de 9 straatjes nieuwsbrief 9 STRAATJES NIEUWS 2012

9 STRAATJES NIEUWS 2012

WAT BRACHT 2012 AAN NIEUWE WINKELS NIEUWE LEDEN...... Het is natuurlijk ook heerlijk om door te kunnen groeien in dit mooie stukje Amsterdam. De Run is natuurlijk de straat van brood, kaas en wijn. En van bloemen. En sinds een aantal maanden ook van WOK & ZO. Op nummer 1 begon namelijk een nieuwe zaak met de beste hapjes en gerechten voor thuis en onderweg. Op 24 maakte ETHNIC CHIC plaats voor een tijdelijke modezaak, die begin 2013 gaat verbouwen. En: Etnic Chic, de winkel in home couture, blijft in de buurt. Op Herengracht 291 wordt een deel van een grachtenhuis omgetoverd tot showroom. De coolste van de stad, met steeds wisselende stijlen en collecties, een hightech ontwerpstudio en een waanzinnige stoffenkamer. COFFEESHOP BEST FRIENDS trok de stoute schoenen aan en werd lid. De zaak in het souterrain van nummer 13 is vorig jaar van eigenaar gewisseld en heeft sindsdien de beste reviews. Of het nu gaat om de prettige sfeer of om de quality polm! Een extra opsteker is er voor Relaxed at Home, de winkel met de opvallende staldeuren. Ook al was de Huidenstraat bij de stadsuitleg in 1663 bedoeld als winkelstraat, nummer 19 hoorde bij de Herengracht. In 1980 werd het voormalige koetshuis volledig gerestaureerd en sindsdien verkopen ze er bijna dertig verschillen modemerken. Van bekend en populair tot eigen ontdekkingen. Al het hele jaar wordt de Berenstraat geteisterd door verbouwing van nummer 7, de eerste Nederlandse Bewaarschool uit 1828. Op de hoek breidde Episode met zijn tweedehands trendkleding uit naar de beletage van het voormalige kantoorpand De Groote en de Kleine Beer. Op 14 vertrok de kapper en kwam KOOKAI over van de PC Hooft. Eigenaresse Nebahat Kaya had op meerdere plekken winkels maar voelt zich eindelijk op haar plek. De straatjes passen dan ook goed bij zowel haarzelf als het merk. Het Franse label dateert van de jaren zestig en staat bekend om zijn subtiliteit en exclusieve prints. De Huidenstraat kende opnieuw de nodige wisselingen. Zo opende in maart op de hoek met de Herengracht WE ARE LABELS. Het concept kent kleine, exclusieve en internationale merken. Met als voorwaarde: betaalbaarheid. Only great minds can afford simple style! is dan ook de filosofie van Esther Dibbes, één van de oprichtsters. LIEBESKIND BERLIN begon op 11 een eerste winkel in Nederland. De opening van de zaak in handgemaakte tassen, riemen en schoenen had heel toepasselijk een Duits tintje met bier en bratwurst. Het is de tweede winkel van Marlies Otten van Moscow in de Runstraat. Er is echt sprake van Liebe. De klanten zijn enorm enthousiast en het merk past bij me. De Wijde Heisteeg kende op het oog weinig veranderingen. Het is de oudste en kortste van de straatjes en werd in de 15 e eeuw genoemd naar het toenmalige hoekhuis Hayblok. Nu is het vooral bekend om de veelgeprezen kapper, de delicatessenzaak, de leuke modewinkels en dito edelsmid en emaille borden en bekers. Waarom de drie straatjes die op het Singel uitkomen korter zijn dan de rest? Ze zijn in tact gelaten toen de stad in de 16 e eeuw uit zijn voegen barstte en de grachtengordel werd aangelegd. De bewoners ervan behoorden destijds niet tot de Poorters en mochten niet binnen de stadspoorten wonen. Het is nauwelijks meer voor te stellen maar alleen geboren Amsterdammers en aangetrouwde of gekochte poorters hadden dat recht. Tot 1811. Aan de overkant werd MENDO niet alleen genomineerd voor de Dutch Design Awards maar gingen ze ook internationaal met citizenm London. En ze brachten een boek uit: Amsterdam, A metropolitan Village. Een fotografisch eerbetoon met enkele redactionele bijdragen: Amsterdam is the most beautiful place in the world to get lost