NUMMER 81, 12 SEPTEMBER 2014 IN DIT NUMMER Oktobermaand Kindermaand lees verder Herbestemming cultureel erfgoed in het aardbevingsgebied lees verder Monumentenprotocol lees verder Veiligheidszorg kerken lees verder Erfgoeddag 2014 lees verder Molenprijs 2014 lees verder Kernbegrippen in het museum belicht lees verder Subsidiemogelijkheid Activiteitenbudget cultuur lees verder Agenda lees verder Erfgoed is geen massaproduct Soms gebeurt het dat je in een korte tijd steeds dezelfde discussie voert. Deze week overkwam mij dat op het gebied van erfgoededucatie en molenrestauraties. Niet meteen een voor de hand liggende combinatie, maar het gaat mij om de essentie van erfgoed: dat wil zeggen de waarde van een uniek object/monument of traditie. Binnen het cultuuronderwijs werken we graag met formats, zodat je niet steeds hetzelfde hoeft te ontwikkelen en daardoor veel geld kwijt bent. Dat kan maar tot een bepaald niveau, vervolgens zul je het product altijd aan moeten passen aan de plaats waar het erfgoedproject plaatsvindt. Om een concreet voorbeeld te geven. Er is een project over twee kinderen van ongeveer 10 jaar oud en het dagelijks leven rond 1900. Er bestaat een format dat steeds kan worden gebruikt, maar op onderdelen wordt aangepast. In iedere regio van Groningen zullen ze een andere naam hebben, zullen hun ouders andere beroepen hebben en zal hun schoolsituatie verschillen. Het kost altijd tijd en energie en dus geld om dit format aan de situatie aan te passen en dat is nu juist de kracht van een erfgoedles. Oog voor het detail en de mogelijkheid om je ter plaatse in te leven zijn van een grote educatieve kracht. Nu de molenrestauraties. Als voorbereiding op een goede restauratie is onderzoek nodig, zowel historisch als bouwkundig. En daarnaast zijn tekeningen onmisbaar om het plan zichtbaar te maken. In mijn onschuld vroeg ik of het mogelijk was om één basistekening per molentype te maken die steeds weer gebruikt kon worden. Nee natuurlijk! Iedere molen is uniek en kent zoveel bijzonderheden dat het zich niet in een type laat vangen. En het is juist deze uniciteit die de monumentale waarde bepaalt. Wordt erfgoed daarmee duur? Nee, gelukkig niet. In aanvang kost de zorg voor het detail geld, maar daarna gaat het heel lang mee. Oktobermaand Kindermaand De voorbereidingen voor Oktobermaand Kindermaand zijn in volle gang. Maandag 8 september zijn de pakketten met informatie (een interactieve ansichtkaart voor iedere leerling en een informatiebrief) voor de basisscholen verzonden en de burgemeesters hebben deze week een brief ontvangen over de burgemeestersactie op 17 september. De burgemeesters bezoeken dan een school in hun gemeente en gaan, net als vorig jaar, samen met de kinderen een Groningstalig lied zingen. Maar in enkele gemeenten wordt nog iets extra s georganiseerd. Zo zal in de
gemeente Bellingwedde een quiz worden gespeeld en in de gemeente Groningen een podiumoptreden worden verzorgd. De burgemeester van Veendam mag de laatste hand leggen aan een vingerverfkunstwerk. In iedere school, ook daar waar de burgemeester niet komt, worden de speciale ansichtkaarten uitgedeeld. Er is ook een centrale opening, namelijk in de Jacobikerk in Uithuizen rond het Arp Schnitgerorgel. De kinderen maken op een bijzondere manier kennis met dit eeuwenoude instrument. Organist Sietze de Vries zal dan zijn programma Pijpen zoeken met Piet Prestant uitvoeren. Centrale opening voor instellingen met werktheater Môi Maandag 29 september in het Prinsentheater aan de Noorderbuitensingel 11 in Groningen De bijeenkomst is van 16:00 uur (inloop) en duurt tot ongeveer 18:00 uur Werktheater Môi, in samenwerking met Senself, speelt de voorstelling De Storm, een Noorderzonvoorstelling waarin gespeeld wordt met alle zintuigen. Speciaal voor Oktobermaand Kindermaand wordt de voorstelling in aangepaste vorm in het theater gespeeld. Het verhaal draait om zeven mensen die op een eiland midden in de grote oceaan zijn aangespoeld. Het was een mooi eiland, de zon scheen en de wind waaide zacht. Dan wakkert de wind aan Spelers: Rolanda, Anneloes, Karin, Lisa, Minke, Marieke, Karlijn en Kasper. De uitnodiging volgt binnenkort. Herbestemming cultureel erfgoed in het aardbevingsgebied Op 1 november 2013 adviseerde de commissie Meijer om samen met de NAM, het ministerie van