Perspectief 3e editie 1 vmbo Project Kerstmis 0. Start Waarom is dit feest belangrijk voor gelovigen? Waarom hebben we het in de kersttijd over Vrede op aarde? En hoe vieren ze kerstmis in andere culturen? Dat ga je ontdekken tijdens dit project Kerstmis. Dit project bestaat uit zes opdrachten. Deze opdrachten en de taken die daarbij horen gaan jullie in de projectgroep verdelen. Doe dat op de volgende manier: Lees samen de opdrachten door. Verdeel de opdrachten. Leg jullie afspraken vast in het Plan van Aanpak (zie bijlage 1). Nu kunnen jullie starten. 1. Wat vieren we met kerst? Veel mensen houden van kerst. Maar weten ze ook waar het kerstfeest over gaat? Neem een interview af met een aantal mensen op straat en vraag of zij kerst vieren en waar zij aan denken met kerst. Neem ook een interview af met een dominee, priester of voorganger en vraag waarom kerst volgens hun belangrijk is. Kijk voor interviewvragen op de website. Voor deze opdracht ga je een aantal interviews houden met mensen op straat. Je gaat ze vragen of zij weten waar kerst over gaat. Ook houdt je een interview met een dominee, priester of voorganger. Tijdens dit interview probeer je te weten te komen waarom kerst zo n belangrijk christelijk feest is. Voor het interview kun je gebruik maken van de onderstaande voorbeeldvragen. Natuurlijk mag je hier ook vragen aan toevoegen of zelf je vragen bedenken. Schrijf na de interview een goede weergave van het gesprek. Je mag de interviews ook filmen en hier een samenvatting van maken. Vooraf: Hoe vind je de juiste persoon om de vragen aan te stellen? - denk goed na of je zelf iemand kent, of misschien ken je iemand die iemand kent... - vraag of je ouders/verzorgers iemand kennen - vraag of je docent iemand kent - zoek in het telefoonboek of op internet. Hoe vraag je iemand voor een interview? - probeer iemand te bellen of te mailen en vraag beleefd of iemand wil meewerken aan een interview - leg uit waarvoor het interview is en wat je ongeveer gaat vragen (het onderwerp van het interview) - vertel ook hoelang het ongeveer zal duren - als mensen zelf niet kunnen of willen meewerken, vraag dan beleefd of ze misschien iemand kennen die dat wel zou kunnen doen Pagina 1 van 8
Het interview: Als je iemand gaat interviewen, denk dan aan het volgende: - bedenk van te voren alvast wat je wilt vragen. Overleg met elkaar wat goede vragen zijn. - schrijf deze vragen op dan kun je niets vergeten! - als je het interview opneemt, moet je wel vragen of degene die je interviewt dat goed vindt - dat geldt ook als je een foto wilt maken - het is handig om ook aantekeningen te maken tijdens je interview. Schrijf geen hele zinnen op, maar korte steekwoorden - stel vragen op zo n manier, dat mensen ook echt iets kunnen vertellen! Vragen waar je alleen ja of nee op kunt zeggen maken een echt gesprek lastig - je kunt aan het eind vragen: Is er nog iets dat ik vergeten ben? of Is er nog iets dat u graag wilt vertellen over...? Na het interview: - wacht na het interview niet te lang met het uitwerken. Hoe sneller je dat doet, hoe meer je je herinnert van het gesprek - als je het interview uitwerkt kun je kiezen of je afwisselend je vragen en de antwoorden op schrijft, of dat je er een doorlopend verhaal van maakt - laat ook aan degene die je hebt geïnterviewd het eindresultaat zien, dat is wel zo aardig en netjes. Zes mogelijke interviewvragen over kerst voor mensen op straat: 1. Viert u kerst? Waarom wel of niet? 2. Hoe viert u kerst? 3. Waar denkt u aan bij het kerstfeest? 4. Waar gaat kerst volgens u over? 5. Kent u het bijbelse kerstverhaal? Kunt u daar iets over vertellen? 6. Heeft kerst volgens u iets te maken met Vrede op aarde? Zes mogelijke interviewvragen voor de dominee, priester of voorganger over kerst: 1. Wat wordt er tijdens het kerstfeest in de kerk gevierd? 2. Waarom is het kerstfeest volgens u een belangrijk feest? 