in. Op nummer 22 opende Carlo Scholten zijn DE9HEREN. Nadat de eigenaar van Bree vorig jaar plotseling overleed, rondde Carlo de tassenzaak zo goed mogelijk af en begon aan zijn eigen droom. De9Heren verkoopt bijzondere accessoires en cadeaus voor mannen. Van hoeden en sjaals tot sieraden, handgeborduurde vlinderstrikken en underwear. O ok langs de verbindingsstukken van de grachten veranderde het nodige. Zo opende SECOND FEMALE op Prinsengracht 417-419. Dit is, na de Huiden en de Wijde Hei de derde winkel van Anne Fleur Halie in de straatjes. Second Female staat bekend als Deens mode-ambacht en werd in 2000 opgericht. Het wordt wereldwijd verkocht maar telt slechts drie winkels, behalve twee in Denemarken nu dus ook een in de straatjes. 2

Op de hoek wordt De 5 Keizers van Credit Suisse eindelijk herontwikkeld. Achter de gevels van Keizersgracht nummer 271 t/m 287 gaan vijf gebouwen schuil die met elkaar zijn verbonden. Een unicum in het centrum. Wat er gaat komen? Kantoren, woningen en winkels. Maar daarover meer als er meer bekend is. Ook aan de overkant in de Wolven wordt flink verbouwd. Daar wordt de gesloten pui van een voormalige sportschool opengebroken en zal binnenkort een winkel verschijnen. Op nummer 9, waar vroeger Van den Kerkhof zat, vind je nu APPEL67, het concept van Alain en Juul Appelboom. Ze hadden al een winkel in hartje Pijp, maar wilden meer met Appel67 en de merken die hen aanspreken, de designs en materialen. Juul werkte jarenlang voor internationale ontwerpers en Alain verruilde zijn loopbaan in de wereld van feesten en horeca voor zijn ware liefde: de mode. Ook BJORN BORG kwam naar de Wolvenstraat en trok in nummer 1. De kleding, schoenen, tassen en boxershorts van de voormalig tennisheld worden verkocht in een winkel die is gebaseerd op een klassieke kruidenierswinkel. Met antieke kassa en al. De Oude Spiegelstraat, het straatje tussen Singel en Herengracht, is het verlengde van de Beren- en Wolven. Daar waar de brug over het Singel wordt verbouwd en de noodbrug bijzondere verlichting krijgt in het kader van Amsterdam 2013. Ga daar dus vooral eens kijken. SHOEDICTION van Lina Moelja op nummer 3 moest heel veel geduld hebben. Telkens weer zorgden de werkzaamheden aan de fundamenten voor nieuw oponthoud. Maar in november was er dan toch een prachtige winkel verrezen, die onmiddellijk de aandacht trok van menig glossy. Shoediction staat voor highend labels. Van ballerina s tot een chic stel winterlaarzen. En voor wie op kleine voet leeft: de maten lopen open vanaf 35. ROERENDE ZAKEN op nummer 5 trad ook tot de vereniging toe. Daar vind je een classic design stoel uit 1960, een vooroorlogse lamp of een Space-boy Stars + Stripes afvalemmer. Het wisselende assortiment omvat behalve classics ook kunst, verzamelobjecten, decoratieve blikvangers en andere zeldzame roerende zaken en rariteiten. 9STRAATJESONLINE maakte samen met PayPal de straatjes het eerste Europese winkelgebied waar je 24 uur per dag kunt winkelen en betalen met je mobiel. Het is een vorm van Window Shoppen, een QRoute die je langs etalages van een aantal winkels voert waar je de gewenste producten scant, betaalt en in no time thuis ontvangt De Gasthuismolen dankt zijn naam aan de molen van het Sint Elisabeth Gasthuis. Dit oudste ziekenhuis van de stad uit de 14e eeuw sneuvelde voor de aanleg van een nieuw stadhuis, het huidige Paleis op de Dam. Op de ene hoek van de steeg vertrok de tabakswinkel, op de andere vierde SINGEL OPTIEK zijn twaalfjarig jubileum met veel publiciteit en aanbiedingen. En: Op nummer 12 opende in februari DISTRICT 9 feestelijk de deuren. Een regelrechte aanwinst voor de straatjes en voor de modebewuste man, schreef een vooraanstaande stylist. Een goede mix van luxe en betaalbare