JAARBERICHT 2016 Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ) Groningen Centraal
Jaarbericht 2016 Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ) Groningen Centraal In dit jaarbericht leest u hoe het Netwerk Palliatieve Zorg Groningen Centraal in 2016 palliatieve zorg onder de aandacht heeft gebracht bij zorgverleners en zorgvragers. Via verschillende activiteiten stimuleert en verbindt het netwerk organisaties en hun medewerkers om de zorg voor mensen in de laatste levensfase te verbeteren. Participerende organisaties Buurtzorg Nederland, De Hoven, Dignis/Lentis, Martini Ziekenhuis, St. Exploitatie Gasthuis, Thuiszorg Comfort, TSN/Thuiszorg Groningen, UMCGroningen Thuis; ZINN, Zorgcentra Westerholm en Rikkers- Lubbers, Zorggroep Groningen, Zonnehuisgroep Noord, Thuiszorg Dichtbij, Allerzorg, Thuiszorg Beter Thuis Wonen, UMCG, Zorgkompas 2
Coördineren Het netwerk palliatieve zorg Groningen Centraal De missie van het NPZ Groningen Cen- Vanaf 1 januari 2016 is ELANN de formele rechtspersoon voor het aanvragen en beheren van de budgetten voor de Werkgroep Scholing De werkgroep scholing heeft als doel om zowel de publieksactiviteit Café traal is het verbeteren van de kwaliteit van netwerken. Doodgewoon als de scholings- en zorg voor de palliatieve patiënt, zowel symposia activiteiten voor de regio te op het organisatorische, professionele Aan het netwerk zijn 17 (zorg)organisaties organiseren. als relationele vlak. Dit gebeurt door het verbonden. In 2016 is één nieuwe orga- De werkgroep bestaat uit vakinhoude- optimaliseren van de samenwerking met nisatie (ThuiszorgComfort) tot het net- lijke professionals en coördinatoren van betrekking tot palliatieve zorg in de ge- werk toegetreden. Alle organisaties zijn aandachtvelders van de participerende meenten Groningen, Haren, Hoogezand verenigd in een kerngroep. De kerngroep organisaties van het netwerk. Sappemeer, Leek, Marum, Grootegast, heeft in 2016 zes keer overleg gevoerd. Zuidhorn, en een deel van de gemeenten De kerngroep stelt het beleid van het Winsum en De Marne. In het werkgebied netwerk vast en bewaakt de uitvoering wonen 318.415 inwoners (VWS- 2016) De samenwerking t.a.v. de palliatieve zorg heeft een formele status gekregen door de ondertekening van een convenant in 2006 door de bestuurders van de betrokken organisaties. De organisatie van het netwerk Het Netwerk Palliatieve Zorg Groningen Centraal is een van de 66 netwerken in Nederland. Binnen het netwerk is een coördinator werkzaam voor 8 uur per week en een secretaresse voor 1 uur per week. hiervan. De uitvoering van de activiteiten binnen het netwerk is gebaseerd op een gezamenlijk opgesteld werkplan. De besturen van alle participerende organisaties dragen zorg voor de vertegenwoordiging in de kerngroep. Daarnaast zorgen zij voor het vrijstellen van aandachtvelders voor dertig uur per jaar, zodat aandachtvelders aan de slag kunnen met activiteiten binnen en buiten de eigen organisatie. Binnen de aangesloten organisaties zijn nu 120 aandachtsvelders. Provinciaal Palliatief Team Groningen (PPTG) Vanuit Zonnehuisgroep Noord, UMCG en MZH zijn medewerkers betrokken bij het Provinciaal Palliatief Adviesteam Groningen. Ook een aantal huisartsen participeert in het PPTG. De consultfunctie van het PPTG team valt onder verantwoordelijkheid van IKNL. In het verslagjaar zijn 124 consulten verstrekt. 3
Informeren Publieksvoorlichting Het netwerk heeft in het verslagjaar zes publieksavonden georganiseerd onder Website Het netwerk is voor haar website aangesloten aan het landelijke format van Pal voor U In het verslagjaar is landelijk de zesde uitgave van de brochure Pal voor U de naam Café Doodgewoon. Deze avon- allen netwerken. De site heeft een frissere uitgegeven. Deze Pal voor U brochure den werden georganiseerd op verschil- uitstraling en het gebruiksgemak voor is rond de internationale dag van de pal- lende locaties en plaatsen. (Leek, Haren, bezoekers is groot. Er is landelijke en re- liatieve zorg (IDPZ) ook in de regio wijd Groningen, Winsum, Zuidhorn, Hoog- gionale informatie over palliatieve zorg te (1000 exemplaren) verspreid. ezand). Tijdens de zes Café-avonden vinden, relevant