3. Hoe wordt het kerstfeest in de kerk gevierd? 4. Zijn er speciale diensten of rituelen in de kerk tijden kerst? 5. Hoe bereiden gelovigen zich voor op het kerstfeest? 6. Waarom wordt er tijdens kerst altijd gesproken over vrede op aarde? 2. Het kerstverhaal Wat speelde er zich nu precies af rond de geboorte van Jezus? De evangelisten Lucas en Matteus hebben het allebei opgeschreven. Samen geven zij een compleet beeld van de gebeurtenissen rondom kerst. Lees de verhalen en maak een stripverhaal van de belangrijkste gebeurtenissen. De verhalen kun je vinden in Matteus 1:18-2:23 en Lucas 2:1-21. In de Bijbel schrijven de twee evangelisten Lucas en Matteus over de geboorte van Jezus en wat daar aan vooraf ging. Deze twee verhalen geven samen een Pagina 2 van 8
compleet beeld van de gebeurtenissen rondom kerst. In het ene verhaal lees je misschien andere details over de geboorte van Jezus dan in het anderen verhaal. Tijdens deze opdracht gaan jullie alle gebeurtenissen rondom de geboorte op een rijtje zetten. Ga als volgt te werk: 1. Lees het kerstverhaal in Matteus 1:18-2:23 en Lucas 2:1-21. 2. Schrijf op wat de belangrijkste gebeurtenissen zijn. Wat zijn de grootste verschillen tussen de twee verhalen? 3. Maak van de twee verhalen één compleet kerstverhaal door van beide verhalen de belangrijkste gebeurtenissen op chronologische wijze onder elkaar op papier te zetten. 4. Maak een strip of beeldverhaal over de belangrijkste gebeurtenissen rondom de geboorte van Jezus. Matteus 1:18-2:23 http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=matteus+1%3a18-2%3a23+&id18=1&l=nl&set=10 Lucas 2:1-21 http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=lucas+2%3a1-21+&id18=1&l=nl&set=10 3. Adventslied De vier adventsweken voor kerst zijn de laatste weken van Maria s zwangerschap. Het is de tijd van voorbereiding op de geboorte van het kind. Maar voor mensen van nu ook een tijd om na te denken over wat er nodig is voor een wereld van vrede en naastenliefde. Maak een lied voor advent met eenduidelijke boodschap voor de wereld van nu. De vier weken voor kerst noemen we de adventsweken. Het is een tijd van voorbereiding op het kerstfeest. Elke week wordt er in de kerk een kaarsje aangestoken en mensen versieren hun huizen alvast voor het kerstfeest. Tijdens kerst word er vaak gesproken over vrede op aarde. De adventstijd wordt ook gebruikt om na te denken wat er in onze tijd nodig is voor een wereld van vrede en naastenliefde. Maak een lied of gedicht voor advent met een duidelijke boodschap van vrede en naastenliefde voor de wereld van nu. Kijk voor een voorbeeld naar het lied We are the World van Micheal Jackson. http://www.youtube.com/watch?v=glny4jscivi&feature=related Tip: Je kunt ook een bestaand lied gebruiken en daar zelf een clip bij maken met foto s en ander beeldmateriaal. 4. Kerstviering Op veel scholen wordt het kerstfeest gevierd. Tijdens zo n viering wordt er gebeden, gezongen en gelezen. Bereid samen een kerstviering voor. Zorg ervoor dat er een gebed, een lied en een bijbellezing in voorkomt. Kijk op de website voor meer ideeën voor de viering. Tijdens deze opdracht gaan jullie een kerstviering voor jullie klasgenoten voorbereiden. Zorg voor een viering die past bij de sfeer en de boodschap van het kerstverhaal. Bedenk eerst samen het thema van de viering. De viering moet in ieder geval een gebed, een lied en een bijbellezing bevatten. Jullie zorgen ook Pagina 3 van 8
