J A A R V E R S L A G VOGELRINGONDERZOEK

Transcriptie

1 J A A R V E R S L A G 2017 VOGELRINGONDERZOEK Van Oordts Mersken De venebuurt Smelle Warren Vogelringstation Menork 1

2 Inhoudsopgave Jaarverslag 2017 Inleiding... 2 Het proefgebied... 3 Helofytenfilter... 4 Waterretentie... 5 Beheer en Onderhoud... 6 Opzet en methode... 9 De dagrapporten Korte weergave van de resultaten Data en vangtijden Totaalvangsten Eigen terugvangsten Terugmeldingen van elders Broedvogels Reproductie Specifiek onderzoek Rietzanger Trekvogels Slotwoord Inleiding CES In de afgelopen zes jaar ( ) heeft gedurende de maanden april tot augustus volgens de CES richtlijn (12 keer met tussenpozen van gemiddeld 10 dagen) onderzoek plaatsgehad. In de periode augustus tot en met oktober wordt er volgens de trekmethode gewerkt. Insteek is dan dat wanneer omstandigheden en weer het toelaten, zo vaak als mogelijk de plek in de vroege ochtend op te zoeken en daarbij gebruik makend van lokgeluiden. EBW Het afgelopen jaar werd ook weer meegewerkt aan Eurobirdwatch (EBW), een internationale vogeltel-dag georganiseerd vanwege Vogelbescherming. Samen met de Natuurvereniging van Gorredijk werd er, met uitzicht vanaf de polderdijk bij de Schipssloot, in de Venebuurt invulling gegeven aan deze dag. Net als de voorgaande jaren, kon er ook nu bij goed weer geteld en ook gevangen worden. Meteen dus ook een open dag voor het ringwerk in de Venebuurt. Analyse In dit verslag van de verzamelde gegevens in 2017 wordt volstaan met het melden van de totaalvangsten, de aanwezigheid, waarnemingen en weersomstandigheden tijdens het onderzoek. Voorts een overzicht van alle (eigen) terug-vangsten in het gebied. Een uitgebreide analyse van de verkregen gegevens zal pas na verloop van jaren kunnen worden gemaakt en dan bij voorkeur in breder verband. Stabiel Het is interessant in hoeverre broedvogels het gebiedje plaats-trouw blijven, hoeveel dieren uit de broedpopulaties jaarlijks terugkeren en niet in de laatste plaats de jaarlijkse reproductie. Het onderdeel BROEDVOGELS maakt die gegevens betrouwbaarder en vergelijkbaar omdat er bij deze onderzoeksmethode volgens landelijke standaard wordt gewerkt. Deze methode kon in De Venebuurt per 2011 worden geïntroduceerd en hopelijk ook gecontinueerd, dat laatste vooral afhankelijk van een stabiele gebiedsontwikkeling. Willem Bil Vogelringstation Menork, 2

3 Het proefgebied januari Geografische Ligging Het gebied ligt in de overgangszone van bossen (oostelijk) naar veenweide (midden Friesland) in zuidoost Friesland. De dorpen Gorredijk (zuidelijk) en Beetsterzwaag (noordoost) liggen op enkele kilometers afstand. Het gebied is gelegen in het beekdal van het Koningsdiep. Het Koningsdiep is een (voormalige) beek die loopt van Allardsoog tot de grote Friese meren. In de jaren zestig zijn de beek en de omliggende landerijen geoptimaliseerd voor de landbouw als gevolg van de ruilverkaveling. Daardoor is er geen sprake meer van natuurlijke kwel. De beek wordt in de Friese volksmond ook wel Alddjip genoemd. Het Koningsdiep is een van de beken in Nederland die het minst is aangetast door de mens. De beekdallen herbergen, in tegenstelling tot de rest van Friesland, geen typisch Fries landschap. Zo bestaan deze beeklandschappen uit zandgronden en bossen. Rond Bakkeveen is het echt bijzonder want daar wisselen bos, heide en open gebieden elkaar af. Toch is juist dit gebiedje ook interessant omdat het zelfstandig verpakt ligt tussen bossen (zuidoost) en open veenweide (noordwest). Luchtfoto: c) google-earth (zuidelijk van Drachten) Het gebied is ongeveer 6 hectare groot en ligt naast de Schipsloot ten oosten van de rijksweg A7. 3