EZ, ondernemers, bewoners, onderwijs- en kennisinstellingen, andere organisaties en lokaal bestuurders in Noordoost Groningen tot een meerjarig en samenhangend programma te komen. Eén van de geadviseerde maatregelen heeft betrekking op behoud en herbestemming van cultureel erfgoed in relatie tot de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. De Commissie adviseert om bij de uitvoering daarvan gebruik te maken van bestaande organisaties, zoals Stichting Oude Groninger Kerken, Groninger Molenhuis en Museumhuis Groningen. Deze partijen hebben samen met Het Groninger Landschap (samen de grootste eigenaren/beheerders/belangenbehartigers van cultureel erfgoed in het gebied) een eerste aanzet tot een Meerjarenprogramma Publieke Herbestemming Cultureel Erfgoed in het Aardbevingsgebied gemaakt. Dit programma gaat dus niet over het herstel van schade, maar is gericht op de leefbaarheid van het gebied. De bedoeling is dat het programma richting geeft aan initiatieven op het gebied van herbestemming en leefbaarheid. Op 3 september 2014 heeft het Erfgoedberaad zich achter het Meerjarenprogramma geschaard: Boerderijenstichting Groningen, Erfgoedvereniging Heemschut Groningen, Groninger Monumentenfonds, Landschapsbeheer Groningen, Libau, Steunpunt Cultureel Erfgoed Groningen/Monumentenwacht Groningen, Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen Groningen- Drenthe, Stichting DBF, Stichting Industrieel Erfgoed Noord-Nederland. Daarna is het programma aangeboden aan de Dialoogtafel. Via deze link krijgt u toegang tot de volledige tekst. http://www.erfgoedgroningen.nl/erfgoedloper/programma herbestemming versie 5 september.docx
Monumentenprotocol Het lag al een paar maanden klaar, maar nu is het protocol door alle belangrijke partijen onderschreven. Het protocol geeft een handleiding hoe eigenaren en alle daarbij betrokken organisaties dienen te handelen bij schade door aardbevingen. Via deze link krijgt u toegang tot de volledige tekst. http://www.erfgoedgroningen.nl/erfgoedloper/monumentenprotocol CB 13 februari 2014.docx Veiligheidszorg kerken In oktober worden door Erfgoedpartners, de Provinciale afdeling Groningen van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) in de Protestantse Kerk Nederland (PKN), Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen in Groningen-Drenthe, Bisdom Groningen-Leeuwarden, Stichting Oude Groninger Kerken en Donatus Verzekeringen, bijeenkomsten gehouden met betrekking tot de aanpak Veiligheidszorg Kerken. Deze aanpak bestaat uit een starten slotbijeenkomst. Het doel van de bijeenkomsten is informatie te geven aan kerkbesturen en eigenaren van kerkgebouwen over maatregelen die genomen kunnen worden om brand en diefstal te voorkomen. Tussen beiden bijeenkomsten in kunnen deelnemers volgens een bestaand en getest format werken aan vergroting van de veiligheid. De bijeenkomsten hebben plaats op 22 oktober (Heerenveen), 29 oktober (Nieuw Beerta) en 30 oktober (Harkstede). Erfgoeddag 2014 Het volledige programma van de Erfgoeddag/Molenvriendendag op 27 september in molen Ebenhaëzer in Enumatil is vastgesteld. Na ontvangst en koffie/thee met poffert in respectievelijk de molen en koffie- en theehuis Tante Til, gelegen tegenover de molen, wordt het programma vervolgd in de kerk aan de Dorpsstraat. Daar wordt de nieuwe molenkaart Molens in Groningen gepresenteerd. Het eerste exemplaar wordt uitgereikt aan de jonge molenaartjes Berghuis: Matthijs (9 jaar) en zijn broertje Steven (7 jaar). Zij hebben het molenvirus al geërfd van hun ouders, Hendrik-Jan en Mieke Berghuis, molenaars van de Wilhelmina in Noorderhoogebrug en Koningslaagte bij Zuidwolde. Vervolgens verzorgt Johan van Dijk een lezing over molens in het Westerkwartier. Diverse activiteiten Heleen Velvis ontvangt kleuters van CBS Van Panhuys uit Leek Na de lunch zijn er diverse activiteiten. Molenaar Heleen Velvis geeft in de molen uitleg over het educatieve programma De molenmuis. Daar is ook een informatiestand van het Molenhuis te vinden. Een rondleiding wordt gegeven in de kerk aan de Dorpsstraat. In de atelierwinkel van kunstenares Trijnie Wubbolts kan de expositie Thuis worden bezichtigd. Vanaf de atelierwinkel kan men mee met de Beurtvaart Westerkwartier en Enumatil vanaf het water bekijken. Verder is kringloopwinkel De Snuffelschuur achter de kerk in de Dorpsstraat geopend.