voor de verdere invulling van de viering. Wees origineel en creatief. Jullie maken een draaiboek voor de viering waarin jullie aangeven uit welke onderdelen de viering bestaat, wat er precies gebeurt tijdens de verschillende onderdelen en waarom jullie voor deze opzet gekozen hebben. Je kunt als volgt te werk gaan: - Bedenk samen het thema voor de kerstviering. - Welke onderdelen moeten in ieder geval terug komen tijdens de viering? - Bedenk welke andere onderdelen jullie zouden willen toevoegen aan de viering. - Maak een draaiboek waarin jullie aangeven wat de volgorde is van de onderdelen van de viering. Vermeld daarin ook wat er precies gebeurt tijdens de verschillende onderdelen en waarom jullie voor deze opzet gekozen hebben. - Werk de plannen die jullie gemaakt hebben verder uit. Ideeën voor de viering: - Vorm samen een kerstkoor. - Maak een clip, powerpoint of filmpje waarin jullie het thema introduceren. - Maak een filmpje waarin jullie verschillende docenten interviewen over kerst. - Houdt een collecte of bedenk een actie om te werken aan vrede op aarde, zoals een kerstmarkt waarvan de opbrengst naar een goed doel gaat. - Organiseer een kerstontbijt, lunch of borrel. - Maak een poster over het thema van de viering. - Maak een vredeskrant die tijdens de viering uitgedeeld kan worden. - Bedenk een sketch of toneelstuk over het thema van de viering. - Schrijf een gedicht over kerst. 5. Kerst in andere culturen Van Noorwegen tot in Zuid-Afrika en van de Verenigde Staten tot in Polen bijna overal op de wereld wordt het kerstfeest gevierd. Schrijf een artikel voor in een krant over kerstmis in een heel ander land of in een andere cultuur, alsof je er zelf geweest bent. Probeer er ook een foto of een filmpje bij te vinden. Vrolijk kerstfeest, joyeux Noël, feliz Navidad De kerstgroet bestaat in vele talen. Overal op de wereld wordt het kerstfeest gevierd. En elk land heeft zo zijn eigen gebruiken. Voor deze opdracht ga je onderzoeken hoe kerst in een ander land of in een andere cultuur gevierd wordt. Schrijf een artikel voor de (school)krant alsof je zelf bij zo n viering aanwezig bent geweest. Informatie en beeldmateriaal vind je door te zoeken op internet: - www.google.com (zoek op: kerst in andere landen; kerst over de hele wereld) - http://jeugdjournaal.nl/item/125217-kerst-over-de-hele-wereld.html - http://nos.nl/video/325238-kerst-in-de-wereld.html - www.youtube.com Pagina 4 van 8
6. Symbolen en gebruiken De kerstboom, kerstballen, kerstcadeautjes, de kerstman en kerstkransjes. Typisch kerst, maar toch ook weer niet. Ze komen niet voor in het kerstverhaal in de Bijbel. Maar waarom spelen ze dan toch zo n grote rol met kerst? Onderzoek waar deze typische gebruiken met kerst vandaan komen. Schrijf er een kort verslag over of maak een leuke powerpoint. Bij kerst denken we natuurlijk aan de kerstman met zijn kerstcadeaus, kerstkransjes en de kerstboom. Het is allemaal typisch kerst. Maar wat heeft dat eigenlijk met de geboorte van Jezus te maken? Voordat mensen begonnen met het vieren van het kerstfeest, bestonden de kerstbomen met ballen en lichtjes al. Het waren Germaanse gebruiken. Omdat christenen deze gebruiken wel bij het kerstfeest vonden passen, hebben zij hier een christelijke betekenis aan gegeven. En de kerstman? Die is pas veel later aan ons kerstfeest toegevoegd. Voor deze opdracht ga je een aantal typische kerstgebruiken onderzoeken. Je onderzoekt waar zij vandaan komen en wat zij met kerst te maken hebben. Maak daarvoor gebruik van internet en de extra informatie op de website. Onderzoek de onderstaande kerstgebruiken: - Kerstboom - Kerstballen - Kerstverlichting - Kerstman - Kerstcadeautjes - Kerstkaarten Uiteindelijke schrijf je een kort verslag over de informatie die je gevonden hebt. Maak ook een powerpoint per gebruik waarin je laat zien wat het met kerst te maken heeft. 7. Aflsuiting Sluit het project af met een presentatie in de klas. Laat tijdens de presentatie zien hoe jullie je opdracht hebben aangepakt, hoe de taken zijn verdeeld en wat het resultaat is geworden. Benoem ook welke nieuwe dingen jullie geleerd hebben tijdens dit project. Het project sluiten jullie als groep af met een presentatie voor de klas. Tijdens deze presentatie presenteren jullie per opdracht jullie eindproduct. Ook vertellen jullie wat je geleerd hebt. Maar niet alleen het eindresultaat is belangrijk. Ook de weg daarnaartoe. Tijdens de presentatie vertellen jullie hoe de opdrachten zijn verdeeld en hoe de samenwerking geweest is. Vooraf hebben jullie de taken verdeeld en afspraken gemaakt. Jullie hebben een Plan van Aanpak opgesteld. Geef in het Plan van Aanpak aan of de taken zijn uitgevoerd zoals afgesproken was. Vul ook het evaluatieformulier in (zie bijlage 2). Pagina 5 van 8