voor zowel patiënten en Daarnaast zijn de bierviltjes (bureau interviewde Atze Lubach (professionele naasten als voor zorgverleners. Zie www. Morbidee campagne Zullen we over de gespreksleider/dagvoorzitter bij sympo- netwerkpalliatievezorg.nl/groningen- dood praten? ) in 1000-voud verspreid. sia) een verpleegkundige en huisarts uit centraal. de betreffende regio over hun ervaringen met palliatieve zorg. Aan de orde kwamen de verschillen tussen palliatieve sedatie en euthanasie, maar ook het belang van wilsbeschikkingen. Het bezoekers aantal schommelde tussen de 10 en 40 bezoekers. De avonden werden publicitair ondersteund door posters, jaarkalenders en maandelijkse persberichten. 4
PalliArts Met de app PalliArts kunnen professionals zoals huisartsen regionale en landelijke informatie over palliatieve zorg raadplegen via de mobiele telefoon of tablet. Met netwerken wordt gesproken over de vraag welke regionale aanvullingen er op de App geplaatst moeten worden. De netwerk coördinator is verantwoordelijk voor het plaatsen van de regionale informatie en IKNL is verantwoordelijk voor de landelijke informatie. Nieuwsbrief Vanuit het netwerk is in het verslagjaar voor aandachtsvelders driemaal een nieuwsbrief uitgegeven, waarin actuele informatie, nieuwe richtlijnen, discussies en scholingen werden aangereikt. Relatiebeheer Het netwerk participeert in diverse overlegvormen, zowel regionaal als landelijk, mede met als doel op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en informatie en kennis te delen: Overleg zorgkantoor Provinciaal Overleg Palliatieve Zorg. (POP) In het POP participeren de drie Groningse netwerken: Zorgbelang Groningen, IKNL, UMCG en Zorgkantoor. Doel van dit provinciaal overleg is te komen tot afstemming, uitwisseling van ervaring en verdere samenwerking. Dit jaar is het POP driemaal bijeengekomen. In december is besloten dat, indien Menzis ook uitgenodigd wordt voor het brede PPTG overleg (2x per jaar), het POP zichzelf kan opheffen. Provinciaal palliatief team Groningen (PPTG) Stuurgroep Ligare Werkgroep Pall voor U Deelname landelijke coördinatiedagen Fibula (de landelijke stichting die de belangen van netwerken vertegenwoordigd op landelijke niveau). 5
Ligare en het nationaal programma palliatieve zorg In opdracht van het ministerie van VWS is in 2014 Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) van start gegaan. Doel van het programma is dat in 2020 iedere burger mag rekenen op goede palliatieve zorg op de juiste plaats, op het juiste moment en met de juiste zorg en ondersteuning. Binnen het programma is aandacht voor de duurzame samenhang tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Het regionale consortium Ligare (Noordoost Nederland ) is een samenwerkingsverband waarin de patiënt, de naaste en de zorgprofessional samen de koers bepalen. Ligare werkt in het kader van het landelijk programma palliatieve zorg aan verbetering van de palliatieve zorg. Ligare heeft november 2015 gehoord dat er subsidie toegekend wordt voor het project proactieve zorgplanning. De uitwerking is in maart 2016 gestart. Alle organisaties doen binnen dit project mee. Eind 2016 zijn 300 plannen ingestuurd. In november is de honorering van de aanvraag over spiritualiteit Als niet alles is wat het lijkt: Praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving binnengekomen. 6
Signaleren De zorgmogelijkheden m.b.t. palliatieve zorg zijn geplaatst op de website van het netwerk. Dit zorgaanbod is tevens gelinkt aan het programma Kies Beter. Het zorgaanbod is weer herijkt en veranderingen zijn verwerkt. Met alle betrokken organisaties is afgesproken dat ook intern de verbeterpunten t.a.v. de coördinatie en kwaliteit van palliatieve zorg in kaart gebracht en aangepakt wordt. Beschikbare bedden voor palliatieve zorg In de provincie Groningen zijn verspreid over de drie netwerken voor zover we weten 30 bedden voor palliatieve zorg beschikbaar. Zeven minder als in 2015. In vergelijking met 2015 is er een stijging van het bezettingspercentage te zien van bijna 13%. De bezetting was 59,5%. 203 patiënten verbleven gemiddeld 30,8 dagen op een bed in een palliatieve unit of bijna thuishospice. In 2015 waren dit 260 patiënten, met een gemiddelde ligduur van 21,9 dagen. Over het verslagjaar 2016 hebben we over ELV palliatief geen cijfers beschikbaar. Beschikbare bedden Bezetting in % Bezetting bedden t.o.v. aantal patiënten 2016 300 2015 2016 30x 2015 46,5% 59,5% 250 200 150 100 50 260 patiënten 21,9 dagen 203 patiënten 30,8 dagen 7