4 Helofytenfilter Het gebied ligt weliswaar in het beekdal van het Koningsdiep maar natuurlijke kwel is er tengevolge van diepontwatering niet meer. Zuidelijk van het gebied loopt de Compagnonsvaart. De Compagnonsvaart vormt de verbinding: Nieuwe Vaart bij Gorredijk en de Drentse Hoofdvaart bij Smilde en is 34 km lang. Vroeger werd deze vaart gebruikt voor het transport van turf. De vaart maakt nu deel uit van de Turfroute en wordt nu veel gebruikt voor de pleziervaart. Oostelijk van het gebied ligt de Schipsloot. Deze heeft aftakkingen naar het Koningsdiep en loopt in noordelijke richting dood ten zuiden van de weg Beetsterzwaag - Nij Beets. De schipsloot is de oorspronkelijke (turf) vaarverbinding naar Beetsterzwaag. Via de Schipsloot kan er water in en uitgelaten worden naar de Venebuurt. Het rietveld in de Venebuurt is speciaal voor dit doel aangelegd. Het vormt zodoende het helofytenfilter voor het boezemwater dat in de aangrenzende polder wordt ingelaten. Helaas is er geen sprake van een constant waterbeheer. Fluctuaties kunnen soms tot problemen leiden, hetzij door langdurige droogte of juist door snelle stijging van het peil bij de aanwezigheid van grondnesten. Gebiedomschrijving Het onderzoeksterrein bestaat uit rietvegetatie, wilgenbosjes en een stuk dat bestaat uit jonge meidoorn. Ook staan er aan de oostkant van het gebied (langs het wilgenbos) ongeveer 50 grote elzen. Verder staat er aan de westrand (in en langs het rietveld) een klein aantal solitaire wilgenstruiken dat periodiek wordt verwijderd vanwege het rietbeheer. Status gebied De Venebuurt ligt in het Natuurgebied Van Oordt's Mersken. Het gebied Van Oordt s Mersken ligt in het beekdal van het Koningsdiep en bestaat voornamelijk uit verschillende soorten graslanden en moerassen. Het gebied heeft een grote waarde vanwege de aanwezige blauwgraslanden, dotterbloemhooilanden en grote zeggenvegetaties. Het laag gelegen deel (ten westen van de A7) is ook een belangrijke plaats voor overwinterende ganzen. In de lente/zomer zijn er weer soorten als Kievit, Wulp, Tureluur, Kemphaan en Grutto te zien. Van Oordt s Mersken is, als langer bestaand Wetland, in 2007 dan ook aangewezen als Natura 2000 gebied. Dit houdt in dat het wettelijk een beschermde status heeft gekregen. Voor het verkrijgen van een waarborg voor natuurbescherming zijn er in Europa talrijke waardevolle gebieden aangewezen. Alleen in Nederland gaat het om meer dan 160 gebieden. 4