Om een goed beeld van Enumatil te krijgen kan men de dorpswandeling Oud gebouw, nieuw gebruik volgen dat voor kinderen een puzzelspeurtocht bevat. Molenprijs 2014 Molen de Goliath kandidaat Laat het juweel van het noorden schitteren. Poldermolen de Goliath in de Eemshaven is één van de vijf kandidaten voor de BankGiro Loterij Molenprijs 2014. Molenaar Ida Wierenga weet al wat ze met het geld gaat doen als de prijs van 50.000,- voor haar molen is: zorgen dat de molen weer kan uitmalen op het wad. Om dat te bereiken moet de watervoorloop van de molen worden opgeknapt. De molen uit 1897 kwam in 1979 zonder werk en raakte in verval. Ida knokt al vanaf 1987 voor het behoud van deze bijzondere molen. Ida: De laatste stap in deze strijd om de Goliath te laten schitteren, is de renovatie van de watervoorloop. De winnaar wordt 2 oktober bekendgemaakt. U kunt nog tot en met 30 september stemmen: www.molenprijs.nl. Stemmers maken kans op een molenweekend voor 2 personen. Stemmen loont altijd voor de genomineerde Stemmen loont altijd voor een kandidaat-molen: het projectplan met de meeste stemmen wint de hoofdprijs ter waarde van 50.000,-. Daarnaast wordt er nog een bedrag verdeeld onder de 4 genomineerden die niet de hoofdprijs winnen. Iedere stem levert de genomineerde projecten 1,-- op. Maximaal wordt 35.000,-- uitgekeerd aan deze projecten, bij meer stemmen dan 35.000, wordt het bedrag procentueel over de projecten verdeeld. In ons dunbevolkte Groningen is het van belang dat zoveel mogelijk mensen stemmen, om zo dit mooie project te kunnen realiseren. Kernbegrippen in het museum belicht Wat iedere medewerker / bestuurder / beleidsambtenaar moet weten Registratie in Adlib, deelcollecties in MusIP, een geregistreerd museum, spectrum voor collectiemanagement. Duizelen deze begrippen u soms ook en wilt u of moet u weten wat er achter deze begrippen schuilgaat? Kom dan naar de bijeenkomst Kernbegrippen in het museum belicht; wat iedere medewerker/bestuurder/beleidsambtenaar moet weten, om u te laten informeren. Franjola van Hellemond zal een korte toelichting geven zodat u in vogelvlucht bekend raakt met belangrijke begrippen en procedures op het gebied van collectiemanagement. Dit zal leiden tot betere inhoudelijke discussies en strategieën voor de toekomst. Woensdag 1 oktober van 10:00 12:00 uur in het Museumhuis. Deelname is gratis. Aanmelden is gewenst: info@erfgoedpartners.nl.
Subsidiemogelijkheden Activiteitenbudget Cultuur Met het Activiteitenbudget Cultuur 2013-2016 wil de provincie Groningen activiteiten stimuleren op het gebied van amateurkunst en erfgoed. Het gaat om activiteiten waaraan inwoners actief kunnen deelnemen en om presentaties van ons erfgoed aan het publiek. De sluitingsdatum van de aankomende ronde is 1 november 2014. Dus wees er op tijd bij! Wilt u weten of uw culturele project in aanmerking komt voor een subsidie? Kijk voor een volledig overzicht van de criteria en voorwaarden van het Activiteitenbudget op de website http://www.provinciegroningen.nl/loket/subsidies/cultuur/activiteitenbudget-cultuur-2013-2016/; download de Subsidiewijzer Cultuur en Evenementen of neem contact op met mevrouw J.H. Vedder van de afdeling Economie Cultuur en Projectfinanciering, (050) 316 45 24. Agenda wo 17 september Burgemeestersactie: officiële start Oktobermaand scholen in de Kindermaand voor de scholen provincie za/zo 27-28 sep Tocht om de Noord Westerkwartier za 27 september Molenvriendendag/Erfgoeddag 10:00 16:00 uur Molen Ebenhaëzer Enumatil ma 29 september Officiële start Oktobermaand Kindermaand Prinsentheater voor de instellingen 16:00 18:00 uur alle za/zo in okt O K T O B E R M A A N D K I N D E R M A A N D wo 1 oktober Informatiebijeenkomst 10:00-12:00 uur Museumhuis Kernbegrippen in musea di 7 oktober Platform borgen 10:00-12:00 uur Museumhuis woe 22 oktober Veiligheidszorg kerken 19:30-21:30 uur HH. Petrus en Paulusparochie, Heerenveen woe 29 oktober Veiligheidszorg kerken 19:30-21:30 uur Kerk Nieuw Beerta do 30 oktober Veiligheidszorg kerken 19:30-21:30 uur naast de kerk van Harkstede, in het gebouw 'De Graankorrel' ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS: Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: pol@erfgoedpartners.nl. Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen, kunt u dit aangeven door een bericht te sturen naar info@erfgoedpartners.nl.