Medicijnen Acne les 4 4. Medische behandeling Dekkend voor de eindtermen 4.1 t/m 4.3 van het kwaliteitscentrum De medische behandeling van acne zal bestaan uit vier principes: 1) Keratolytica 2) Infectiebestrijding m.b.v. antibiotica 3) Remmen talgproductie 4) Remmen ontsteking De behandeling kan zowel uitwendig zijn/ lokaal of systematisch/ oraal 4.1 Uitwendige behandeling - lokaal Voor een uitwendige behandeling worden keratolytica gebruikt Zij zorgen ervoor dat de huid makkelijker afschilfert De verhoorning wordt minder en de talg kan beter uit de talgklier vloeien Wij onderscheiden de volgende producten: - Benzoylperoxide - Resorcine - Trichloorazijnzuur / TCA - Vitamine A zuur / tretinoine - Fenol - Zwavel - Zink - Lokale antibiotica: - clindamycine - erytromycine Benzoylperoxide De gel / lotion werkt keratolytisch (hoornlaag verdunnend) en bacteriostatisch (ontstekingsremmend) De propioni bacterie kan niet goed tegen de zuurstof die vrijkomt uit de benzoylperoxide Zonder recept te verkrijgen variërend tussen de 2% en 10 % Voor gelaat wordt meestal 5% gebruikt, voor de rug 10% Het is een middel wat zeer irriterend op de huid kan zijn, daarom is het advies om met de laagste dosering te beginnen Zon zoveel mogelijk vermijden De peroxide kan kleding / beddengoed bleken Contra-indicaties: Geen Adapalenen / Differingel Dit is geschikt voor het behandelen van (milde) acne op kleine gebieden in het gelaat, op de borst en op de rug puistjes, papels en comedonen Wordt door een arts voorgeschreven Het is een soort vitamine A zuur dat lokaal op de huid wordt aangebracht Het zorgt voor vermindering door normalisering van de huid, talgklieren en haarzakjes In het begin kan de acne verergeren. Na 3-4 weken treedt verbetering op en pas na 3-4 maanden is het echte resultaat zichtbaar Na beëindiging kan het weer terug komen - Irritatie van de huid branderigheid, warmte, roodheid of stekend gevoel - Droge huid schilfering, broos - Bij contact met ogen ooglidoedeem * Niet in combinatie met andere middelen gebruiken Open huid Resorcine / resorcinol Valt onder de keratolytica d.w.z. stoffen die de hoornlaag makkelijker laten afschilferen Resorcine wordt alleen gebruikt bij milde vormen van acne Heeft dezelfde werking als benzoylperoxide, maar dan minder bacteriostatisch Resorcinol werkt tevens jeukstillend Het wordt vooral als resorcinolgel 5%, of als 5% of 10% resorcine in lanettecrème, vaak samen met 5% salicylzuur. Resorcine is niet meer de eerste keus bij gewone acne vanwege de bruine verkleuring van huid en kleding - Kan urine groen kan laten verkleuren - Mensen met blonde haren bemerken dat de haren donkerder verkleuren tijdens het gebruik van resorcinol. - Ernstiger is neurotoxiciteit (beschadiging van zenuwweefsel) maar dit gebeurt vrijwel alleen wanneer grote huidoppervlakten worden behandeld met resorcinol crème. 1
Trichloorazijnzuur / TCA TCA is een etsende zuurverbinding die bij plaatselijk aanbrengen een beschadigende werking heeft op de huidcellen Het wordt in vloeistofvorm m.b.v. een wattenstaafje op de afwijkende delen van de huid aangebracht De huid wordt wit, dit noemen wij frosting Na een paar uur verdwijnt het witte kleurtje en ontstaat een bruin korstje Het kan ook als een intensieve peeling worden toegepast om oppervlakkige rimpels en littekens te verzachten Behandeling: De behandeling wordt zonder verdoving uitgevoerd en duurt ongeveer 15 minuten. De huid wordt eerst goed gereinigd en voorbereid. Dan wordt het TCA aangebracht en geeft een intens branderig gevoel. Na twee minuten wordt de huid gekoeld waardoor de pijn iets afzwakt. Daarna wordt er een speciale zalf aangebracht om de huid te beschermen. Vitamine A zuur / tretinoïne Vooral gebruikt bij comedonenacne Vermindert de vorming van comedonen en zorgt ervoor dat de talg eerder afvloeit de cellen van de opperhuid en van de talgklierfollikel vernieuwen zich sneller waardoor ontstekingen geen kans krijgen Het sterkst comedolytisch product - Huidirritaties roodheid, schilfering, blaasjes, korstjes - Zwelling - Er is kans op pigmentveranderingen (licht of donker) * Zonlicht vermijden vanwege pigmentatie & blekend effect op textiel Fenol Het is een werkstof voor een diepwerkende