5 Waterretentie Het deelgebied De Venebuurt is recent ingericht als Waterretentie gebied. Dit houdt in dat het gebruikt kan worden als opvangplek voor water als er een overstroming is. Wetterskip Fryslân (het Waterschap) heeft er in 2010 een hoge kadedijk aangelegd om er voor te zorgen dat er water kan worden opgeslagen. In december 2015 werd er geëxperimenteerd met de inlaat van wateropslag. Het gebied heeft hierdoor een paar weken onder water gestaan. Ook in december 2017 moet het gebied er weer aan geloven. Het waterschap heeft besloten om het gebied opnieuw onder te laten lopen waarschijnlijk mede vanwege geplande werkzaamheden in en rond het Koningsdiep. Situatie op 17 december Het water staat ver over de loopsteigers met als gevolg dat de vurenhouten balken sneller gaan rotten en daardoor volstrekt onbetrouwbaar worden om er (met bepakking) overheen te lopen. De bodem bestaat uit zandgronden, kwelzones en deels ondergelopen laagveen. Vooral in de winter staan verschillende landerijen onder water. Op de kruising van de Schipsloot met het Koningsdiep wordt een kade aangelegd om zodoende de waterstromingen vanuit de beek gescheiden te houden van dat van de Compagnonsfeart. Van Oordt s Mersken is deels aangewezen als Vogelrichtlijngebied en deels als Vogel- en Habitatrichtlijngebied Voor dit gebied is onder regie van de provincie een pakket van grondwatermaatregelen in de benedenloop van het Koningsdiep opgesteld om structurele verdrogingsproblemen aan te pakken. Oorzaken van deze problemen zijn het wegtrekken van diep grondwater naar uitgeveende poldergebieden westelijk van het gebied, de (uit te breiden) grondwaterwinning Nij Beets en de zandwinplas ten noordwesten van het Natura 2000-gebied. De maatregelen zijn in hoofdlijnen ook beschreven in het Natura 2000-beheerplan. Het regionale grondwaterstromingsstelsel wordt aangedreven vanuit het Drents-Friese plateau en bestaat uit dieper, basenrijker grondwater dat in de beek en in het lagere deel van het beekdal omhoog komt. Daar buffert het de grondwaterstand en zuurgraad. De beek behoort tot de langzaam stromende laaglandbeken. In de loop van de laatste 50 jaar is de beek rechtgetrokken, uitgediept en verbreed. Delen van de afvoer en bovenloop zijn afgeleid, de oorspronkelijke bron is verdwenen, piekafvoeren worden afgeleid en de 5

6 benedenloop is door de A7 volledig afgesneden. De kades langs de benedenloop verhinderen regelmatige inundatie. Door de kades regent het beekbegeleidende dal eerst vaak vol in plaats van dat het door de beek wordt overstroomd. Landbouwkundige activiteiten hebben het beekwater voedselrijk gemaakt. De herstelprojecten in de boven- en middenloop en het weer openen van de doorstroming onder A7 zijn in de planfase en een eerste stap naar herstel van het beeksysteem. Het terugbrengen van stroming (jaarrond) en het herstellen van inundaties bij hoge afvoeren zijn een eerste vereiste bij beek- en beekdalherstel. In dit kader wordt het Koningsdiep ook afgesneden van de Schipsloot die direct in verbinding staat met de Nieuwe vaart. Deze werkzaamheden zijn gestart in november 2017 met als gevolg dat de kadedijk volop gebruikt wordt door een kraan en overig bouwverkeer en mede door de extreem natte herfst is daarom de dijk geheel van rijplaten voorzien. Ook is gebruik gemaakt van de retentiepolder om zoveel mogelijk overtollig water ter plekke af te kunnen voeren. Situatie op 17 december 2017 (gezien vanaf het Koningsdiep richting het zuiden, rechts De Venebuurt en links achter de Bouwespolder) Voorzieningen Ten behoeve van de bereikbaarheid van de vaste netopstelling en het duurzaam begaanbaar houden van paadjes is er de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in loopbalken. In de gehele lengte langs het riet en het bosje is nu een loopsteiger aangebracht. In het voorjaar van 2012 is er een blokhut op palen gebouwd. Nu het gebied in een paar jaar tijd meerdere malen volledig onder water is gezet, zal er een forse aanslag plaatsvinden op de (vuren)houten loopsteigers. Beheer en onderhoud Helaas is er geen eenduidig beheer van het gebied. In de praktijk wordt dat aan toeval en incidenten overgelaten. 6

7 Bos In 2016 werd samen met medewerkers van Staatsbosbeheer een deel van het wilgenbos gesnoeid. In 2017 werd het noordelijk deel van het meidoornbos onder handen genomen. Waterpeil In navolging van de noodstrategie uit 2016 werd ook in 2017 de waterinlaat tijdens het broedseizoen met rust werd gelaten. Andermaal een opsteker voor het gebied en vooral de broedvogels. Dankzij het hoge waterpeil tijdens de voorjaarsmaanden werden de rietvogels goed gefaciliteerd. Het volgende peil werd gemeten in een relatief nat gedeelte van het riet Riet Het riet werd in de wintermaanden (februari) weer grotendeels weggemaaid. Vervolgens ontwikkelde het zich met name in de natter gelegen gedeelten weer vlot. 7

