Savic Dhr. B. Derom Ringlaan 10 8051 Heule Kortrijk, 10 september 2009 Uw referentie : Bevestiging fax 27/08 Onze referentie : 2009-232 Onze offerte : Projectovereenkomst 2009KMO 032597 Uw contactpersoon : Valerie Coudijzer Onze contactpersoon : Bernard Derom Meneer, Hierbij toegevoegd vindt u de resultaten van de uitgevoerde testen op uw producten. Wij blijven te uwer beschikking voor alle verdere informatie. Wij danken u voor het door u gestelde vertrouwen in ons centrum. Wij wensen u een goede ontvangst en tekenen inmiddels, Met voorname hoogachting, Valerie Coudijzer VKC Labo Pagina 1 van 9
Rapport 2009-232 Veourderingstesten + visuele evaluatie Studie uitgevoerd voor Savic, Dhr. B. Derom Uw referentie : / Uitvoerder : Valerie Coudijzer Auteur : Valerie Coudijzer Datum uitgave : 10-09- 09 Totaal aantal blz. : 9 Monstermateriaal : PCTG, PMMA, cellulose acetaat en PC Uit te voeren test : Verouderingstesten Opmerking De bekomen resultaten zijn een momentopname en zijn enkel van toepassing op de aangeleverde monsters. Zonder schriftelijke goedkeuring van het VKC mogen enkel volledige en door fotokopie genomen kopieën van dit rapport worden verspreid. De monsters worden gedurende een periode van 6 maanden bewaard, na deze termijn worden ze vernietigd. Pagina 2 van 9
Verouderingstesten op verschillende materialen Het gebruikte toestel was van het merk Atlas Sun XL+. De verouderingstest werd uitgevoerd volgens de norm ISO 4892-2 methode A. De test werd uitgevoerd bij een black standard temperature (BST) van 65 C. Elke cyclus duurt 120 minuten, deze bestaat uit 102 minuten droge belichting en gedurende 18 minuten belichting met bevloeiing. De sterkte van de belichting bedraagt 550 W/m² (290 tot 800 nm). De UV golflengte kleiner dan 290 nm wordt afgesneden. Zes verschillende materialen werden in de testkamer gebracht voor een periode van 1000 uur. Tijdens deze periode werd één zijde van het ringoppervlak voortdurend belicht met sterke belichting. 1: PCTG wit (zonder UV stabilisatie) 2: PCTG groen (zonder UV stabilisatie) 3: PMMA 4: Transparante polycarbonaat met vleugels 5: Cellulose acetaat 7: Ingekleurde polycarbonaat met vleugels Na een testperiode van 250 uur werden een 7-tal ringen per reeks uit het toestel verwijderd en vervolgens visueel en microscopisch geanalyseerd op leesbaarheid, kleurwijzigingen en aanwezigheid van cracks en barsten. Vervolgens werd dit na een testperiode van 500 en 1000 uur herhaald. Pagina 3 van 9
Geteste materialen Voor veroudering PCTG wit PCTG groen PMMA Polycarbonaat Cellulose acetaat Gekleurde polycarbonaat Pagina 4 van 9
Visuele en microscopische controle na een testperiode van 250 uur. Foto: Voor/Na Microscoop PCTG wit Het belichte deel is licht vergeeld. PCTG groen Het belichte deel is licht vergeeld. PMMA Visueel zijn geen duidelijke verschillen waarneembaar na 250 uur. Polycarbonaat Visueel zijn geen duidelijke verschillen waarneembaar na 250 uur. Cellulose acetaat Geen duidelijk kleurverschil waarneembaar. Rond de aanspuiting vertonen alle ringen barsten. Pagina 5 van 9
Het belichte oppervlak vertoont een geelachtige schijn. Meer dan 50 % van de geïnspecteerde ringen vertoont kleine barsten. Visuele en microscopische controle na een testperiode van 500 uur. Foto: Voor/Na Microscoop PCTG wit matter geworden. PCTG groen licht vergeeld. PMMA Visueel zijn geen duidelijke verschillen waarneembaar na 500 uur. Gekleurde polycarbonaat Polycarbonaat Visueel geen verschil waarneembaar. Een aantal ringen (3/9) vertonen aan de rand kleine cracks, enkel waarneembaar met de microscoop. Pagina 6 van 9
