De venebuurt (Smelle Warren)

JAARVERSLAG 2014 VOGELRINGONDERZOEK De venebuurt (Smelle Warren) Vogelringstation Menork Voorwoord Nadat in 1999 een opzet is gemaakt voor onderzoek met zangvogels in het proefgebied De Venebuurt of Smelle Warren (de Dulf oost) is in 2000 gestart met het project. Uitgangspunt tot en met 2007 was dat er in principe in de periode april tot halverwege augustus twee keer per maand met behulp van een vaste netopstelling vogels worden gevangen ten behoeve van onderzoek bij broedpopulaties. In de periode daarna tot in november wordt getracht een aantal trekvogels te bemachtigen ten behoeve van (internationaal) onderzoek naar verscheidenheid, conditie en trekgedrag. Per 2008 was het project De Venebuurt ondergebracht in het internationale CESproject. Eind 2008 werd duidelijk dat de kadedijk van de Schipssloot vanwege het Waterschap vernieuwd en verbreed zou gaan worden. Daardoor zou de aangebrachte jonge beplanting nabij de dijk verwijderd moeten worden. Met dit gegeven kwam er dus een ingrijpende wijziging in de habitat waardoor de CES uitgangspunten niet gehaald konden worden. Daarom is besloten de jonge beplanting zodanig te verplaatsen dat vanaf 2010 wel een constante situatie zou ontstaan. Zodoende is het aansluiten bij het CES project met minimaal twee jaar opgeschort. Eind 2010 moet echter geconstateerd worden dat er opnieuw een ingreep heeft plaatsgevonden die een constante situatie in de weg staat. Bij de werkzaamheden is alle beplanting langs het Koningsdiep verwijderd en vervangen door een verhoogde kadedijk. Daardoor werd het niet langer mogelijk om deze plek in het onderzoek te betrekken. In de afgelopen drie jaar (2011-2014) heeft gedurende de maanden april tot augustus volgens de CES richtlijn (12 keer met tussenpozen van gemiddeld 10 dagen) onderzoek plaatsgehad. In de periode augustus tot en met oktober wordt er volgens de trekmethode gewerkt. Insteek is dan dat wanneer omstandigheden en weer het toelaten, zo vaak als mogelijk de plek in de vroege ochtend op te zoeken en daarbij gebruik makend van lokgeluiden. Het afgelopen jaar werd ook weer meegewerkt aan Eurobirdwatch, een internationale vogeltel dag georganiseerd vanwege Vogelbescherming. Samen met de Natuurvereniging van Gorredijk wordt er vanaf de polderdijk bij de Schipssloot in de Venebuurt invulling gegeven aan deze dag. In tegenstelling tot de voorafgaande twee jaar kon er nu bij goed weer geteld en ook gevangen worden. Meteen dus ook een open dag voor het ringwerk in de Venebuurt. 1

Jaarverslag 2014 Inhoudsopgave Voorwoord... 1 Inleiding... 2 Het proefgebied... 3 Helofytenfilter... 4 Waterretentie... 5 Opzet en methode... 6 De dagrapporten... 7 Korte weergave van de resultaten...49 Data en vangtijden...49 Totaalvangsten...51 Eigen terugvangsten...52 Terugmeldingen van elders...54 Broedvogels...55 Reproductie...57 Trekvogels...58 Slotwoord...58 Inleiding In dit verslag van de verzamelde gegevens in 2014 wordt volstaan met het melden van de totaalvangsten, de aanwezigheid, waarnemingen en weersomstandigheden tijdens het onderzoek. Voorts een overzicht van alle (eigen) terugvangsten in het gebied. Een uitgebreide analyse van de verkregen gegevens zal pas na verloop van jaren kunnen worden gemaakt en dan bij voorkeur in breder verband. Daarbij is interessant in hoeverre broedvogels het gebiedje plaatstrouw blijven, hoeveel dieren uit de broedpopulaties jaarlijks terugkeren en niet in de laatste plaats de jaarlijkse reproductie. Het onderdeel BROEDVOGELS maakt die gegevens betrouwbaarder en vergelijkbaar omdat er bij deze onderzoeksmethode volgens landelijke standaard wordt gewerkt. Deze methode kon in De Venebuurt per 2011 worden geïntroduceerd en hopelijk ook gecontinueerd, dat laatste vooral afhankelijk van een stabiele gebiedsontwikkeling. Het proefgebied is in 2011 goed in kaart gebracht dankzij inzet van Michiel Elderenbosch destijds als stagiair verbonden aan Menork. Zodoende is ook een beschrijving gemaakt van het (CES)project en het daarbij passende beheer van het gebied. Een opsteker voor Menork en Staatsbosbeheer omdat het inzichtelijk maakt wat partijen van elkaar kunnen verwachten en welke randvoorwaarden er gesteld (moeten) worden aan het welslagen van een CES project waarbij (uiteraard) gebiedsdoelstellingen en beheer op grond van bestaand beleid uitgangspunten zijn. In maart 2012 werd een professionele ringershut in de Venebuurt gerealiseerd. Daardoor kan er voortaan ook gebruik worden gemaakt van een computer bij de verwerking van de gegevens in het veld. Willem Bil Vogelringstation Menork, december 2014. 2

Het proefgebied Geografische Ligging Het gebied ligt in de overgangszone van bossen (oostelijk) naar veenweide (midden Friesland) in zuidoost Friesland. De dorpen Gorredijk (zuidelijk) en Beetsterzwaag (noordoost) liggen op enkele kilometers afstand. Het gebied is gelegen in het beekdal van het Koningsdiep. Het Koningsdiep is een (voormalige) beek die loopt van Allardsoog tot de grote Friese meren. In de jaren zestig zijn de beek en de omliggende landerijen geoptimaliseerd voor de landbouw als gevolg van de ruilverkaveling. Daardoor is er geen sprake meer van natuurlijke kwel. De beek wordt in de Friese volksmond ook wel Alddjip genoemd. Het Koningsdiep is een van de beken in Nederland die het minst is aangetast door de mens. De beekdallen herbergen, in tegenstelling tot de rest van Friesland, geen typisch Fries landschap. Zo bestaan deze beeklandschappen uit zandgronden en bossen. Grote en kleine gebieden gekoppeld aan elkaar vormen zo het gebied. Rond Bakkeveen is het echt bijzonder want daar wisselen bos, heide en open gebieden elkaar af. Toch is juist dit gebiedje ook interessant omdat het zelfstandig verpakt ligt tussen bossen (zuidoost) en open veenweide (noordwest). Luchtfoto: c) google-earth (zuidelijk van Drachten) Het gebied is ongeveer 6 hectare groot en ligt naast de Schipsloot ten oosten van de rijksweg A7. 3

Helofytenfilter Het gebied ligt weliswaar in het beekdal van het Koningsdiep maar natuurlijke kwel is er tengevolge van diepontwatering niet meer. Zuidelijk van het gebied loopt de Compagnonsvaart. De Compagnonsvaart vormt de verbinding: Nieuwe Vaart bij Gorredijk en de Drentse Hoofdvaart bij Smilde en is 34 km lang. Vroeger werd deze vaart gebruikt voor het transport van turf. De vaart maakt nu deel uit van de Turfroute en wordt nu veel gebruikt voor de pleziervaart. Oostelijk van het gebied ligt de Schipsloot. Deze heeft aftakkingen naar het Koningsdiep en loopt in noordelijke richting dood ten zuiden van de weg Beetsterzwaag - Nij Beets. De schipsloot is de oorspronkelijke (turf) vaarverbinding naar Beetsterzwaag. Via de Schipsloot kan er water in en uitgelaten worden naar de Venebuurt. Het rietveld in de Venebuurt is speciaal voor dit doel aangelegd. Het vormt zodoende het helofytenfilter voor het boezemwater dat in de aangrenzende polder wordt ingelaten. Helaas is er geen sprake van een constant waterbeheer. Fluctuaties kunnen soms tot problemen leiden, hetzij door langdurige droogte (zo ook in 2014) of juist door snelle stijging van het peil bij de aanwezigheid van grondnesten. Gebiedomschrijving Het onderzoeksterrein bestaat uit rietvegetatie, wilgenbosjes en een stuk dat bestaat uit jonge meidoorn. Ook staan er aan de oostkant van het gebied (langs het wilgenbos) ongeveer 50 grote elzen. Verder staat er aan de westrand (in en langs het rietveld) een klein aantal solitaire wilgenstruiken dat periodiek wordt verwijderd vanwege het rietbeheer. Status gebied De Venebuurt ligt in het Natuurgebied Van Oordt's Mersken. Het gebied Van Oordt s Mersken ligt in het beekdal van het Koningsdiep en bestaat voornamelijk uit verschillende soorten graslanden en moerassen. Het gebied heeft een grote waarde vanwege de aanwezige blauwgraslanden, dotterbloemhooilanden en grote zeggenvegetaties. Het laag gelegen deel (ten westen van de A7) is ook een belangrijke plaats voor overwinterende ganzen. In de lente/zomer zijn er weer soorten als Kievit, Wulp, Tureluur, Kemphaan en Grutto te zien. Van Oordt s Mersken is, als langer bestaand Wetland, in 2007 dan ook aangewezen als Natura 2000 gebied. Dit houdt in dat het wettelijk een beschermde status heeft gekregen. Voor het verkrijgen van een waarborg voor natuurbescherming zijn er in Europa talrijke waardevolle gebieden aangewezen. Alleen in Nederland gaat het om meer dan 160 gebieden. 4

Waterretentie Het deelgebied De Venebuurt is recent ingericht als Waterretentie gebied. Dit houdt in dat het gebruikt kan worden als opvangplek voor water als er een overstroming is. Wetterskip Fryslân (het Waterschap) heeft er in 2010 een hoge kadedijk aangelegd om er voor te zorgen dat er water kan worden opgeslagen. De bodem bestaat uit zandgronden, kwelzones en deels ondergelopen laagveen. Vooral in de winter staan verschillende landerijen onder water. Langs het Koningsdiep komt voornamelijk rietvegetatie voor. Met de aanwijzing als waterretentie gebied is in het najaar van 2010 alle vegetatie langs het Koningsdiep rigoureus verwijderd. Voorzieningen Ten behoeve van de bereikbaarheid van de vaste netopstelling en het duurzaam begaanbaar houden van paadjes is er de afgelopen jaren behoorlijk geïnvesteerd in loopbalken. In de gehele lengte langs het riet en het bosje is nu een loopsteiger aangebracht. Zes jaar geleden is er een ringershutje (caravan) geplaatst dat mede dankzij een bijdrage van het Waterschap Fryslân in het voorjaar van 2012 is vervangen door een blokhut op palen. Beheer en onderhoud Helaas is er geen eenduidig beheer van het gebied. In de praktijk wordt dat aan toeval en incidenten overgelaten. Zo moest in afgelopen jaar werk, elders in het gebied, werk aan een duiker gebeuren die daarvoor bereikbaar moest zijn voor groot materieel. Daarom werd er een groot deel van het jaar (zomer en najaar) geen water in de Venebuurt ingelaten en verdroogde het gebied. Net als in 2013, werd er in 2014 geen verdere kap in het wilgenbos verricht. In 2015 zal conform werkplan weer een deel aangepakt moeten worden. Het riet werd in de wintermaanden (februari) weer grotendeels weggemaaid. 5

Opzet en methode Er is sprake van een vaste mistnetopstelling en uniforme meetmethodiek. Dit jaar wordt als proef(nul)jaar aangemerkt voor CES met de intentie om de noodzakelijk gewijzigde netopstelling jaren in tact te laten. In de nieuw aangebrachte meidoorn staan twee netten opgesteld van ieder 12 meter en in het verlengde van het meest zuidelijke net, in het riet nog een net van 12 meter. In de periode april/mei tot augustus richt het (CES)onderzoek zich op broedvogels en hun jongen. In de periode daarna wordt gebruik gemaakt van geluid en is het onderzoek toegespitst op (toevallig) langstrekkende vogels. In het proefgebied heeft Menork totaal 15 mistnetten in vaste banen opgesteld. De netten variëren in lengte van 9, 10 en 12 meter. Op de foto (pag. 5) staat de netopstelling aangegeven. Ten behoeve van het CES-broedvogelproject wordt een clustering aangehouden. Van elke (terug)gevangen vogel wordt genoteerd in welk cluster deze werd aangetroffen. Zodoende worden de gedragingen per deelgebied van jaar op jaar bijgehouden. De netten worden voor zonsopgang geïnstalleerd en in de loop van de ochtend weer opgehaald. Dagrapportage Dagverslagen (lay-out) Van elke dag dat er onderzoek heeft plaatsgevonden wordt verslag gedaan van de exacte vangtijd; na(a)m(en) onderzoekers; weersomstandigheden bij aanvang, halverwege en aan het einde van de aanwezigheid in het terrein; totalen van gevangen vogels, onder verdeeld in ringen controle vangsten (controle van eigen ringen onder vermelding van oorspronkelijke ringdatum en eventuele voorgaande terugvangsten) en tevens onder verdeeld naar leeftijd en sekse. Ook wordt melding gemaakt van tijdens het onderzoek verrichte opvallende waarnemingen. Verklaring Codes Tijden De tijden van de dag zijn zodanig genomen dat de aanvang rsp. tijdstip van sluiting is gelegen tussen het moment van het opzetten rsp. weghalen van het eerste mistnet en het vangklaar rsp. weg hebben van de gehele netopstelling (bijv aanvang 04.30 uur kan inhouden dat om 4.10 uur is gestart met het opzetten van de netten en dat de netten om 04.50 uur allemaal waren geïnstalleerd. Aanwezig De namen van de personen die op de dag van onderzoek aanwezig waren worden bij voornaam genoemd indien het mensen betreft van het vogelringstation Menork, in het andere geval tevens de achternaam c.q. de functie van de betreffende mensen. Weersomstandigheden De weersomstandigheden worden vermeld in drie fasen van de aanwezigheid, namelijk bij onmiddellijke aanvang (A), halverwege (M) en aan het einde (E). Temp- de temperatuur is het aantal graden Celsius (gemeten op enkele meters boven de grond in de schaduw en naar ratio geschat); het zicht omvat de code g= goed zicht (geen mist), m= matig zicht, mist zicht >.m(eter) s= slecht zicht (mist, zicht < m), wind= windkracht en windrichting (bijv. NO3/4= noordoostenwind, kracht 3 tot 4 Beaufort (V=variabel geen reguliere windrichting meetbaar), Bewolkt= bewolking: z=zwaar bewolkt (weinig of geen gaten in de bewolking), h=half bewolkt (diverse gaten in de bewolking, af en toe zon), l= licht bewolkt (weinig bewolking), o=onbewolkt weer. Totaal aantal gevangen vogels is het aantal vogels dat op de betreffende ochtend is aangetroffen in de netten dus inclusief terugvangsten. In de tabellen staan de aantallen per soort genoemd waarbij per soort de leeftijden en sekse (voor zover bekend) staan aangegeven (1kj= eerste kalenderjaar, 2kj= tweede kalenderjaar, na1kj= ouder dan het eerste kalenderjaar, volgr=volgroeid (ouder dan pullus) etc.; tot= totaal aantal welke van de betreffende soort is gevangen, Nw=nieuw d.w.z. aantal dat voor het eerst in het proefgebied werd aangetroffen en geringd, ET=eigen terugvangst d.w.z. vogels die eerder in het proefgebied werden aangetroffen en al voorzien zijn van een ring in dit gebied of vogels die al eerder met vreemde ring in het gebied werden gecontroleerd, VT= vreemde terugmelding, d.w.z. vogels welke elders (soms in het buitenland) van een ring werden voorzien en vervolgens in dit gebied zijn aangetroffen. Onder de kop EIGEN TERUGMELDINGEN volgt een opsomming van de eigen terugvangsten met daarbij genoemd de datum waarop de vogel rsp. voor het eerst werd aangetroffen en 6

eventuele data waarop de vogel al eerder in het gebied werd teruggevangen. Ringnum=is het ringnummer van de betreffende geringde vogel, g=geslacht, leeft=leeftijd van deze vogel op de ringdatum. Ringda= datum waarop de vogel voor de eerste keer in het gebied werd aangetroffen en werd voorzien van een aluminium ring van het Vogeltrekstation; mv;op=vogel voor het eerst gesekst op de eventueel daarbij genoemde datum, indien dit veld leeg is en er staat wel een geslacht vermeld impliceert dat het geslacht bij het ringen reeds is vastgesteld; terug1=datum eerste terugvangst, terug 2= datum tweede terugvangst etc. Onder de kop VREEMDE TERUGMELDINGEN volgt een opsomming van eventuele vangsten van vogels die elders reeds waren voorzien van een ring en in het proefgebied zijn teruggevangen, centrale=de ringcentrale van herkomst (bijv. bruxelles is ringcentrale "Brussel" uit België), ringnum=ringnummer dat vermeld staat op de ring, g=geslacht, leeft=leeftijd bij terugvangst op de actuele datum. Onder kop WAARNEMING staan de waarnemingen die in het gebied op de betreffende ochtend werden gedaan (ov= overvliegend). De dagrapporten Op de volgende pagina s wordt per onderzoeks(broedvogels)dag rapport uitgebracht van de exacte tijden, resultaten, waarnemingen en (weers)omstandigheden onder gebruikmaking van vorengenoemde codes. A. Broedvogels CES ronde (2014), no. 1 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 19 april WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 6 7 9 Start : 05.30 uur WIND NO2/3 ONO3 O3/4 Gestopt : 10.45 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Sander, BEWOLKT L H/Z L Wiemer, Appie (na 09.00) NEERSLAG - - - * afgelopen nacht regenbui (vanuit noorden) Totaal gevangen vogels 42 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 4 4 - - 1 2 1 Fitis 6 3 3-4 2 Koolmees 3 1 2-1 1 1 Merel 3 3 - - 1 2 Pimpelmees 2 1 1-1 1 Putter 4 2 2-1 2 1 Rietgors 8 4 4-5 3 Tjiftjaf 1 1 - - 1 Vink 1-1 - 1 Winterkoning 2 2 - - 2 Zanglijster 3 3 - - 1 1 Zwartkop 5 4 1-3 2 7

