Maastrichts Expositie & Congresscentrum MECC Maastricht

P R O G R A M M A 1 4-1 5 m e i 2 0 0 9 Maastrichts Expositie & Congresscentrum MECC Maastricht

bewezen beter Uitnodiging voor het satellietsymposium TVM Hemodynamic optimization Evidence based medicine or a balancing act? MTT bestaat 15 jaar! Wij nodigen u daarom graag uit voor ons inspirerende satellietsymposium tijdens de Nederlandse Anesthesiologendagen. mythen en evidence in per- & post operative fluid management the right amount, the right fluid at the right moment Sprekers Prof. dr. G.J. Scheffer Anaesthesiology Nijmegen Radboud University Prof. dr. Mervyn Singer Prof. of ICM and Director of the Bloomsbury Institute of Intensive Care Medicine UCL London Dr. Howard G. Wakeling MB BS, BSc (Hons), MRCP (UK), FRCA Anaesthetist Worthing Hospital Wanneer Donderdag 14 mei van 17.00 18.00 uur, tijdens de Nederlandse Anesthesiologendagen in MECC Maastricht enderen Medical Technology Transfer BV adres J.F. Oltmansstraat 10, 7221 NA Steenderen tel +31 (0)57 54 52 919 fax +31 (0)57 54 50 800 mail info@mttnl.com web www.mttnl.com Meldt u zich aan via info@mttnl.com of bel 057 54 52 919. U ontvangt geen factuur. Wél de Quiz van MTT.

Inleiding Geachte collegae, Het is ons een genoegen u welkom te heten op de 13e Anesthesiologendagen. Ook dit jaar vinden de Anesthesiologendagen plaats in het Maastrichts Expositie en Congrescentrum (MECC). Het Organiserend Comité heeft er dit jaar voor gekozen een gevarieerd programma op te stellen rond het centrale thema communicatie. Communicatie kan zijn: amicaal, banaal of triviaal; intercollegiaal, bilateraal of integraal; joviaal of met veel kabaal in oorlogstaal; non-verbaal, digitaal of in Jip-en-Janneke-taal; al lijkt iets nog zo marginaal, voor ons vak is communicatie vitaal. De lectures van de invited speakers, de refresher course lectures, de panel discussions, de walk around posterpresentaties en de ingezonden presentaties zijn toegankelijk voor alle deelnemers. De problem based learning discussiesessies zijn beperkt toegankelijk en hiervoor is voorinschrijving noodzakelijk. De casuïstiek wordt op de NVA website geplaatst, zodat u zich kunt voorbereiden. De professor Vermeulen-Cranch lezing wordt uitgesproken door prof.dr. H.H.M. Korsten op donderdagmorgen en dr. P.L. Houweling verzorgt de State of the Art Lecture op vrijdagmorgen. De wetenschappelijke secties leveren, net als de andere jaren, een bijdrage gericht op het specifieke aandachtsgebied. Nieuw dit jaar is de vacaturebank op donderdagmorgen waar u de gelegenheid wordt geboden uzelf te presenteren als u een nieuwe collega zoekt, een nieuwe werkkring zoekt of als u op zoek bent naar een onderzoeker. Het sociale programma zal zich s avonds weer afspelen in fort St. Pieter. Na afsluiting van het diner zal op diezelfde locatie een fantastische band, geregeld vanuit de assistentengroep, de feestelijke activiteiten begeleiden. De feestlocatie is zodanig ingedeeld dat er ook gelegenheid is om rustig bij te praten. Congresdeelnemers, die na afloop van de Anesthesiologendagen in Maastricht willen blijven kunnen tegen gereduceerd tarief een extra hotelovernachting boeken. U vindt de informatie elders in het programma. Het Organiserend Comité Anesthesiologendagen is blij met de belangstelling vanuit de industrie. Mede door hun steun is het mogelijk bovenstaand informatief en wetenschappelijk programma te bieden. Bestuur, Concilium en Organiserend Comité hopen dat u zich in groten getale zult inschrijven. Marc Snoeck Eric van Dongen Jan Klein voorzitter Organiserend Comité Voorzitter Concilium voorzitter Bestuur NVA Anesthesiologendagen 2009 Anaesthesiologicum 1

Organiserend Comité Anesthesiologendagen 2009 dr. M.M.J. Snoeck, voorzitter dr. P.L. Houweling prof.dr. J. Klein K.S.A.E. Liem prof.dr. S.A. Loer dr. J.K. Zuur Presidium Concilium Anaesthesiologicum E.F. Bokhorst dr. M.J.L. Bucx dr. H.P.A. van Dongen J.S. Pöll dr. M.M.J. Snoeck Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie Informatie wetenschappelijk programma: mw.drs. P.L.T. Liem Postbus 20063 3502 LB Utrecht telefoon 030 282 38 55 fax 030 282 38 56 e-mail patricia.liem@anesthesiologie.nl Congressecretariaat Informatie registratie, abstracthandling en expositie ondersteunende bedrijven: Congress & Meeting Services Holland (CMSH) Postbus 18 5298 ZG Liempde telefoon 0411 63 29 07 fax 0411 63 38 05 e-mail anesthesiologendagen@congresservice.nl bankrekening nr 19 82 43 154 Congress & Meeting Services Holland inzake Anesthesiologendagen 2009 IBAN nr NL20 RABO 0198243154 BIC code RABONL2U 2

Algemene Informatie DATUM donderdag 14 en vrijdag 15 mei 2009 LOCATIE MECC Maastricht Forum 100 6229 GV Maastricht tel 043 383 83 83 www.mecc.nl INSCHRIJVING Inschrijving voor de Anesthesiologendagen vindt elektronisch plaats via het openbare gedeelte van de website van de NVA (www.anesthesiologie.nl). In het uitzonderlijke geval dat u hier geen gebruik van kunt of wilt maken, kunt het congressecretariaat verzoeken u een deelnameformulier toe te zenden. Deelname aan het congres is pas definitief na registratie en ontvangst van het verschuldigde inschrijfgeld. Plaatsing voor de problem based learning discussion sessies geschiedt op volgorde van binnenkomst. Een bevestiging met toegangsbadge wordt na ontvangst van uw betaling toegezonden. Na 12 mei 2009 kunt u zich uitsluitend aan de registratiebalie inschrijven. Indien u zich ter plaatse inschrijft wordt 50 aan administratiekosten extra in rekening gebracht. Om de wachttijden bij de registratiebalie te voorkomen, adviseren wij u om tijdig in te schrijven via de website. REGISTRATIEKOSTEN do 14 mei 2009 vrij 15 mei 2009 gehele congres Leden 140 140 220 Assistent leden 75 75 120 Oud leden 75 75 120 (Incl. programmaboek, abstractboek, koffie, thee, frisdrank, lunches en aperitief) Voorinschrijving problem based learning discussion sessies U kunt zich voor maximaal twee problem based learning discussion sessies (pbld) inschrijven. Inschrijven is mogelijk vanaf begin april 2009. Neemt u a.u.b. kennis van de sessies die parallel lopen aan de pbld van uw keuze, u kunt niet ter plaatse uw keuze wijzingen. Indien u inschrijft voor deze sessies, wordt een actieve participatie van u verwacht. Via het openbare gedeelte van de website van de NVA (www.anesthesiologie.nl) kunt u de desbetreffende casus medio april 2009 downloaden. Vacaturebank donderdag 13.00-13.30 uur in zaal 0.5 Nieuw dit jaar is de vacaturebank op donderdag tijdens de lunch. Hier wordt u in de gelegenheid gesteld uzelf, uw maatschap, vakgroep of ziekenhuis te presenteren als u een nieuwe collega zoekt. Maar ook als u een nieuwe werkkring zoekt of net de opleiding heeft beëindigd kunt u zich promoten. Tot slot bestaat de mogelijkheid als onderzoeker in contact te komen met mede onderzoekers of nieuwe anesthesiologen te werven voor uw onderzoek of samenwerkings- 3