8 Visueel (op vast punt in noordelijk deel) aanwezig op de genoemde data. Gedurende de periode 15 april tot en met 30 mei werd het riet in een hetzelfde vaste plot van 1m2 qua hoogte gemeten. De uitkomsten leveren de volgende grafiek op. 8

9 Opzet en methode Er is sprake van een vaste mistnetopstelling en uniforme meetmethodiek. Dit jaar wordt als proef(nul)jaar aangemerkt voor CES met de intentie om de noodzakelijk gewijzigde netopstelling jaren in tact te laten. In de nieuw aangebrachte meidoorn staan twee netten opgesteld van ieder 12 meter en in het verlengde van het meest zuidelijke net, in het riet nog een net van 12 meter. In de periode april/mei tot augustus richt het (CES)onderzoek zich op broedvogels en hun jongen. In de periode daarna wordt gebruik gemaakt van geluid en is het onderzoek toegespitst op (toevallig) langstrekkende vogels. In het proefgebied heeft Menork totaal 16 mistnetten in vaste banen opgesteld. De netten variëren in lengte van 9, 10 en 12 meter. Op de foto (pag. 5) staat de netopstelling aangegeven. Ten behoeve van het CESbroedvogelproject wordt een clustering aangehouden. Van elke (terug)gevangen vogel wordt genoteerd in welk cluster deze werd aangetroffen. Zodoende worden de gedragingen per deelgebied van jaar op jaar bijgehouden. De netten worden voor zonsopgang geïnstalleerd en in de loop van de ochtend weer opgehaald. Dagrapportage Dag-verslagen (lay-out) Van elke dag dat er onderzoek heeft plaatsgevonden wordt verslag gedaan van de exacte vangtijd; na(a)m(en) onderzoekers; weersomstandigheden bij aanvang, halverwege en aan het einde van de aanwezigheid in het terrein; totalen van gevangen vogels, onder verdeeld in ring- en controle vangsten (controle van eigen ringen onder vermelding van oorspronkelijke ringdatum en eventuele voorgaande terugvangsten) en tevens onder verdeeld naar leeftijd en sekse. Ook wordt melding gemaakt van tijdens het onderzoek verrichte opvallende waarnemingen. 9