Eigen terugmeldingen (14) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 TERUG7 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== FITIS M 1KJ 080626 130409 130409 300511 020512 210413 010513 070513 160513* FITIS M 1KJ 110627 140412 140412 210413 010513 160513 170613 250613 190414 FITIS M NA1KJ 130625 190414 KOOLMEES M 2KJ 130611 190414 KOOLMEES V 1KJ 131016 190414 PIMPELMEES V 1KJ 130706 050913 230713 050913 190414 PUTTER V NA1KJ 120502 190414 PUTTER M NA1KJ 130625 190414 RIETGORS V NA1KJ 120502 190414 RIETGORS V 1KJ 130706 190414 190414 RIETGORS M 1KJ 130907 190414 RIETGORS M NA1KJ 131016 190414 VINK V 1KJ 120811 190414 ZWARTKOP M 1KJ 130904 190414 * TERUG8 TERUG9 TERUG10 ====== ====== ======= 110613 170613 190414 Waarneming Gezang Fitis, rietgors, blauwborst, winterkoning, rietzanger (zuidelijk deel en bij compagnonsvaart), vink, merel, tjiftjaf, zwartkop. pimpelmees, koolmees, veldleeuwerik grutto, wulp, kievit, fazant Roep Overvliegend Kleine mantelmeeuw, watersnip, aalscholver (2), blauwe reiger, enkele graspiepers In bosje Havik (vrouw), In riet Rietgors, blauwborst In weilanden Noord baltsende kieviten, wulp Overig Ree, vuurjuffer, mensen in quad dijkje (!), nest met 5 eitjes graspieper dijkje CES ronde (2014), no. 2 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 26 april WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 13 15 18 Start : 05.20 uur WIND ZW3/4 ZW2/3 ZW2/3 Gestopt : 12.00 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (na BEWOLKT H/Z Z H/Z 06.30) NEERSLAG - - - 8

Totaal gevangen vogels 45 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 2-2 - 2 Braamsluiper 2 2 - - 2 Fitis 13 8 5-5 8 Grasmus 2 1 1-1 1 Grote bonte specht 1 1 - - 1 Kleine karekiet 1 1 - - 1 Kneu 2 2 - - 1 1 Koolmees 1-1 - 1 Pimpelmees 1-1 - 1 Rietgors 8 2 6-5 3 Rietzanger 2 1 1-1 1 Tjiftjaf 4 2 2-3 1 Tuinfluiter 1 1 - - 1 Vlaamse gaai 1 1 - - 1 Winterkoning 1 1 - - 1 Zanglijster 1-1 - 1 Zwartkop 2-2 - 1 1 Diverse soorten, waar onder ook typische zomervogels als Kneu, Braamsluiper en Tuinfluiter... 9

Eigen terugmeldingen (22) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 TERUG7 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST M 2KJ 130611 260414 BLAUWBORST M NA2KJ 140419 260414 FITIS M NA1KJ 100605 110613 170613 260414 FITIS M 1KJ 110627 140412 140412 210413 010513 160513 170613 250613 190414* FITIS V NA1KJ 110727 100813 260414 FITIS M NA1KJ 130625 190414 260414 FITIS M NA1KJ 140419 260414 GRASMUS M 1KJ 130713 260414 260414 KOOLMEES V 1KJ 131016 190414 260414 PIMPELMEES M 2KJ 140419 260414 RIETGORS M NA1KJ 090523 120909 150611 260414 RIETGORS M NA1KJ 130507 280513 230713 260414 RIETGORS V 1KJ 130706 190414 190414 260414 RIETGORS M 1KJ 130907 190414 260414 RIETGORS M NA1KJ 131016 190414 260414 RIETGORS V NA1KJ 140419 260414 RIETZANGER M 1KJ 130822 260414 260414 TJIFTJAF M NA1KJ 130516 260414 TJIFTJAF M VOLGR 131005 260414 260414 ZANGLIJSTER M 2KJ 140419 260414 ZWARTKOP M 1KJ 130904 190414 260414 ZWARTKOP V NA1KJ 140419 260414 * TERUG8 ====== 260414 Waarneming Gezang Blauwborst, rietzanger, merel, vink, tjiftjaf, zwartkop, tuinfluiter, grasmus, braamsluiper Roep grutto, wulp, regenwulp, fazant, visdief, zwarte kraai (alarmroep ivm havik), Overvliegend Enkele visdief, zeker 40 regenwulp, havik, krakeend, 2 knobbelzwaan, 300 brandganzen (vanuit bouwespolder) In bosje Enkele kool en pimpelmees, fitis, tjiftjaf, zwartkop In riet Rietgors, blauwborst In weilanden Balstende wulpen, tureluur Bouwespolder 16 man, 14 vrouw Slobeend, kuifeend, wilde eend, krakeend, 4 smient, waterral Overig Glassnijder (vrouwtje), landkaartje, dagpauwoog, bont zandoogje CES ronde (2014), no. 3 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 5 mei WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 10 12 14 Start : 05.00 uur WIND ZZO1/2 ZZO2/3 ZZO3 Gestopt : 11.50 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Wiemer, BEWOLKT H/Z H/Z H/L Sander (tot 10.00); Appie (na 07.50) NEERSLAG - - - 10

Totaal gevangen vogels 32 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 3 1 2-3 Fitis 5-5 - 3 2 Koekoek 1 1 - - 1 Koolmees 1-1 - 1 Merel 2 1 1-1 1 Pimpelmees 2-2 - 1 1 Putter 1-1 - 1 Rietgors 2-2 - 2 Rietzanger 4 3 1-3 1 Sprinkhaanrietzanger 3 3 - - 1 2 Tjiftjaf 1 1 - - 1 Tuinfluiter 2 1 1-1 1 Vink 1-1 - 1 Vlaamse gaai 1 1 - - 1 Zanglijster 1-1 - 1 Zwartkop 2 1 1-1 1 koekoek, vrouw-na1kj EIGEN TERUGMELDINGEN (19) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 TERUG7 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST M 2KJ 130421 010513 070513 160513 280513 130713 220813 050514 BLAUWBORST M 2KJ 130611 170613 050514 FITIS M 1KJ 080626 130409 050514* (* = terugmelding 11) FITIS M NA1KJ 100605 110613 170613 260414 050514 FITIS V NA1KJ 110727 100813 260414 050514 FITIS M 1KJ 120704 160513 160513 110613 050514 FITIS V NA1KJ 140426 050514 KOOLMEES M 2KJ 130611 190414 050514 MEREL V NA2KJ 140419 050514 PIMPELMEES V 1KJ 130706 050913 230713 050913 190414 050514 PIMPELMEES M 2KJ 140419 260414 050514 PUTTER M NA1KJ 130625 190414 050514 RIETGORS M 1KJ 110924 050514 RIETGORS M 1KJ 130822 050514 050514 RIETZANGER M 1KJ 130822 260414 260414 050514 TUINFLUITER M NA1KJ 140426 050514 050514 VINK M NA2KJ 080508 050510 281011 050514 ZANGLIJSTER V 2KJ 140419 050514 ZWARTKOP V NA1KJ 140419 260414 050514 11

Waarneming Gezang Blauwborst, rietzanger, rietgors, fitis, merel, vink, tjiftjaf, zwartkop, tuinfluiter, sprinkhaanrietzanger, zanglijster, winterkoning, veldleeuwerik Roep grutto, wulp, kievit, regenwulp, fazant, koekoek (zeker 2), watersnip Overvliegend Gierzwaluw (zeker 3), nijlgans, 6 grauwe gans, In bosje Enkele kool en pimpelmees, fitis, tjiftjaf, zwartkop In riet Rietgors, blauwborst Bouwespolder Fuut (2), smient (man), paar kuifeenden, Canadese gans Overig Glassnijder, ree Gebied is snel aan het verdrogen doordat watertoevoer al geruimde tijd is dichtgezet. Er ontstaat vergrassing van het rietveld.. CES ronde (2014), no. 4 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 17 mei WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 6 13 18 Start : 04.40 uur WIND NNO1 NO1/2 ONO1/2 Gestopt : 11.30 uur ZICHT s* m/g* g Aanwezig: Willem, Wender, Wiemer, BEWOLKT O L L/O Sander Appie (na 06.00) NEERSLAG - - - * mist zicht < 100 m, * mist om 08.45 uur optrekkend, tijdelijk laaghangende bewolking Totaal gevangen vogels 44 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 1-1 - 1 Bosrietzanger 1 1 - - 1 Fitis 9 1 8-6 3 Grasmus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 10 6 4-4 5 1 Koolmees 2 1 1-1 1 Rietgors 1-1 - 1 Rietzanger 8 4 4-5 3 Sprinkhaanrietzanger 4 3 1-3 1 Tjiftjaf 3 2 1-2 1 Tuinfluiter 2 1 1-1 1 Zwartkop 2-2 - 1 1 12

EIGEN TERUGMELDINGEN (24) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST V NA1KJ 140419 170514 FITIS M NA1KJ 100605 110613 170613 260414 050514 170514 FITIS M 1KJ 110627 140412 140412 210413 010513 160513 170613 250613* FITIS M 1KJ 130713 170514 170514 FITIS M NA1KJ 140419 260414 170514 FITIS V NA1KJ 140426 170514 FITIS V NA1KJ 140426 170514 FITIS V NA1KJ 140426 170514 FITIS V NA1KJ 140426 170514 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 110521 050813 150813 170514 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 120506 280513 110613 170514 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130528 110613 110613 170613 170514 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130611 170613 230713 170514 KOOLMEES M 1KJ 130706 170514 170514 RIETGORS M NA1KJ 140419 170514 RIETZANGER M 1KJ 130810 170514 RIETZANGER M NA1KJ 140505 170514 RIETZANGER M NA1KJ 140505 170514 RIETZANGER V NA1KJ 140505 170514 SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ 140505 170514 170514 TJIFTJAF M VOLGR 131005 260414 260414 170514 TUINFLUITER M NA1KJ 140426 050514 050514 170514 ZWARTKOP M 1KJ 130904 190414 260414 170514 ZWARTKOP V NA1KJ 140419 260414 050514 170514 * TERUG7 TERUG8 TERUG9 ====== ====== ====== 190414 260414 170514 Waarneming Gezang Roep Overvliegen d In bosje In riet In weilanden Bouwespold er Overig Kwartelkoning (weiland west), porseleinhoen (zeker 3), bosrietzanger, rietzanger, rietgors, fitis, vink, tjiftjaf, zwartkop, tuinfluiter, sprinkhaanrietzanger, winterkoning, veldleeuwerik, kleine karekiet, grasmus, snor grutto,, fazant, koekoek (zeker 4), watersnip, waterral 3 ooievaar (in de mist), aalscholver, blauwe reiger, bruine kiekendief (vrouw), 4 wilde eend, visdief, 2 houtduif, buizerd, zwarte kraai, kokmeeuw Enkele kool en pimpelmees, fitis, tjiftjaf, zwartkop Rietgors, blauwborst Reebokje (noordelijk), haas, wulp paartje (territoriaal), kievit (territoriaal) Grauwe gans met zes jongen Glassnijder, variabele waterjuffer, dagpauwoog T.g.v. waterinlaat gebied nu deels onder water.. 13

CES ronde (2014), no. 5 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 25 mei WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 7 12 16 Start : 04.15 uur WIND Z1/2 Z2/3 Z3 Gestopt : 11.35 uur ZICHT G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (na BEWOLKT L/O L/H L/H 06.00) NEERSLAG - - - * mistbanken Totaal gevangen vogels 46 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 3 2 1-2 Bonte vliegenvanger 1 1 - - 1 Bosrietzanger 7 5 1 1 5 2 Fitis 5 1 4-4 1 Grasmus 2 1 1-1 1 Kleine karekiet 10 9 1-1 8 1 Koekoek 1 1 - - 1 Pimpelmees 1-1 - 1 Rietgors 2-2 - 2 Rietzanger 4 3 1-2 2 Spreeuw 1 1 - - 1 Sprinkhaanrietzanger 1 1 - - 1 Tuinfluiter 2-2 - 2 Vink 1 1 - - 1 Winterkoning 3 1 2-2 1 Witte kwikstaart 1 1 - - 1 Zwartkop 1 1 - - 1 EIGEN TERUGMELDINGEN (16) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST M 1KJ 130823 250514 BOSRIETZANGER M NA1KJ 120528 250514 FITIS M NA1KJ 100605 110613 170613 260414 050514 170514 250514 FITIS V NA1KJ 110727 100813 260414 050514 250514 FITIS M NA1KJ 140419 260414 170514 250514 FITIS M NA1KJ 140426 250514 GRASMUS M NA1KJ 140517 250514 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130611 170613 230713 170514 250514 PIMPELMEES V 1KJ 130823 250514 250514 RIETGORS M NA1KJ 140419 170514 250514 RIETGORS M NA1KJ 140426 250514 RIETZANGER M 1KJ 130810 170514 250514 TUINFLUITER V NA1KJ 140505 250514 TUINFLUITER V NA1KJ 140517 250514 WINTERKONING M NA1KJ 140419 250514 WINTERKONING V NA1KJ 140426 250514 14

