Bijlage bij B&W-flap d.d. 18 juli 2017, ZD2017-004671 Wijzigingen Nieuwe Rechtspositieregeling Gemeente Amsterdam i.v.m. aanpassing hoofdstuk 13 Ordemaatregelen en disciplinaire straffen Versie 18 juli 2017 De tekst van en toelichting bij de hierna volgende bepalingen te vervangen door: Huidige tekst NRGA Nieuwe tekst NRGA Toelichting bij wijziging Schuin: tekst die wijzigt of vervalt Artikel 13.1 verbod toegang tot werkplek 1.De ambtenaar kan voor maximaal twee maanden worden verboden aanwezig te zijn in gebouwen en op terreinen van het organisatie-onderdeel waar hij is tewerkgesteld, als en voor zolang hij: a. als gevolg van zijn lichamelijke of geestelijke toestand kennelijk niet in staat is zijn functie naar behoren te vervullen; b. gevaar kan opleveren voor de veiligheid of gezondheid van anderen; c. de orde of geregelde gang van zaken van het organisatie-onderdeel verstoort. 2.Het verbod wordt zo spoedig mogelijk schriftelijk bevestigd. 3.Het salaris en de toegekende salaristoelage(n) van de ambtenaar ondergaan als gevolg van deze maatregel geen wijziging. Vetgedrukt: nieuwe tekst Artikel 13.1 verbod toegang tot werkplek 1.De ambtenaar kan worden verboden aanwezig te zijn in gebouwen en op terreinen van het organisatieonderdeel waar hij is tewerkgesteld, als en voor zolang hij: a. als gevolg van zijn lichamelijke of geestelijke toestand kennelijk niet in staat is zijn functie naar behoren te vervullen; b. gevaar kan opleveren voor de veiligheid of gezondheid van anderen; c. de orde of geregelde gang van zaken van het organisatie-onderdeel verstoort. 2.Het verbod wordt zo spoedig mogelijk schriftelijk bevestigd. 3.Het salaris en de toegekende salaristoelage(n) van de ambtenaar ondergaan als gevolg van deze maatregel geen wijziging. De maatregel van verbod toegang werkplek is bedoeld de medewerker van de werkplek te weren, zodat de organisatie de mogelijkheid krijgt eventuele interne onderzoeken te houden of om rust binnen de organisatie te krijgen. Vaak wordt deze maatregel opgelegd in combinatie met een besluit tot schorsing. Bij grote, gevoelige disciplinaire onderzoeken is een onderzoek meestal niet binnen twee maanden afgerond, terwijl nog steeds de noodzaak aanwezig is een medewerker te weren van de werkplek. Dat geldt bijvoorbeeld in zaken waarbij de Rijksrecherche is betrokken en in zaken die deel uitmaken van een grootschalig onderzoek. Om het mogelijk te maken deze medewerker van de werkplek te weren, wordt voorgesteld de termijn van 2 maanden te schrappen. Het noemen van een expliciete termijn is niet nodig omdat de tijdsduur al wordt bepaald door de bijzin als en voor zolang en de situaties genoemd in a tot en met c. In de toelichting is opgenomen dat altijd een 1
Toelichting artikel 13.1 De maatregelen in deze paragraaf zijn bedoeld om de organisatie de gelegenheid te geven eventuele interne onderzoeken te houden of om rust binnen de organisatie te krijgen. De maatregelen kunnen hun vervolg vinden in een straf zoals geregeld in artikel 13.6. Het besluit om een ambtenaar de toegang te ontzeggen tot zijn werkplek moet berusten op goede gronden en op een behoorlijke afweging van de belangen en kan maar eenmaal plaatsvinden. Verlenging van deze maatregel is niet mogelijk. Artikel 13.3 schorsing met gedeeltelijke doorbetaling of zonder doorbetaling 1.De ambtenaar kan worden geschorst, als: a. hij strafrechtelijk wordt vervolgd voor het plegen van een misdrijf; Toelichting artikel 13.1 De maatregelen in deze paragraaf zijn bedoeld om de organisatie de gelegenheid te geven eventuele interne onderzoeken te houden of om rust binnen de organisatie te krijgen. De maatregelen kunnen hun vervolg vinden in een straf zoals geregeld in artikel 