labels. Of je nu jeans of een paar sneakers zoekt. Zelf ga ik onmiddellijk voor die ene topgeur waar ik voorheen helemaal voor naar Parijs moest. De Hartenstraat zag met Lady Day een van zijn oudste winkels vertrekken. Zie ook verder in dit krantje. Marc O Polo kwam ervoor in de plaats. Daarnaast vertok Scissorhands naar de Raamsteeg en kwam Fab. Op 16 zijn de fundamenten hersteld en zal begin volgend jaar een nieuwe winkel komen. Een historisch weetje: bij Hotel Belga op nummer 8 woonde en werkte in de 17 e eeuw Herman Doomer, de bekende lijstenmaker van Rembrandt. De schilder kwam er vaker over de vloer en schilderde ook portretten van het echtpaar Doomer, die nu in de Hermitage in Petersburg en in New York hangen. Ook de Reestraat heeft de afgelopen jaren veel zien veranderen. En op de valreep met 2013 verlaat ook CORTINA PAPIER de straat. De winkel die groot was in alles van papier gaat verder op het internet. We wensen Mieke heel veel succes met NOTEBOOKSOCIETY.NL. Op nummer 16 kwam in mei ANNLIZ naar waar eerst Whats Cooking zat. ANNLIZ staat voor fair fashion voor vrouwen en kinderen. Maar ook voor geschenken en woonaccessoires gemaakt van natuurlijke materialen. Mera Martinot zocht over de hele wereld naar onafhankelijke ontwerpers die ethisch verantwoord willen werken en de omstandigheden in de mode-industrie willen verbeteren. In Ree 8 opende WIJNSALON DE APO- THEEK. Het originele apothekersinterieur uit 1800 bestaat nog altijd, ook al was het in de vorige eeuw lange tijd een Sparwinkel. Nu staat er wijn op het menu, een proeverij waar de chef-kok van Pulitzer gastronomische specialiteiten bij serveert. Ook in 2012 was het 35-jarig bestaan van GALERIE LUGHIEN. In 1977 begon Luchien Kraal in het toen vers herrezen monument op nummer 17. De opening was een groot feest, hoewel ze de pers vergaten uit te nodigen, net als ze er niet aan dachten het werk te prijzen. Hoe dan ook, een maand later werd het eerste en meteen het duurste stuk in huis verkocht. Sindsdien zijn er zo n zes exposities per jaar met schilderijen, grafiek en beelden. En, schrijven kunstenaars in een speciale uitgave, veel mensen weten de galerie ook te vinden voor een ontmoeting, een glas wijn met een babbel en de schaterlach van Luchien. 3

Opmars van nieuw soort speciaalzaak De behoefte aan uniciteit en beleving bij de consument groeit. Dat zeggen trendwatchers. Ze menen dat het tijd is voor monowinkels en superspeciaalzaken. De straatjes zijn daar van oudsher groot in. Van emaille borden en zijden stoffen tot spellen, kralen, sokken en pantoffels. En wat te denken van de Witte Tandenwinkel of Kramer/Pontifex die in de Telegraaf zei: Wij hebben kaarsen in alle vormen die je maar kunt bedenken, van klassieke tafelkaars naar doopkaars en in de vorm van een doodskop. Probeer maar eens een oranje of zwarte kaars te vinden als die kleuren even niet de trend zijn. Dan kom je bij ons terecht. Boete voor rotzak! Begin 2012 veranderde de reiniging de ophaaltijden voor de straatjes. Inmiddels wordt er ook streng gehandhaafd en vielen in de Oude Spiegel de eerste boetes al. 85 per verkeerd aangeboden zak. Let dus op de ophaaltijden. In de straatjes: dinsdag- en vrijdagochtend - vanaf 06.00 uur ( s ochtends!) tot de vuilniswagen langskomt. Winkelcriminaliteit Signalementen, oplettende ondernemers en snelle politiemensen als Peter Pisano zorgden afgelopen jaar voor het oppakken van een aantal winkeldieven. Dat gold ook voor een wisseltrucboef, die in meerdere straten op miraculeuze wijze wist toe te slaan. Dus hier toch nog maar een enkele tips die naar voren kwamen: 1. Laat duidelijk zien en weten dat je beveiligd bent. 2. Let op tassen en telefoons achter de toonbank. 3. Sta niet in het zicht bij het opmaken van de kassa. 