chemische peeling Deze stof dringt door tot in de diepere huidlagen en laat deze oplossen. Trichloorazijnzuur (TCA) en Fenol zijn echter veel agressiever dan glycolzuur en salicylzuur, en dringen dan ook dieper door. Behandeling: - 2-8 weken van te voren een speciale crème gebruiken om de huid klaar te maken voor de behandeling. - Idem als TCA - Afspoelen met water. Hierna krijgt de huid een uur rust, daarna wordt het ingepakt met een beschermend masker dat petroleum bevat. Dit wordt gedaan om korstvorming te verminderen. * Tijdens de behandeling is geen verdoving of narcose nodig. Soms wordt er wel voor gekozen om je een kalmering pilletje of een roesje te geven om alles zo prettig mogelijk te laten verlopen. Zwavel Antibacterieel (desinfecterend) en keratolytisch Tevens jeukstillende eigenschappen - Onaangename geur en laat sieraden zwart verkleuren - Bij donkere huid kan het pigmentveranderingen geven - Zeer zelden overgevoeligheid Herstel: Je kunt dezelfde dag nog naar huis en je ervaart in principe geen pijn. De huid voelt wel droog aan en trekt een beetje. Eerste dagen niet toonbaar. Herstel duurt minimaal een maand. - Huidirritaties Korstjes, roodheid, jeuk, dunne huid. koortslip - Littekens - Hartritmestoornissen bij een peeling met Fenol Lokale antibiotica Wanneer een behandeling met keratolytische middelen onvoldoende resultaat oplevert of wanneer er sterke huidirritaties optreden kan een arts antibiotica voor uitwendig gebruik voorschrijven. Deze bestrijden de propioni bacterie. Clindamycine: Milde acne Lotion 2x per dag dun aanbrengen. Vermindering huidflora rondom follikel. Pustels nemen af, comedonen niet. roodheid, zwelling, branderigheid, misselijkheid, braken, schrale keel, hoofdpijn, duizeligheid Contra-indicaties: zwangerschap Erytromycine: Matig ernstige vormen van acne Lotion 2x per dag dun aanbrengen. Werking is hetzelfde als clindamycine roodheid, afschilfering, overgevoeligheid, jeuk, droge huid Contra-indicaties: Geen. Zink Zink hoort niet bij de lokale antibiotica, maar het wordt er vaak wel mee vermengd Het wordt toegepast omdat het een indrogend effect heeft en beschermend is Het wordt vaak toegevoegd aan erytromycine voor een sterkere werking, dan noemen wij het Zineryt Geen Contra-indicaties: Geen 2
4.2 Systemische behandeling - oraal Tetracycline Antibiotica kan ook inwendig worden gebruikt Het antibioticum wordt dan door de darmen opgenomen en via het bloed naar de huid getransporteerd Daar remt het dan de groei van de bacteriën in de talgklierfollikels en gaat de vorming van vrije vetzuren tegen Voor acne zijn er de volgende antibiotica: - Tetracycline - Minocycline - Erytromycine - Doxycycline - Claritromycine / Klacid Dit medicijn heeft de beste werking tegen ernstige vormen van acne Hoge dosis (250 mg) 3-4 keer per dag op een lege maag Later voor onderhoud lagere dosering 3-6 maanden - Maag/darmstoornissen - Overgevoeligheid voor zonlicht Minocycline Erytromycine Is een soort tetracycline (half synthetisch tetracyclinederiviaat) Dit is een bacteriostatisch antibioticum Werkt in op de propioni bacterie en heeft daarmee invloed op de samenstelling van de vetzuren van de huid - Braken - Diarree - Misselijkheid - Duizeligheid - Overgevoeligheid voor zonlicht Snelle resistentie - Maagdarmstoornissen - Maagkrampen - Allergische reacties Contra-indicaties: Overgevoeligheid antibiotica Contra-indicaties: overgevoeligheid voor tetracyclines, zwangerschap & borstvoeding Doxycycline Doxycycline behoort tot de tetracycline antibiotica Antibacterieel - Maagdarmklachten misselijkheid, buikpijn, braken, diarree - Gebrek aan eetlust - Ontstoken tandvlees - Gevoeligheid voor zonlicht Claritromycine / Klacid Deze stof verspreidt zich via het bloed en komt zo in de weefsels terecht Het wordt vooral gebruikt tegen bacteriën die ongevoelig zijn (of zijn geworden - resistent) voor andere antibiotica of bij mensen die overgevoelig zijn voor penicillines - Tijdelijke smaak- en reukverandering - Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, buikpijn, kramp, zuurbranden, maagkrampen en diarree. Met name kinderen zijn hier gevoelig voor. Contra-indicaties: Kinderen tot 8 jaar, vanwege groeiremming en verkleuring gebit. Zwangerschap & borstvoeding 3