13.6. Het besluit om een ambtenaar de toegang te ontzeggen tot zijn werkplek moet berusten op goede gronden en op een behoorlijke afweging van de belangen en kan maar eenmaal plaatsvinden. Bij de maatregel van verbod toegang werkplek is altijd een belangenafweging nodig. Uit jurisprudentie blijkt dat een verbod toegang werkplek niet langer mag duren dan strikt noodzakelijk, de werkgever zal zich hieraan moeten houden. Artikel 13.3 schorsing met gedeeltelijke doorbetaling of zonder doorbetaling 1.De ambtenaar kan worden geschorst, als: a. hij strafrechtelijk wordt vervolgd voor het plegen van een misdrijf; belangenafweging nodig is. Uit de jurisprudentie blijkt dat een verbod toegang werkplek niet langer mag duren dan strikt noodzakelijk, de werkgever zal zich hieraan moeten houden. Een verbod toegang werkplek zal daardoor zeker niet langer duren dan strikt noodzakelijk en zal moeten worden gemotiveerd in het besluit waarbij het verbod wordt opgelegd. De toelichting wordt conform aangepast. Op grond van de huidige bepalingen in de NRGA kan bij een medewerker die verdacht wordt van zeer ernstig plichtsverzuim, zoals fraude en/of ambtelijke corruptie, salaris worden ingehouden als sprake is van strafrechtelijke vervolging. 2
b. hij is veroordeeld tot een vrijheidsstraf wegens het plegen van een misdrijf; c. het voornemen bestaat hem onvoorwaardelijk strafontslag op te leggen; d. het voornemen bestaat een aan hem voorwaardelijk opgelegd strafontslag ten uitvoer te leggen. 2.De werkgever kan bij schorsing van de ambtenaar voor een periode van zes weken het salaris en de toegekende salaristoelage(n) verminderen met maximaal een derde deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n). 3.Na zes weken heeft de ambtenaar geen recht meer op salaris en de toegekende salaristoelage(n), tenzij de gevolgen hiervan niet in verhouding staan tot de in het eerste lid onder c en d genoemde voorgenomen maatregelen. In dat geval kan gedurende een nader te bepalen periode recht blijven bestaan op twee derde deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n). b. hij in verzekering of voorlopige hechtenis is gesteld; c. er jegens hem sprake is van een redelijke mate van verdenking van het plegen van een ambtsmisdrijf; d. hij is veroordeeld tot een vrijheidsstraf wegens het plegen van een misdrijf; e. het voornemen bestaat hem onvoorwaardelijk strafontslag op te leggen; f. het voornemen bestaat een aan hem voorwaardelijk opgelegd strafontslag ten uitvoer te leggen. 2.De werkgever kan bij schorsing van de ambtenaar voor een periode van zes weken het salaris en de toegekende salaristoelage(n) verminderen met maximaal een derde deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n). 3.Na zes weken heeft de ambtenaar geen recht meer op salaris en de toegekende salaristoelage(n), tenzij de gevolgen hiervan niet in verhouding staan tot de in het eerste lid onder c en d genoemde voorgenomen maatregelen. In dat geval kan gedurende een nader te bepalen periode recht blijven bestaan op twee derde deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n). Van strafrechtelijke vervolging is volgens de ambtenarenrechter sprake als feitelijk een dagvaarding wordt uitgebracht. Daarmee is gelijk te stellen het uitvaardigen van een strafbeschikking jegens de verdachte. In grote omvangrijke onderzoeken waarbij de Rijksrecherche is betrokken en de gemeente afhankelijk is van (beperkte) informatie die door de Rijksrecherche wordt verstrekt, kan dat onaanvaardbaar lang duren. (Zeker) als sprake is van fraude en/of ambtelijke corruptie en er een financiële claim van de gemeente op de betreffende medewerker bestaat, moet in een eerder stadium kunnen worden overgegaan tot het