ILvA en AFVAL - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor het 4de leerjaar Uitwerking van het project Iedere Leerling Voorkomt Afval volgens de principes van de Leerplannen en de Eindtermen In opdracht van en in samenwerking met - Educatief Team 2004
ILvA en AFVAL 4de leerjaar Iedere Leerling Voorkomt Afval Afvalwerkboekje Naam: Klas:
GROEP 1 HEEL LANG GELEDEN Heel lang geleden leefden de mensen van wat zij in de natuur vonden. Een groepje van mannen, vrouwen en kinderen trokken van plek tot plek. In de buurt van een rivier gingen zij zich voor een bepaalde tijd vestigen. De mannen gingen op jacht en op visvangst en de vrouwen verzamelden allerlei vruchten en zaden. Bij de jacht werden nooit meer dieren gedood dan nodig waren om iedereen van de stam eten te geven. Wanneer de jagers een dier hadden gedood dan probeerden de vrouwen het dier voorzichtig te villen zonder de huid te scheuren. Die huid werd namelijk gebruikt om kledij, dekens of tenten van te maken. Van hardere delen werd schoeisel gemaakt. Botten dienden om gereedschap van te maken. Potten om allerlei zaken te bewaren werden gemaakt van gevlochten gras. In feite werd er heel weinig weg gegooid. Wat als afval achterbleef, bestond uit natuurlijk materiaal en dus had de natuur er geen moeite mee om het te verwerken. De mensen ontdekten later dat ze de gevonden zaden konden zaaien en dat ze dieren konden houden. Ze gingen zich vestigen op één bepaalde plaats en stopten het zwerversbestaan. De mensen bouwden hutten en de jagers werden boeren. Ook zij produceerden weinig afval. Voedselresten werden aan de dieren gegeven en uitwerpselen werden gebruikt als meststof of brandstof. Bewaarpotten werden gemaakt uit gebakken klei, wanneer deze stuk waren, werden ze weggegooid en niet hergebruikt. Zo ontstonden de eerste kleine afvalhoopjes. Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 1/12
Groep 1 Deze woorden zoeken we op Hierover zoeken we prentenmateriaal Verdeel binnen je groepje wie welk stukje vertelt aan de medeleerlingen! Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 2/12
GROEP 2 LANG GELEDEN Steeds meer mensen gingen dicht bij elkaar wonen. Zo ontstonden er dorpen en steden. Op het platteland waren er dieren die het afval van mensen verwerkten en de boer had ook een mesthoop. Wat niet herbruikbaar was, werd in een kuil onder de grond gestopt. Maar niet alle mensen leefden als boer. Er waren ook pottenbakkers, wevers, smeden, enzovoort. Vooral in de steden waren er allerlei ambachtslui te vinden. Dat betekende meer menselijke bedrijvigheid en meer afval! In het midden van de veertiende eeuw was er zoveel afval dat het hinderlijk werd voor de stadsbewoners. Begrijpelijk, als je weet dat het meeste afval gewoon op straat werd gedumpt. Varkens, kippen en geiten die op straat liepen, aten de etensresten op. Maar oude gebruiksvoorwerpen, het afvalmateriaal van pottenbakkers en smeden, zelfs menselijke uitwerpselen bleven allemaal liggen. Heel de stad was een vuilnisbelt! Er braken ziekten uit en veel mensen kregen pest of cholera. Dit kon niet blijven doorgaan. Er moesten maatregelen genomen worden! De steden kregen een ophaaldienst. Het meeste afval bestond toen uit organisch materiaal zoals snijafval van dieren en planten, voedselresten, uitwerpselen, Dit afval werd aan de boeren verkocht die het als meststof konden gebruiken. Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 3/12
Groep 2 Deze woorden zoeken we op Hierover zoeken we prentenmateriaal Verdeel binnen je groepje wie welk stukje vertelt aan de medeleerlingen! Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 4/12