4. Haal klanten uit de anonimiteit door ze aan te kijken en open vragen te stellen. 5. Doe aangifte, anders kan de politie nog niets beginnen. 6. Op www.hbd.nl zijn online trainingen zoals aanhouden winkeldieven en weerbaarheid. Langs de grachten op maandag en donderdagavond vanaf 18.00 uur. En: Goed gesloten zak van maximaal 8 kg. Geen losse dozen. En wie meer dan 400 liter (9 zakken) per week heeft, is verplicht tot een bedrijfsafvalcontract. Hoeft trouwens niet ongunstig te zijn, omdat het Reinigingsrecht vervalt. Meer info: (020) 5519555 of www.centrum.amsterdam.nl/afval-reiniging. Felix Meritis en 2013 Komend jaar bestaat Felix Meritis 225 jaar! Het huis van de burger viert dit met de openstelling van een van de best bewaarde geheimen van de stad: het oudste nog bestaande Observatorium. Deze hoogste uitkijkpost aan de Keizersgracht zal vanaf 19 april weer open zijn voor publiek. Met bovenop een unieke kunstinstallatie met sterrenkijkers. Niet zoals vroeger gericht op de sterrenhemel, maar op citaten op markante gebouwen door de hele stad. Met Google naar binnen laten kijken! Google introduceerde Street View Voor Binnen. Een nieuwe toepassing die de binnenkant van winkels, restaurants, galeries en andere zaken minutieus toont en is gekoppeld aan Google Search, Maps en Local. Ter introductie digitaliseerde Daan Verhorst van www.bedrijfsfotos.nl 9 zaken in 9 straatjes. Van Alfons de Letter tot De Kaaskamer, Van Harte, Waxwell. HUURPERIKELEN Ook dit jaar is er weer met succes tegen huurverhogingen gestreden. Blijf er dus niet alleen mee modderen maar zoek hulp. Want het meest cruciale blijft: je rechten kennen en goed onderhandelen. Hier nog snel een paar belangrijke punten: De verhuurder kan géén eenzijdige huurprijswijziging opleggen. Het is een kwestie van onderhandelen en zonodig de Bedrijfshuur Adviescommissie. Een door de huurder voorgestelde taxatie door een makelaar is zelden rechtsgeldig. Voor zittende huurders gelden andere prijzen dan voor nieuwe huurders. Een nieuwe pandeigenaar heeft geen gevolgen, want koop breekt geen huur. Loopt het contract ten einde maar is er nog geen nieuwe huur? Niets aan de hand, het contract loopt gewoon voor onbepaalde tijd door. Huuropzegging door de verhuurder? Dit moet én rechtsgeldig zijn én altijd via de kantonrechter lopen. Extra Uurtje Het Grootwinkel Beraad Amsterdam City liet weten dat er een duidelijke verschuiving is in het tijdstip waarop er wordt gewinkeld. Voor twaalven is er vaak niet veel te doen terwijl men rond zessen nog niet is uitgewinkeld. De trend in de binnenstad is dan ook dat steeds meer winkels tot zeven uur open zijn. 4

2012 HET BESTUUR IN HET KORT Na twee jaar dapper en met een fikse lach de voorzittershamer te hebben gezwaaid, heeft Anouk van der Lely het bestuur helaas verlaten om meer tijd voor zichzelf te hebben. Nieuw toegetreden is Emile de Cock, die bijna drie jaar geleden met zijn vriendin Hilde 360volt op de Prinsengracht begon, een succesvolle zaak in vintage industriële lampen. Ofwel, een uit de hand gelopen hobby van twee grafisch ontwerpers. Ook al zit 360volt op de gracht, Emile meent absoluut profijt van De 9 Straatjes te hebben en wil niet alleen op de hoogte blijven, maar ook graag meedenken en zich inzetten voor hoe het beter en aantrekkelijker kan. Internationale pers Les 9 Ruelles, La 9 Calles, De 9 Catorna Er is afgelopen jaar weer hard gewerkt aan internationale aandacht. En de resultaten mogen er zijn, want of het nu ging om Zweden, Rusland, Amerika, Brazilië of Duitsland, geprezen werden de straatjes overal. De Financial Times bijvoorbeeld: Neem de ongelooflijk mooie architectuur, een rondvaart, de topmusea en: de winkels van De 9 Straatjes. En Vanity Fairs: In the mood for some retail