inhouden van het salaris omdat de gemeente anders achteraf door middel van juridische procedures moet proberen ten onrechte betaald salaris terug te vorderen. Daarom wordt met de voorgestelde wijziging expliciet bepaald dat hiertoe kan worden overgegaan, ten eerste, indien de verdachte ambtenaar in verzekering of voorlopige hechtenis wordt gesteld. De ernst van de strafrechtelijke verdenking komt tot uitdrukking in de toepassing van deze dwangmiddelen. Daarnaast kan tot het inhouden van salaris worden overgegaan als sprake is van redelijke mate van verdenking van een ambtsmisdrijf. Van een redelijke mate van verdenking zal in de regel sprake zijn als dwangmiddelen of bijzondere opsporingsbevoegdheden worden gebruikt jegens de verdachte ambtenaar, die onderworpen zijn aan een machtiging of toezicht van de rechtercommissaris. Voorbeelden daarvan zijn de 3
Toelichting artikel 13.3 schorsing met gedeeltelijke doorbetaling of zonder doorbetaling Er is sprake van een strafrechtelijke vervolging als: a. een strafzaak wordt voorgelegd door het Openbaar Ministerie aan de rechter; b. de verdachte ambtenaar in verzekering is gesteld. Toelichting artikel 13.3 schorsing met gedeeltelijke doorbetaling of zonder doorbetaling Er is in ieder geval sprake van een strafrechtelijke vervolging, als: a. een dagvaarding wordt uitgebracht jegens de verdachte ambtenaar; b. een strafbeschikking wordt uitgevaardigd doorzoeking van een woning en/of kantoor of het leggen van (conservatoir) beslag op bezittingen van de ambtenaar. Indien na de schorsing een strafontslag volgt dan kan dit vervolgens met terugwerkende kracht ingaan op de dag volgend op die waarop de ontslaggrond voor het eerst aanwezig was. In dat geval kan de bezoldiging tijdens de schorsing worden teruggevorderd op de medewerker. De gemeente wil juist in het geval van ambtsmisdrijven geen juridische procedures hoeven te voeren om achteraf onverplicht betaald salaris terug te vorderen. De reden en afweging om tot schorsing over te gaan wijzigt met dit voorstel niet, het wordt alleen eerder mogelijk om de salarisbetaling te stoppen. Er dient uiteraard wel sprake te zijn van een zorgvuldige belangenafweging en een relatie met de functievervulling. De medewerker heeft altijd de mogelijkheid hiertegen rechtsmiddelen aan te wenden en de werkgever zal altijd een gedegen onderbouwing moeten geven voor het besluit de salarisbetaling te stoppen. De toelichting wordt conform aangepast. 4
De inverzekeringstelling duurt in beginsel drie dagen. Als de officier van justitie binnen de vastgestelde termijn van drie dagen tot de conclusie komt dat er nog geen definitieve beslissing kan worden genomen voor wat betreft de verdere gang van zaken, dan kan hij de inverzekeringstelling verlengen met maximaal drie dagen. c. de verdachte ambtenaar in voorlopige hechtenis is gesteld. Na de inverzekeringstelling kan de voorlopige hechtenis volgen. De voorlopige hechtenis bestaat uit 2 delen. Het eerste deel is inbewaringstelling. Dit duurt maximaal 14 dagen. Daarna kan de officier van justitie aan de rechter vragen de verdachte nog langer vast te houden. Dat heet gevangenhouding. Dit duurt maximaal 30 dagen en kan twee keer met 30 dagen verlengd worden. De rechtbank kan tevens in een aantal situaties een bevel tot gevangenneming geven. Dit duurt maximaal 30 dagen en kan twee keer met 30 dagen verlengd worden. Als een ambtenaar bijvoorbeeld voor verhoor een aantal uren naar het politiebureau wordt meegenomen is er geen sprake van een strafrechtelijke vervolging. Bij een inbewaringstelling en een strafrechtelijke dagvaarding uiteraard wel. jegens de verdachte ambtenaar. De inverzekeringstelling duurt in beginsel drie dagen. Als de