VREEMDE TERUGMELDING (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======== ========= ========== = ===== ARNHEM BB.0333-- BOSRIETZANGER M NA1KJ Waarneming Gezang Kwartelkoning (weiland west) vrijwel hele ochtend roepend, porseleinhoen (zeker 2), bosrietzanger, rietzanger, fitis, vink, tjiftjaf, winterkoning, kleine karekiet, grutto,, fazant, koekoek (zeker 4), watersnip, waterral Roep Overvliegend tureluur, bruine kiekendief (man en vrouw), buizerd, boomvalk In bosje Enkele kool en pimpelmees, fitis, tjiftjaf, zwartkop In riet Rietgors, blauwborst In weilanden Tureluur (zeker 2) west, wulp paartje (territoriaal), kievit (zeker 3 man waarvan zeker 1 met jongen - weilanden noord Bouwespolder Boerenzwaluw slaapplek, zwarte stern CES ronde (2014), no. 6 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 7 juni WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 12 19 21 Start : 04.00 uur WIND O2/3 O3 O3 Gestopt : 11.45 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (na BEWOLKT O O/L L* 05.00) NEERSLAG - - - * sluierbewolking Totaal gevangen vogels 121 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 4 3 1-1 1 1 1 Bosrietzanger 2 1 1-2 Fitis 5 2 3-4 1 Grasmus 2 2 - - 1 1 Kleine karekiet 32 21 11-1 19 12 Koolmees 30 29 1-26 2 1 1 Matkop 1 1 - - 1 Merel 3 3 - - 2 1 Pimpelmees 19 19 - - 17 1 1 Putter 3 3 - - 2 1 Rietgors 8 6 2-4 1 Rietzanger 4 2 2-2 2 Tuinfluiter 1 1 - - 1 Vink 1 1 - - 1 Zanglijster 2-2 - 1 1 Zwartkop 4 4 - - 1 2 1 15

EIGEN TERUGMELDINGEN (23) Kleine karekiet* van minimaal 12 jaar oud (terug) gevangen! Extreem oude vogel (gemiddeld is 2 tot 3 jaar al tamelijk oud...) 16

VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 TERUG7 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST M 2KJ 130421 010513 070513 160513 280513 130713 220813 050514*1 BOSRIETZANGER M NA1KJ 120528 250514 070614 FITIS M NA1KJ 100605 110613 170613 260414 050514 170514 250514 070614 FITIS M 1KJ 110627 140412 140412 210413 010513 160513 170613 250613 190414*2 FITIS M NA1KJ 130611 070614 KLEINE KAREKIET*3 M NA1KJ 030816 070704 260610 300511 070614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 110627 160711 270711 140612 040712 170613 070614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 120614 230713 070614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 120725 250613 250613 050813 070614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 130611 170613 250613 060713 100813 070614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 260813 070614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 070614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 070614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140525 070614 070614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 070614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 070614 KOOLMEES M 2KJ 120614 070614 RIETGORS M NA1KJ 130507 280513 230713 260414 070614 RIETGORS M NA1KJ 131016 190414 260414 070614 RIETZANGER M NA1KJ 140505 170514 070614 RIETZANGER M NA1KJ 140517 070614 ZANGLIJSTER M 2KJ 140419 260414 070614 ZANGLIJSTER V 2KJ 140419 050514 070614 TERUG8 TERUG9 TERUG1 ====== ====== ====== *1 070614 *2 260414 170514 070614 *3 betreft vervolgreeks na 10 eigen terugvangsten: terug1=terug11 etc.; ringdatum 16 augustus 2003 toen al geringd als 'na1kj'(=geboortejaar 2002 of eerder). Waarneming Gezang Tuinfluiter, rietzanger, blauwborst, bosrietzanger, kleine karekiet, fitis, tjiftjaf, Roep Roerdomp (hele ochtend - tussen netclusters 7 en 8) Overvliegend diverse ooievaars laag overvliegend (met prooi), enkele kokmeeuwen, bruine kiekendief In bosje Mezen met jongen, vooral ook in meidoornstruiken In riet Fazant (man) meerde malen gehoord en gezien In weilanden Wulp (met jongen - alarmerend) Bouwespolder Buizerd met twee kleine jongen in nest Overig Diverse vleermuizen laag jagend in luwte van elzenwal Nest buizerd (bouwespolder), twee kleine jongen 17

CES ronde (2014), no. 7 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 18 juni WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 12 15 16 Start : 03.45 uur WIND NNW2 N3 N3/4 Gestopt : 11.25 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Sander, Appie (na BEWOLKT Z Z Z/H 04.30) Niels de Haan NEERSLAG * * - * af en toe motregen Totaal gevangen vogels 130 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 4 1 3-1 2 1 Bosrietzanger 5 3 2-2 3 Fitis 11 11 - - 6 4 1 Grasmus 5 5 - - 4 1 Grote bonte specht 2 2 - - 1 1 Kleine karekiet 32 13 19-1 19 12 Koekoek 1 1 - - 1 Koolmees 24 18 6-23 1 Matkop 2 2 - - 2 Merel 1 1 - - 1 Pimpelmees 5 4 1-5 Putter 15 15 - - 7 6 2 Rietgors 5 3 2-2 3 Rietzanger 2 2 - - 1 1 Tjiftjaf 5 5 - - 4 1 Vink 3 3 - - 2 1 Winterkoning 1 1 - - 1 Zanglijster 1 1 - - 1 Zwartkop 6 5 1-2 3 1 Foto links: koekoek (vrouw-na1kj) Foto rechts: fitis (1kj) met kleurafwijking in verenkleed (lichter/flets van kleur) 18

EIGEN TERUGMELDINGEN (33) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST M 1KJ 130823 250514 180614 BLAUWBORST M NA2KJ 140419 260414 180614 BLAUWBORST M 2KJ 140607 180614 BOSRIETZANGER M NA1KJ 140525 180614 BOSRIETZANGER M NA1KJ 140607 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 110705 170512 160513 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130528 110613 110613 170613 170514 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130611 170613 230713 170514 250514 180614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 130611 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130617 230713 180614 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130723 180614 180614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 260813 070614 180614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 070614 180614 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130823 180614 180614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140517 180614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140525 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 070614 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140607 180614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140607 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140607 180614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 180614 KOOLMEES V 1KJ 130723 050813 070913 180614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 180614 RIETGORS M NA1KJ 130507 280513 230713 260414 070614 180614 RIETGORS M NA1KJ 130528 130713 180614 ZWARTKOP M NA1KJ 140607 180614 Waarneming Gezang Blauwborst, kleine karekiet, rietzanger, fitis, tjiftjaf, putter (diverse), grasmus, winterkoning, zanglijster, veldleeuwerik Roep Kwartelkoning, roerdomp, waterral (zeker 2), pimpelmees, koolmees, koekoek Overvliegend Enkele gierzwaluwen, tureluur, 9 kieviten, 2 nijlgans, scholekster, houtduif In bosje Diverse mezen, vooral noordelijk deel veel putters, In riet Fazant (man) In weilanden Grutto (alarmerend), ooievaar (zeker 2, strook gemaaid oost, west vschipsloot) Overig Oeverlibel (man, in net 4) CES ronde (2014), no. 8 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 26 juni WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 12 15 19 Start : 03.50 uur WIND ONO1 ONO2 ONO3 Gestopt : 11.20 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT Z Z Z/H NEERSLAG - - - * voortdurende dreiging van (onweers)buien Noordelijk, later ook westelijk (in noorden regenhozen) 19

Totaal gevangen vogels 158 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 4 4 - - 3 1 Bosrietzanger 5 4 1-1 4 Fitis 11 9 2-6 3 2 Grasmus 3 2 1-2 1 Kleine karekiet 23 11 11 1 3 12 8 Koolmees 42 29 13-41 1 Matkop 2 1 1-1 1 Merel 2 2 - - 2 Pimpelmees 17 8 9-16 1 Putter 3 2 1-1 1 1 Rietgors 8 7 1-6 2 Rietzanger 6 6 - - 5 1 Roodborst 1 1 - - 1 Spreeuw 3 3 - - 1 2 Sprinkhaanrietzanger 1 1 - - 1 Tjiftjaf 11 11 - - 10 1 Tuinfluiter 4 3 1-2 2 Vink 3 1 2-3 zwartkop 9 8 1-9 EIGEN TERUGMELDINGEN (44) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BOSRIETZANGER V NA1KJ 140618 260614 FITIS M 1KJ 120628 260614 FITIS M NA1KJ 140618 260614 GRASMUS O 1KJ 140618 260614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130611 170613 230713 170514 250514 180614 260614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 070614 180614 260614 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130823 180614 180614 260614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140525 180614 260614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 070614 260614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 260614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140618 260614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140618 260614 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140607 260614 KOOLMEES O 1KJ 140607 260614 KOOLMEES O 1KJ 140607 260614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 260614 KOOLMEES O 1KJ 140607 260614 KOOLMEES O 1KJ 140607 180614 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 20

MATKOP V 1KJ 130905 260614 260614 PIMPELMEES V NA1KJ 140607 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140607 180614 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140618 260614 PIMPELMEES O 1KJ 140618 260614 PUTTER V NA1KJ 140618 260614 RIETGORS M 1KJ 140607 260614 260614 TUINFLUITER V NA1KJ 140505 250514 260614 VINK O 1KJ 140607 260614 VINK O 1KJ 140618 260614 ZWARTKOP O 1KJ 140618 260614 VREEMDE TERUGMELD (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======== ========= =============== = ===== BRUSSELS 129489-- KLEINE KAREKIET M NA1KJ Waarneming Gezang kleine karekiet, rietzanger, fitis, boomkruiper Roep Kwartelkoning, Porseleinhoen, zeker 3 koekoek, fazant, witgat Overvliegend Diverse groepjes kieviten, scholekster (enkele groepjes), visdiefje, ooievaar, roerdomp (richting bouwespolder) In bosje Diverse mezen, vooral noordelijk deel veel putters, In weilanden Grutto (alarmerend), ooievaar (zeker 2, strook gemaaid oost, west vschipsloot) Bouwespolder Slaapplaats boerenzwaluw in oostelijke rietkraag, buizerd Overig Bruine glazenmaker (zeker 2) Gebied droogt weer gestaag op als gevolg van afsluiten waterinlaat bij klapbrug CES ronde (2014), no. 9 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 2 juli WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 10 13 18 Start : 04.00 uur WIND NNW0/1 NW2/3 NW3 Gestopt : 11.45 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT H* Z/H Z NEERSLAG - - - * in noord/noordwesten veel bewolking Totaal gevangen vogels 114 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort Blauwborst 3 1 2-3 Boerenzwaluw 2 2 - - 2 TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Bosrietzanger 2-2 - 1 1 Fitis 9 4 5-5 2 2 Grasmus 1-1 - 1 Kleine karekiet 25 5 20-2 13 10 Koolmees 24 13 11-24 Merel 1 1 - - 1 Pimpelmees 9 3 6-9 21

Putter 2 2 - - 2 Rietgors 2 2 - - 2 Rietzanger 9 6 3-7 1 1 Sprinkhaanrietzanger 4-4 - 4 Tjiftjaf 9 9 - - 8 1 Tuinfluiter 4 3 1-2 2 Zanglijster 2 1 1-1 1 Zwartkop 6 3 3-6 EIGEN TERUGMELDINGEN (55) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST O 1KJ 140626 020714 BLAUWBORST O 1KJ 140626 020714 BOSRIETZANGER V NA1KJ 120715 020714 BOSRIETZANGER M NA1KJ 140607 180614 020714 FITIS M 1KJ 080626 130409 050514 020714 FITIS M NA1KJ 100605 110613 170613 260414 050514 170514 250514 *1 FITIS O 1KJ 140618 020714 FITIS O 1KJ 140626 020714 FITIS O 1KJ 140626 020714 GRASMUS O 1KJ 140618 260614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 030816 070704 260610 300511 070614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 120506 280513 110613 170514 020714 KLEINE KAREKIET M 1KJ 120725 250613 250613 050813 070614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130611 170613 230713 170514 250514 180614 260614 *2 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 260813 070614 180614 020714 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130805 070614 070614 180614 260614 020714 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130823 180614 180614 260614 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140517 180614 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140525 180614 260614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140525 180614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140607 180614 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 180614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140607 180614 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140618 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260614 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140618 260614 020714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140626 020714 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140618 020714 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 020714 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 PIMPELMEES O 1KJ 140607 180614 260614 020714 PIMPELMEES O 1KJ 140618 020714 PIMPELMEES O 1KJ 140626 020714 PIMPELMEES O 1KJ 140626 020714 PIMPELMEES O 1KJ 140626 020714 22

PIMPELMEES O 1KJ 140626 020714 RIETZANGER V NA1KJ 120725 020714 RIETZANGER O 1KJ 140626 020714 RIETZANGER O 1KJ 140626 020714 TUINFLUITER V NA1KJ 140626 020714 ZANGLIJSTER V 2KJ 140419 050514 070614 020714 ZWARTKOP O 1KJ 140618 260614 020714 ZWARTKOP O 1KJ 140626 020714 ZWARTKOP O 1KJ 140626 020714 TERUG7 TERUG8 ====== ====== *1 070614 020714 *2 020714 Waarneming Gezang Tuinfluiter, zwartkop, kleine karekiet, blauwborst, sprinkhaanrietzanger Roep Kwartelkoning, koekoek Overvliegend Blauwe reiger, enkele gierzwaluw, watersnip In bosje Fazant, In riet Bruine kiekendief (opvliegend deel tussen cluster 7 en 8) In weilanden Buizerd opgejaagd door alarmerende wulp Bouwespolder Slaapplaats boerenzwaluw in oostelijke rietkraag, noordelijk deel: buizerd alarmerend, enkele families Canadese gans Overig Bruine glazenmaker, atalanta, koolwitje, jonge vos in netbaan net 2 (noord-enkel) Gebied droogt weer gestaag op als gevolg van afsluiten waterinlaat bij klapbrug (geen waterral, porseleinhoen of roerdomp meer in gebied gehoord/gezien) Jonge vos in netbaan 2 (meest noordoostelijke netbaan) tijdelijk spelend en liggend op de grond.. 23

CES ronde (2014), no. 10 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 12 juli WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 17 21 23 Start : 04.15 uur WIND O2/3 O2/3 O2 Gestopt : 11.40 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, BEWOLKT L/O O L Appie (vanaf 07.00) NEERSLAG - - - Totaal gevangen vogels 108 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 7 4 3-5 1 1 Boomkruiper 1 1 - - 1 Bosrietzanger 4 2 2-1 1 2 Fitis 11 9 2-8 2 1 Grasmus 1 1 - - 1 Grote bonte specht 2 2 - - 2 Kleine karekiet 28 15 13-9 11 8 Koolmees 7 4 3-7 Merel 3 3 - - 1 2 Pimpelmees 3-3 - 3 Putter 8 8 - - 7 1 Rietgors 3 3 - - 1 2 Rietzanger 5 5 - - 4 1 Ringmus 1 1 - - 1 Roodborst 1 1 - - 1 Snor 2 2 - - 1 1 Sprinkhaanrietzanger 5 5 - - 5 Tjiftjaf 4 3 1-2 2 Tuinfluiter 3-3 - 3 Zanglijster 1-1 - 1 Zwartkop 8 6 2-8 EIGEN TERUGMELDINGEN (33) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 TERUG7 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BLAUWBORST M NA2KJ 140419 120714 BLAUWBORST O 1KJ 140618 120714 BLAUWBORST O 1KJ 140626 020714 120714 BOSRIETZANGER M NA1KJ 140607 180614 020714 120714 BOSRIETZANGER V NA1KJ 140618 260614 120714 FITIS M NA1KJ 140419 260414 170514 250514 120714 FITIS M NA1KJ 140626 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 030816 070704 260610 300511 070614 020714 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 110521 170512 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 110627 160711 270711 140612 040712 170613 070614 120714 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130810 120714 120714 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130823 180614 180614 260614 020714 120714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140525 070614 070614 120714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140525 180614 260614 020714 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260614 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260614 020714 120714 24

KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140618 260614 020714 120714 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140626 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140702 120714 KOOLMEES O 1KJ 140618 260614 120714 KOOLMEES O 1KJ 140626 120714 KOOLMEES O 1KJ 140626 120714 PIMPELMEES O 1KJ 140607 120714 PIMPELMEES O 1KJ 140607 260614 120714 PIMPELMEES O 1KJ 140626 020714 120714 TJIFTJAF M 1KJ 130805 120714 120714 TUINFLUITER O 1KJ 140626 120714 TUINFLUITER O 1KJ 140702 120714 TUINFLUITER O 1KJ 140702 120714 ZANGLIJSTER M 2KJ 140419 260414 070614 120714 ZWARTKOP O 1KJ 140626 120714 ZWARTKOP O 1KJ 140702 120714 Waarneming Gezang Snor, veldleeuwerik, putter (opvallend rustig!) Roep Geen koekoek meer gehoord of gezien Overvliegend Blauwe reiger (groep van 7), gierzwaluwen, boomvalk (in vroege ochtend laag jagend op gierzwaluwen), visdief, bruine kiekendief (man), 9 kieviten, nijlgans In riet rietgors In weilanden polderdijk noord: groepje van 7 veldleeuweriken, enkele graspiepers Bouwespolder Slaapplaats boerenzwaluw in noord-oostelijke rietkraag, Overig Bruine glazenmaker (zeker 5 uit net bevrijd), smaragdlibel (uit net 6 bevrijd), ligusterpijlstaart in net 2 (stelling), 2 jonge reeën t.n.v. netcluster 8. Gebied droogt weer gestaag op als gevolg van afsluiten waterinlaat klapbrug CES ronde (2014), no. 11 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 26 juli WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 17 20 22 Start : 04.55 uur WIND N0/1 ONO2/3 ONO2/3 Gestopt : 11.45 uur ZICHT M* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT L** H/Z Z NEERSLAG - - - *mist, erg vochtig (platgeslagen nat riet tgv (zware)regenval afgelopen dag), wolkenvelden (midden Nederland zware buien). Totaal gevangen vogels 129 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 3 3 - - 2 1 Bosrietzanger 16 12 2-14 1 1 Fitis 12 10 2-7 2 1 1 1 Grasmus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 41 37 6-30 1 4 6 Koolmees 5 1 4-5 Matkop 1-1 - 1 Merel 1-1 - 1 Pimpelmees 2 1 1-1 1 Rietgors 6 6 - - 3 1 1 1 Rietzanger 11 11 - - 11 Sprinkhaanrietzanger 4 4 - - 3 1 25

Tjiftjaf 14 13 1-10 1 1 2 Tuinfluiter 4 4 - - 4 Vink 1 1 - - 1 Winterkoning 1 1 - - 1 Zanglijster 1 1 - - 1 Zwarte roodstaart 1 1 - - 1 Zwartkop 4 4 - - 3 1 EIGEN TERUGMELDINGEN (18) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BOSRIETZANGER M NA1KJ 140607 180614 020714 120714 260714 BOSRIETZANGER V NA1KJ 140618 260714 FITIS M 1KJ 110627 140412 260714 FITIS V NA1KJ 140702 260714 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130823 180614 180614 260614 020714 120714 260714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140607 260714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 260714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260714 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140712 260714 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140712 260714 KOOLMEES O 1KJ 140607 260714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 260714 KOOLMEES O 1KJ 140626 020714 260714 KOOLMEES O 1KJ 140712 260714 MATKOP O 1KJ 140626 260714 MEREL M 1KJ 140712 260714 PIMPELMEES O 1KJ 140618 260714 TJIFTJAF O 1KJ 140712 260714 Waarneming Gezang Snor, veldleeuwerik (vanuit gebied Rome), rietzanger Roep Jonge koekoek Overvliegend Oeverloper (zeker 4), roerdomp, watersnip, 3 buizerd (juv), zeker 60 postduiven (laag overscherend), 2 witte kwikstaart, aalscholver, groep putters, ooievaar (met prooi), tientallen gierzwaluw, enkele boerenzwaluw (jong en oud). In bosje Grote bonte specht Overig 2 reeën ten oosten van net 8, 2 paardenbijters (in net 7 en net 3), bruine glazenmaker (net 3). Gebied totaal opgedroogd op als gevolg van afsluiten waterinlaat bij klapbrug CES ronde (2014), no. 12 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 5 augustus WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 12 19 21 Start : 04.45 uur WIND ZO0/1 ZO1 ZZO1/2 Gestopt : 11.25 uur ZICHT M/G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (na 06.00), Thijs Willems (na 07.00) BEWOLKT O L L/H NEERSLAG - - - *mistbanken 26

foto Thijs Willems Totaal gevangen vogels 76 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 1 1 - - 1 Bosrietzanger 7 6 1-6 1 Braamsluiper 1 1 - - 1 Fitis 1 1 - - 1 Goudvink 1 1 - - 1 Grasmus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 31 22 9-22 1 3 5 Koolmees 4 3 1-3 1 Merel 1 1 - - 1 Pimpelmees 1 1 - - 1 Rietgors 1-1 - 1 Rietzanger 2 2 - - 2 Sprinkhaanrietzanger 8 7 1-7 1 Tjiftjaf 6 5 1-3 1 1 Tuinfluiter 1 1 - - 1 Winterkoning 2 1 1-2 Zanglijster 3 2 1-2 1 Zwartkop 4 1 3-1 2 1 EIGEN TERUGMELDINGEN (19) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== ====== BOSRIETZANGER O 1KJ 140726 050814 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 130611 170613 230713 170514 250514 180614 260614 * KLEINE KAREKIET V NA1KJ 130611 180614 050814 KLEINE KAREKIET M 1KJ 130815 050814 050814 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140517 180614 020714 050814 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 180614 050814 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140726 050814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140726 050814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140726 050814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140726 050814 KOOLMEES O 1KJ 140626 120714 050814 RIETGORS V 1KJ 130706 050814 130713 050814 27

SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ 140505 050814 TJIFTJAF M NA1KJ 140626 050814 WINTERKONING O 1KJ 140726 050814 ZANGLIJSTER M 2KJ 140419 260414 070614 120714 050814 ZWARTKOP V 1KJ 140626 050814 120714 050814 ZWARTKOP V 1KJ 140702 050814 120714 050814 ZWARTKOP M 1KJ 140726 050814 TERUG7 TERUG8 ====== ====== * 020714 050814 Waarneming Gezang Roep Waterral, canades gans Overvliegend Wespendief (2 laag ov), buizerd (zeker 3 vrij hoog ov cirkelend), torenvalk (hoog op thermiek), watersnip, aalscholver, ooievaar (zeker 5 solitair), 2 gierzwaluw, groep van ca. 10 grauwe gans In bosje Grote bonte specht, paartje goudvink (vrouwtje gevangen) In riet Diverse karekieten aan het voeren In weilanden Fazant (polderdijk) Bouwespolder Visdiefjes, enkele boerenzwaluw Overig 4 reeën ten noorden van gebied w.o. ook zwarte, rose woelmuis (bij hut), enkele koolwitjes, landkaartje Gebied totaal opgedroogd als gevolg van afsluiten waterinlaat bij klapbrug gewone doodgraver (in mistnet 7) Foto Thijs Willems B. Trekvogels (TREK project) TREK ronde (2014), no. 1 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 8 augustus WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 11 18 22 Start : 04.50 uur WIND OZO1 OZO2 OZO3 Gestopt : 11.10 uur ZICHT M/G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie, Niels BEWOLKT O 0/L L de Haan (na 05.45 uur) NEERSLAG - - - *mistbanken (erg vochtige vegetatie) 28

Totaal gevangen vogels 115 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort Blauwborst 1 1 - - 1 Bosrietzanger 10 5 5-10 Fitis 2 2 - - 2 Grasmus 3 3 - - 3 TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Kleine karekiet 52 44 8-42 2 4 4 Koolmees 5 4 1-5 Matkop 3 3 - - 3 Pimpelmees 4 3 1-4 Rietgors 1 1 - - 1 Rietzanger 8 8 - - 8 Roodborst 2 1 1-2 Sprinkhaanrietzanger 6 5 1-4 1 1 tjiftjaf 12 10 2-11 1 Zwartkop 6 5 1-3 3 EIGEN TERUGMELDINGEN (20) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== ====== BOSRIETZANGER O 1KJ 140726 080814 BOSRIETZANGER O 1KJ 140726 080814 BOSRIETZANGER O 1KJ 140805 080814 BOSRIETZANGER O 1KJ 140805 080814 BOSRIETZANGER O 1KJ 140805 080814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 130815 220813 080814 KLEINE KAREKIET V 1KJ 130815 080814 080814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 130823 080814 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 140607 180614 050814 080814 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 140618 260614 120714 080814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140726 080814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140726 050814 080814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 140805 080814 KOOLMEES O 1KJ 140702 080814 PIMPELMEES O 1KJ 140607 080814 ROODBORST O 1KJ 140712 080814 SPRINKHAANRIETZ O 1KJ 140805 080814 TJIFTJAF O 1KJ 140726 080814 TJIFTJAF O 1KJ 140726 080814 ZWARTKOP M 1KJ 140712 080814 080814 Waarneming Roep Groenpootruiter Overvliegend 2 gierzwaluw, 2 torenvalk, groenpootruiter, 2 aalscholver, ooievaar, 2 blauwe reiger, ca. 30 grauwe gans In riet Gekraagde roodstaart (langsvliegend) Overig Gebied totaal opgedroogd als gevolg van afsluiten waterinlaat bij klapbrug 29

TREK ronde (2014), no. 2 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 27 augustus WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 8 14 17 Start : 05.35 uur WIND ONO0 N1 NNO1/2 Gestopt : 11.50 uur ZICHT M/G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Sander, BEWOLKT O L/H H Michiel, Appie (na 06.00) NEERSLAG - - - *mist overgaand in lage bewolking die snel oplostte Waterrietzanger Sperwer, man-1kj Michiel (l), Sander en Appie, Venebuurt 27 augustus 2014 30

Totaal gevangen vogels 125 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort EIGEN TERUGMELDINGEN (8) VOGELSOORT G LEEFT RINGDA MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ====== ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET O 1KJ 140805 270814 KOOLMEES O 1KJ 140607 270814 KOOLMEES O 1KJ 140626 270814 MATKOP V 1KJ 130905 260614 260614 270814 MATKOP O 1KJ 140626 270814 MATKOP O 1KJ 140808 270814 WINTERKONING O 1KJ 140726 050814 270814 ZWARTKOP V NA1KJ 140618 270814 Waarneming Gezang Roep Groenpootruiter, oeverloper, waterral (zeker 2), Overvliegend 4 buizerd, kieviten (ca 20), tientallen boerenzwaluw en enkele huiszwaluw, sperwer, enkele watersnip (ook roepend) In bosje Grote bonte specht, havik (wegvliegend in oostelijke richting) In riet Gekraagde roodstaart (langsvliegend) In weilanden (noord): 3 veldleeuwerik, 4 ree, enkele hazen (zomerpolder) Bouwespolder 450 grauwe ganzen Overig TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst 5 5 - - 4 1 Bosrietzanger 1 1 - - 1 Grasmus 4 4 - - 4 Kleine karekiet 42 41 1-41 1 Koolmees 5 3 2-2 1 2 Matkop 3-3 - 1 1 1 Merel 1 1 - - 1 Pimpelmees 7 7 - - 3 1 3 Rietgors 2 2 - - 1 1 Rietzanger 19 19 - - 19 Roodborst 4 4 - - 4 Sperwer 1 1 - - 1 Sprinkhaanrietzanger 4 4 - - 4 Tjiftjaf 3 3 - - 3 Tuinfluiter 5 5 - - 5 Waterrietzanger 1 1 - - 1 Winterkoning 1-1 - 1 IJsvogel 1 1 - - 1 Zanglijster 1 1 - - 1 Zwartkop 15 14 1-9 5 1 Krakeend alarmerend met niet vliegvlugge jongen (bij 4-sprong Koningsdiep) Tamelijk hoog waterpeil t.g.v. waterinlaat 31

TREK ronde (2014), no. 3 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 5 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 15 20 22 Start : 05.45 uur WIND ONO1 OZO1/2 OZO2 Gestopt : 12.20 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (na BEWOLKT L* L/O L** 06.15) NEERSLAG - - - *lichte schaapjesbewolking en bewolking boven zee,** sluier Totaal gevangen vogels 149 1kj Na1kj volgr Vogelsoort Blauwborst 1 1 TOT NW ET VT - M V - M V - M V Grasmus 1-1 - 1 Kleine karekiet 46 43 3-46 Koolmees 5 4 1-2 1 2 Pimpelmees 17 16 1-6 6 4 1 Rietgors 16 16 - - 8 7 1 Rietzanger 12 12 - - 12 Ringmus 3 3 - - 3 Roodborst 6 6 - - 6 Snor 1 1 - - 1 Sprinkhaanrietzanger (Locustella naevia straminea *) 2 2 - - 2 Tjiftjaf 16 15 1-12 1 3 Tuinfluiter 2 2 - - 2 Vuurhoudhaantje 1 1 - - 1 Zwartkop 20 20 - - 12 7 1 Sprinkhaanrietzanger* 32

(Locustella naevia straminea*) Op 5 september om ongeveer 07.00 uur vingen wij een ogenschijnlijke sprinkhaan(riet)zanger (Locustella naevia) met afwijkende maten voor deze soort. Al meteen in het net viel op dat de vogel een nogal gespikkeld borst had en een klein postuur. Bij het doormeten bleek dat de vogel inderdaad aan de kleine kant is voor een sprinkhaanzanger waarna onze gedachten uitgingen naar mogelijk een kleine sprinkhaanzanger. De maten kwamen hier weliswaar mee overeen maar het kleed wijkt (naar ons idee) wel af van deze soort (o.a. geen duidelijke witte toppen op osd en geen sterk gestreepte flanken). Kortom, het kleed dat naar ons idee toch al behoorlijk varieert bij sprinkhaanzangers, doet toch denken aan een klein uitgevallen sprinkhaanzanger.. Het gaat om een vogel in zijn eerste levensjaar (1 e kalenderjaar). Biometrie: GS= 60 mm; Notch (gs2)= 7 mm; Gewicht= 11,3 gram; Staart: 51 mm; Bi-Bu staart (stp1-6): 16 mm; Vleugelformule: GS 3= top, GS 4= 0,5mm GS 2= 2mm GS 5= 2mm Commentaar In verband met onze overtuiging dat de door ons gevangen vogel (te) sterk afwijkt van onze nominaatvorm van de Sprinkhaan(riet)zanger is de informatie vergezeld van een aantal foto's aan deskundige ornitholoog Kees Roselaar gezonden voor commentaar. Dat leverde het volgende interessante relaas op: "Inderdaad een opvallend beest, zeker geen standaard naevia, met een kleur die aardig in de buurt van lanceolata (Kleine) komt. Maar, de achterklauw is te kort (ca 70 % van midden klauw ipv 85%, gemeten op de foto), de afstand t1-t6 is te groot (ca 23 mm als ik het op de foto's meet), de beneden-keel en de langste onderstaartdekveren zijn gestreept ipv effen, terwijl de flanken juist te weinig streping hebben. Ik denk daarom dat het de ondersoort straminea van onze Sprinkhaanzanger is, die broedt vanaf de westhelling van de Oeral oost tot oost- Kazakhstan en zuid-centraal Siberië. Het beest komt dus nog van wat verder oostelijk dan de dichtstbijzijnde Kleine Sprinkhaanzangers. Er zijn mensen die van straminea (samen met z'n verwant mongolica) een aparte soort willen maken. Ik weet niet hoe met het het voorkomen van straminea elders in west-europa zit, maar voor Nederland is dit zeker een uniek geval. Gefeliciteerd" (einde relaas K. Roselaar). EIGEN TERUGMELDINGEN (7) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== GRASMUS O 1KJ 2013 08 10 260813 050914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 08 27 050914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 08 27 050914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 08 27 050914 KOOLMEES V 1KJ 2014 06 26 050914 120714 050814 050914 PIMPELMEES O 1KJ 2014 08 05 050914 TJIFTJAF O 1KJ 2014 08 27 050914 33

