij een van de vaste acteurs in het programma Boobytrap. Daarnaast speelde hij gastrollen in onder andere Goede tijden, slechte tijden, Onderweg naar Morgen, Goudkust, Het Zonnetje in Huis, Vrienden voor het Leven, Sam Sam, 12 steden, 13 ongelukken en Vrouwenvleugel. Ik leef best wel groen ik ben nu ook op de fiets! Pier Vellinga Pier Vellinga (17 april 1950) is een Nederlandse wetenschapper en hoogleraar met nationale en internationale bekendheid als deskundige op het gebied van klimaatverandering. Vellinga studeerde in 1975 af als civiel ingenieur aan de Technische Universiteit Delft en promoveerde in 1984 aan dezelfde universiteit. Van 1988 tot 1991 was hij Directeur Luchtkwaliteit en Directeur Nationale Klimaatprogramma op het Ministerie van VROM. In 1991 werd Vellinga benoemd tot hoogleraar met de leeropdracht Klimaatverandering en maatschappelijke implicaties bij het Instituut voor Milieuvraagstukken aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarnaast bekleedt Vellinga de leerstoel Aardsysteemkunde aan de Wageningen University in Wageningen. In 2003 was Vellinga de spreker van de Erasmus Liga Lezing. Zijn betoog over de waterveiligheid van Nederland werd aanleiding tot een nationaal debat over de kwetsbaarheid van Nederland met betrekking tot wateroverlast. In 2008 was Vellinga adviseur van het tweede Delta Comité voor de zeespiegelstijging en de consequenties hiervan voor de verdediging van de kust en de dijken van de grote rivieren. Feit is dat de klimaatverandering ons dwingt nieuwe oplossingen te ontdekken. Dat kan je zien als gedoe, maar je kunt het ook zien als een kans. Positief denken dus! 10 11

DE HOOFDROLSPELERS, DE HULPTROEPEN EN DE MAKERS Wubbo Ockels Wubbo Ockels (Almelo, 28 maart1946) is een Nederlandse natuurkundige, ruimtevaarder, piloot en hoogleraar. Ockels studeerde natuurkunde en wiskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en behaalde in 1973 cum laude zijn doctoraalexamen. Daarna deed hij experimenteel onderzoek naar o.a het verval van atoomkernen onder uitzending van gammastraling aan het Kernfysisch Versneller Instituut (KVI). In 1978 promoveerde hij tot doctor op dit onderwerp en werd hij in 1978 door de ESA (European Space Agency) geselecteerd om mee te werken aan het Spacelabprogramma, een samenwerkingsproject van de ESA en de NASA. We hebben geen energieprobleem, het is een technologisch probleem er is energie genoeg. In 1980 en 1981 volgde hij een astronautenopleiding in Texas, VS. Tijdens de eerste Spacelab-vlucht in 1983 onderhield hij vanuit het vluchtleidingscentrum contact met de wetenschappers onder de bemanning. Van 31 okt. t/m 6 nov. 1985 maakte Ockels zijn eerste ruimtevlucht met de SpaceshuttleChallenger. Wubbo Ockels is voltijd hoogleraar Duurzame technologie aan de TU Delft en verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen als bijzonder hoogleraar. Cipke Uri Cipke Uri werkt parttime als beleidsmedewerker Milieu bij de provincie Drenthe. Daarnaast werkt hij op zijn eigen keuterij zoals hij het zelf noemt, in Amen. Cipke leeft met aandacht en respect voor de natuur. Zijn woning wordt verwarmd met zonne-energie en hij blijft zoeken naar de juiste balans; modern comfort en volledig self-supporting zonder de aarde te vervuilen. Hij pacht land waar zijn eigen koeien en schapen grazen, kweekt een scala aan groenten in zijn eigen moestuin, houdt bijen en kippen. Alles wordt gebruikt of hergebruikt en producten die over zijn verkoopt hij in een stalletje aan de weg. Ja, ik ben van de Happy Energy. Ik beleef enorm veel plezier aan het verbouwen van eigen groenten en fruit, het houden van schapen en koeien en kippen. Door het gebruik van zonne-energie (het is gratis) voel ik me onafhankelijker en vrij! 12 13

THE MAKING OFF Met dank aan: Cerile Stuiver - ervaringsdeskundige woning met zonnepanelen Ton Hoffmann vrachtwagenchauffeur Stalhouderij Nieboer - vrachtwagen Frederique Woutman, Saskia Dekens, Robin Goudsmit, Marian Timmerman, Siets Nobel, Senna Sitalsing, Sigrid Erasmus figuranten droomscenes Margriet en Johan Roorda - woning als opnamelocatie Terwolde Renault Groningen elektrische auto Maritiem Services Rotterdam kantoorlocatie Maastoren Moomba!Media Let s get together and have fun! Uit een selectie van 3 filmproducenten kozen de gemeente Tynaarlo en de provincie Drenthe in januari 2012 unaniem voor Moomba!Media als maker van een film over energiebewust, duurzaam en zelfvoorzienend leven. Moomba! werkt anders dan andere filmproducenten en hanteert een geheel eigen stijl die al in het kennismakingsgesprek onmiddellijk opviel. Producten van Moomba!, of het nu gaat om (bedrijfs)films, televisieprogramma s of commercials, vallen op door hun BBC-geïnspireerde stijl en vormgeving. Samen met vaste en freelance partners stelt Moomba! zich altijd tot doel om mooie en kwalitatief hoogwaardige producten te maken - alles is gericht op informeren en bewustwording in de samenleving. Hiermee probeert Moomba! een steentje bij te dragen aan een betere en vrolijkere wereld voor iedereen. Moomba! betekent niet voor niets Let s get together and have fun! Van begin tot eind is Roemers Odyssee in die opzet meer dan geslaagd! Voor Roemers Odyssee zijn opnames gemaakt in Rotterdam, Utrecht, bij de IJsselmeerdijk in Almere, het Balloërveld, Schipborg, het Veenmeer in Tynaarlo, Groningen, Haren, Ter Borch/Eelderwolde, Amen en Vries. Colofon Redactie en fotografie Dorinda Hijszeler & Annemarie Veenhuis, gemeente Tynaarlo Deirdre Buist, provincie Drenthe Ontwerp Martine Hoving, Assen Druk provincie Drenthe 12 juni 2012 14