10 Verklaring Codes Tijden De tijden van de dag zijn zodanig genomen dat de aanvang rsp. tijdstip van sluiting is gelegen tussen het moment van het opzetten rsp. weghalen van het eerste mistnet en het vangklaar rsp. weg hebben van de gehele netopstelling (bijv aanvang uur kan inhouden dat om 4.10 uur is gestart met het opzetten van de netten en dat de netten om uur allemaal waren geïnstalleerd. Aanwezig De namen van de personen die op de dag van onderzoek aanwezig waren worden bij voornaam genoemd indien het mensen betreft van het vogelringstation Menork, in het andere geval tevens de achternaam c.q. de functie van de betreffende mensen. Weersomstandigheden De weersomstandigheden worden vermeld in drie fasen van de aanwezigheid, namelijk bij onmiddellijke aanvang (A), halverwege (M) en aan het einde (E). Temp- de temperatuur is het aantal graden Celsius (gemeten op enkele meters boven de grond in de schaduw en naar ratio geschat); het zicht omvat de code g= goed zicht (geen mist), m= matig zicht, mist zicht >.m(eter) s= slecht zicht (mist, zicht < m), wind= windkracht en windrichting (bijv. NO3/4= noordoostenwind, kracht 3 tot 4 Beaufort (V=variabel geen reguliere windrichting meetbaar), Bewolkt= bewolking: z=zwaar bewolkt (weinig of geen gaten in de bewolking), h=half bewolkt (diverse gaten in de bewolking, af en toe zon), l= licht bewolkt (weinig bewolking), o=onbewolkt weer. Totaal aantal gevangen vogels is het aantal vogels dat op de betreffende ochtend is aangetroffen in de netten dus inclusief terugvangsten. In de tabellen staan de aantallen per soort genoemd waarbij per soort de leeftijden en sekse (voor zover bekend) staan aangegeven (1kj= eerste kalenderjaar, 2kj= tweede kalenderjaar, na1kj= ouder dan het eerste kalenderjaar, volgr=volgroeid (ouder dan pullus) etc.; tot= totaal aantal welke van de betreffende soort is gevangen, Nw=nieuw d.w.z. aantal dat voor het eerst in het proefgebied werd aangetroffen en geringd, ET=eigen terugvangst d.w.z. vogels die eerder in het proefgebied werden aangetroffen en al voorzien zijn van een ring in dit gebied of vogels die al eerder met vreemde ring in het gebied werden gecontroleerd, VT= vreemde terugmelding, d.w.z. vogels welke elders (soms in het buitenland) van een ring werden voorzien en vervolgens in dit gebied zijn aangetroffen. Onder de kop EIGEN TERUGMELDINGEN volgt een opsomming van de eigen terugvangsten met daarbij genoemd de datum waarop de vogel rsp. voor het eerst werd aangetroffen en eventuele data waarop de vogel al eerder in het gebied werd teruggevangen. Ringnum=is het ringnummer van de betreffende geringde vogel, g=geslacht, leeft=leeftijd van deze vogel op de ringdatum. Ringda= datum waarop de vogel voor de eerste keer in het gebied werd aangetroffen en werd voorzien van een aluminium ring van het Vogeltrekstation; mv;op=vogel voor het eerst gesekst op de eventueel daarbij genoemde datum, indien dit veld leeg is en er staat wel een geslacht vermeld impliceert dat het geslacht bij het ringen reeds is vastgesteld; terug1=datum eerste terugvangst, terug 2= datum tweede terugvangst etc. Onder de kop VREEMDE TERUGMELDINGEN volgt een opsomming van eventuele vangsten van vogels die elders reeds waren voorzien van een ring en in het proefgebied zijn teruggevangen, centrale=de ringcentrale van herkomst (bijv. bruxelles is ringcentrale "Brussel" uit België), ringnum=ringnummer dat vermeld staat op de ring, g=geslacht, leeft=leeftijd bij terugvangst op de actuele datum. Onder kop WAARNEMING staan de waarnemingen die in het gebied op de betreffende ochtend werden gedaan (ov= overvliegend). De dagrapporten Op de volgende pagina s wordt per onderzoeks(broedvogels)dag rapport uitgebracht van de exacte tijden, resultaten, waarnemingen en (weers)omstandigheden onder gebruikmaking van vorengenoemde codes. A. Broedvogels 10

11 CES ronde (2017), no. 1 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 17 april WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND N0/1 N2 N4 Gestopt: uur ZICHT M* G G Aanwezig: Willem, Wender BEWOLKT O L/H H NEERSLAG *mistbanken na regen in de nacht, erg nat en koud weer in de loop van de ochtend gestaag toenemende koude Noordenwind.. Totaal gevangen vogels 36 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Fitis Merel Rietgors Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Vink Winterkoning Zanglijster Zwartkop EIGEN TERUGMELDINGEN (16) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST V NA2KJ FITIS M 1KJ FITIS M NA1KJ FITIS M 1KJ MEREL M 2KJ MEREL M 1KJ * MEREL V 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETGORS M VOLGR RIETGORS M VOLGR TJIFTJAF M 1KJ TJIFTJAF M VOLGR ZANGLIJSTER M 2KJ *TERUG6 TERUG7 TERUG8 TERUG9: Waarneming Gezang Roep Overvliegend Fitis (diverse) sprinkhaanrietzanger, rietzanger (1 bij net 8), diverse blauwborsten, merel, winterkoning, rietgors, graspieper, tjiftjaf, zanglijster Waterral (1 thv cl. 4 en 1 thv cl. 8), tureluur, wulp, grutto, Canadese gans, vlaamse gaai, roerdomp (thv cluster 8, halve ochtend), ijsvogel regenwulpen, blauwe reiger, aalscholver, groepje Canadese gans, groep Brandgans (ca. 10), 11