officier van justitie binnen de vastgestelde termijn van drie dagen tot de conclusie komt dat er nog geen definitieve beslissing kan worden genomen voor wat betreft de verdere gang van zaken, dan kan hij de inverzekeringstelling verlengen met maximaal drie dagen. Na de inverzekeringstelling kan de voorlopige hechtenis volgen. De voorlopige hechtenis bestaat uit 2 delen. Het eerste deel is inbewaringstelling. Dit duurt maximaal 14 dagen. Daarna kan de officier van justitie aan de rechter vragen de verdachte nog langer vast te houden. Dat heet gevangenhouding. Dit duurt maximaal 30 dagen en kan twee keer met 30 dagen verlengd worden. De rechtbank kan tevens in een aantal situaties een bevel tot gevangenneming geven. Dit duurt maximaal 30 dagen en kan twee keer met 30 dagen verlengd worden. Wat betreft de in artikel 13.3 eerste lid onder c NRGA genoemde grond geldt dat in ieder geval sprake is van een redelijke mate van verdenking van het plegen van een ambtsmisdrijf als: a. een doorzoeking plaatsvindt in een woning en/of kantoor in het kader van de verdenking van een ambtsmisdrijf jegens de ambtenaar; b. bij het leggen van (conservatoir) beslag op bezittingen van de ambtenaar die verdacht wordt 5
van een ambtsmisdrijf. Bij een schorsing op grond van dit artikel kan de eerste zes weken maximaal eendere deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n) worden ingehouden. Als de omstandigheden daartoe aanleiding geven kan ook besloten worden om minder dan eendere deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n) te korten. Bij inhouding van het salaris wordt het premieloon verlaagd, wat leidt tot een lagere premieafdracht. De afdracht van de pensioenpremie ondergaat geen wijziging. Indien sprake is van een vermindering van maximaal eendere van het salaris en de toegekende salaristoelage(n), moet de ambtenaar minimaal een bedrag behouden dat overeenkomt met 90% van een uitkering op grond van de Wet werk en bijstand. Indien geen sprake is van doorbetaling, is er uiteraard geen sprake van een minimaal bedrag dat de ambtenaar moet behouden. Bij een schorsing op grond van dit artikel kan de eerste zes weken maximaal eendere deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n) worden ingehouden. Als de omstandigheden daartoe aanleiding geven kan ook besloten worden om minder dan eendere deel van het salaris en de toegekende salaristoelage(n) te korten. Bij inhouding van het salaris wordt het premieloon verlaagd, wat leidt tot een lagere premieafdracht. De afdracht van de pensioenpremie ondergaat geen wijziging. Indien sprake is van een vermindering van maximaal eendere van het salaris en de toegekende salaristoelage(n), moet de ambtenaar minimaal een bedrag behouden dat overeenkomt met 90% van een uitkering op grond van de Wet werk en bijstand. Indien geen sprake is van doorbetaling, is er uiteraard geen sprake van een minimaal bedrag dat de ambtenaar moet behouden. Artikel 13.6 straffen 1. De straffen, die de ambtenaar kunnen worden opgelegd zijn: a. schriftelijke berisping; b. buitengewone dienst op andere dagen dan de zondag en de voor de ambtenaar geldende officiële feestdagen die samenhangen met zijn geloof of culturele achtergrond, zonder dat hij hiervoor salaris en de toegekende salaristoelage(n) ontvangt; Indien de aantijgingen onomstreden onjuist blijken te zijn, kunnen de genomen maatregelen ongedaan gemaakt worden. Artikel 13.6 straffen 1. De straffen, die de ambtenaar kunnen worden opgelegd zijn: a. schriftelijke berisping; b. buitengewone dienst op andere dagen dan de zondag en de voor de ambtenaar geldende officiële feestdagen die samenhangen met zijn geloof of culturele achtergrond, zonder dat hij hiervoor salaris en de toegekende salaristoelage(n) ontvangt; De straf vermindering van het recht op vakantie met maximaal 21.6 uur is niet toereikend. Voorstel is aan te sluiten bij de regeling zoals opgenomen in de CAR/UWO. De NRGA biedt de mogelijkheid een medewerker te verplaatsen als sprake is van dienstbelang. De mogelijkheid om een medewerker als straf te plaatsen in een andere functie ontbreekt in de huidige NRGA. 6