Cellulose acetaat Geen kleurverschil waarneembaar. Vanuit de aanspuiting hebben zich barsten gevormd. Tevens is er ook een duidelijk barst gevormd tussen de vleugels. Alle ringen vertonen dit patroon. Aanspuiting Tussen vleugels Gekleurde polycarbonaat Het belichte oppervlak vertoont een gele schijn. Alle ringen vertonen duidelijke barsten. Visuele en microscopische controle na een testperiode van 1000 uur. Foto: Voor/Na Microscoop PCTG wit mat geworden. PCTG groen mat geworden. Pagina 7 van 9
PMMA Visueel en Het belichte oppervlak heeft na 1000 uur een gele schijn gekregen. Polycarbonaat Visueel geen duidelijk verschil waarneembaar. Een aantal ringen (4/9) vertonen aan de rand en tussen de vleugels kleine cracks. Cellulose acetaat volledig gebarsten Alle ringen vertonen dit patroon. Gekleurde polycarbonaat Het belichte oppervlak vertoont een gele schijn. De meeste ringen vertonen duidelijke barsten. Pagina 8 van 9
Samenvatting Na een belichtingsperiode van 250 uur werden de ringen een eerste maal geëvalueerd. Twee samples namelijk cellulose acetaat en de ingekleurde polycarbonaat vertonen barsten. De ringen bestaande uit de materialen PCTG en PMMA vertonen geen barsten of microscopische cracks. Een aantal materialen vertoont een kleine wijziging in de transparantie/kleur. Deze wijziging in transparantie treed op bij de PCTG materialen. Een reden voor het optische verschil is vermoedelijk omdat deze materialen geen UV stabilisator bevatten. Vervolgens werden de ringen een tweede maal geëvalueerd na een belichtingsperiode van 500 uur. Nu vertonen de materialen cellulose acetaat en ingekleurde polycarbonaat een sterke bastvorming. Bij cellulose acetaat ontstaan de barsten vanuit het aanspuitpunt zoals te zien is op de foto s. Bij de ingekleurde polycarbonaat zijn een aantal barsten ontstaan vanuit de aanspuiting, maar andere barsten ontstaan vanuit de rand en ook op het niet belichte deel van de ring. De meeste barsten zijn vermoedelijk ontstaan door de manipulatie van de ringen bij het verwijderen uit de testkamer. Ook bij de transparante polycarbonaat vertonen een aantal ringen kleine barstjes aan de rand, vermoedelijk door manipulatie van de ring bij het verwijderen uit de testkamer. De PCTG en PMMA ringen vertonen geen barsten of microscopisch zichtbare cracks. De transparantie van de PCTG materialen is slechter geworden ten opzichte van de veroudering na 250 uur, maar het is nog duidelijk zichtbaar. De test werd beëindigd na een belichtingsperiode van 1000 uur. De cellulose acetaat ringen zijn het slechts uit de test gekomen. Het belicht oppervlak is volledig gebarsten zoals te zien is op de foto s. De ingekleurde polycarbonaat vertoont ook een sterke barstvorming, maar hier zijn de ontstane barsten zeer willekeurig. Een aantal zijn ontstaan vanuit de aanspuiting maar er zijn ook andere die vanuit de rand van de ring ontstaan zijn en zelfs op niet belichte delen. De transparante polycarbonaat vertoont ook barstvorming, maar in mindere mate dan de ingekleurde versie. Het PMMA materiaal vertoont geen barstvorming of aanwezigheid van microscopisch zichtbare cracks, wel is de kleur na de periode van 1000 uur licht gewijzigd. De PCTG materialen vertonen ook geen barstvorming of microscopisch zichtbare cracks. Hier is het belichte oppervlak wel zeer mat geworden. Maar door schuren, reinigen en polijsten van het belicht oppervlak kan een deel van de matte laag verwijderd worden (zie onderstaande foto). Na 1000 u Na 1000 u / reinigen Het toevoegen van UV stabilisatoren aan de PCTG batch kan een oplossing bieden voor de opgetreden verkleuring en mat worden van de ringen. Pagina 9 van 9