12 In riet Anders Rietgorzen, grauwe gans (nest met 6 eieren thv cluster 2), vrouw wilde eend (thv cl 2) Waterpeil hoog diverse baltsende watersnippen, 2 reeën w.o. zeker 1 bok tussen cluster 1 en 2 (wegrennend in westelijke richting). Schaap met grote hoorns en nagenoeg blind in net 6 (meest zuidelijk), uiteindelijk ontzet uit gebied via hek thv cluster 1. Schaap gevangen en afgevoerd.. (nadat een der netten uit cluster 6 werd vernield) CES ronde (2017), no. 2 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 29 april WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND WZW1 W2/3 W3/4 Gestopt: uur ZICHT G* G G Aanwezig: Willem, Wender BEWOLKT L H/Z H NEERSLAG - -** - *mistbanken van korte duur, **regendruppels 12

13 Noordelijk deel Venebuurt, tijdens ochtendgloren 29 april 2017 Totaal gevangen vogels 34 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Braamsluiper Fitis Koolmees Merel Rietgors Rietzanger Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Zanglijster Zwartkop Eigen terugmeldingen (16) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 FITIS M 1KJ FITIS M NA1KJ FITIS V 1KJ FITIS M 1KJ

14 VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 FITIS M NA1KJ MEREL M 1KJ * MEREL V 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M NA1KJ TJIFTJAF M VOLGR TJIFTJAF M NA1KJ TJIFTJAF M NA1KJ VINK V NA1KJ ZANGLIJSTER M 2KJ ZWARTKOP M NA1KJ ZWARTKOP V NA1KJ * TERUG6 TERUG7 TERUG8 TERUG9 TERUG10: Waarneming Gezang Sprinkhaanrietzanger, rietzanger, winterkoning, merel, tuinfluiter, fitis, rietgors, blauwborst, braamsluiper, grasmus Roep (onderweg bij donker: grutto s), waterral (zeker 2), roerdomp (nw-deel) Overvliegend Vl. gaai, > 2 visdieven, aalscholver, blauwe reiger, buizerd, Sperwer (vrouw, noordelijk deel), Havik (vrouw -achtervolgt door 2 zwarte kraai) In bosje Meidoorn: koolmezen paar, kneu, putter, 2 graspiepers (zuidelijk deel thv cluster 8), / vink broedend t.n.v. cluster 1 Bouwespolder Zeker 20 kokmeeuw en zeker 2 visdieven, later in de ochtend tientallen boerenzwaluw en enkele huiszwaluwen Anders Waterpeil hoog (inlaat open), vallende ster Noordelijk deel (cluster 3), hoog waterpeil en hier en daar opschietend riet 14

15 CES ronde (2017), no. 3 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 6 mei WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND O3 O3 O4 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Sander BEWOLKT Z H/Z Z NEERSLAG Koud donker en winderig weer na koude week, pas in de middag warmer weer door oosten(land)wind Koekoek, man (in zeer vroege ochtend, cluster 6 Venebuurt 6 mei 2017) Totaal gevangen vogels 34 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Fitis Grasmus Graspieper Kleine karekiet Koekoek Merel Paapje Putter Rietgors Rietzanger Sprinkhaanrietzanger Vink Zanglijster Zwartkop