c. vermindering van het recht op vakantie met maximaal 21,6 uur; d. vermindering van het salaris voor de duur van maximaal één jaar; e. terugzetten in een lager gewaardeerde functie voor de duur van maximaal één jaar met een vermindering van het salaris voor dezelfde periode; f. strafontslag. 2. Voor hetzelfde plichtsverzuim kan een combinatie van twee straffen worden opgelegd. 3. Het strafontslag wordt niet aangezegd en kan met terugwerkende kracht ingaan op de dag volgend op die waarop de ontslaggrond voor het eerst aanwezig was. c. vermindering van vakantie met ten hoogste 1/3 van het aantal uren waarop de ambtenaar voor het desbetreffende kalenderjaar aanspraak heeft; d. vermindering van het salaris voor de duur van maximaal één jaar; e. plaatsing in een andere functie, al of niet in een ander organisatie-onderdeel, voor bepaalde of onbepaalde tijd en met of zonder vermindering van salaris en de toegekende salaristoelagen; f. strafontslag. 2. Voor hetzelfde plichtsverzuim kan een combinatie van meerdere straffen worden opgelegd. 3. Het strafontslag wordt niet aangezegd en kan met terugwerkende kracht ingaan op de dag volgend op die waarop de ontslaggrond voor het eerst aanwezig was. De overplaatsing op grond van dienstbelang geschiedt vanuit ander perspectief en met behoud van salaris. Dit instrument kan nu bij wijze van straf worden toegepast waarbij de medewerker in een lager gesalarieerde functie te werk gesteld kan worden. Verder vertoont het scala van op te leggen straffen geen gelijkmatige opbouw, er is een groot verschil tussen de straf genoemd onder d (een jaar salarisvermindering) en e (strafontslag). Om de vorm van plichtsverzuim en de op te leggen straf beter op elkaar te kunnen afstemmen wordt voorgesteld de overplaatsing bij wijze van straf op te nemen. Uiteraard dient in elk specifiek geval een belangenafweging te worden gemaakt over de hoogte van de op te leggen straf. Met deze wijziging sluiten we aan bij de regeling zoals opgenomen in de CAR/UWO. Toelichting artikel 13.6 straffen Het terugzetten in een lager gewaardeerde functie betekent ook dat de ambtenaar voor die periode het salaris krijgt dat hoort bij die lager gewaardeerde functie. Bij een vermoeden van plichtsverzuim moet, voordat tot disciplinaire strafoplegging wordt overgegaan, verplicht advies worden gevraagd aan de Directie Juridische Zaken over de voorgenomen straf. Toelichting artikel 13.6 straffen Het terugzetten in een lager gewaardeerde functie betekent ook dat de ambtenaar voor die periode het salaris krijgt dat hoort bij die lager gewaardeerde functie. Bij een vermoeden van plichtsverzuim moet, voordat tot disciplinaire strafoplegging wordt overgegaan, verplicht advies worden gevraagd aan de Directie Juridische Zaken over de voorgenomen straf. 7