GROEP 3 100 JAAR GELEDEN Zo n 100 jaar geleden gingen de boeren steeds meer kunstmest gebruiken. Ze hadden het afval van de stad niet meer nodig. Het afval afkomstig van de stad was trouwens ook minder vruchtbaar geworden. Dit kwam doordat het afval minderen menselijke uitwerpselen bevatte ten gevolge van de aanleg van rioleringen. Het afval van de stad werd dus onverkoopbaar, men bleef met het afval zitten. Vanaf dan werd het afval gestort. Men zocht een bepaalde plek uit en daar stortte men het afval. 50 JAAR GELEDEN Na 1950 veranderde er heel veel in onze levenswijze. Er kwamen allerhande nieuwe producten op de markt. Zo kwamen er radio s, auto s, televisietoestellen, en allerlei elektrische huishoudtoestellen. Veel nieuwe producten betekende ook veel meer afval. De voedingsproducten gaven nog niet zo veel afval. De meeste gezinnen hadden nog een eigen groententuintje. De boodschappen gebeurden in een buurtwinkel waar de producten los verkocht werden. Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 5/12
Groep 3 Deze woorden zoeken we op Hierover zoeken we prentenmateriaal Verdeel binnen je groepje wie welk stukje vertelt aan de medeleerlingen! Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 6/12
GROEP 4 NU In supermarkten wordt alles heel mooi verpakt aangeboden. Er zijn nieuwe soorten verpakkingen ontwikkeld die heel handig zijn, maar deze zijn lang niet altijd zo milieuvriendelijk. De meeste van de verpakkingen belanden in onze vuilniszak. We houden erg veel van nieuwe dingen en we kopen liever iets nieuws dan onze spullen helemaal te verslijten. Als iets stuk is, gooien we het weg in plaats van het te herstellen. Daardoor groeit de afvalberg enorm! Omdat veel afval niet meer afbreekbaar is, of omdat het veel meer tijd vraagt om door de natuur afgebroken te worden, slinkt de afvalberg niet meer zo vlug als vroeger. Nu zitten er trouwens ook heel wat giftige stoffen in ons afval. Dat is gevaarlijk voor onze gezondheid en ook voor het milieu. Verbrandingsovens verbranden het afval en kunnen het zo dus snel laten verdwijnen maar milieuvriendelijk is dit niet! Er komt dan een schadelijke rook vrij die de lucht vervuilt. Er worden steeds nieuwe en verbeterde technieken gevonden om het afval te verwerken maar ze kosten allemaal heel erg veel. Het eenvoudigste en het beste is nog altijd: geen afval! Immers: wie afval vermijdt moet het niet kwijt! Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 7/12
Groep 4 Deze woorden zoeken we op Hierover zoeken we prentenmateriaal Verdeel binnen je groepje wie welk stukje vertelt aan de medeleerlingen! Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 8/12
AANVULBLAD HEEL LANG GELEDEN Heel lang geleden leefden de mensen van wat zij in de natuur vonden. Een groepje van mannen, vrouwen en kinderen trokken van plek tot plek. In de buurt van een rivier gingen zij zich voor een bepaalde tijd vestigen. De mannen gingen op jacht en en de vrouwen verzamelden allerlei vruchten en zaden. Bij de jacht werden nooit meer dieren gedood dan nodig waren om iedereen van de stam eten te geven. Wanneer de jagers een dier hadden gedood dan probeerden de vrouwen het dier voorzichtig te villen zonder de huid te scheuren. Die huid werd namelijk gebruikt om, dekens of tenten van te maken. Van hardere delen werd gemaakt. Botten dienden om gereedschap van te maken. Potten om allerlei zaken te bewaren werden gemaakt van gevlochten gras. In feite werd er heel veel/weinig weg gegooid. Wat als afval achterbleef, bestond uit materiaal en dus had de natuur er geen moeite mee om het te verwerken. De mensen ontdekten later dat ze de gevonden zaden konden zaaien en dat ze dieren konden houden. Ze gingen zich vestigen op één bepaalde plaats en stopten het zwerversbestaan. De mensen bouwden hutten en de jagers werden. Ook zij produceerden weinig afval. Voedselresten werden en uitwerpselen werden gebruikt als of brandstof. Bewaarpotten werden gemaakt uit gebakken klei, wanneer deze stuk waren, werden ze weggegooid en niet hergebruikt. Zo ontstonden de eerste kleine afvalhoopjes. Moeilijke woorden: Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 9/12