16 Eigen terugmeldingen (12) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST M 2KJ FITIS V 1KJ FITIS M NA1KJ MEREL M 2KJ * MEREL M 1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ VINK V NA2KJ ZANGLIJSTER M 2KJ ZWARTKOP V NA1KJ ZWARTKOP M NA1KJ ZWARTKOP M NA1KJ * TERUG6 : Vreemde terugmelding (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ARNHEM V ZWARTKOP M NA1KJ Waarneming Gezang Sprinkhaanrietzanger, rietzanger, kleine karekiet, merel, tuinfluiter, tjiftjaf, fitis, rietgors, blauwborst, graspieper, winterkoning (bouwesp en vooraan zuidelijk deel), vink, koolmees, Roep Koekoek (zeker 3 man en 1 vrouw), waterral, regenwulpen, wulp, grutto, kievit (vanuit zomerpolder), af en toe roerdomp (wat schorrend), canadese gans Overvliegend Groenpootruiter en zwarte ruiter, veldleeuwerik, buizerd, paar wilde eenden, groepje kemphaan In bosje In meidoorn: Koekoek en paapjes In riet Waterrap thv net 8 en net 4, grauwe gans (broedsel cl. 3). In weilanden Bouwespolder Anders Baltsende watersnip Zeker 20 kokmeeuw en zeker 2 visdieven, later in de ochtend tientallen gierzwaluwen en enkele boerenzwaluwen, bergeend, krakeend Waterpeil hoog (inlaat open), ca. 27 boerenzwaluw overnachtend nabij bouwespolder, reebok (thv cl. 8) Waterviolier (talrijk in sloot westelijk van cluster 4) 16

17 CES ronde (2017), no. 4 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 15 mei WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ZZW1 ZZW3 ZZW3/4 Gestopt: uur ZICHT S/M* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (vanaf 09.00) BEWOLKT O L/H** L NEERSLAG *mist, zicht <500m, ** sluier Totaal gevangen vogels 50 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Fitis Gekraagde Roodstaart Goudvink Grasmus Kleine karekiet Merel Rietgors Rietzanger Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Zwartkop Eigen terugmeldingen (29) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 FITIS M 1KJ * FITIS M 1KJ * FITIS M NA1KJ * FITIS V NA1KJ FITIS M 1KJ FITIS M NA1KJ FITIS V NA1KJ FITIS M 1KJ GRASMUS M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ MEREL V 1KJ MEREL M 2KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETGORS V NA1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETZANGER M NA1KJ RIETZANGER M NA1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ TJIFTJAF M VOLGR TJIFTJAF M NA1KJ TJIFTJAF M NA1KJ

18 VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TUINFLUITER M NA1KJ VINK V NA2KJ ZWARTKOP V NA1KJ ZWARTKOP M NA1KJ ZWARTKOP M NA1KJ * TERUG6: Waarneming Gezang Kleine karekiet (diverse zangposten), sprinkhaanrietzanger (zeker 2), tjiftjaf (thv cl. 2), tuinfluiter, fitis, rietgors (diverse zangposten), zwartkop, rietzangers (diverse zangposten), Roep Koekoek (man en vrouw), roerdomp, waterral, tureluur Overvliegend Blauwer reiger, nijlgans, tureluur, enkele boerenzwaluw In riet Waterral In weilanden Reebok en geit (noordelijk perceel bij Koningsdiep), Bouwespolder Baardman (in rietzoom zuidwest) Anders Glassnijder libel in net 3 CES ronde (2017), no. 5 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 26 mei WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND NNO0/1 ONO1 ONO1 Gestopt: uur ZICHT S* G G Aanwezig: Willem, Wender BEWOLKT O L O NEERSLAG *mist, zicht <100 m (langdurige mist) Totaal gevangen vogels 34 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Boomklever Bosrietzanger Fitis Grasmus

19 Kleine karekiet Rietgors Rietzanger Spotvogel Sprinkhaanrietzanger Tuinfluiter Zwartkop Eigen terugmeldingen (15) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 FITIS M NA1KJ GRASMUS M NA1KJ GRASMUS V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ RIETGORS V 1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETZANGER M NA1KJ RIETZANGER M NA1KJ RIETZANGER M NA1KJ TUINFLUITER M NA1KJ TUINFLUITER V NA1KJ ZWARTKOP M NA1KJ ZWARTKOP V NA1KJ Waarneming Gezang Blauwborst, rietzanger, kleine karekiet, bosrietzanger, fitis, tjiftjaf, merel, tuinfluiter, rietgors, vink Roep Kwartel (noord), waterral, koekoek (zeker 2x m+v), grutto, krakeend, grote bonte specht, boomklever (noordelijk deel), tureluur Overvliegend Buizerd, boomvalk (in vroege ochtend), tureluurs (zeker 4), ijsvogel (noordelijk deel), canadese gans (7) Bouwespolder Enkele visdief Anders In de loop van de ochtend tientallen libellen vrnl. metaalglans en glassnijder, waterpeil redelijk hoog 19