verbanden aan te gaan. Als u hierin geïnteresserd bent kunt u zich aanmelden via anesthesiologendagen@congresservice.nl tijdens de sessie krijgt u de gelegeheid uzelf in 3 minuten met 2 powerpoint dia s te presenteren. Hiervoor dient u zich vóór 6 mei aan te melden en de dia s aan te leveren. Diner en feestavond Voor het Anesthesiologendagendiner inclusief feest in Fort Sint Pieter in Maastricht kunt u zich aanmelden via de website. De bijdrage in de kosten is 35 per persoon. Het diner en feest zijn alleen toegankelijk voor onze leden (geen partners). Tijdens de feestavond is er een band en een DJ, maar er is ook gelegenheid elkaar in een rustiger omgeving te spreken. Er wordt voor pendelbussen gezorgd van het MECC Maastricht en de verschillende hotels naar de feestlocatie. Ook voor het vervoer terug naar de diverse hotels wordt gezorgd. Tijden van vertrek staan vermeld in de huishoudelijke mededelingen die een week voorafgaande aan het congres worden verstuurd. De fileborrel als informele afsluiting op vrijdagmiddag, vindt plaats in het MECC café. OVERNACHTINGEN Overnachtingen kunt u reserveren via het openbare gedeelte van de website www.anesthesiologie.nl, klik op de regel hotelreserveringen on-line. Bij uw inschrijving kunt u uw wensen kenbaar maken. Tijdig reserveren is gewenst. Aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst behandeld. Indien u, eventueel met partner, na afloop van de Anesthesiologendagen nog een nacht in Maastricht wilt blijven kunt u tegen een gereduceerd tarief een extra hotelovernachting boeken. Voor deze extra overnachting dient u dan per e-mail contact op te nemen Maastricht Booking Services, e-mail: mbs@mecc.nl. FIETSTOCHT Het Limburgse heuvelland heeft heel wat fraais te bieden en nodigt uit om na twee dagen zitten en slenteren weer eens lekker te bewegen. Daarom willen wij, net als afgelopen jaren, een fietstocht (met eigen fiets) organiseren op de dag na de Anesthesiologendagen. U kunt zich inschrijven via de website. De kosten bedragen 15. Assistentenborrel Inmiddels een goede gewoonte: praat en drink bij met je collega-aios uit het land op de avond voorafgaand aan de Anesthesiologendagen. Drinks & bites als vanzelfsprekend verzorgd. Kortom, de CAGA-borrel is je perfecte congres kick-off! CAGA-borrel 2009, woensdag 13 mei 2009 vanaf 21.00 in Brasserie Bonhomme, Maaspromenade 68 te Maastricht. BETALING Incasso vindt plaats d.m.v. het afgeven van een éénmalige machtiging. De betaling wordt geboekt op bankrekening 19.82.43.154 CMSH inzake Anesthesiologendagen onder vermelding van uw registratienummer. ANNULERING Annuleren kan uitsluitend schriftelijk. Bij annulering na 11 april 2009 zijn de kosten van de 4

aangegeven opties volledig verschuldigd. Wel kan eventueel een vervanger worden aangemeld. PARKEREN MECC Maastricht beschikt over een parkeergarage (P5) met een capaciteit voor 915 auto s. Tevens zijn er 7 parkeerterreinen met een capaciteit van 1300 parkeerplaatsen. OPENBAAR VERVOER NS Station Maastricht-Randwijck ligt op 4 minuten lopen van MECC Maastricht. Op vertoon van uw badge van de Anesthesiologendagen kunt u op donderdag 14 en vrijdag 15 mei gratis gebruik maken van de stadsbussen in Maastricht. BAGAGE U kunt uw bagage afgeven bij de bewaakte garderobe van MECC Maastricht. NAAMBADGE U wordt verzocht gedurende het hele congres uw naambadge te dragen aangezien dit uw toegangsbewijs is tot de sessies en de Expofoyer. Een week tevoren wordt de badge u toegezonden, mits u het registratiegeld heeft betaald. Bij binnenkomst in MECC Maastricht ontvangt u het badgekoord en hoeft u zich niet meer te melden bij de registratiebalie. POSTERS De posters staan opgesteld in het Expofoyer. Op beide dagen zal er tijdens de lunch, van 13.00-13.30 uur, een walk around postersessie zijn. De auteurs van de poster zullen bij de poster staan en een korte toelichting geven. Indien het abstract is geaccepteerd voor een posterpresentatie zal de auteur ook een korte presentatie geven in de zaal, onder leiding van een voorzitter. Er wordt een prijs voor de beste poster toegekend, beoordeling geschiedt door een onafhankelijke commissie. PRESENTATIES Sprekers worden verzocht hun presentatie uiterlijk 8 mei 2009 te mailen naar anesthesiologendagen@congresservice.nl, zodat alles van tevoren in de juiste volgorde op cd-rom kan worden gezet. Tijdens het congres is een previewkamer tot uw beschikking. ZALEN Plenaire sessies: Auditorium 1 (ingang op level 1 en level 2) Parallelsessies: Auditorium 2, 0.2/0.3, 0.4, 0.5 (level 0) 2.1 (level 2) Problem based learning discussion sessies: 0.8, 0.9 (level 0) Previewruimte 1.3 (level 1) Congressecretariaatskamer 1.2 (level 1) INTERNET Er zijn computers met internetverbinding beschikbaar in MECC Maastricht. 5