therapy? Visit Amsterdam and the shopping area called De 9 Straatjes. It is charming and delightful. Op 1 na beste Lonely Planet riep Amsterdam uit tot de op één na beste stad om in 2013 te bezoeken. Lots of birthday cake schrijft de toonaangevende reisgids. Zoals 400 jaar grachten, opening van het Rijksmuseum en jubilea van het Van Gogh, Het Concertgebouw en Artis. De straatjes zelf worden geroemd als the tic-tac-toe board of Amsterdam shopping. Full of quirky little shops and hidden cafes and cool restaurants. Ofwel: It s areas like this that really make you feel comfortable in Amsterdam! Grote toename bezoekers www.de9straatjes.nl Het aantal bezoekers van de site van de vereniging maakte in 2012 weer een forste stijging door. In totaal werd de site 310 duizend keer bezocht en ruim driekwart daarvan betrof nieuwelingen. Het aantal bekeken pagina s bedroeg 900 duizend. Met zo n 9000 lezers was 14 x uit eten in de straatjes het meest gelezen bericht. De drukst bezochte ondernemer was opnieuw Pompadour met 7609 bezoekers. Daarna volgde een grote groep met uiteenlopende zaken, zoals LouLou, Kramer, Zipper, Skins, Le Souk en Carhartt. Oja, kijk ook eens op www.facebook.com/de9straatjes en doe er je voordeel mee. Amsterdam 2013 De stad maakt zich op voor een feestelijk jaar. 2013 staat namelijk in het teken van een groot aantal mijlpalen. Van de opening van het Rijksmuseum en jubilea van het Concertgebouw, Artis en Felix Meritis tot 400 jaar grachten. Het is namelijk precies 4 eeuwen geleden dat werd begonnen met de aanleg van de Heren, Keizers- en Prinsengracht. In nog geen vijftig jaar groeide Amsterdam toen met 14 kilometer gracht en 80 bruggen. Als voorzet is alvast Het Grachtengordel Vijfje geslagen. Dit grijfje is te koop bij postkantoren en in eigen land een wettig betaalmiddel. In het 2 e weekend van januari vindt de officiële aftrap van 2013 plaats met 24H Amsterdam en de Hotelnacht. Wordt dus vervolgd. Amsterdam Light Festival Een wereldstad verdient het om in de spotlights te staan, vindt de organisatie van het Amsterdam Light Festival. Optimale samenwerking van overheid, culturele fondsen en bedrijfsleven moet het festival tot een van de grootste van Europa kunnen maken. Hoofdonderdelen dit jaar zijn: De Illuminade, Boulevard of Light, De Christmas Canal Parade door de Prinsengracht. En Socialight met lichtprojecten door de hele stad. Het duurt nog tot 20 januari. 38.000 extra fietsplekken en 15 km rode fietsstrook Het aantal fietsen is verdubbeld, het aantal auto s (van bezoekers én bewoners) is gedaald. De fietspaden zijn dan ook te beperkt en de overlast van weesfietsen en overvolle rekken te groot. Amsterdam lijkt er iets aan te willen doen en investeert 57 miljoen voor nieuwe fietsplekken en fietsstroken, meldt het Meerjarenplan Fiets 2012-2016. Geen onnodige luxe, want het fietsgebruik steeg met ruim 40 procent naar 490.000 fietsritten per dag. Dat is zo n 2 miljoen kilometer. Ook economisch gezien is investeren in voorzieningen dringende noodzaak, want vergeleken met de andere vervoersvormen levert dat het meeste effect per euro op. Nog een paar fietsfeiten: uit onderzoek bleek dat iedere Amsterdammer 1,5 fiets bezit en dat 15% van alle buitenstaande fietsen zelden tot nooit gebruikt wordt gebruikt. De helft daarvan blijkt trouwens in het centrum te staan. 5