Waarneming Gezang Winterkoning, tjiftjaf Roep waterral (zeker 2), krakeend en smient (vanuit bouwespolder) Overvliegend Bruine kiekendief (opgejaagd door enkele blauwe reigers..), enkele kneutjes, watersnip, groepjes van 10,5 en 2.; aalscholver In bosje Grote bonte specht, grasmus In weilanden (noord): veldleeuwerik, 4 ree, gele kwikstaart, west: 3 ree, zeker 3 buizerden (noord) en 1 buizerd (in dode wilg (zuid). Bouwespolder 200 grauwe ganzen, tafeleenden, krakeenden, wilde eenden Overig Havik in net (6-meidoorn) op merel (gat in net en ontvlucht) TREK ronde (2014), no. 4 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 6 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 16 18 20 Start : 05.45 uur WIND NW0/1 WNW1/2 WNW1/2 Gestopt : 11.15 uur ZICHT S* M** m/g Aanwezig: Willem, Wender, Appie VREEMDE TERUGMELDING (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======== ========= =============== = ===== ARNHEM V.65838- TUINFLUITER O 1KJ BEWOLKT L* Z Z NEERSLAG - - - *mist, zicht 100m, mist zicht 500m daarna geleidelijk optrekken doch blijvend heiig en tamelijk donker weer Totaal gevangen vogels 101 1kj Na1kj volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Blauwborst 1-1 - 1 Goudvink 1 1 - - 1 Grasmus 1 1 - - 1 Groenling 1 1 - - 1 Heggemus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 22 20 2-22 Koolmees 3 2 1-1 1 1 Pimpelmees 7 6 1-1 2 3 1 Rietgors 6 6 - - 2 4 Rietzanger 7 7 - - 7 Roodborst 6 6 - - 6 Roodborsttapuit 1 1 - - 1 Snor 1 1 - - 1 Sprinkhaanrietzanger 1 1 - - 1 Staartmees 1 1 - - 1 Tjiftjaf 9 8 1-3 1 5 Tuinfluiter 3 2-1 3 Zwartkop 29 28 1-17 12 34

Eigen terugmeldingen (8) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== BLAUWBORST M NA1KJ 2014 08 27 060914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 05 060914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 05 060914 KOOLMEES M 1KJ 2014 06 07 060914 060914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 06 07 060914 260614 060914 TJIFTJAF O 1KJ 2013 08 15 060914 TUINFLUITER O 1KJ 2014 09 05 060914 ZWARTKOP V 1KJ 2014 09 05 060914 Waarneming Gezang tjiftjaf Roep waterral, grauwe ganzen, goudplevier, grote bonte specht Overvliegend Boerenzwaluw, 21 watersnip, 6 groenling, 2 zanglijster In bosje Staartmezen (enkele) Overig T.g.v. mist weinig waarneming. Waterinlaat gesloten. TREK ronde (2014), no. 5 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 12 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 9 15 17 Start : 06.05 uur WIND NNO1 NO2/3 NO3 Gestopt : 11.45 uur ZICHT M/G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Sander, Appie, Theo (06.30) en Herman (vrijwill. Natuurmonumenten) na 07.00 BEWOLKT O L H NEERSLAG - - - *mistbanken, erg vochtig Totaal gevangen vogels 120 1kj Na1kj volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Gekr. roodstaart 2 2 - - 1 1 Heggemus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 23 19 3 1 23 Koolmees 4 3 1-3 1 Merel 3 2 1-1 1 1 Pimpelmees 4 3 1-2 1 1 Rietgors 6 6 - - 1 1 3 1 Rietzanger 1 1 - - 1 Roodborst 17 17 - - 16 1 Snor 1 1 - - 1 Sprinkhaanrietzanger 2 2 - - 2 Tjiftjaf 12 12 - - 7 5 Tuinfluiter 2 2 - - 2 Vink 1 1 - - 1 Winterkoning 1-1 - 1 Zanglijster 1 1 - - 1 Zwartkop 39 39 - - 19 20 35

EIGEN TERUGMELDINGEN (7) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 05 120914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 05 120914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 05 120914 KOOLMEES V 1KJ 2014 06 07 120914 180614 120914 MEREL V 1KJ 2014 08 05 120914 PIMPELMEES O 1KJ 2014 08 08 120914 WINTERKONING O 1KJ 2014 08 05 120914 VREEMDE TERUGMELDING CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======== ========= =============== = ===== ARNHEM BB.6780- KLEINE KAREKIET - 1KJ Waarneming Gezang tjiftjaf Roep waterral, zwarte ruiter, grote bonte specht Overvliegend Groepjes watersnip, enkele kieviten In bosje In vroege ochtend uil. Havik langsvliegend In riet In weilanden Zomerpolder: zeker 6 buizerds op paaltjes, 4 ree Bouwespolder Enkele 100den grauwe gans Overig Waterinlaat gesloten, gebied gestaag droger. Diverse paardenbijters, Landkaartjes en bonte zandoogjes. Boven Koningsdiep ijsvogeltjes belaagd door enkele boerenzwaluwen Rose woelmuis peuzelend aan bananenschil..(foto Sander) 36

TREK ronde (2014), no. 6 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 13 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 11 16 18 Start : 06.05 uur WIND NNO2/3 NNO1 NNO3/4 Gestopt : 11.15 uur ZICHT M/G* G** G Aanwezig: Willem, Wender, Appie EIGEN TERUGMELDINGEN (6) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== PIMPELMEES V 1KJ 2014 08 05 130914 050914 130914 RIETGORS M 1KJ 2014 07 26 130914 130914 ROODBORST O 1KJ 2014 09 12 130914 SPRINKHAANRIETZ O 1KJ 2014 09 12 130914 VINK V 1KJ 2014 06 07 130914 260614 130914 WINTERKONING O 1KJ 2014 08 05 120914 130914 BEWOLKT O L H NEERSLAG - - - *mistbanken, ** optrekkende mist na korte tijd wegvallen wind Totaal gevangen vogels 121 1kj Na1kj volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Gekraagde roodstaart 3 3 - - 1 2 Grasmus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 16 16 - - 16 Pimpelmees 3 2 1-1 2 Rietgors 5 4 1-3 2 Rietzanger 3 3 - - 3 Roodborst 8 7 1-7 1 Sprinkhaanrietzanger 1-1 - 1 Tjiftjaf 9 9 - - 4 5 Tuinfluiter 3 3 - - 3 Vink 2 1 1-1 1 Winterkoning 2 1 1-1 1 Zwartkop 65 65 - - 46 19 Waarneming Gezang tjiftjaf Roep IJsvogel (zuidelijk deel) Overvliegend Groepjes watersnip, kieviten groepen (zeker van 13 en 32), enkele boerenzwaluw In riet Enkele rietgors In weilanden Zomerpolder: zeker 4 buizerds op paaltjes, lichtgekleurde reegeit met 2 kalfjes Bouwespolder 300 grauwe gans, 4 zilverreiger in N-richting vliegend 37

TREK ronde (2014), no. 7 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 19 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 13 17 20 Start : 06.15 uur WIND ONO1 O1/2 OZO1/2 Gestopt : 12.15 uur ZICHT M/G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie, Theo BEWOLKT O 0/L L (na 07.00) NEERSLAG - - - *mistbanken Totaal gevangen vogels 162 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Goudhaantje 1 1 - - 1 Kleine karekiet 20 20 - - 20 Koolmees 7 7 - - 2 4 1 Merel 1 1 - - 1 Pimpelmees 15 12 3-1 1 13 Rietgors 23 21 2-13 8 1 1 Rietzanger 1 1 - - 1 Roodborst 16 16 - - 15 1 Tjiftjaf 13 13 - - 8 5 Tuinfluiter 1 1 - - 1 Vink 1 1 - - 1 Vlaamse gaai 1 1 - - 1 Zanglijster 3 3 - - 3 Zwartkop 59 59 - - 30 29 EIGEN TERUGMELDINGEN (5) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== PIMPELMEES V 1KJ 2014 06 26 190914 020714 190914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 08 27 190914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 05 190914 RIETGORS M 1KJ 2014 07 12 190914 RIETGORS M 1KJ 2014 09 05 190914 Waarneming Gezang Winterkoning Roep Watersnip (noordelijk deel) Overvliegend 3 vlaamse gaai, 2 selchtvalk (w.o. zeker 1 juv) In bosje In riet Trek rietgors In weilanden Zomerpolder: zeker 4 buizerds, ree Bouwespolder Overig Atalanta 38

TREK ronde (2014), no. 8 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 20 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 14 16 20 Start : 06.15 uur WIND V0 WNW1 WNW1/2 Gestopt : 12.10 uur ZICHT S* S/M** M/G*** Aanwezig: Willem, Wender, Wiemer, BEWOLKT L H H Appie NEERSLAG - - - *dichte mist, **mist, zicht 200 m, ***optrekkende mist erg vochtig en benauwd weer, veel overlast muggen Totaal gevangen vogels 88 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort Kleine karekiet 11 9 2-11 TOT NW ET VT - M V - M V - M V Koolmees 4 2 2-2 2 Pimpelmees 7 3 4-1 1 4 1 Rietgors 24 24 - - 9 9 1 2 3 Roodborst 5 4 1-5 Sprinkhaanrietzanger 1 1 - - 1 Tjiftjaf 9 7 2-9 Tuinfluiter 2 2 - - 2 Vuurgoudhaantje 1 1 - - 1 Winterkoning 2 2 - - 2 Zanglijster 1 1 - - 1 Zwartkop 21 20 1-11 10 EIGEN TERUGMELDINGEN (12) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 19 200914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 19 200914 KOOLMEES M 1KJ 2014 07 02 200914 200914 KOOLMEES V 1KJ 2014 09 19 200914 PIMPELMEES V 1KJ 2013 10 05 161013 200914 PIMPELMEES M 1KJ 2014 06 18 200914 260614 200914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 08 05 130914 050914 130914 200914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 19 200914 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 200914 TJIFTJAF O 1KJ 2014 09 19 200914 TJIFTJAF O 1KJ 2014 09 19 200914 ZWARTKOP M 1KJ 2014 09 12 200914 VREEMDE TERUGMELDINGEN (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======= ========= ========= = ===== ARNHEM BC.4722- ZWARTKOP V 1KJ Vuurgoudhaantje, man-1kj 39

Waarneming Roep Vuurgoudhaantje (elzenwal zuid), waterral (zeker 3), boomkruiper Overvliegend 2 vlaamse gaai, diverse boerenzwaluw, in mist vroege ochtend: zeker groep van 50 ex, buizerd In bosje Havik, adult (bij toegangshek) In weilanden Groepje veldleeuwerik (ov) Bouwespolder 12 watersnip langsvliegend, tientallen tafeleenden TREK ronde (2014), no. 9 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 27 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 6 12 17 Start : 06.30 uur WIND ZZW0/1 ZZW1/2 ZZW2 Gestopt : 12.10 uur ZICHT S* G G Aanwezig: Willem, Wender, Wiemer, BEWOLKT O L H/L Appie NEERSLAG - - - *mist, zicht 200 m en al vlot optrekkend Totaal gevangen vogels 112 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Blauwborst 1 1 - - 1 Dwerggors 1 1 - - 1 Kleine karekiet 7 5 2-7 Koolmees 12 10 2-1 9 1 1 Merel 1-1 - 1 Pimpelmees 27 27 - - 5 8 12 1 1 Rietgors 23 22 1-9 4 1 1 8 Rietzanger 1 1 - - 1 Roodborst 9 7 2-9 Staartmees 7 7 - - 7 Tjiftjaf 10 8 2-8 2 Winterkoning 2-2 - 1 1 Zanglijster 2 1 1-2 Zwartkop 9 8 1-4 5 Dwerggors, Venebuurt 27 september 2014 40

EIGEN TERUGMELDINGEN (14) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 19 270914 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 19 270914 KOOLMEES V 1KJ 2014 07 02 270914 270914 KOOLMEES V 1KJ 2014 07 02 270914 270914 MEREL M 1KJ 2014 07 12 260714 270914 RIETGORS M 1KJ 2014 08 08 270914 270914 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 200914 270914 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 270914 TJIFTJAF O 1KJ 2014 09 05 270914 TJIFTJAF O 1KJ 2014 09 19 270914 WINTERKONING O 1KJ 2014 06 18 270914 WINTERKONING O VOLGR 2014 09 20 270914 ZANGLIJSTER O 1KJ 2014 09 19 270914 ZWARTKOP M 1KJ 2014 09 20 270914 Waarneming Roep Veldleeuwerik Overvliegend Nijlgans, bruine kiekendief, 15 watersnip, enkele groepen kievit, 6 boerenzwaluw, veldleeuwerik (> 10), 2 knobbelzwaan, aalscholver In bosje Groep staartmees en diverse pimpelmees In riet Trek van rietgors In weilanden Zomerpolder: 17 kolgans tussen enkele tientallen grauwe gans, 2 buizerd, Bouwespolder Tientallen grauwe gans Overig IJsvogel (bij klapbrug Schipsloot) TREK ronde (2014), no. 10 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 28 september WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 12 17 19 Start : 06.30 uur WIND ZZO0/1 ZZO1 ZZO1 Gestopt : 12.10 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT Z Z Z/H NEERSLAG - - - *geen mist en droge vegetatie Totaal gevangen vogels 142 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Baardmannetje 2 2 - - 1 1 Barmsijs (kleine-) 1 1 - - 1 Boomkruiper 1 1 - - 1 Braamsluiper 1 1 - - 1 Kleine karekiet 4 4 - - 4 Koolmees 12 11 1-4 8 Matkop 1-1 - 1 Merel 4 3 1-1 3 Pimpelmees 18 15 3-3 2 12 1 Rietgors 47 46 1-16 5 5 1 15 5 Ringmus 2 2 - - 2 Roodborst 6 5 1-6 Roodborsttapuit 1 1 - - 1 41

Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Tjiftjaf (incl 1 abietinus*) 8 7 1-1 7 Vink 1 1 - - 1 Winterkoning 2 1 1-1 1 Zwartkop 31 31 - - 18 13 Tjiftjaf (links: Scandinavische ondersoort: Phylloscopus collybita abietinus; rechts: nominaat collybita). Venebuurt, 28 september 2014 EIGEN TERUGMELDINGEN (10) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== KOOLMEES M 1KJ 2014 06 26 280914 280914 MATKOP O 1KJ 2014 06 26 270814 280914 MEREL V 1KJ 2014 08 05 120914 280914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 08 27 280914 280914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 06 280914 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 27 280914 RIETGORS M 1KJ 2014 09 19 280914 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 270914 280914 TJIFTJAF O 1KJ 2014 09 13 280914 WINTERKONING O NA1KJ 2014 09 13 280914 42

Waarneming Roep Waterral (zeker 3), baardmannetje (zeker 4), groenling, putters Overvliegend Veldleeuwerik (enkele), trek van graspieper, bruine kiekendief, enkele watersnip, slechtvalk (adult), ca. 40 Canadese gans, 12 aalscholver, 2 boerenzwaluw In bosje Grote bonte specht In riet Enkele baardmannetjes laat in de ochtend aanwezig, trek rietgors In weilanden Zomerpolder: zeker 4 buizerd, 5 ree (w.o een zwarte) Bouwespolder 200 grauwe gans Overig In vroege ochtend: enkele (grote) vleermuizen. Enkele paardenbijters TREK ronde (2014), no. 11 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 3 oktober WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 12 15 18 Start : 07.00 uur WIND Z0/1 ZZO1/2 ZZO1/2 Gestopt : 11.45 uur ZICHT S* S/M* G Aanwezig: Willem, Wender, Appie, BEWOLKT O O O Wiemer, Michiel NEERSLAG - - - Paden gemaaid EIGEN TERUGMELDINGEN (13) *(dichte)mist pas later in de ochtend optrekkend Totaal gevangen vogels 48 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Baardman 1 1 - - 1 Kleine karekiet 4 2 2-4 Koolmees 4 2 2-2 2 Merel 3 2 1-3 Pimpelmees 10 6 4-1 7 1 1 Rietgors 12 12 - - 5 1 6 Roodborst 5 3 2-5 Tjiftjaf 4 4 - - 2 2 Zanglijster 2 2 - - 2 Zwartkop 3 1 2-2 1 VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 28 031014 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 28 031014 KOOLMEES V 1KJ 2014 07 02 270914 270914 031014 KOOLMEES V 1KJ 2014 09 19 031014 MEREL M 1KJ 2014 07 12 260714 270914 031014 PIMPELMEES V NA1KJ 2014 06 07 260614 031014 PIMPELMEES O 1KJ 2014 06 07 260614 031014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 05 031014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 19 031014 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 270914 280914 031014 ROODBORST O 1KJ 2014 09 27 031014 ZWARTKOP M 1KJ 2014 09 20 270914 031014 ZWARTKOP M 1KJ 2014 09 28 031014 43