MEDEDELINGEN Bij de congresbalie en bij de ingang van de Expofoyer staan eventuele berichten voor deelnemers vermeld op een flip-over. EXPOSITIE De expositie vindt plaats in de Expofoyer. In deze foyer bevinden zich vier terrassen met cateringpunten. Uw bezoek aan de stands wordt zeer op prijs gesteld. De openingstijden zijn: donderdag 14 mei: 09.00-19.00 uur vrijdag 15 mei: 08.30-17.00 uur Naast de expositieruimte vindt u ook een informatiestand van het bureau van de NVA. KOFFIE/THEE/FRISDRANKEN/LUNCHES Op beide dagen staan verschillende koffie/theebuffetten opgesteld in de Expofoyer. ROOKBELEID Op veler verzoek zijn de Anesthesiologendagen rookvrij. Wij verzoeken u hier rekening mee te houden. De ruimte van MECC Maastricht waar wel kan worden gerookt, is buiten naast Auditorium 2. EVALUATIEFORMULIER Bij de organisatie van de Anesthesiologendagen 2009 is dankbaar gebruik gemaakt van de suggesties uit de evaluatieformulieren 2008. Uw medewerking aan het invullen van deze formulieren wordt wederom zeer op prijs gesteld. PRIJSUITREIKINGEN Voorafgaand aan de huishoudelijke vergadering op donderdag 14 mei, wordt de prijs uitgereikt voor de beste voordracht gehouden door een aios (arts in opleiding tot specialist) tijdens de wetenschappelijke vergaderingen van de NVA in 2008, wordt de Young Investigator Grant 2009 toegekend, en worden de beste presentatie van de Anesthesiologendagen 2009 en de NVA-Abbott Publicatie Award 2009 bekend gemaakt. ACCREDITATIE De Anesthesiologendagen zijn geaccrediteerd voor 9 uur per dag. Een bewijs van deelname wordt alleen voor aios op voorhand afgedrukt. Voor leden worden de punten verwerkt via GAIA. Op verzoek kunnen leden ook een formulier ontvangen. VOLGENDE ANESTHESIOLOGENDAGEN Donderdag 21 en vrijdag 22 mei 2010 Donderdag 19 en vrijdag 20 mei 2011 Donderdag 10 en vrijdag 11 mei 2012 Donderdag 30 en vrijdag 31 mei 2013 Donderdag 22 en vrijdag 23 mei 2014 6

Plattegrond MECC 7

Overzicht programma - donderdag 14 mei 2009 09.00-10.00 Inschrijving en koffie Trajectum / Expofoyer 10.00-10.05 Opening Auditorium 1 10.05-10.35 Plenaire sessie: Professor Vermeulen-Cranch Lezing Auditorium 1 10.45-11.35 Parallelsessies: Invited speaker lectures Auditorium 1 en Auditorium 2 Sectie Kinderanesthesiologie Zaal 2.1 Concilium Anaesthesiologicum Zaal 0.4 Ingezonden presentaties Zaal 0.5 Problem based learning discussion sessies Zalen 0.8 en 0.9 11.35-11.55 Koffiepauze Expofoyer 11.55-12.45 Parallelsessies: Invited speaker lecture Auditorium 1 Sectie Obstetrische Anesthesiologie Auditorium 2 Werkgroep Simulatieonderwijs Zaal 0.5 Ingezonden presentaties de beste 5 Zaal 2.1 Problem based learning discussion sessies Zalen 0.8 en 0.9 12.45-13.45 Lunch Expofoyer 12.45-13.45 Lunch seminar Industrie Zaal 0.4 13.00-13.30 Parallelsessies: Posterpresentaties walk around Expofoyer Vraag en aanbod: vacaturebank Zaal 0.5 13.45-14.35 Parallelsessies: Invited speaker lecture Auditorium 1 PRO-CON sessie Auditorium 2 Commissie Wetenschap Zaal 2.1 Ingezonden presentaties Zalen 0.5 en 0.2/0.3 14.35-14.55 Theepauze Expofoyer 8

Overzicht programma - donderdag 14 mei 2009 14.55-15.45 Parallelsessies: Actualiteit Auditorium 1 Refresher course lecture Auditorium 2 Sectie Ned. Gezelschap voor Neuroanesthesiologie Zaal 2.1 Sectie Urgentiegeneeskunde Zaal 0.4 Ingezonden presentaties Zaal 0.5 15.45-17.00 Uitreiking prijs beste voordacht aios in 2008 Toekenning Young Investigators Grant 2009 Uitreiking prijs beste artikel in Nederlands Tijdschrift voor Anesthesiologie in 2008 NVA - Abbott Proefschrift Award 2009 Huishoudelijke vergadering Auditorium 1 17.00-18.00 Seminar industrie Auditorium 2 17.00 Afsluitende borrel Expofoyer 19.00 Vertrek bussen vanaf het MECC en de diverse hotels naar Fort Sint Pieter 19.30 Diner in Fort Sint Pieter 9

Overzicht programma - vrijdag 15 mei 2009 08.30-09.30 Inschrijving en koffie Trajectum / Expofoyer 09.30-10.15 Plenaire sessie: State of the Art Lecture Auditorium 1 10.15-10.35 Koffiepauze Expofoyer 10.35-11.25 Parallelsessies: Invited speaker lecture Auditorium 1 PRO-CON sessie Auditorium 2 Commissie Geschiedenis van de Anesthesiologie Zaal 2.1 Ingezonden presentaties Zaal 0.5 Problem based learning discussion sessies Zalen 0.8 en 0.9 11.25-11.45 Koffiepauze Expofoyer 11.45-12.35 Parallelsessies: Invited speaker lecture Auditorium 1 Actualiteit Auditorium 2 Sectie Cardioanesthesiologie Zaal 2.1 Ingezonden presentaties Zalen 0.4 en 0.5 12.35-13.35 Lunch Expofoyer 13.00-13.30 Parallelsessie: Posterpresentaties walk around Expofoyer 13.35-14.25 Parallelsessies: Actualiteit Auditorium 1 Refresher course lecture Auditorium 2 BBC Zaal 2.1 Ingezonden presentaties Zaal 0.5 Problem based learning discussion sessies Zalen 0.8 en 0.9 14.25-14.55 Theepauze Expofoyer 10

Overzicht programma - vrijdag 15 mei 2009 14.55-15.45 Parallelsessies: Refresher course lecture Auditorium 1 Sectie Intensive Care Auditorium 2 Commissie juridische zaken en CKAP Zaal 2.1 Ingezonden presentaties Zaal 0.5 CAGA Zaal 0.4 15.45-16.35 Parallelsessies: Refresher course lecture Auditorium 1 Sectie Pijnbestrijding Auditorium 2 16.35 Fileborrel MECC Café 11