Toen den Appelmarckt met de stad zelve toenam in nering en grootte werd zij in 1616 overgebragt tusschen de Hey- en Raembruggen, waer de muyr deser Stede plagh te staen. Appelen waren de geliefkoosde vrucht der oude Amsterdammers. Wilden ze iets prijzen, dan heette het: ze smake as emmer-appelen en rijsenbrij. En wilt ge nu eens weten welke soorten onze voorouders in dien tijd daar zoal gingen koopen? Goudtgeele queen, Schijvelingen, Soppegegroenkens, Keyserinnen. t Was dan ook geen wonder dat het daar tusschen de Hey- en Raembruggen vaak vol scheepen en schuyten lag. (Jan ter Gouw, 1874, Amstelodamiana) BRUG 5 De werkzaamheden aan Brug 5 zijn tijdelijk gestaakt omdat de werkplannen moeten worden aangepast. De hoop is nog altijd dat in augustus 2013 alles weer op orde is. Tot die tijd zal het geen pretje zijn voor de ondernemers aan de Oude Spiegel, met Reisboekwinkel Evenaar en modezaak Portonovo op kop. Schrale troost: je kunt er goed zien wat het betekent om vierhonderd jaar erfgoed op orde te houden. En: de noodbrug krijgt in het kader van Amsterdam 2013 opvallende en bijzondere verlichting. Bezoekersonderzoek 2012 Bezoekers gaven Amsterdam een ruime 8 op een schaal van 10. Het betrof dan met name de sfeer, de compactheid van de stad en de architectuur. Negatief scoorden drukte, prijspeil en, hoe kan het ook anders, de veelheid aan fietsen en properheid! Brug 5 over het Singel was oorspronkelijk trouwens een houten balkbrug. In 1753 werd deze vervangen door een stenen boogbrug, waarna in 1910 stalen liggers werden aangebracht. Het Singel vormde lange tijd de stadsgrens waar ook de stadsmuur stond en van waaruit de grachtengordel werd aangelegd. De straatjes die toen al op het Singel uitkwamen, werden daarbij in tact gelaten, daarom zijn deze korter dan de rest. Het is nu nauwelijks meer voor te stellen, maar de bewoners ervan behoorden destijds niet tot de Poorters, wat betekende dat ze tot 1811 buiten de stadspoorten moesten wonen. Nog een weetje: Brug 5 stond tot 1894 bekend als Appelmarckt. BRIC-toerist groeit spectaculair Onderzoek wees uit dat het aantal toeristen uit de BRIC-landen spectaculair groeit. Zo was de groei van Brazilianen het grootst en nam het aantal Chinezen en Russen met bijna een derde toe. In totaal bezochten bijna een half miljoen BRIC-ers Nederland, waarvan vooral de Chinezen en Russen veel in winkels besteedden. Uitgave van: Ondernemersvereniging De 9 Straatjes Foto s: Julien Winkel Vormgeving en Drukwerk: Elco Extension - Prinsengracht 380 In het kader van Amsterdam 2013 is er een toolkit samengesteld. Interesse? Kijk op www.iamsterdam.nl De voorraad blauwe folders ligt bij Stout en De9Heren in Beren 9 en 22 en in de Huiden bij Art Deco op 20. De feestverlichting nog niet betaald? De vereniging probeert eea zo goed mogelijk met Homan te regelen, maar het komt natuurlijk maar helaas altijd weer op de penningen aan en: een voor allen en allen voor een. (Bij problemen Homan: 0297-282121) 6

DE 3 LADY S OF VINTAGE: MARIJKE BIJKERK, LAURA DOLS EN AGNES GILES Jij was de partygirl, zeggen ze tegen Agnes Giles van Zipper. Ze, dat zijn Marijke Bijkerk van Lady Day en Laura Dols, beiden al net zo bekend van de echte vintage look en de Hollywood glitter en glamour. Gekscherend noemen ze zich voddenkoninginnen, maar in werkelijkheid behoren ze tot de grondleggers van de tweedehands mode. Zipper, Lady Day en Laura Dols in de Huiden-, Harten- en Wolvenstraat zijn al decennialang een begrip bij menig modeliefhebber en stylist. De drie tweedehands modezaken stonden aan de basis van het succes van de straatjes en trokken een jong en hip publiek naar een destijds tamelijk afgetakelde buurt, die vooral was gericht op de noden van de bewoners langs de grachten. Erg vreemd aangekeken werden ze toentertijd door de bakkers, slagers, elektriciens en apothekers niet, hoewel de buren van Laura Dols nog wel een privédetective inhuurden om die hippie naast hen door te lichten. De drie vrouwen zitten voor een terugblik bijeen in De Doffer, het bruine café in de Runstraat dat ze vanaf hun begindagen kennen. Aanleiding is Marijke Bijkerk, die na ruim veertig jaar in juni stopte met Lady Day. Ze