Waarneming Roep Waterral Overvliegend Veldleeuwerik, goudplevier(groepje), spreeuw(5),enkele kievit, 100-den kolgans, 2 rietgans, enkele vinken, barmsijs, zanglijster, havik (vrouw), watersnip (7), enkele putters, graspieper, 2 aalscholvers In riet Enkele baardmannen (later in de ochtend) In weilanden 2 ree, ruipen van slechtvalk Bouwespolder 100-den grauwe gans Overig Paardenbijters, hoornaar in net, man met vistuig bij Koningsdiep (..) TREK ronde (2014), no. 12 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 4 oktober 2014 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 13 16 18 Start : 07.00 uur WIND ZZO2 ZZO3 ZZO3/4 Gestopt : 11.45 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Wiemer, Sander, Appie (vanaf 07.50), Gerrit (vanaf 09.00) EUROBIRDWATCH* BEWOLKT O O O NEERSLAG - - - Totaal gevangen vogels 110 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Goudhaan 1 1 - - 1 Heggemus 1 1 - - 1 Kleine karekiet 3 2 1-3 Koolmees 19 17 2-6 12 1 Merel 9 7 2-6 3 Pimpelmees 8 6 2-1 6 1 Rietgors 24 23 1-11 2 2 8 1 Roodborst 12 9 3-11 1 Tjiftjaf 8 8 - - 2 6 Winterkoning 1-1 - 1 Zanglijster 13 13 - - 13 Zwartkop 11 11 - - 7 4 EIGEN TERUGMELDINGEN (12) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET O 1KJ 2014 09 27 041014 KOOLMEES M 1KJ 2014 06 07 041014 260614 041014 KOOLMEES M 1KJ 2014 06 07 041014 260714 041014 MEREL M 1KJ 2014 07 12 260714 270914 031014 041014 MEREL M 1KJ 2014 10 03 041014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 06 26 190914 020714 190914 041014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 20 041014 RIETGORS M VOLGR 2014 09 27 041014 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 270914 280914 031014 041014 ROODBORST O 1KJ 2014 09 27 031014 041014 ROODBORST O 1KJ 2014 10 03 041014 WINTERKONING O 1KJ 2014 08 05 120914 130914 041014 44

VREEMDE TERUGMELDING (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======== ========= =============== = ===== ARNHEM L.42111- MEREL M 1KJ Waarneming Roep Enkele waterral Overvliegend Buizerd, zanglijstertrek, blauwe reiger (10), 30 kokmeeuw, trek van rietgors, mereltrek, enkele groepjes veldleeuwerik, 4 kneu, groenling, In bosje Kleine bonte specht (kortstondig en schreeuwend), enkele goudhanen in elzen In riet Trek van rietgors, kleine groepje baardman In weilanden 14 ree (gebied Noord) Bouwespolder Overig Bruine glazenmaker * EUROBIRDWATCH Datum: 4 oktober 2014 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 14 16 18 Start : 08.00 uur WIND ZZO2/3 ZZO3 ZZO3/4 Gestopt : 12.00 uur ZICHT G G G Aanwezig: 15 personen i.s.m. Vereniging voor Natuurbescherming te Gorredijk EUROBIRDWATCH Vogeltelling Venebuurt O.l.v. D. Koerts 08.00-09.00 BEWOLKT O O O NEERSLAG - - - 09.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 totaal Aalscholver 1 1 Baardman 6 6 Blauwe reiger 10 1 11 Boerenzwaluw 2 2 Brandgans 1 1 Buizerd 2 1 3 Canadese gans 7 25 32 Fuut 2 2 Goudhaantje 1 1 Goudvink 2 2 Graspieper 73 2 75 Grauwe gans 110 42 152 Grote lijster 2 2 Grote zilverreiger 2 1 3 Havik 1 1 Holenduif 3 3 Houtduif 4 4 Indische gans 1 1 Kievit 25 642 667 Kleine bonte specht 1 1 Kleine karekiet 1 3 4 Kneu 4 25 29 45

Knobbelzwaan 2 2 Kokmeeuw 30 30 Kolgans 28 476 118 622 Koolmees 1 1 Krakeend 1 1 2 Merel 30 30 Putter 45 3 17 65 Rietgors 30 30 Roodborst 30 1 31 Slobeend 1 4 5 Slechtvalk 1 1 Smient 60 463 523 Spreeuw 20 20 Sijs 8 8 Tapuit 50 1 51 Tjiftjaf 5 5 Torenvalk 2 2 Veldleeuwerik 5 15 3 30 53 Vink 25 3 8 36 Wateral 2 2 Watersnip 4 2 1 7 Wintertaling 17 17 Zanglijster 203 8 211 Zwarte kraai 2 2 Zwartkop 20 20 c) D. Koerts 557 657 968 595 2779 Enkele van de aanwezigen, i.h.k.v. Eurobirdwatch, tellend vanaf de polderdijk Schipsloot met uitzicht op bouwespolder, Venebuurt 4 oktober 2014 46

TREK ronde (2014), no. 13 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 12 oktober 2014 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 9 12 14 Start : 07.15 uur WIND Z2 ZZO1/2 ZO2/1 Gestopt : 12.50 uur ZICHT s* s/m* m/g* Aanwezig: Willem, Wender, Wiemer, BEWOLKT O O O Appie (na 08.00 uur) NEERSLAG - - - *Hele ochtend mist, zicht variërend van 100 m2 (s),200 m (h) en 500-1000 m met doorbrekende zon (einde). Totaal gevangen vogels 79 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Baardman 3-1 2 2 1 Goudvink 2 2 - - 2 Kleine karekiet 1 1 - - 1 Koolmees 16 12 4-5 11 Merel 2 1 1-1 1 Pimpelmees 15 11 4-6 8 1 Rietgors 9 9 - - 6 2 1 Roodborst 10 7 3-8 2 Spreeuw 1 1 - - 1 Staartmees 9 4 5-9 Tjiftjaf 2 2 - - 2 Vink 1 1 - - 1 Vuurgoudhaantje 2 2 - - 1 1 Winterkoning 3 2 1-1 2 Zanglijster 3 3 - - 3 EIGEN TERUGMELDINGEN (19) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== ====== ====== BAARDMAN V VOLGR 2014 10 03 121014 KOOLMEES M 1KJ 2014 06 18 121014 260614 120714 121014 KOOLMEES V 1KJ 2014 07 02 270914 270914 031014 121014 KOOLMEES V 1KJ 2014 08 27 121014 KOOLMEES V 1KJ 2014 09 27 121014 MEREL V 1KJ 2014 08 05 120914 280914 121014 PIMPELMEES M 1KJ 2014 09 05 121014 PIMPELMEES M 1KJ 2014 09 19 121014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 27 121014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 28 121014 121014 ROODBORST O 1KJ 2014 09 19 270914 280914 031014 041014 121014 ROODBORST O 1KJ 2014 10 03 121014 ROODBORST O 1KJ 2014 10 04 121014 STAARTMEES O VOLGR 2014 09 27 121014 STAARTMEES O VOLGR 2014 09 27 121014 STAARTMEES O VOLGR 2014 09 27 121014 STAARTMEES O VOLGR 2014 09 27 121014 STAARTMEES O VOLGR 2014 09 27 121014 WINTERKONING M NA1KJ 2014 04 19 250514 121014 47

VREEMDE TERUGMELDING (2) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ======== ========= =============== = ===== ARNHEM BB.7797- BAARDMAN M VOLGR ARNHEM BB.7797- BAARDMAN V VOLGR Waarneming Roep Enkele waterral Overvliegend 2 + 11 knobbelzwaan, ringmus, 10 graspieper, enkele groepjes watersnip,80 kneu, buizerd, 20 grauwe gans, 2 houtduiven, havik (man en vrouw) In bosje Grote bonte specht In riet Enkele baardman In weilanden Diverse veldleeuwerik Bouwespolder Overnachtende vnl. grauwe ganzen en kolganzen. Overig 15 ree (zomerpolder) TREK ronde (2014), no. 14 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 27 oktober 2014 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP 11 13 15 Start : 07.05 uur WIND Z3 Z3 Z3 Gestopt : 12.55 uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie, BEWOLKT O/L L/H H/L Wiemer, (na 08.30 uur) NEERSLAG - - - Totaal gevangen vogels 65 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Baardman 6 6 - - 3 3 Koolmees 12 9 3-6 6 Merel 2-2 - 1 1 Pimpelmees 24 22 2-5 18 1 Putter 1 1 - - 1 Rietgors 4 4 - - 1 1 1 1 Roodborst 3 2 1-1 2 Staartmees 2-2 - 2 Tjiftjaf 3 3 - - 3 Winterkoning 1 1 - - 1 Zanglijster 7 6 1-6 1 EIGEN TERUGMELDINGEN (11) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== ====== ====== KOOLMEES V 1KJ 2014 06 07 271014 270814 271014 KOOLMEES M 1KJ 2014 06 26 271014 271014 KOOLMEES M 1KJ 2014 09 19 271014 MEREL M 1KJ 2014 07 12 260714 270914 031014 041014 271014 MEREL V NA1KJ 2014 10 12 271014 PIMPELMEES V 1KJ 2013 10 18 271014 PIMPELMEES V 1KJ 2014 09 20 041014 271014 ROODBORST O 1KJ 2014 10 04 121014 271014 STAARTMEES O VOLGR 2014 09 27 121014 271014 STAARTMEES O VOLGR 2014 10 12 271014 ZANGLIJSTER O 1KJ 2014 09 19 270914 271014 48

Waarneming Roep Waterral (bij stellingnet) Overvliegend Enkele buizerds, blauwe kiekendief (vrouw), groepen putters, enkele groepjes vink, veldleeuweriken en graspiepers, houtduiven, havik (vrouw-adult) In bosje Grote bonte specht, groep staartmees, mezen In riet Slaapplek spreeuw (noord: enkele 100-den spreeuwen, baardmannetjes In weilanden Groep brandgans en kolgans (zomerpolder) Bouwespolder Overnachtende vnl. grauwe ganzen, brandganzen en kolganzen. Overig 10 ree (zomerpolder) Korte weergave van de resultaten Weersomstandigheden (gegevens KNMI) Extreem zachte lente eindigt nat Door de natte mei leverde de drie lentemaanden samen een vrijwel normale hoeveelheid neerslag op. Opvallend waren de vele zware buien die vergezeld van hagel en onweer lokaal overlast opleverden. Maart en april waren met achtereenvolgens 26 en 38 mm gemiddelde neerslag droge maanden. De gemiddelde temperatuur lag rond 11,3 graden tegen 9,5 graden gemeten in het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010. Ook de winter van 2013-2014 was, op de winter van 2007 na, de zachtste winter in drie eeuwen. Vooral maart en april waren zeer zacht. Vooral maart was een zonnige maand, april leverde het normale aantal uren zon op terwijl mei aan de sombere kant was. Warme en natte zomer De zomer was contrastrijk: zeer koele augustus volgt op zeer warme juli. De zomer was vrij warm. Opvallend was het grote thermische contrast tussen juli en augustus. Juli was bovengemiddeld warm terwijl augustus de koelste was in ruim twintig jaar. Juni was een vrij warme maand. Na een koele start werd het in juli snel zomers. Ook augustus ging vrij warm van start maar vooral de tweede helft van augustus verliep een groot aantal dagen uitermate koel. De zomer was nat met een landelijk gemiddelde neerslagsom van 272 mm tegen 225 mm normaal. De regionale verschillen in de hoeveelheid neerslag waren echter zeer groot. In het noorden van het land was de zomer droog met in Eelde slechts 163 mm regen. Vooral in het zuiden was het juist extreem nat met in Maastricht inmiddels zelfs 474 mm regen. Meest in het oog sprongen de zware buien op 28 juli die in een groot gebied 50 mm of meer achterlieten. Dergelijke extreme buien komen tegenwoordig ongeveer twee keer zo vaak voor als een halve eeuw geleden. Augustus verliep niet alleen zeer koel, maar ook uitermate wisselvallig. Op veel plaatsen viel tussen 6 en 28 augustus, op 23 dagen iedere dag regen. Gemiddelde over het land scheen de zon 651 uren tegen 608 normaal. Herfst op één na zachtste in ruim 300 jaar De herfst was de op één na zachtste sinds het begin van de regelmatige waarnemingen in 1706. September kende een flink aantal fraaie nazomerdagen. Ook in oktober werd het op vijf dagen nog 20,0 C of hoger waardoor het totale aantal warme dagen deze herfst uitkwam op 26 tegen twaalf normaal. Pas op 21 november kwam de temperatuur lokaal tot beneden het vriespunt. Gemiddeld over het land was de herfst droog met 136 mm regen tegen een langjarig gemiddelde van 243 mm. Met landelijk gemiddeld 20 mm regen behoorde september tot de tien droogste septembermaanden sinds 1901. Het weer stond deze herfst vaak onder invloed van hogedrukgebieden. Daardoor was het weer rustig en de hoeveelheid neerslag beperkt. Uitzondering vormde 21 oktober. Die dag was de eerste herfststorm van dit seizoen een feit. Langs de kust kwam de wind regelmatig tot storm, windkracht 9. Op sommige plaatsen in het noorden van het land was de herfst zeer droog met in Eelde slechts 96 mm regen. Tegelijkertijd was het in het Waddengebied het natst met op Terschelling 181 mm. Met gemiddeld over het land 376 uren zonneschijn, tegen een langjarig gemiddelde van 320 uren, was de herfst zeer zonnig. Vooral in september en november was de zon veelvuldig te zien. Data en vangtijden Het onderzoek geschiedt tijdens de broedvogelperiode (april-augustus) eens per 10 dagen (volgens landelijke CES standaard). In de periode van de trekvogels (augustus-oktober) zo dikwijls als dat praktisch en qua weer haalbaar is. In 2014 heeft het onderzoek als volgt plaatsgevonden: 49

Tabel 1 Ringonderzoek Venebuurt 2014, datum, tijdsduur, totaal vangsten datum=gekozen datum onderzoek Venebuurt, totaal=totaal aantal gevangen vogels, terug= aantal teruggevangen, reeds geringde vogels van dit of voorgaande jaren Steek proef Type onderzoek B R O E Datum Gevangen vogels 2014 tijdens onderzoek broedperiode en trek Tijdsduur Uur minuten Nieuw / terugvangsten ET=eigen VT=vreemde Totaal ET VT 1 19 april 5 15 42 14-2 26 april 6 40 45 22-3 5 mei 6 50 32 19-4 17 mei 6 50 44 24-5 D 25 mei 7 20 46 16 1 6 7 juni 7 45 121 23-7 18 juni 7 40 130 33-8 26 juni 7 30 158 44 1 9 2 juli 7 45 114 55-10 12 juli 7 25 108 33-11 26 juli 6 50 129 18-12 5 augustus 6 50 76 19 - Totaal Broed apr-aug 2014 84 uur en 40 minuten 1045 320 2 1 T 8 augustus 6 20 115 20-2 R 27 augustus 6 15 125 8-3 E 5 september 6 35 149 7-4 K 6 september 5 30 101 8 1 5 12 september 5 40 120 7 1 6 13 september 5 10 121 6-7 19 september 6 0 162 5-8 20 september 5 55 88 12 1 9 27 september 5 40 112 14-10 28 september 5 40 142 10-11 3 oktober 4 45 48 13-12 4 oktober 4 45 110 12 1 13 12 oktober 5 25 79 19 2 14 27 oktober 5 50 65 11 - Totaal Trek aug-okt 2014 79 uur en 30 minuten 1537 152 6 Totaal 2014 164 uur en 10 minuten 2582 472 8 Totaal 2013 158 uur en 20 minuten 2378 444 5 Totaal 2012 132 uur en 20 minuten 2071 362 7 Totaal 2011 143 uur en 15 minuten 2550 424 10 Totaal 2010 110 uur en 10 minuten 1782 302 7 Totaal 2009 123 uur en 05 minuten 2588 332 2 Totaal 2008 132 uur en 25 minuten 2464 394 5 Totaal 2007 93 uur en 50 minuten 1170 173 4 Totaal 2006 102 uur en 30 minuten 1410 167 2 Totaal 2005 104 uur en 45 minuten 1502 182 1 Totaal 2004 106 uur en 35 minuten 1485 172 8 Totaal 2003 106 uur en 5 minuten 1803 135 6 Totaal 2002 75 uur en 30 minuten 1135 141 Totaal 2001 62 uur en 40 minuten 500 86 Totaal 2000 33 uur en 50 minuten 243 57 Totaalvangsten (nieuw geringd) 50