Programma donderdag 14 mei 2009 09.00-10.00 Inschrijving en koffie Trajectum / Expofoyer 10.00-10.05 Opening: Auditorium 1 H.P.A. van Dongen, voorzitter Concilium Anaesthesiologicum 10.05-10.35 Plenaire sessie I: Professor Vermeulen-Cranch Lezing Auditorium 1 voorzitter: H.P.A. van Dongen Ik@nva.nl H.H.M. Korsten 10.45-11.35 Parallelsessie 1: invited speaker lecture Auditorium 1 voorzitter: M.M.J. Snoeck Bewustzijn beter begrijpen Prof.dr. V.A.F. Lamme, hoogleraar Cognitieve Neurowetenschap; Universiteit van Amsterdam 10.45-11.35 Parallelsessie 2: invited speaker lecture Auditorium 2 voorzitter: M. Grapengeter Safety-Critical communication Dr. S. Prineas BSc(Med) MBBS FRCA FANZCA, specialist Consultant Anaesthetist, department of Anaesthesia and Intensive Care, Bathurst Base Hospital, New South Wales, Australia 10.45-11.35 Parallelsessie 3: sectie Kinderanesthesiologie zaal 2.1 voorzitter: mw. P.M. Vermeulen Vitaal bedreigd kind van 1 jaar op de SEH van een algemeen ziekenhuis J. Visscher Kind met brandwond? Overplaatsen!! B.M. Gerritse en E. Koomen 12

Programma donderdag 14 mei 2009 10.45-11.35 Parallelsessie 4: Concilium Anaesthesiologicum zaal 0.4 voorzitter: H.P.A. van Dongen Beoordeling klinische vaardigheden K. Kuizenga Interviewmodel voor een objectieve selectie bij sollicitatieprocedures J.T.A. Knape 10.45-11.35 Parallelsessie 5: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitters: mw. A.W.M.M. Koopman-van Gemert en J.F.H. Ubben Severe HELLP syndrome with active bleeding Liver Rupture; PP 1 no need for prompt delivery G.J.C.T. Ambaum UMC Utrecht, Utrecht Hyponatriëmie na SAB meestal niet cerebral salt wasting PP 2 R. Minkhorst, R.G. Hoff, S. Dorhout Mees, C.J. Kalkman UMC Utrecht, Utrecht Veroorzaakt een living-donor levertransplantatie (LDLT) minder PP 3 oxidatieve stress dan een levertransplantatie (OLT) van een hersendode donor (DDLT)? S.I. Kessner, H. Gerlach, S. Goesslin UMC Groningen, Groningen Postoperative care for elective neurosurgical patients: PP 4 Is PACU/NMC recovery a safe alternative for postoperative ICU monitoring? C.J. Vossen, H.M.S. Theunissen, A.J.R. Balthasar, J.T.A. Dings, M.A.E. Marcus MUMC+, Maastricht Is het mogelijk met behulp van Transcraniële-Dopplersonografie PP 5 (TCD) veranderingen in de Cerebrovasculaire Weerstand (CVR) weer te geven? F. Grüne, G.H. Visser, A. Weyland Erasmus MC, Rotterdam 13

Programma donderdag 14 mei 2009 10.45-11.35 Parallelsessie 6: problem based learning discussion sessie zaal 0.8 moderator: mw. E.Y. Sarton (voorinschrijving) Rock around the block 10.45-11.35 Parallelsessie 7: problem based learning discussion sessie zaal 0.9 moderatoren: A.L. Liem en E. Scholten (voorinschrijving) Kopzorgen na een spinaal 11.35-11.55 Koffiepauze Expofoyer 11.55-12.45 Parallelsessie 8: invited speaker lecture Auditorium 1 voorzitter: A. Dahan Anesthesie en bewustzijn M.M.R.F. Struys 11.55-12.45 Parallelsessie 9: sectie Obstetrische Anesthesiologie Auditorium 2 voorzitters: M.A.E. Marcus en mw. X. Schyns-van den Berg Fever and epidural analgesia: a real problem? Priv.Doz.Dr.Med. W. Gogarten, Associate Professor, Department of Anaesthesiology and Intensive Care, Westfälische Wilhelms-Universität, Münster, Duitsland Sepsis therapy for the new-born: when and where? Prof.dr. L. Zimmerman, hoofd vakgroep Kindergeneeskunde/Neonatologie, MUMC+, Maastricht 11.55-12.45 Parallelsessie 10 werkgroep Simulatieonderwijs zaal 0.5 voorzitter: P.A.J. Borg en T. Werle Presentatie van een landelijk curriculum simulatieonderwijs in de anesthesiologie P.A.J. Borg en T. Werle Het simulatiecentrum als eventueel toetsinstrument voor opleiding en herregistratie Spreker van de IGZ 14

Programma donderdag 14 mei 2009 11.55-12.45 Parallelsessie 11: ingezonden presentaties de beste 5 Zaal 2.1 voorzitters: S.A. Loer en mw. C. Eickhoff Pulse pressure variation measurements in healthy volunteers using a PP 6 continuous blood pressure measurement device K. Ariese-Beldman, K. Treskes, L.M. Sipkens, D.P. Veerman, S.A. Loer, C. Boer VU Medisch Centrum, Amsterdam Misselijkheid in de recovery-fase na ambulante chirurgie prognostisch PP 7 van betekenis T.H. Ottens, M. Klimek, H.J. Duivenvoorden, F. Grüne Erasmus MC, Rotterdam Overdracht van operatiekamer naar recovery: discrepantie tussen PP 8 zelfrapportage en video-observatie P.E.M.M. Bökkerink, M.O. Mensink, C. Berens, K. Tates, S.C. Numan, E.L.J. van Rensen, C.J. Kalkman UMC Utrecht, Utrecht Contribution of S(+)-norketamine to S(+)-ketamine-induced PP 9 antinociception and side effects O.B.H.A.M. van Haagen, I.M. Noppers, A. Morariu, E.Y. Sarton, A. Dahan LUMC, Leiden Preoperative warming reduces the incidence of hypothermia in PP 10 total hip- and knee replacement surgery under spinal anesthesia M. van der Horst, E.L.V.V.M. Wiewel, C.W.P. van der Hoeven, S.A. Loer, C. Boer VU Medisch Centrum, Amsterdam 11.55-12.45 Parallelsessie 12: problem based learning discussion sessie zaal 0.8 moderator: Ch. Keijzer (voorinschrijving) Sleutelen aan de waterleiding 11.55-12.45 Parallelsessie 13: problem based learning discussion sessie zaal 0.9 moderatoren: J.K.G. Wietasch en mw. M.H. Yntema (voorinschrijving) Een mooie zondagmiddag met gevolgen 15