woont nog altijd in de Hartenstraat maar deed de winkelruimte van de hand. Het aanbod was zo gunstig dat de tijd rijp leek om een fulltime leven in vintage te beëindigen. Hoe dat bevalt? Nog altijd goed, zegt ze. Maar als ik anderen iets nieuws zie opzetten, begint het wel te kriebelen. Mag ik niet nog een keer, kan ik dan wel uitroepen, ik weet precies hoe het moet! Voortzetting van Lady Day was natuurlijk leuk geweest, maar zeker in de straatjes niet haalbaar. We zijn een uitstervend ras, luidt de conclusie. Wie begint er nou nog aan zo n bewerkelijke handel? Het vraagt zoveel liefde en inzet dat het iets van een verslaving heeft. Lady Day, Laura Dols en Zipper begonnen in de straatjes in 1970, 1976 en 1983. Ze kennen elkaar, ruilden wel eens handel en liepen elkaar op de vreemdste plekken tegen het lijf. Zoals die keer dat Marijke Laura met een zak hoedjes zag zeulen op een markt in Pasadena. Ook verwijzen ze altijd naar elkaar. Hoewel, bij de zoveelste klant zeiden ze ook wel eens: Lady Day? Die is dood! Alle drie hielden ze van jongs af aan van kleren en wilden een winkel. En voor alle drie lag het begin zo n beetje bij het Waterlooplein, in de zestig het mekka van tweedehands kleding. Ze stonden er een blauwe maandag maar deden er in ieder geval hun eerste inkopen. s Ochtends naar het plein, dan wassen en vaak nog dezelfde dag verkopen. Het was de tijd van de bloemetjesjurken en legerkistjes en de voddenhandelaren op het plein wisten niet wat hen overkwam toen hippies massaal belangstelling voor hun waar begonnen te tonen. Tot die tijd was tweedehands armoedig, dat kocht je niet uit vrije keus. De straatcultuurhip bracht verandering, daar kon je je mee afzetten en onderscheiden. Mode-eisen waren er nauwelijks. Alles was nieuw en alles mocht. Het ging er om dat je het begreep, dat je door had hoe je erbij kon lopen zoals iedereen erbij zou willen lopen. Een charleston jurk gecombineerd met een Indiaas vestje, en daar dan nog plateauzolen bij die alleen in Engeland waren te krijgen, en een kraaltjestas. Als dat je lukte, begreep je het, roepen ze. Na de eerste stappen op het tweedehands pad, werkten ze zich al snel bij voddensorteerbedrijven binnen, waar ze tussen de onafzienbare bergen afdankertjes naar geschikte handel speuren. Bij gebrek aan een rijbewijs ging Marijke er in het begin met de taxi naar toe, Laura fietste en nam later de trein naar België. Als de douane dan bij de grens naar haar enorme zakken handel wees, zei ze: Vuile was meneer, ik ga naar mijn moeder. Zipper deed en doet nog altijd vooral in Amerikaans. John, de man van Agnes, komt daar vandaan en toen ze er de eerste keer op familiebezoek waren, keerden ze met een cadillac en twee baaltjes vodden terug. Hun winkel verwierf dan ook onmiddellijk bekendheid met petticoats en rock & roll. Hoe gekker hoe beter. Het Amerikaanse goed heeft nu eenmaal meer presence, vertelt Agnes. Alles is net iets groter en opvallender, van de kragen tot de ruiten en de kleuren. Precies, zeggen Laura en Marijke. Wij waren hier maar aan het trutten. Nog altijd. Vrijwel alles is hier hetzelfde, niemand valt op. Laura Dols ontwikkelde zich als koningin van 7

de jurken. Daar heb ik het meeste affiniteit mee. Als ik aan het sorteren ben, ruik ik gewoon wat een mooie jurk is. Ook Lady Day kreeg na de bloemetjesjurk en de Engels witte legerschoen een echt handelsmerk: de winkeldochter. Dan reed Marijke met haar compagnon van de ene Belgische winkelstraat naar de andere, op zoek naar zaken die op hun eind liepen. Zag het er stoffig genoeg uit dan belden ze aan. Of ze misschien of zolder mochten kijken of er iets van hun gading lag. Soms werden ze de deur gewezen maar soms ook kregen ze zelfs een warme maaltijd. En tot op het laatst