Bijlage 1 Kerst: het christelijke lichtfeest Kerstfeest betekent eigenlijk Christusfeest. Met kerst vieren we de geboorte van Jezus Christus. Het is voor christenen een vreugdevol feest omdat zij geloven dat God als mens in de persoon van Jezus op de wereld kwam. Jezus zou in Bethlehem in een stal geboren zijn. Engelen verschenen aan herders in de buurt en vertelden dat Jezus, de langverwachte Messias geboren was. De Messias zou vrede op aarde brengen. Later werd Jezus door zijn volgelingen Zoon van God genoemd. In de vier weken voor het feest, wordt er elke week een kaars aangestoken tot er vier kaarsen branden. Die weken noemen we advent ( komst ). Tijdens kerstavond gaan veel mensen naar de kerstnachtdienst om stil te staan bij de boodschap van vrede. Kerst is een echt familiefeest: mensen kleden zich mooi aan en gaan bij elkaar op bezoek om samen te eten, spelletjes te doen en dergelijke. Veel mensen hebben een mooi versierde huis en steken veel kaarsjes en lichtjes aan. De laatste jaren wordt het steeds gewoner om elkaar tijdens Kerst ook cadeautjes te geven. Kerstmis valt altijd op 25 december, hoewel de precieze datum van Jezus geboorte niet bekend is. Deze datum is in de 4 e eeuw door keizer Constantijn de Grote gekozen omdat er op die dag al een Romeins lichtfeest bestond. Hij vond dit lichtfeest goed bij het kerstverhaal van Jezus passen. Jezus werd door de christen gezien werd als Licht van de wereld. Ook de Germanen vierden rond die tijd hun lichtfeest. Veel van de rituelen van dit Germaanse lichtfeest hebben later een christelijke betekenis gekregen. Zo werden de (kerst)bomen, sparren, door de Germanen als vruchtbaarheidssymbool gezien. De sparren werden versierd met zonnen, manen, sterren, appels, eieren en zaden als offer aan de goden. Pas later heeft de kerk dit symbool gebruikt als symbool voor het kerstfeest. De boom symboliseert de boom in het paradijs en de kerstballen zijn de vruchten waarvan Adam en Eva niet mochten eten. De piek wijst naar de ster die aan de hemel stond bij de geboorte van Jezus. 'Sommige mensen delen op kerstavond, de avond voor Kerst, cadeautjes uit aan elkaar. Dit is niet perse een christelijke gewoonte. De kerstman die de cadeaus rondbrengt is eigenlijk een soort Sinterklaas. Hij is door mensen die vanuit Nederland in Amerika gingen wonen meegenomen. Daar veranderde hij langzaam in Santaclaus, de kerstman. Links: - Kerst op schooltv http://player.omroep.nl/?aflid=6353931 http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20070901_kerst01 - Achtergronden op Beleven.org http://www.beleven.org/feesten/kerstmis/ - Het kerstverhaal volgens Lucas http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=luc+2%2c1-20&id35=1&l=nl&set=10 - Het kerstverhaal volgens Matteus (http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=matteus+1%3a18-2%3a23+&id18=1&l=nl&set=10 Pagina 6 van 8
Bijlage 1 Plan van Aanpak Opdracht Wie? Wat is het eindproduct? Wanneer is het af? Na afloop: Hoe is het gegaan? Opdracht 1 Opdracht 2 Opdracht 3 Opdracht 4 Opdracht 5 Opdracht 6 Opdracht 7 Pagina 7 van 8
Bijlage 2 Evaluatieformulier Eigenschap Goed Af en toe Slecht Luisterden jullie Luisteren naar elkaar Werden afspraken en taken goed Verantwoordelijkheid uitgevoerd? Werden plannen of ideeen ook serieus Initiatief genomen? Kreeg iedereen genoeg ruimte om iets te zeggen of te Ruimte doen? Was iedereen even Respect belangrijk? Waardeerden jullie elkaar en werd dit ook tegen elkaar Waardering gezegd? Pagina 8 van 8