Programma donderdag 14 mei 2009 12.45-13.45 Lunch Expofoyer 12.45-13.45 lunchsymposium Bayer Schering Pharma; Tromboseprofylaxe in de traumatologie en orthopedie Zaal 0.4 Voorzitter: Dr. Harmen Ettema, orthopedisch chirurg, Isala Klinieken, Zwolle Bloedingsrisico bij tromboseprofylaxe Dr. Jan-Paul Frölke, chirurg, UMC St. Radboud te Nijmegen Tromboseprofylaxe: het perspectief van een anesthesioloog Dr. Jan Pinckaers, anesthesioloog, Orbis Medisch en Zorgconcern, Sittard- Geleen Tromboseprofylaxe bij heup- en knievervangende chirurgie: Het RECORDstudieprogramma Dr. Harmen Ettema, orthopedisch chirurg, Isala Klinieken, Zwolle 13.00-13.30 Parallelsessie 14: vraag en aanbod: vacaturebank zaal 0.5 Moderatoren: J.E.G.C. van Haandel en C.J. Kalkman 13.00-13.30 Parallelsessie 15: posterpresentaties walk around Expofoyer 13.45-14.35 Parallelsessie 16: invited speaker lecture Auditorium 1 voorzitter: K.S.A.E. Liem Modern bijblijven Dr. F. Bosch, internist-intensivist, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem 13.45-14.35 Parallelsessie 17: PRO-CON sessie Auditorium 2 voorzitter: J.T.A. Knape PRO: Epiduraalanesthesie perioperatief. Waar is de evidence? H. van Aken CON: Epiduraalanesthesie perioperatief. Waar is de evidence? M.H. Hollmann 16

Programma donderdag 14 mei 2009 13.45-14.35 Parallelsessie 18: commissie Wetenschap zaal 2.1 voorzitter: S.A. Loer Carbon monoxide protects time-dependently from loss of hypoxic pulmonary vasoconstriction in septic mice mw. N. Jahn 13.45-14.35 Parallelsessie 19: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitter: F. Wille en T.H. Kappen Pain epidemiology and health related quality of life in chronic PP 11 nonmalignant pain patients referred to a Dutch academic multidisciplinary pain center K. Elangovan, M.G.W. Dijkgraaf, M.H. van der Vegt, M.R. Kruis, M. de Klerk, S.A. Renshof, J.T. Wegener, J.H. Vranken Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Diagnostic validity of criteria for sacroiliac joint pain PP 12 a systematic review K.M. Szadek, P. van der Wurff, M.W. van Tulder, W.W.A. Zuurmond, R.S.G.M. Perez VU Medisch Centrum, Amsterdam The impact of neuropathic pain on quality of life in patients with PP 13 chronic nonmalignant pain H.H. Scholten, M.H. van der Vegt, D.V. Miedema, R. van Beek, M.W. Hollmann, J.H. Vranken Academisch Medisch Centrum, Amsterdam The most functionally disabled patients at first presentation in a PP 14 tertiary out-patient pain clinic E.R. van Slobbe-Bijlsma, J.H. Vranken, J.T. Wegener, M.H. van der Vegt, M.R. Kruis, M.W. Hollmann, R.J. de Haan, M.G.W. Dijkgraaf Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Ketamine produces effective and long-term pain relief in Complex PP 15 Regional Pain Syndrome Type 1 (CRPS1) M.J. Sigtermans, A. Dahan LUMC, Leiden 17

Programma donderdag 14 mei 2009 13.45-14.35 Parallelsessie 20: ingezonden presentaties zaal 0.2/0.3 voorzitter: J. van Klarenbosch, en een aios 14.35-14.55 Theepauze Expofoyer Meta-analysis of thoracic epidural anesthesia versus general PP 16 anesthesia for cardiac surgery M.P. Passier, V. Svircevic, D. van Dijk, A.P. Nierich, C.J. Kalkman, G.J.M.G. van der Heijden UMC Utrecht, Utrecht Prevention of temperature after drop after CABG surgery with PP 17 normothermic cardiopulmonary bypass by using an underbody forced warm-air blanket J.H. Heijmans, J.E. Teodorczyk, W.N.K.A. van Mook, D.C.J.J. Bergmans, P.M.H.J. Roekaerts MUMC+, Maastricht Diastolic left ventricular dysfunction as risk factor for myocardial PP 18 ischemia during major vascular surgery J.R. Leemreis, C. Boer, O. Kamp, J.G.F. Bronzwaer, W. Wisselink VU Medisch Centrum, Amsterdam Effects of hyperglycemia during trigger- and mediator-phase and PP 19 early reperfusion on cardioprotection by ischemic preconditioning J.I. Görgens, J. Zoller, B. Preckel, N.C. Hauck, D. Ebel Slingeland Ziekenhuis, Doetinchem The effects of intravenous nitroglycerine and noradrenaline on PP 20 gastric microvascular perfusion in an experimental model of gastric tube reconstruction M.P. Buise, D. Gommers, J. de Jonge, M. van Genderen, J. Bakker, J. van Bommel Catharina-ziekenhuis, Eindhoven 14.55-15.45 Parallelsessie 21: actualiteit Auditorium 1 voorzitter: G.J. Scheffer Het imago van de anesthesioloog in Nederland mw. F. Haak-van der Lely 18

Programma donderdag 14 mei 2009 14.55-15.45 Parallelsessie: 22: refresher course lecture Auditorium 2 voorzitter: A.D. van der Meer Perioperatief beleid bij pacemakers en ICD s L.J. Bras 14.55-15.45 Parallelsessie 23: Ned. Gezelschap voor Neuroanesthesiologie zaal 2.1 Moderatoren: C.J. Kalkman en M. Klimek Interactieve neuroanesthesiologische casuistieken Tussen klappen en clippen - een lastig aneurysma... SHT met longproblemen - waar liggen de prioriteiten?! 14.55-15.45 Parallelsessie 24: sectie Urgentiegeneeskunde zaal 0.4 voorzitter: M.G.M. Scot CRM en simulatie in de urgentiegeneeskunde R. Krage Van fouten kan je wel leren K. van Veen, piloot, KLM 14.55-15.45 Parallelsessie 25: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitter: A. Dahan en C.H. Martini Heeft het circadiane ritme een effect op de analgetische werking PP 21 van fentanyl? J.M. Grefkens, E.L.A. van Dorp, E.Y. Sarton, A. Dahan LUMC, Leiden Hitte versus warmtepijnmodellen in studies naar opioid-, placebo- PP 22 en ketamine-analgesie/hyperalgesie R.G. Houtkamp, E. van Dorp, A. Dahan, E. Sarton LUMC, Leiden Study of the effect of an enriched housing on the recovery from PP 23 inflammatory pain: physical versus social aspect of the environment A.F. Gabriel, E.A.J. Joosten, W.H.H. Honig, G. Paoletti, M. Farabolini, G. Carli, M.A.E. Marcus MUMC+, Maastricht 19