Anti androgenen, inwendig Talgklieren die gevoelig zijn voor androgene hormonen kunnen acne veroorzaken. Het vrouwelijk hormoon progesteron heeft androgene eigenschappen. Artsen schrijven dan een anticonceptiepil voor met een hoge dosering oestrogenen en een lage dosering androgenen. Het bestandsdeel dat anti-androgeen is noemen wij cyproteronacetaat. Het blokkeert de androgeenreceptoren Hieronder vallen: - Diane 35 - met cyproteronacetaat - Androcur - met cyproteronacetaat - Microgygnon - Minerva - Yasmin Diane 35 De verhoogde talgklier productie wordt aanzienlijk vermindert Na een aantal maanden verdwijnen de acne efflorescenties en er ontstaan ook geen nieuwe - Hoofdpijn - Nervositeit - Depressies - Misselijkheid / braken - Pijnlijke borsten - Kan gewicht doen laten toenemen - Chloasma - Afwijkingen in de leverfunctie - Libido vermindering Contra-indicaties: Zwangerschap, borstvoeding en ernstige chronische leveraandoeningen * Dient slechts alleen voor acne gebruikt te worden. Bij langdurig gebruik als anticonceptie geeft het een verhoogde kans op stolsels en kan men overlijden. Androcur Bevat ook de stof cyproteronacetaat en daarmee net zoveel gevaar als de Diane 35 Virilisatieverschijnselen (vermannelijking, zoals overbeharing) kunnen verminderen of zelfs verdwijnen Wordt voorgeschreven bij ernstige vormen van acne en seborrhoe * Dezelfde als bij Diane 35 - Stemmingswisselingen - Onregelmatige gynaecologische bloedingen Contra-indicaties: Zwangerschap, borstvoeding, leverziekten, geelzucht, aanhoudende jeuk, vroegere of bestaande levertumoren, chronische depressies, trombose, ernstige diabetes met bloedvatveranderingen. Anticonceptie pillen Yasmin: Minder zware pil en een alternatief voor de Diane 35 Bevat twee vrouwelijke hormonen (combinatiepil) Verhoogde kans op veneuze trombose vanwege de combinatie van het oestrogeen en progesteron Microgygnon: Lichte combinatiepil Dezelfde bijwerkingen als de Yasmin Minder werking voor acne Minerva: Bij zware vormen van acne Bevat ook cyproteronacetaat, te vergelijken met Diane 35 tussentijds bloedverlies, vaginale afscheiding, maagdarmklachten, pijnlijke borsten, dikke enkels en voeten en hoofdpijn Roaccutane / Isotretinoïne Isotretinoïne is een vitamine A zuur De talgproductie wordt onderdrukt en er is een afname van de grootte van de talgklier Alleen voorgeschreven bij zeer ernstige vormen van acne en acne dat resistent is voor andere medicatie - Uitdrogend en afschilferend - Korstjes en jeuk - Neusbloedinkjes - Geïrriteerde ogen (dragen van lenzen is niet mogelijk) - Spierpijn zware lichamelijk inspanning moet dan vermeden worden Overige medische behandelingen Meestal blijft er na de acne een huid over met littekens en vlekken In veel gevallen trekt dit grotendeels weg, maar bij sommigen ook niet Er zijn een aantal behandelingen die je kan doen om de littekens te verminderen: - Cryotherapie - Dermabrasie - Chemische peelings zoals TCA en Fenol Contra-indicaties: Zwangerschap (beschadigt foetus) * Er mag geen peelende behandeling gegeven worden 4
Cryotherapie Hieronder verstaat met het bevriezen van de bovenste huidlaag d.m.v. vloeibare stikstof of koolzuursneeuw Soms worden alleen de ontstekingen bevroren, maar soms ook grotere delen van het gelaat Het helpt om de ontstekingen sneller te laten genezen Noduli en cysten die normaliter maandenlang zichtbaar blijven kunnen nu binnen enkele weken verdwijnen Littekenvlekjes blijven wel langer zichtbaar TCA of Fenol lokaal op gebruiken Dermabrasie De ongelijkmatige acne huid kan d.m.v. dermabrasie worden afgeschuurd De diepliggende littekens gaan niet weg omdat zij in of onder de dermis liggen Er mag geen actieve acne meer aanwezig zijn De behandeling mag niet dieper dan de laag waar de epitheelcellen worden gevormd, anders zou de huid niet meer kunnen genezen Altijd onder narcose door een plastisch chirurg De patiënt houdt erg lang een dunne huid en er kunnen pigmentstoornissen ontstaan Minimaal 6 maanden geen blootstelling aan zonlicht Er zijn twee belangrijke technieken: - Roterende metalen borstels kunnen snel te diep gaan waardoor juist weer littekens ontstaan. Er worden bloedstelpende injecties gegeven - Diamantfrees 5