Tabel 2 totaal nieuwe vangsten jaar 2000 t/m 2014 tijdens broed- en trekperiode Soort 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 Baardman - 9-11 10-4 2 7 8 17 18-13 9 Barmsijs - - - - - 8 - - 2 2 - - 2-1 Bladkoning - - - - - - - - - 1 - - - 1 - Blauwborst 7 5 6 11 15 10 18 15 26 30 26 47 29 25 32 Boerenzwaluw 27 4 3-1 1 1 2-6 8 1-2 Bokje - 1-1 - - - - - - - - - - - Bt vliegenvanger - - 1 1 - - 1 1-2 - - 1 1 Boomklever - - - - - - - - - - - - - 1 - Boomkruiper - - - 2 1 1 - - 7 2 1 2 5 1 2 Boompieper - - - 1 - - - - 3 - - 1 5 - Bosrietzanger 7 14 25 27 33 25 15 9 36 24 40 34 34 36 43 Braamsluiper - 1 3 3 5 6 3-11 10 3 6 4 8 4 Br Boszanger - - - 1 - - - - - - - - - - Buidelmees - - - - - - - - - - - - - 1 - Buizerd - - - 1 - - - - - - - - - - Draaihals - - 1-1 - - 1-1 1 - - - Dwerggors - - - - - - - - - - - - - - 1 Fitis 9 21 33 35 48 56 104 40 161 78 92 117 163 123 61 Gekr roodstaart - 1 2 1 1 2 1 1 3 2 3 3 1 2 5 Goudhaantje - 1-12 - 31 1 6 7 6 5 4 2-2 Goudvink - - - 4-1 - 1 3 1 4 3 3-4 Grasmus 9 2 9 12 14 18 19 10 57 58 25 43 49 73 24 Graspieper - - - - 1 - - 1 1 1 5 5 7 - Gr vliegenvanger 1-1 - 3 1 1-1 - 3 1 - - Groenling - - - - - - - - - - - 5 3 3 1 Gr bonte specht - 1-2 - 1-3 5 7-1 1 1 5 Grote karekiet - - - - - - - - - 1 - - - - - Heggemus - - 6 13 3 6 3 3 7 9 6 13 1 7 3 Houtduif - - - - - - - 2 - - - - - - Huismus - - 1 4 - - - 2-1 1 3 3 - Kl bonte specht 1-1 1-3 - 2 3-2 1 1 - Kleine karekiet 65 90 340 416 418 277 348 257 444 497 270 300 277 485 364 Kneu 1 - - - - - - 1-4 3 4-2 Koekoek - - 1 1 - - - - - 1 1 1* 1* 3* Koolmees 2 39 31 256 62 162 60 70 108 153 118 83 94 110 185 Koperwiek - - - - - 1 1-1 1-6 31 - - Kramsvogel - - - - - - - - - - - 4 - - - Krekelzanger - - - - - - 1 - - - - - - - Kuifmees - - - - - - - - - - 1 - - - Matkop 4 1 1 12 3 11 6 10 10 4 7 2 7 17 7 Merel 2 7 9 13 14 21 18 13 16 29 23 27 26 10 31 Nachtegaal - - - - - - - - - - - 1 - - - Oeverzwaluw - - - - - - - 1 1 - - - - - - Paapje - 1 - - - - 3-1 1 1 2 3 - Pimpelmees 6 45 77 104 58 162 54 73 121 208 197 92 142 117 176 Porseleinhoen - - - - 1 - - - - - - - - - Putter - - - - 1 3 7 4 12 10 10 36 28 6 33 Rietgors 18 32 55 53 68 60 52 36 68 159 84 190 161 135 229 Rietzanger 9 20 53 60 111 48 51 31 98 109 73 103 61 166 97 Ringmus - 2 4-1 - - - 5 23 9 25 97 43 6 Roodborst - 19 55 126 74 87 59 99 132 118 84 114 45 49 96 Roodborsttapuit - - - - - - 1-1 1 4 1-2 Sijsje - 2 - - - - - 2 1 - - - - - - Snor - 1-2 5-2 1 3 4-7 2 3 5 Sperwer - - - - 1 - - - 1 - - - - 1 1 Sperwergrasmus - - - - - - - 1 - - - - - 1 - Spotvogel - - 1-3 2 1 1 1 1 2 1 2 4 - Spreeuw - 1 - - - 2 4 27 3 - - 3 2 3 5 Sprinkhaanrietz 3 2 21 12 8 6 9 6 9 18 15 30 18 52 43 Staartmees - 11 3 12-14 2 14 7 22 3 11 1 2 12 Struikrietzanger - - - - - - - - - - - - - 1 - Tapuit - - - - - - - 1 - - - - - - Tjiftjaf 5 21 88 72 80 58 95 42 109 149 73 102 94 197 161 Tuinfluiter 1-22 30 35 23 24 14 53 64 24 43 26 48 31 51

Soort 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 Veldrietzanger - - - - - - 1-1 - - - - - Vink - - 2 - - 4 5 5 11 7 11 10 11 4 12 Vlaamse gaai - 1-3 - 1 1 1 1 - - - - 3 Vuurgoudhaan - - 3 2 1 1-1 4 3 - - 2 4 Waterral - - - 2 1 2 3 1 1 1 - - 1 - - Waterrietzanger - - - - - - - - - - - - 1 1 1 Watersnip - - - 3 - - - - - - - - - Winterkoning 4 28 21 36 14 14 19 28 27 36 10 24 23 13 14 Wintertaling - - - - 1 - - - - - - - - Witte kwikstaart - - - 1 - - - - 1-1 - - 1 IJsvogel - - - - 1-1 2 6 - - 2-1 Zanglijster 2 17 6 18 7 11 11 20 24 26 19 21 20 12 39 Zwarte mees - - - - - 1-2 3 1 6-17 1 - Zw roodstaart - - 1 - - - - - - - 2-1 Zwartkop 3 16 109 262 199 169 223 130 442 358 185 552 197 162 337 Totaal 186 416 995 1639 1304 1318 1234 993 2060 2248 1469 2116 1701 1961 2102 *waaronder ook pull(en) Aan het totaal kon dit jaar één nieuwe soort voor de Venebuurt worden toegevoegd. Dat is de dwerggors die op 27 september tijdens de trek werd gevangen. Weliswaar werden er ook twee nieuwe ondersoorten gevangen, te weten de straminea van de sprinkhaanrietzanger maar deze blijft keurig gerangschikt onder de nominaat Locustella naevia en abietinus van de tjiftjaf doch deze blijft gerangschikt onder de nominaat collybita. Eigen terugvangsten In het volgende overzicht staan alle (74) individuen welke in 2014 in het gebied werden aangetroffen en die in voorgaande jaren (2000-2013) ter plaatse werden geringd. Tabel 3 Eigen terugvangsten in 2014 van vogels geringd in de voorgaande jaren. V VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST M 2KJ 2013 04 21 010513 070513 160513 280513 130713 *1 BLAUWBORST M 2KJ 2013 06 11 260414 BLAUWBORST M 2KJ 2013 06 11 170613 050514 BLAUWBORST M 1KJ 2013 08 23 250514 180614 BOSRIETZANGER M NA1KJ 2012 05 28 250514 070614 BOSRIETZANGER V NA1KJ 2012 07 15 020714 1 FITIS M 1KJ 2008 06 26 130409 050514 020714 FITIS M 1KJ 2008 06 26 130409 130409 300511 020512 210413 010513 *2 1 FITIS M NA1KJ 2010 06 05 110613 170613 260414 050514 170514 *3 FITIS M 1KJ 2011 06 27 140412 140412 210413 010513 160513 170613 *4 1 FITIS M 1KJ 2011 06 27 140412 260714 FITIS V NA1KJ 2011 07 27 100813 260414 050514 250514 FITIS M 1KJ 2012 06 28 260614 FITIS M 1KJ 2012 07 04 160513 160513 110613 050514 FITIS M NA1KJ 2013 06 11 070614 FITIS M NA1KJ 2013 06 25 190414 260414 FITIS M 1KJ 2013 07 13 170514 170514 GRASMUS M 1KJ 2013 07 13 260414 260414 GRASMUS O 1KJ 2013 08 10 260813 050914 1 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2003 08 16 070704 260610 300511 070614 020714 120714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2011 05 21 170512 120714 1 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2011 05 21 050813 150813 170514 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2011 06 27 160711 270711 140612 040712 170613 *5 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2011 07 05 170512 160513 180614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2012 05 06 280513 110613 170514 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2012 06 14 230713 070614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 2012 07 25 250613 250613 050813 070614 020714 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2013 05 28 110613 110613 170613 170514 180614 52

V VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2013 06 11 170613 230713 170514 250514 180614 *6 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 2013 06 11 180614 050814 KLEINE KAREKIET V NA1KJ 2013 06 11 170613 250613 060713 100813 070614 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 2013 06 17 230713 180614 KLEINE KAREKIET V 1KJ 2013 07 23 180614 180614 KLEINE KAREKIET M 1KJ 2013 08 05 070614 260813 070614 180614 020714 KLEINE KAREKIET M 1KJ 2013 08 05 070614 070614 180614 260614 020714 KLEINE KAREKIET M 1KJ 2013 08 10 120714 120714 KLEINE KAREKIET M 1KJ 2013 08 15 050814 050814 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2013 08 15 220813 080814 KLEINE KAREKIET V 1KJ 2013 08 15 080814 080814 KLEINE KAREKIET V 1KJ 2013 08 23 180614 180614 260614 020714 120714 260714 KLEINE KAREKIET O 1KJ 2013 08 23 080814 KOOLMEES M 2KJ 2012 06 14 070614 KOOLMEES M 2KJ 2013 06 11 190414 050514 KOOLMEES M 1KJ 2013 07 06 170514 170514 KOOLMEES V 1KJ 2013 07 23 050813 070913 180614 KOOLMEES V 1KJ 2013 10 16 190414 260414 KOOLMEES O 1KJ 2014 06 07 260614 MATKOP V 1KJ 2013 09 05 260614 260614 270814 PIMPELMEES V 1KJ 2013 07 06 050913 230713 050913 190414 050514 PIMPELMEES V 1KJ 2013 08 23 250514 250514 PIMPELMEES V 1KJ 2013 10 05 161013 200914 PIMPELMEES V 1KJ 2013 10 18 271014 PUTTER V NA1KJ 2012 05 02 190414 PUTTER M NA1KJ 2013 06 25 190414 050514 RIETGORS M NA1KJ 2009 05 23 120909 150611 260414 RIETGORS M 1KJ 2011 09 24 050514 RIETGORS V NA1KJ 2012 05 02 190414 RIETGORS M NA1KJ 2013 05 07 280513 230713 260414 070614 180614 RIETGORS M NA1KJ 2013 05 28 130713 180614 RIETGORS V 1KJ 2013 07 06 050814 130713 050814 RIETGORS V 1KJ 2013 07 06 190414 190414 260414 RIETGORS M 1KJ 2013 08 22 050514 050514 RIETGORS M 1KJ 2013 09 07 190414 260414 RIETGORS M NA1KJ 2013 10 16 190414 260414 070614 RIETZANGER V NA1KJ 2012 07 25 020714 RIETZANGER M 1KJ 2013 08 10 170514 250514 RIETZANGER M 1KJ 2013 08 22 260414 260414 050514 TJIFTJAF M NA1KJ 2013 05 16 260414 TJIFTJAF M 1KJ 2013 08 05 120714 120714 TJIFTJAF O 1KJ 2013 08 15 060914 TJIFTJAF M VOLGR 2013 10 05 260414 260414 170514 VINK M NA2KJ 2008 05 08 050510 281011 050514 VINK V 1KJ 2012 08 11 190414 ZWARTKOP M 1KJ 2013 09 04 190414 260414 170514 TERUG6 TERUG7 TERUG8 TERUG9 TERUG10 *1 220813 050514 070614 *2 070513 160513 110613 170613 190414 *3 250514 070614 020714 *4 250613 190414 260414 170514 070614 *5 070614 120714 *6 260614 020714 050814 V=vervolgserie (1=1e vervolg na registratie 10 meldingen; G=geslacht (m=man,o=onbekend, v=vrouw), ringda=datum waarop de vogel voor het eerst in het gebied werd aangetroffen en geringd, mv_op+datum waarop het geslacht kon worden vastgesteld indien dat op de eerste ringdatum niet het geval was, terug1=datum waarop de vogel voor de eerste keer werd teruggevangen, terug2= tweede keer etc. 53