Aandachtvelders Een belangrijk rol bij het implementeren van de palliatieve zorg is weggelegd bij aandachtvelders in de organisaties. Ervaringen leren dat daadwerkelijke borging -dus dat de kennis van de aandachtsvelders op de werkvloer echt gebruikt, ingezet, uitgedragen wordt- niet vanzelfsprekend gaat. Het vraagt een duidelijke keuze van de organisaties: het instellen van een groep die verantwoordelijkheid krijgt en neemt om beleid en structuur te ontwikkelen binnen de organisatie. Alle organisaties die binnen het netwerk participeren hebben deze keuze gemaakt en werken met een intern beleidsplan voor de palliatieve zorg. Zorgmodule In 2015 en 2016 hebben veel van de organisaties aan de hand van de bouwstenen van de zorgmodule geïnventariseerd hoe hun organisatie er voor staat op het gebied van de palliatieve zorg. Het heeft geleid tot interne beleidsplannen voor de palliatieve zorg. daarmee is een stevige verankering ontstaan binnen de beleidscyclus van organisaties. Organisaties zijn op hun eigen wijze aan het bouwen. Zo zijn bijvoorbeeld het UMCG, zorggroep Groningen en TSN serieus bezig met de implementatie van het Zorgpad stervensfase. Weer andere organisaties zijn bezig met ontwikkelen van scholingsmodules of met het duidelijk ondersteunen van hun aandachtvelders of met het zoeken van samenwerking op het gebied van thuiszorgtecnologie (TSN, Thuiszorgdichtbijen Buurtzorg). Nazorg en klanttevredenheid In februari 2016 zijn de verschillende werkwijzen op het gebied van nazorg en klanttevredenheid besproken in het netwerk. Aandachtspunten die naar voren kwamen waren: Hoe brengt de organisatie de informatie uit de nazorg- en klanttevredenheidsgesprekken terug in de beleids- en leercyclus van de organisatie? En op welke wijze kan deze informatie gebruikt worden bij de ontwikkeling van beleid van het netwerk palliatieve zorg? Naast evaluatie van zorg gaat het ook om aandacht te hebben voor het rouwproces, c.q. te signaleren dat een rouwproces mogelijk moeizaam zal verlopen en dat mogelijkerwijs verwijzing naar organisaties voor rouwbegeleiding op zijn plaats zou zijn. Duidelijk is dat rouwbegeleiding als structurele activiteit niet tot de kern taken van zorginstellingen hoort, wel het signaleren van rouw problematiek en verwijzing. Uit deze uitwisseling is de wens ontstaan de folder Steun bij verlies van een dierbare te ontwikkelen die voorjaar 2017 verwacht wordt klaar te zijn. 8
Faciliteren Basisscholing Het netwerk organiseerde samen met het Wenckenbach Instituut acht basisscholingen voor verpleegkundigen /verzorgenden. In zes dagdelen kwamen verschillende thema s uit de palliatieve zorg aan bod, zoals pijn, palliatieve sedatie en rouw en verlies. Scholing aandachtvelders In het verslagjaar zijn vier scholingen voor aandachtsvelders georganiseerd door het van Swieten Instituut. In deze scholing leren de deelnemers hoe zij vorm en inhoud kunnen geven aan de rol van aandachtsvelder. Symposium Op 3 november heeft het symposium voor aandachtsvelders plaats gevonden. In De Twaalf Hoven kwamen de onderwerpen Pijn, Familiezorg en werken met proactieve zorgplannen aan de orde. Het symposium is bezocht door 74 deelnemers en werd gewaardeerd met een 7.1. I.s.m de coördinatoren van het netwerk dementie Groningen is gewerkt aan de organisatie van 3 symposia in januari 2017. De symposia zijn bedoeld voor casemanagers dementie en aandachtsvelders palliatieve zorg in de provincie Groningen. Met deze symposia moet bewerkstelligd worden dat men elkaars werkveld beter leert kennen en vooral ook ervaren waar men van elkaar kunnen leren. 9
Dit jaarbericht is een product van het netwerk palliatieve zorg Groningen Centraal. Tekst: Wil Hoek en Jacqueline Tijhaar Redactioneel advies: leden netwerk palliatieve zorg Groningen Centraal Vormgeving: Richard Kok, Vormplus Juni 2017