Programma donderdag 14 mei 2009 Astroglial GFAP protein is higher in the substantia gelatinosa PP 24 of neuropathic rats having a lower degree of chronic mechanical allodynia R.J.P.J. Jaken, L. Knaepen, I. van der Meulen, M.A.E. Marcus, E.A. Joosten, R. Deumens MUMC+, Maastricht 15.45-17.00 Uitreiking prijs beste voordacht aios in 2008 Auditorium 1 Toekenning Young Investigators Grant 2009 Uitreiking prijs beste artikel in Nederlands Tijdschrift voor Anesthesiologie in 2008 NVA - Abbott Proefschrift Award 2009 Huishoudelijke vergadering 17.00-18.00 Satellietsymposium Medical Technology Transfer Auditorium 2 Hemodynamic Optimisation Evidence based medicine or a balancing act 17.00-18.00 Afsluitende borrel Expofoyer Fluid management in major surgery: when is enough enough Prof.dr. G.J. Scheffer Review: Evidence based medicine in hemodynamic management Prof. M. Singer Fast Track & Targeted Volume Management, TVM with ODM: a sure track Dr. H. Wakeling 19.00 Vertrek bussen voor deelnemers diner naar Fort Sint Pieter en de diverse hotels 19.30 Diner in Fort Sint Pieter 20

Programma vrijdag 15 mei 2009 08.30-09.30 Inschrijving en koffie Trajectum / Expofoyer 09.30-10.15 Plenaire sessie II: State of the Art Lecture Auditorium 1 voorzitter: H.P.A. van Dongen 10.15-10.35 Koffiepauze Expofoyer Communicatie en informatietechnologie: ramp of redding? P.L. Houweling 10.35-11.25 Parallelsessie 26: invited speaker lecture Auditorium 1 voorzitter: M. Klimek Religious and cultural aspects in end-of-life-decisions Prof.dr. M. Abdulatif, Professor of Anesthesia & Surgical ICU, Cairo University, Egypte 10.35-11.25 Parallelsessie 27: PRO-CON sessie Auditorium 2 voorzitter: W.A. Visser Muziek in de OK E. de Groot en T.J.A. Tamsma 10.35-11.25 Parallelsessie 28: commissie Geschiedenis van de Anesthesiologie zaal 2.1 voorzitter: M. van Wijhe Prof. Maarten Mauve, anesthesist voor en na de oorlog (uit de serie gefilmde portretten van pioniers van de anesthesiologie) J.S. Pöll De opkomst van het moderne ziekenhuis en de ontwikkeling van de anesthesie Prof.dr. M.J. van Lieburg, hoogleraar geschiedenis der geneeskunde Rotterdam en Groningen, Erasmus MC, Rotterdam 21

Programma vrijdag 15 mei 2009 10.35-11.25 Parallelsessie 29: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitter: L. van den Broek en mw. J.T. Pinckaers Zelfontbrandende zuurstofcilinder PP 25 I.M. Maissan, R.J. Stolker, M. Klimek Implementatie van de CBO richtlijn Bloedtransfusie in het PP 26 UMC Utrecht M.W.B. Horsting, J.T.A. Knape UMC Utrecht, Utrecht Medication discontinuity in the perioperative period PP 27 J.A.R. van Waes, J.C. de Graaff, W.A. van Klei UMC Utrecht, Utrecht Referral to a general physician for preoperative blood pressure PP 28 regulation does not prevent intraoperative blood pressure fluctuations A.M. den Dulk, T.H. Kappen, L. van Wolfswinkel, W.A. van Klei UMC Utrecht, Utrecht NVA Complicatieregistratie in de praktijk; categorisatie niet PP 29 altijd consistent G.J.C.T. Ambaum, K. Soufidi, T.H. Kappen, L. van Wolfswinkel, C.J. Kalkman, A.N.J. Schouten UMC Utrecht, Utrecht 10.35-11.25 Parallelsessie 30: problem based learning discussion sessie zaal 0.8 moderator: mw. E.Y. Sarton (voorinschrijving) Rock around the block 10.35-11.25 Parallelsessie 31: problem based learning discussion sessie zaal 0.9 moderatoren: A.L. Liem en E. Scholten (voorinschrijving) Kopzorgen na een spinaal 11.25-11.45 Koffiepauze Expofoyer 22

Programma vrijdag 15 mei 2009 11.45-12.35 Parallelsessie 32: invited speaker lecture Auditorium 1 voorzitter: J.S. Pöll Communicatie in de OK M. Grapengeter 11.45-12.35 Parallelsessie 33: actualiteit Auditorium 2 voorzitter: C.J. Kalkman Perioperatieve veiligheid: op weg naar de TOP A.P. Wolff 11.45-12.35 Parallelsessie 34: sectie Cardioanesthesiologie zaal 2.1 voorzitter: J. van Klarenbosch Pro-con debat: Echocardiografie bij niet-cardiale chirurgie: wat heb ik er aan? M.D. Lancé, P.M.J. Rosseel en J.M.A.A. van der Maaten 11.45-12.35 Parallelsessie 35: ingezonden presentaties zaal 0.4 voorzitter: M.A.E. Marcus en mw. C.J. Vossen Qualitative Pain Assessment for Shoulder Allodynia (QPASA) PP 30 E.J. Mijzen, S. Schiere, J.K.G. Wietasch, M. van Wijhe UMC Groningen, Groningen Spinal cord stimulation induces c-fos expression in the dorsal horn PP 31 in rats with neuropathic pain after partial sciatic nerve injury H. Smits, M. van Kleef, W. Honig, J. Gerver, P. Gobrecht, E.A.J. Joosten MUMC+, Maastricht Duloxetine in patients with central neuropathic pain: A randomized, PP 32 double-blind, placebo-controlled trial of a flexible-dose regimen R. van Beek, M.G.W. Dijkgraaf, M.H. van der Vegt, M.R. Kruis, M.W. Hollmann, A.J. Pijl, J.H. Vranken Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Hoge prevalentie van persisterende pijnklachten na PP 33 gewrichtsvervangende heupchirurgie E.M.H. Peusens, M.A.H. Steegers, F. Stoelinga, J. van Egmond, B.W. Schreurs, O.H. Wilder-Smith UMC St Radboud, Nijmegen 23