AANVULBLAD LANG GELEDEN Steeds meer mensen gingen dicht bij elkaar wonen. Zo ontstonden er en. Op het platteland waren er dieren die het afval van mensen verwerkten en de boer had ook een. Wat niet herbruikbaar was, werd in een kuil onder de grond gestopt. Maar niet alle mensen leefden als boer. Er waren ook pottenbakkers, wevers, smeden, enzovoort. Vooral in de steden waren er allerlei ambachtslui te vinden. Dat betekende meer menselijke bedrijvigheid en meer/minder afval! In het midden van de veertiende eeuw was er zoveel afval dat het hinderlijk werd voor de stadsbewoners. Begrijpelijk, als je weet dat het meeste afval gewoon op straat werd gedumpt. Varkens, kippen en geiten die op straat liepen, aten de etensresten op. Maar oude gebruiksvoorwerpen, het afvalmateriaal van pottenbakkers en smeden, zelfs menselijke uitwerpselen bleven allemaal liggen. Heel de stad was een! Er braken ziekten uit en veel mensen kregen pest of cholera. Dit kon niet blijven doorgaan. Er moesten maatregelen genomen worden! De steden kregen een. Het meeste afval bestond toen uit organisch materiaal zoals snijafval van dieren en planten, voedselresten, uitwerpselen, Dit afval werd aan de boeren verkocht die het als konden gebruiken. Moeilijke woorden: Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 10/12
AANVULBLAD 100 JAAR GELEDEN Zo n 100 jaar geleden gingen de boeren steeds meer gebruiken. Ze hadden het afval van de stad niet meer nodig. Het afval afkomstig van de stad was trouwens ook minder/meer vruchtbaar geworden. Dit kwam doordat het afval minder/meer menselijke uitwerpselen bevatte ten gevolge van de aanleg van rioleringen. Het afval van de stad werd dus onverkoopbaar, men bleef met het afval zitten. Vanaf dan werd het afval. Men zocht een bepaalde plek uit en daar stortte men het afval. 50 JAAR GELEDEN Na 1950 veranderde er heel veel in onze levenswijze. Er kwamen allerhande nieuwe producten op de markt. Zo kwamen er radio s, auto s, televisietoestellen, en allerlei elektrische huishoudtoestellen. Veel nieuwe producten betekende ook veel meer/minder afval. De voedingsproducten gaven nog niet zo veel afval. De meeste gezinnen hadden nog een eigen groententuintje. De boodschappen gebeurden in een buurtwinkel waar de producten los verkocht werden. Moeilijke woorden: Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 11/12
AANVULBLAD NU In supermarkten wordt alles heel mooi verpakt aangeboden. Er zijn nieuwe soorten ontwikkeld die heel handig zijn, maar deze zijn lang niet altijd zo milieuvriendelijk. De meeste van de verpakkingen belanden in onze. We houden erg veel van nieuwe dingen en we kopen liever iets nieuws dan onze spullen helemaal te verslijten. Als iets stuk is, gooien we het weg in plaats van het te herstellen. Daardoor groeit de afvalberg enorm/niet veel! Omdat veel afval niet meer afbreekbaar is, of omdat het veel meer tijd vraagt om door de afgebroken te worden, slinkt de afvalberg niet meer zo vlug als vroeger. Nu zitten er trouwens ook heel wat giftige/nuttige stoffen in ons afval. Dat is gevaarlijk voor onze gezondheid en ook voor het milieu. Verbrandingsovens verbranden het afval en kunnen het zo dus snel laten verdwijnen maar milieuvriendelijk is dit niet! Er komt dan een schadelijke rook vrij die de vervuilt. Er worden steeds nieu-we en verbeterde technieken gevonden om het afval te verwerken maar ze kosten allemaal heel erg veel. Het eenvoudigste en het beste is nog altijd: geen afval! Immers: wie afval vermijdt moet het niet kwijt! Moeilijke woorden: Iedere Leerling voorkomt Afval Werkblad - Geschiedenis van het afval 12/12