Er is in ieder geval sprake van een schending van de integriteit in het geval van: Er is in ieder geval sprake van een schending van de integriteit in het geval van: belangenverstrengeling; diefstal, verduistering; fraude, corruptie; manipulatie van of misbruik van (de toegang tot) informatie; misbruik van bevoegdheden; onverenigbare functies, bindingen of activiteiten; verspilling en misbruik van gemeentelijk eigendommen; uitoefening van (fysiek) geweld, bedreiging en intimidatie; (strafbare) misdragingen in vrije tijd van ambtenaren, bestuurders, arbeidscontractanten, uitzendkrachten en gedetacheerden van de gemeente Amsterdam. belangenverstrengeling; diefstal, verduistering; fraude, corruptie; manipulatie van of misbruik van (de toegang tot) informatie; misbruik van bevoegdheden; onverenigbare functies, bindingen of activiteiten; verspilling en misbruik van gemeentelijk eigendommen; uitoefening van (fysiek) geweld, bedreiging en intimidatie; (strafbare) misdragingen in vrije tijd van ambtenaren, bestuurders, arbeidscontractanten, uitzendkrachten en gedetacheerden van de gemeente Amsterdam. Voor elke straf geldt dat er sprake moet zijn van evenredigheid tussen de opgelegde straf en het geconstateerde plichtsverzuim. Zie hierbij ook de handreiking Straftoepassing bij integriteitschendingen en de Gedragslijn informatieverschaffing integriteitschendingen van Bureau Integriteit die te vinden zijn op de internetsite van de gemeente Amsterdam, www.amsterdam.nl. Voor elke straf geldt dat er sprake moet zijn van evenredigheid tussen de opgelegde straf en het geconstateerde plichtsverzuim. Zie hierbij ook de handreiking Straftoepassing bij integriteitschendingen en de Gedragslijn informatieverschaffing integriteitschendingen van Bureau Integriteit die te vinden zijn op de internetsite van de gemeente Amsterdam, www.amsterdam.nl. Bij de straf genoemd onder artikel 13.6, eerste lid onder c NRGA wordt het wettelijk minimum voor vakantieverlof in acht genomen. 8
Op grond van het derde lid kan het strafontslag met terugwerkende kracht ingaan. De ambtenaar moet in dat geval wel weten of behoort te weten dat een strafontslag dreigt. Vaak zal hij dit weten doordat een onderzoek naar eventuele integriteitschendingen loopt en hij van het lopende onderzoek en de consequenties op de hoogte wordt gesteld. Op grond van het derde lid kan het strafontslag met terugwerkende kracht ingaan. De ambtenaar moet in dat geval wel weten of behoort te weten dat een strafontslag dreigt. Vaak zal hij dit weten doordat een onderzoek naar eventuele integriteitschendingen loopt en hij van het lopende onderzoek en de consequenties op de hoogte wordt gesteld. Toelichting artikel 13.7 voorwaardelijke straf Een voorwaardelijke straf wordt gebruikt om gedurende een bepaalde periode een stok achter de deur te hebben of om de ambtenaar een tweede kans te geven. Indien zich vervolgens een nieuw plichtsverzuim voordoet, zal afgewogen moeten worden of dit aanleiding is om de voorwaardelijke straf ten uitvoer te leggen. Een licht plichtsverzuim - bijvoorbeeld het niet verschijnen bij een afspraak met de bedrijfsarts - is niet voldoende grond voor het ten uitvoer brengen van een eerder opgelegd voorwaardelijk strafontslag. Toelichting artikel 13.7 voorwaardelijke straf Een voorwaardelijke straf wordt gebruikt om gedurende een bepaalde periode een stok achter de deur te hebben of om de ambtenaar een tweede kans te geven. Indien zich vervolgens een nieuw plichtsverzuim voordoet, zal afgewogen moeten worden of dit aanleiding is om de voorwaardelijke straf ten uitvoer te leggen. Een licht plichtsverzuim - bijvoorbeeld het niet verschijnen bij een afspraak met de bedrijfsarts - is meestal niet voldoende grond voor het ten uitvoer brengen van een eerder opgelegd voorwaardelijk strafontslag. Uiteraard zijn de omstandigheden van het geval altijd van doorslaggevend belang bij de beoordeling van de vraag of gebruik kan worden gemaakt van de in dit artikel gegeven bevoegdheid. De enkele verwijzing naar dit voorbeeld is niet juist. Er is altijd een belangenafweging noodzakelijk. De omstandigheden van de casus zullen altijd doorslaggevend zijn. Voorgesteld wordt om de tekst van de toelichting op dit punt aan te passen. 9