Programma vrijdag 15 mei 2009 Prevalentie van persisterende pijnklachten na PP 34 gewrichtsvervangende kniechirurgie M.B. Scheuer, M.A.H. Steegers, F. Stoelinga, J. Egmond, M.C. de Waal Malefijt, O.H. Wilder-Smith UMC St Radboud, Nijmegen 11.45-12.35 Parallelsessie 36: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitter: K. Kuizenga en mw. A. van Leeuwen 12.35-13.35 Lunch Expofoyer Medical complaints and incidents in anesthesiology in the light of PP 35 CanMEDS roles E. Koetsier, C. Boer, S.A. Loer VU Medisch Centrum, Amsterdam Structurering van feedback na een OK-dag PP 36 E.M.W. Craenen, R.M. van Bockel, Th.C. van Gelder Medisch Centrum Leeuwarden, Leeuwarden Ernstige Anaphylaxis op Gelofusine, bewezen met een nieuwe PP 37 radioallergosorbent test (RAST)voor Gelofusine M. Ronday, S.O. Stapel, C. Keijzer NKI-AVL, Amsterdam Spinal anesthesia and patient satisfaction: which factors influence it? PP 38 R.C. Tromp Meesters, J.S. Breel, M. van der Kwast, M.J.M.M. Giezeman Diakonessenhuis Utrecht/Zeist, Utrecht Innovative blood vessel imaging system for efficient and child PP 39 friendly puncture, an observational study N.J. Cuper, R.M. Verdaasdonk, C.J. Kalkman, I. Malagon, R. de Roode, E. Septer UMC Utrecht, Utrecht 13.00-13.30 Parallelsessie 37: posterpresentaties walk around Expofoyer 24

Programma vrijdag 15 mei 2009 13.35-14.25 Parallelsessie 38: actualiteit Auditorium 1 voorzitter: J.B.M. Harbers Propofolincident J. Klein 13.35-14.25 Parallelsessie 39: refresher course lecture Auditorium 2 voorzitter: R.J. Stolker Anafylactische en anafylactoïde reacties tijdens anesthesie G. Poortmans 13.35-14.25 Parallelsessie 40: BBC zaal 2.1 voorzitter: J.W. Kallewaard DBC: Goede tijden, slechte tijden R.B. Sie 13.35-14.25 Parallelsessie 41: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitter: C. van Velzen en B. Bergmans Effect of chronic beta-blocker use on perioperative stroke in PP 40 non-cardiac surgery F. van Lier, O. Schouten, R.T. van Domburg, P.J. van der Geest, D. Poldermans Erasmus MC, Rotterdam Adult airway dimensions in the 21st century PP 41 M. Erwteman, S.A. Loer, J.P. Hering, C. Boer VU Medisch Centrum, Amsterdam Risicofactoren en prognose van atriumfibrilleren bij PP 42 vaatchirurgische patiënten P.T. van Noord, T.A. Winkel, O. Schouten, S.E. Hoeks, W.J. Flu, D. Goei, H.J.M. Verhagen, D. Poldermans Erasmus MC, Rotterdam 25

Programma vrijdag 15 mei 2009 Using a modified ejector pump to achieve adequate ventilation PP 43 through a 2 mm transtracheal catheter in a simulated upper airway obstruction A.E.W. Hamaekers, T. Götz, P.A.J. Borg, D. Enk MUMC+, Maastricht Use of the Airway Scope in difficult-to-manage airways: case series PP 44 of 19 patients A.E.W. Hamaekers, J. Jansen MUMC+, Maastricht 13.35-14.25 Parallelsessie 42: problem based learning discussion sessie zaal 0.8 moderator: W.J. Schlack (voorinschrijving) Sleutelen aan de waterleiding 13.35-14.25 Parallelsessie 43: problem based learning discussion sessie zaal 0.9 moderatoren: J.K.G. Wietasch en mw. M.H. Yntema (voorinschrijving) Een mooie zondagmiddag met gevolgen 14.25-14.55 Theepauze Expofoyer 14.55-15.45 Parallelsessie 44: refresher course lecture Auditorium 1 voorzitter: J.K.G. Wietasch Hygiëne in de perioperatieve fase M.J.L. Bucx 14.55-15.45 Parallelsessie 45: sectie Intensive Care Auditorium 2 voorzitter: P. Roekaerts Kwaliteitsindicatoren op de Intensive Care A.A. Corsten Landelijke compllicatieregistratie Intensive Care mw. M.S. Arbous 26

Programma vrijdag 15 mei 2009 14.55-15.45 Parallelsessie 46: commissie juridische zaken en CKAP zaal 2.1 voorzitter: R.M.J. Wesselink en Th.C. van Gelder Inleiding R.M.J. Wesselink en Th.C. van Gelder Juridische aspecten van taakherschikking mw. mr. G.P.M. Raas, Jurist, Raad voor de Volksgezondheid en zorg, Den Haag PRO D.G. Snijdelaar CON H.H.A.J.M. Spoormans 14.55-15.45 Parallelsessie 47: ingezonden presentaties zaal 0.5 voorzitter: A.A.J. van Zundert en B.M.A. Pieters Continuous fascia iliaca block provides effective pain relief and PP 45 little sedation after acetabuloplasty in children C.M. Wolffensperger, S. Lako, M. Steegers, J. van Egmond, J. Gardeniers, G.J. van Geffen UMC St Radboud, Nijmegen Is 4 mg hyperbare bupivacaïne intrathecaal voldoende voor een PP 46 unilateraal blokkade voor een arthroscopie van de knie? A.L.M.J. van Dortmont, B.M.F. van der Leeuw, A.A. Maris, A.J.W. Teunissen, R.J. Stolker Erasmus MC, Rotterdam Less pain after spine surgery with epiduralanalgesia - PP 47 a prospective randomized trail M.B. Godfried, P. Oedayrajsingh Varma, G. Lub, G.A. Bouwma, S.A. Loer, M. Elsen VU Medisch Centrum, Amsterdam Echogeleide vs zenuw stimulatie geleide blokkade van de PP 48 distale n. ischiadicus in de popliteale fossa E. van den Broek, G.J. van Geffen UMC St Radboud, Nijmegen 27

Programma vrijdag 15 mei 2009 Headache after a laparotomy. A chronic subdural hematoma after PP 49 epidural anesthesia A.E. Heeman, A.C. Reidinga, R.J.M. Groen, J.M.K.H. Wierda, S. Schiere UMC Groningen, Groningen 14.55-15.45 Parallelsessie 48: CAGA zaal 0.4 voorzitter: mw. A. Kanninga en B.J. Kostering Verdieping tijdens de opleiding Over de geschiedenis, de toekomst en het nut van de verdiepingsmodules 15.45-16.35 Parallelsessie 49 : refresher course lecture Auditorium 1 voorzitter: M.J.M. Gielen Echogeleide regionale anesthesie; waar staan we? G.J. van Geffen 15.45-16.35 Parallelsessie 50: sectie Pijnbestrijding Auditorium 2 voorzitter: mw. G.P.G. Filippini-de Moor en mw. M. Staatsen 16.35 Fileborrel MECC Café Vóórkomen en preventie van pijnlijke communicatie in de (pijn)kliniek Communicatie na een incident: een nieuwe complicatie? P.J. Borgdorff Communicatie vanuit juridisch perspectief (de informatieplicht in de WGBO) mw. M. Christe, jurist en arts, KSB Advocaten, Utrecht Openheid met beleid J. Stappers, directeur Medirisk, Utrecht 28