reisden ze op die manier heel Europa af. Al met al kenden ze een relaxte bijna zorgeloze start en hadden ze nog geen flauw idee dat het hun eindbestemming zou kunnen zijn. Alles was ladieda. Veel losser en wilder dan nu. Iedereen deed zijn eigen ding en met elkaar was je de stad, zeggen ze. Kassa s en prijskaartjes bleven lange tijd taboe en als de stapel verdiend geld groot genoeg was, gingen ze weer inkopen. Toch is het ook zwaar werk, want van alle afgedankte goed is nog geen één procent de moeite waard. Sorteren, zakken sjouwen, in grote hallen tussen de duizenden kilo s afdankertjes zoeken naar dat ene bijzondere stuk. Een soort goud delven, dromen van een goudader. Je ziet een hoekje stof uit een baal steken en je weet: dit is het, dit moet ik hebben. Ik hou echt van de geur van vodden, vertelt Laura, hoe vochtiger hoe beter. En het geouwehoer van de sorteerders, voegt Marijke toe. Altijd dezelfde verhalen, maar je hoort erbij, je bent een van de jongens. Zo krijg je ook goodwill en bewaren ze spullen voor je. Zodra ze een sorteerloods naderen begint de adrenaline te stromen en lijkt niets mooier dan vodden redden van de ondergang. Als ik het niet doe, zegt Laura, dan wordt zo n jurk in stukjes gesneden en is hij weg. Ze hebben dan ook behoorlijke voorraden en bewaren veel. Ik BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS Meldpunt reiniging en bestrating (020) 551 9555 Handhaving openbare ruimte (020) 5519645 Politie 0900-8844 Spoed 112 Vragen over de gemeente of het stadsdeel: 14 020 Buurtregisseur Peter Pisano: via 0900 8844 Doelgroepenteam (alleen voor concrete meldingen) 06-20620173 9straatjesmanager Lony Scharenborg 06-13500138 kan soms ook moeilijk afscheid nemen, vertelt Agnes. Je kunt iets wel zo maar in de winkel hangen, maar iemand moet het echt waarderen, het gaat toch om mooie oude spullen waar je zorgvuldig mee moet omgaan. Waar het succes van hun winkels vandaan komt? Misschien dat ze hun eigen smaak bleven volgen en nooit iets inkochten dat ze zelf niet leuk of interessant vonden. Ze zouden het hoe dan ook nooit hebben voorspeld en legden ook geen archief of zo aan. Het was maar gewoon 2 e hands dus waarom zouden ze. Dat wil echter niet zeggen dat ze niet met hun tijd meegaan, want ondanks hun unieke kledingstukken hebben zowel Zipper als Laura Dols ook een webshop. Maar: Lady Day is al gestopt en de toekomst lijkt meer dan somber. De bijzondere stukken worden schaars, de prijzen hoog, en alles is vintage gaan heten. Het is een totaal vercommercialiseerde wereld geworden, zegt Marijke. Toen ze tweedehands vintage gingen noemen, was het hek van de dam. Opeens was je ook geen zigeuner meer maar iemand die in vintage doet. Zelfs grote merken doen er tegenwoordig in. Met authenticiteit of liefde lijkt dat weinig meer van doen te hebben. Datzelfde geldt voor de zogenaamde Vintage Showrooms die in Amerika opkomen en waar alle items goud waard zijn. De gekte lijkt begonnen met Levi s Big E, waarvoor met name Japanners zo ongeveer een moord pleegden. Wat dat betreft blijven Londen en Amsterdam nog altijd de beste plekken. Daar kan je voor honderd euro nog een leren jack vinden dat in de VS of Japan het tienvoudige kost. Het lijkt echt een afstervend gegeven, zeggen de oprichtsters van drie van de meeste beroemde tweedehands winkels van ons land. De grondstof raakt op en als je als je al een vondst doet, wordt het binnen een paar weken nagemaakt en hangt het nieuw bij H&M. Aan de andere kant komen ze nog altijd kleding waarvan ze denken: geweldig, maar wie zal het durven dragen? De allerbeste feestdagen en een goed 2013. En: NieuwJaarsBorrel + AlgemeneLedenVergadering Komt allen! Woensdag 30.01.13 in De Doffer (Runstraat) Inloop vanaf 18.30 uur. Start om 19.00 uur. 8