Deze tabel zegt veel over leeftijd en plaatstrouw van de in het gebied voorkomende vogels. Uniek is de terugvangst van een twaalf jaar oude kleine karekiet. Het record stond op een elf jaar oude karekiet in de Makkumer Zuidwaard. Een vogeltje van rond de 11 gram dat zeker 11 keer succesvol naar Afrika op en neer vloog. Hoeveel kilometer zal dit kleine vogeltje op de teller hebben staan dat hij in zijn totale leven heeft afgelegd tijdens de trek en tijdens het broedseizoen? Zeer indrukwekkend! Opmerkelijk is eigenlijk ook dat de oude Blauwborsten het dit jaar lieten afweten. Geen enkele broedvogel van voor 2013 werd dit jaar nog teruggezien. Keurden ze het gebied af nadat alle struweel westelijk langs het rietveld en in de aangrenzende landerijen in 2013 werd verwijderd vanwege de terreinbeheerder? Of is er iets anders aan de hand? Naast voormelde terugvangsten uit voorafgaande jaren, werden er in totaal nog 250 verschillende vogels ten minste 1 keer teruggevangen die in 2014 voor het eerst werden aangetroffen en werden geringd. Hiertussen natuurlijk ook veel jonge aanwas. Deze cijfers zeggen wat over de pakkans en zwerfgedrag tijdens en na het broedseizoen. Terugmeldingen van elders Ondertussen is na veertien jaar onderzoek in de Venebuurt ook een flink aantal terugmeldingen van geringde vogels via de Nederlandse Ringcentrale ingekomen. In 2014 kwamen de volgende 25 terugmeldingen via de Nederlandse Ringcentrale binnen. A In 2014 ontvangen terugmeldingen van vogels elders gecontroleerd, geringd in Venebuurt. VOGELSOORT G LEEFT RINGDA VINDDA VINDPLAATS LAND OORZAAK AFST BLAUWBORST M 1KJ 060713 300913 CALLE FINCE MAXI SPA GEVANGEN 1749 FITIS O 1KJ 100813 260813 NEREM TONGEREN BELG GEVANGEN 0255 HUISMUS M 1KJ 250613 220714 TERWISPEL HARN 2 NED GEVANGEN 0001 KLEINE KAREKIET O 1KJ 290813 040913 BATADEAU ST CLEM FRA GEVANGEN 0933 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 070614 060714 NAARDEN OUD VALK NED GEVANGEN 0099 KLEINE KAREKIET O NA1KJ 050808 010908 FUENTES DE NAVA SPA GEVANGEN 1461 KLEINE KAREKIET O 1KJ 270814 070914 KAMPEN STIKKENPW NED GEVANGEN 0048 KLEINE KAREKIET O 1KJ 270814 090914 CASTRICUM NED GEVANGEN 0111 KLEINE KAREKIET O 1KJ 230713 090813 ANTWERPEN OORDER BELG GEVANGEN 0226 KLEINE KAREKIET O 1KJ 220813 300813 WEERT KEMPENWEG NED GEVANGEN 0202 KLEINE KAREKIET O 1KJ 260813 260714 HALLE BUIZINGEN BELG GEVANGEN 0282 KLEINE KAREKIET O 1KJ 270814 050914 CASTRICUM NED GEVANGEN 0111 KLEINE KAREKIET O 1KJ 220813 280813 COKAIFAGNE LEIGE BELG GEVANGEN 0282 KLEINE KAREKIET O 1KJ 090908 230710 ANZEGEM INGOOIGM BELG GEVANGEN 0305 KLEINE KAREKIET M NA1KJ 250613 140814 TERALFINE LIEDEK BELG GEVANGEN 0274 KLEINE KAREKIET O 1KJ 060914 130914 GENK LIMBURG WV BELG GEVANGEN 0236 KLEINE KAREKIET O 1KJ 040812 060814 MOESKROEN HENEGW BELG GEVANGEN 0321 KOOLMEES O 1KJ 130713 280314 URETERP N917 29- NED TEGEN GLAS 0010 PIMPELMEES V 1KJ 280914 011114 LIPPENHUIZEN NED GEVANGEN 0003 PIMPELMEES M 1KJ 271014 081114 LAUWERSOOG SUYDR NED GEVANGEN 0040 RIETGORS M 1KJ 300708 181008 BASSIS DE 5 TAIL FRA GEVANGEN 0351 RIETGORS V 1KJ 050914 270914 ELBURG VELUWEMEE NED GEVANGEN 0067 RIETZANGER O 1KJ 150813 290813 ANTWERPEN BELG GEVANGEN 0226 RINGMUS O 1KJ 040712 190314 DOORNSPIJK FRWW NED GEVONDEN 0071 ROODBORST O 1KJ 280913 210414 ELSLOO KLOOSTERW NED GEVONDEN 0018 TUINFLUITER O 1KJ 290813 070913 ST HUIBRECHTS-HE BELG GEVANGEN 0248 ZWARTKOP V 1KJ 260809 131213 HEERHUGOWAARD NED DOODGEVLOGEN0091 Tijdens de trek wordt elk jaar een aantal karekieten uit de Venebuurt in België teruggevangen. Maar afgelopen jaar ook een aantal meldingen wat verder gelegen in zuidelijke richting, een karekiet uit Frankrijk op bijna 1000 kilometer van de Venebuurt en eentje uit Spanje op bijna 1500 kilometer. Deze karekiet werd al in 2008 geringd en teruggevonden in Spanje maar nu dus eerst officieel gemeld. Gelukkig ging dat melden sneller met betrekking tot een blauwborst. Een jonge vogel uit de Venebuurt werd in september 2013 in zuid Spanje in de netten van ringers aangetroffen. De afstand bedraagt nu 1750 kilometer vanaf de Venebuurt. 54

Waarschijnlijk is dit ook het overwinteringgebied van deze blauwborst, de meeste van onze vogels blijken volgens onderzoek ergens in Spanje de winter door te brengen. Deze keer ook een melding van een huismus... Dit vogeltje werd tijdens onderzoek bij boerenzwaluwen teruggevangen in een boerderij. De boerderij waar die mogelijk ook ergens onder de dakpannen werd geboren of nog geen kilometer afstand van de ringplaats. B In 2014 ontvangen terugmeldingen van vogels elders geringd CENTRALE VOGELSOORT G LEEFT RINGDA RINGPLAATS LAND VINDDA AFST TIJD ARNHEM BAARDMAN M NA1KJ 120714 EEMSHAVEN OOST NED 121014 0071 0092 ARNHEM BAARDMAN V NA1KJ 120714 EEMSHAVEN OOST NED 121014 0071 0092 ARNHEM BOSRIETZANGER M 1KJ 040813 ALMERE OOSTVRDDK NED 250414 0087 0294 ARNHEM KLEINE KAREKIET O 1KJ 280814 MAKKUM ZUIDWAARD NED 120914 0043 0014 BRUSSELS KLEINE KAREKIET M 1KJ 130813 ANTWERPEN MERKSP BELG 260614 0202 0317 ARNHEM MEREL M 1KJ 280914 LEEK NED 041014 0027 0005 ARNHEM TUINFLUITER O 1KJ 050914 ROHEL TJEUKEMEER NED 060914 0020 0001 De baardman staat bekend als een wat onvoorspelbare zwerfvogel. Dat beeld wordt feitelijk bevestigd door de terugvangst van een (echt-)paartje dat op 12 juli van dit jaar op 71 kilometer afstand van de Venebuurt in de Eemshaven werd geringd en dat in de herfst een bezoekje brengt aan de Venebuurt. Eenmaal geringde vogels kunnen ook heel snel weer terug worden gemeld. ZO ook een Tuinfluiter die op 5 september langs het Tjeukemeer wordt geringd en zich een dag later opnieuw in een mistnet meldt en nu dus op 20 kilometer afstand van de ringplaats in de Venebuurt. Broedvogels 2014 In 2011 is (opnieuw) begonnen met de standaardisatie van netten en vangtijden. Nadat in 2009 en 2010 vernielslagen aan de habitat vanwege het Waterschap werden gepleegd, lijkt eindelijk het moment van meer stabiliteit aangekomen. Althans alle hoop daarop lijkt gerechtvaardigd. Broedparen Voorlopig uitgangspunt bij de berekening van broedvogels is het aantal terugvangsten van mannetjes. Wanneer een mannetje vaker dan 1 keer in de netten terecht komt wordt aangenomen dat het een lokale broedvogel betreft. Voor de berekening van de reproductie wordt vervolgens het aantal gevangen jonge vogels gedeeld door het aantal broedparen. Alleen wanneer er jaarlijks volgens de standaard (CES)opzet wordt gewerkt in een constant gebleven biotoop, kunnen de uitkomsten per jaar (trendmatig en indicatief) worden vergeleken. Tabel 4. Aantallen broedvogels proefgebied Venebuurt (20)14 (ter vergelijk (20)11-13) Vogelsoort Broedpaar Vogelsoort Broedpaar 14 13 12 11 14 13 12 11 Barmsijs - 1 - - Pimpelmees - 1-1 Blauwborst 5 6 5 7 Putter 1 - - - Bosrietzanger 3 5 6 8 Rietgors 8 5 5 5 Fitis 11 12 14 14 Rietzanger 4 4 4 11 Grasmus 1 3 5 2 Sprinkhaanrietzgr 2 1 2 2 Gr. bt. specht - 1 - - Tjiftjaf 4 3 3 3 Heggemus - - - - Tuinfluiter 1 1 1 1 Kl. karekiet 22 23 13 23 Vink 1 - - 1 Koolmees 3 1 2 3 Winterkoning 1 1 2 1 Matkop - 1 1 - Zanglijster 1 1 1 3 Merel - 1 4 2 Zwartkop 2-1 - De rietgors laat dit jaar een toename zien. Die toename correspondeert ook met de toegenomen aantallen vangsten over het hele jaar gezien. Mogelijk heeft de toename te maken met de (onbedoelde) drooglegging van het gebied. Voor de bosrietzanger geldt het omgekeerde. De 55

karekiet lijkt zijn dieptepunt in 2012 te hebben gehad. Het aantal is nu weer gelijk aan 2011 en 2013. De rietzanger blijft met vier broedparen gelijk aan vorig jaar maar ver achter op het aantal van 2011. De sprinkhaanrietzanger, tjiftjaf, blauwborst, en fitis zijn nagenoeg komen nagenoge in stabiele aantallen voor als broedvogel. Nadat de grasmus ontzettend leek te profiteren van de (onderbegroeiing van de) meidoorn, waren de aantallen afgelopen jaar toch weer teleurstellend. De merel heeft vermoedelijk, net als de zanglijster, wel gebroed in de Venebuurt. Vermoedelijk wist de merelman onze netten stelselmatig te ontwijken en bleef daardoor buiten de (formele) registratie van broedvogels. Deelclusters Ingaande 2011 is er sprake van een vaste netclustering in deelgebieden, zoals in de figuur op pagina 5 staat aangegeven. Deze clustering dient meerdere belangen. Door bij elke (terug) gevangen vogel te noteren uit welk cluster die afkomstig is, kan een beeld worden verkregen van lokale dispersie. Niet alleen van jaar op jaar maar ook beweging van broedvogels tijdens de broedperiode. Daarnaast ontstaat er een beeld van voorkomen van bepaalde vogelsoorten in bepaalde deelhabitats. Bij geconstateerde fluctuatie van doelsoorten kan een betere analyse worden gemaakt van (vermoedelijke) oorzaken. In tabel 5 staan de vangsten over 2014 per cluster aangegeven. In opvolgende jaren zal nagegaan worden in hoeverre de vogels in dezelfde clusters worden aangetroffen en hoe groot de actie radius is van soorten die vaker worden teruggevangen. Tabel 5 vangsten per deelgebied-inclusief terugvangsten (CES-2014) Soort Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl totaal FIGUUR CLUSTERING -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Blauwborst 1 15 1 5 1 4 2 10 39 boerenzwaluw 1 1 2 Bt vliegenvanger 1 1 Boomkruiper 1 1 Bosrietzanger 4 12 3 17 1 3 10 50 Braamsluiper 3 3 Fitis 11 28 3 1 12 32 11 98 Goudvink 1 1 Grasmus 1 1 7 9 1 19 Gr bonte specht 1 2 1 1 5 Kleine karekiet 15 77 25 42 6 19 15 34 233 Kneu 2 2 Koekoek 2 1 3 Koolmees 19 29 1 20 67 7 143 Matkop 1 5 6 Merel 6 7 4 17 Pimpelmees 5 25 3 21 8 62 Putter 20 4 12 36 Rietgors 4 8 3 13 2 3 3 18 54 Rietzanger 4 5 20 1 7 3 17 57 Ringmus 1 1 Roodborst 1 1 2 Snor 1 1 2 Spreeuw 1 3 4 Sprinkhaanzanger 3 2 4 5 1 10 5 30 Tjiftjaf 9 25 6 15 3 58 Tuinfluiter 9 8 1 5 1 24 Vink 1 1 4 4 1 11 Vlaamse gaai 2 2 Winterkoning 5 3 1 1 10 Witte kwikstaart 1 1 Zanglijster 3 5 5 2 15 Zwarte roodstaart 1 1 Zwartkop 13 16 14 5 5 53 totalen 106 297 44 106 94 239 23 137 1046 56

Reproductie Aan de hand van aantallen gevangen adulte vogels in relatie tot in het gebied aangetroffen jonge vogels kan een schatting worden gemaakt van het broedsucces bij (algemeen in het gebied voorkomende) vogelsoorten. Zeker indien deze gegevens van de circa 50 projecten in den lande worden gecumuleerd zal er een betrouwbaar beeld ontstaan van de broedresultaten op landelijke schaal. In het gekozen proefvlak de Venebuurt lijkt een voor dit doel representatieve bezetting van broedvogels te zijn van de blauwborst, bosrietzanger, fitis, kleine karekiet en rietgors. Van deze vogelsoorten kan in het kader van dit verslag op grond van de ringvangsten een inschatting worden gemaakt van de behaalde broedresultaten in het gebied. In de navolgende tabel zijn de gegevens van 2014 verwerkt. Onder de kolom broedpaar staat het aantal broedparen volgens tabel 4 gemeld en onder de kolom 1kj het aantal gevangen jonge vogels tijdens de broedvogel (CES) periode april augustus. Tabel 6. Reproductie broedvogels Venebuurt 2011-2014 Soort 2014 2013 2012 2011 Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Blauwborst 5 13 6 4 5 12 7 23 Bosrietzanger 3 21 5 3 6 2 8 1 Fitis 11 32 12 90 14 125 14 75 Grasmus 1 8 3 17 5 20 2 18 Kl karekiet 22 59 23 29 13 50 23 63 Rietgors 8 19 5 41 5 31 5 18 Rietzanger 4 27 4 18 4 22 11 38 Sprinkhaanzanger 2 20 1 4 2 1 2 11 Tjiftjaf 4 36 3 46 3 42 3 25 Tuinfluiter 1 9 1 3 1 5 1 5 Het spreekt voor zich dat deze tabel slechts een trend laat zien. Het vangen van absolute aantallen, wanneer dat onderling wordt vergeleken, wijkt sowieso al van elkaar af om reden dat de ene vogelsoort later of juist veel eerder broedt dan de andere. Van een soort die vroeg tot broeden komt nemen de kansen tijdens het CES onderzoek toe dat daarvan ook een aantal jongen worden gevangen. De bosrietzanger komt jaarlijks relatief laat tot broeden en dus worden er van deze soort tijdens het CES project, dat loopt tot de eerste week van augustus, ook minder jongen gevangen. Maar de trends vertellen wel iets. Zeker wanneer die in een breder verband, met andere plekken, worden geprojecteerd. Maar ook een vergelijk van jaar op jaar kan een opvallende afwijking laten zien. De tabel laat een 'herstel' van de gemiddelde reproductie van de blauwborst zien en een bovenmatige score van de bosrietzanger. Mogelijk dat de soort dankzij het zachte voorjaarsweer wat eerder tot broeden kwam en daardoor meer vliegklare jongen tijdens de CES cyclus produceerde. Opvallend is ook het aantal jonge sprinkhaanrietzangers. Mogelijk heeft deze soort het (aanvankelijk) wel naar de zin in een gebied dat de laatste jaren steeds minder onder water komt te staan en daardoor verruigt. 57

Trekvogels In de maand augustus en september trekken tijdens de nachtelijke uren de meeste insectenetende vogels door. Met behulp van geluid worden vogels naar beneden gelokt. Daarmee wordt een beeld verkregen van wat er in deze periode langstrekt en dus niet direct van welke vogels daadwerkelijk de Venebuurt als pleisterplaats kiezen. Er werden in de periode 8 augustus tot 27 oktober in totaal 1.379 vogels nieuw geringd in De Venebuurt. Het grootste aandeel had de maand september. Bij prachtig nazomerweer werd er in die maand liefst acht van de totaal veertien keer gevangen in de Venebuurt. Dat leverde op 5 september de ondersoort Locustella naevia straminea op van de sprinkhaanrietzanger, op 27 september een (eerste) dwerggors voor de Venebuurt en op 28 september werd de Scandinavische ondersoort Phylloscopus collybita abietinus van de Tjiftjaf gevangen. Op 27 augustus werd nog een langstrekkende eerstejaars waterrietzanger gevangen. Een relatief late vangst, de meeste waterrietzangers worden in ons land vooral in de eerste helft van augustus waargenomen. Slotwoord Fijn dat ook in 2014 beroep kon worden gedaan op een flink aantal vrijwilligers voor allerlei hulp en spandiensten. In maart 2012 verrees zodoende een professionele ringshut in het proefgebied. De medewerkers van Menork - voornamelijk in de personen van Wender, Sander en Wiemer waren tijdens de ringsessies dikwijls van de partij. Fijn ook dat Appie Venema uit Terwispel regelmatig de helpende hand biedt. Bovendien controleert hij regelmatig geringde vogels op zijn erf. Diverse mezen, een enkele merel en een ringmus werden teruggemeld uit de vogelrijke tuin van Appie. Wiemer zorgde er voor dat alles technisch naar wens is verlopen. En dat betekent meer dan zoal bedacht kan worden! Tot slot ook dank aan Staatsbosbeheer in de personen van Alexander Rozema en Piet Huisman die ons alle ruimte boden om deze bijzondere plek te bezoeken en gericht te onderhouden. LIPPENHUIZEN, 2 januari 2015. 58