Uitgenodigde sprekers, niet-anesthesiologen / niet-leden NVA Prof.dr. M. Abdulatif MD Professor of Anesthesia & Surgical ICU Department of Anesthesia Cairo University Cairo, Egypte Dr. F.H. Bosch Internist-intensivist Rijnstate Ziekenhuis Postbus 9555 6800 TA Arnhem Mw. M. Christe Advocaat, arts KBS advocaten Postbus 13086 3507 LB Utrecht Priv.Doz.Dr.Med. W. Gogarten Associate Professor Westfälische Wilhelms-Universität Münster, Duitsland 2101 AM Heemstede Prof.dr. V.A.F. Lamme Hoogleraar Cognitieve Neurowetenschap Universiteit Amsterdam Roeterstraat 15 1018 WB Amsterdam Prof.dr. M.J. van Lieburg Hoogleraar geschiedenis der geneeskunde Rotterdam en Groningen Erasmus MC Postbus 2040 3000 CA Rotterdam Dr. S. Prineas BSc(Med) MBBS FRCA FANZCA Specialist Consultant Anaesthetist Department of Anaesthesia and Intensive Care Bathurst Base Hospital New South Wales, Australia Mw. mr. G.P.M. Raas Senioradviseur Raad voor de Volksgezondheid en zorg Postbus 19404 2500 CK Den Haag J. Stappers Directeur MediRisk Postbus 8409 3503 RK Utrecht K. van Veen Piloot KLM Overboslaan 12 2101 AM Heemstede Prof.dr. L. Zimmerman Hoofd vakgroep Kindergeneeskunde/ Neonatologie MUMC+ Postbus 5800 6202 AZ Maastricht 29

Routekaartje 31

Sponsoren en exposanten De Anesthesiologendagen 2009 worden mede mogelijk gemaakt door de ondersteuning van: Firmanaam standnummer Abbott BV 59 Adquipment Medical BV 64 Ambu BV 2 AnaesthetIQ 33 APC Cardiovascular 46 Aspect Medical Systems 23 Astra Tech 8 AstraZeneca 7 Azimed BV 13 B.Braun Medical BV 54 Baxter BV 17 Bayer Schering Pharma 57 BD (Becton Dickinson B.V.) 56 Boehringer Ingelheim 26 ChipSoft 22 CoMedical 45 Covidien 41 Dräger Medical Netherlands BV 62 Edwards Lifesciences BV 40 Emdamed BV 32 Equip Medikey BV 1 Eurocept Pharmaceuticals 42 Fresenius Kabi 24 GE Healthecare 36 Geneeskundeboek/Prelum UItgevers 58 GlaxoSmithKline BV 34 Grunenthal BV 69 Haemonetics BV 53 Heinen + Löwenstein 51 Itemedical BV 27 KP Medical 65 Masimo Europe 16 Medeco BV 67 Medica Europe 50 Firmanaam standnummer Medical Technology Transfer BV 70 Medina Anesthesia Consultants 37 Medrad 5 Medtronic Trading 25 MedWeb 9 Merck Sharp & Dohme 48 Mundipharma Pharmaceuticals BV 60 NeuroTherm 29 Novo Nordisk Farma BV 47 NVA 68 Nycomed 44 Ortho Biotech/Janssen Cilag BV 63 OSG-VVAA 4 Schering-Plough Nederland 35 Pentapharm 55 Pfizer BV 39 Philips Medical Systems 14 Pie Medical 61 Plastimed Benelux BV 30 Prostrakan 31 Pulsion Benelux nv/sa 28 Selexyz Scheltema 15 Sermos 19 Smith Medical Nederland BV 21 Sono View Nederland BV 3 Sorin Group 6 St. Jude Medical Nederland 20 Stöpler Instrumenten en Apparaten 12 Teleflex Medical BV 66 Terumo-Europe NV 10 The Surgical Company 52 Therabel Pharma Nederland 11 Verathon Medical Europe 49 Vygon Nederland BV 38 Wyeth Pharmaceuticals 43 32

33 Plattegrond expositie Anesthesiologendagen Entree 59 Terras + Buffet Terras + Buffet Terras + Buffet 68 NVA T4 T1 T2 T3 Terras + Buffet 70 54 51 52 53 57 56 55 58 40 38 64 67 66 65 48 47 49 50 33 28 16 14 69 35 34 37 39 60 4 31 11 10 9 8 7 6 36 42 26 61 27 25 23 62 20 15 3 1 2 63 43 44 45 46 24 41 29 30 32 5 17 21 22 13 12 N.U. N.U. B B N.U. B B N.U. B N.U. N.U. N.U. B GOEDEREN TOEVOER LIFT L N.U. B 19 N.U.

Plattegrond level 0 (kelder) 0.11 0.13 0.12 0.14 loading space to hotel 0.1 0.8 0.9 0.2 0.7 0.6 cloak room 0.3 into expo foyer 0.5 0.4 to exhibition halls 34

Plattegrond level 1 (begane grond) auditorium 2 1. 3 1. 2 expo foyer to hotel auditorium 1 entrance conference entrance i center passage restaurant 'Le Jardin' to conference center to exhibition halls MAIN ENTRANCE Plattegrond level 2 (eerste verdieping) 2.10 2.9 2.8 2.7 2.11 2.12 2.13 2.14 auditorium 1 auditorium 1 2.6 2.5 2.4 2.3 2.1 35

36

37

NIEUW in de palliatieve zorg Doorbraak bij opioïd-geïnduceerde obstipatie opioïden µ-receptor bloed-hersenbarrière µ-receptor Relistor opioïd Relistor is de eerste perifere μ-receptor antagonist pakt de oorzaak van opioïd-geïnduceerde obstipatie aan 1 geeft directe verlichting 2 laat de pijnstilling intact 1,2 na onvoldoende respons op laxantia wordt volledig vergoed (GVS) Zie voor meer productinformatie elders in dit blad. 09.rlr.806.6/feb2009 Directe verlichting

Xarelto biedt superieure effectiviteit t.o.v. enoxaparine met vergelijkbaar laag bloedingsrisico: Significante reducties t.o.v. enoxaparine voor totale VTE* en ernstige VTE** 1,2 bij electieve heup- en knievervangende chirurgie 1,2 Vergelijkbare incidentie van bloedingen t.o.v. enoxaparine 1,2,3... in combinatie met het gemak van een vaste, eenmaal daagse, orale dosering zonder noodzaak tot monitoring 4 * Totale VTE = DVT, niet-fatale PE en mortaliteit ** Ernstige VTE = proximale DVT, niet-fatale PE en VTE-gerelateerde mortaliteit De eerste in orale, directe Factor Xa inhibitie Eenvoud in stolselpreventie U-1740-NL 02.2009 Voor referenties en verkorte productinformatie zie elders in dit blad

We re talking, Breathing, thinking, dreaming, leading safety in anesthesia at stand # 37 Why don t you join us? One Standard. The Highest.