20 CES ronde (2017), no. 6 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 2 juni WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND NO0/1 O1/2 OZO1/2 Gestopt: uur ZICHT G* G G Aanwezig: Willem, Wender BEWOLKT O O/L L NEERSLAG *mistbank Totaal gevangen vogels 76 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Boerenzwaluw Boomklever Bosrietzanger Fitis Grasmus Kleine karekiet Koolmees Merel Pimpelmees Putter Rietgors* Rietzanger Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Zwartkop *5 pulli geringd van de rietgors in nest t.h.v. cluster 8 (niet in schema opgenomen). Eigen terugmeldingen (23) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BOSRIETZANGER V NA1KJ FITIS M 1KJ *1 FITIS M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ *2 KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KOOLMEES M 1KJ *3 MEREL V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETZANGER V NA1KJ RIETZANGER M NA1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ TUINFLUITER M NA1KJ TUINFLUITER M NA1KJ

21 VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TUINFLUITER V NA1KJ TUINFLUITER V NA1KJ ZWARTKOP M NA1KJ ZWARTKOP V NA1KJ *1 TERUG6 TERUG7: *2 TERUG6 TERUG7 TERUG8 TERUG9 TERUG10: *3 TERUG6 TERUG7: Vreemde terugmelding (1) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT BRUSSELS KLEINE KAREKIET M NA1KJ Waarneming Gezang Blauwborst, rietzanger, kleine karekiet, bosrietzanger, tuinfluiter, fitis Roep Koekoek, houtduif, grutto Overvliegend 5 brandgans In bosje Goudvink (meidoorn) In riet Veel activiteit van kikkers In weilanden Baltsende graspieper Bouwespolder Tientallen gierzwaluw laag bovenvliegend Anders Talrijke libellen in de loop van de ochtend, m.n. glassnijder, vroege glazenmaker en variabele waterjuffer CES ronde (2017), no. 7 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 14 juni WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ZW0 ZZO1 ZO1/2 Gestopt: uur ZICHT G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (vanaf 07.00) BEWOLKT O O/L O NEERSLAG *mistbanken Totaal gevangen vogels 113 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Boerenzwaluw Bosrietzanger Braamsluiper Fitis Grasmus Heggemus Kleine karekiet Koolmees Kuifmees Matkop Merel Pimpelmees Putter Rietgors

22 Rietzanger Ringmus Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Winterkoning Zwartkop Eigen terugmeldingen (22) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BOSRIETZANGER V NA1KJ BOSRIETZANGER M NA1KJ FITIS M 1KJ * KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KOOLMEES V 1KJ KOOLMEES M 1KJ KOOLMEES O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ RIETGORS M NA1KJ TJIFTJAF V 1KJ TJIFTJAF V NA1KJ TUINFLUITER M NA1KJ TUINFLUITER V NA1KJ ZWARTKOP O 1KJ ZWARTKOP O 1KJ * TERUG6 TERUG7 TERUG8: Waarneming Gezang Sprinkhaanrietzanger, rietzanger, kleine karekiet, bosrietzanger, vink, fitis, zwartkop, rietgors, tjiftjaf Roep Koekoek (zeker 2), talrijke mezen met name in meidoornzone, zeker 3 Overvliegend waterral (thv cluster 2 en cl 4 en cl 8)) 2 aalscholver, bruine kiekendief (vrouw), enkele gierzwaluwen, groep van 12 kieviten w.o. exemplaren in rui, buizerd In bosje In riet Veel activiteit van kikkers; slobeend alarmerend (in deel cl 3/cl 4) Slaapplek boerenzwaluw in zuidelijk deel (zeker 50 ex). In weilanden Gezang veldleeuwerik, vier scholekster op dijkje schipssloot (geen jongen) Bouwespolder Zeker vier broedende visdief Anders Talrijke libellen in de loop van de ochtend, m.n. oeverlibel. Vroege glazenmaker, smaragdlibel en grote keizerlibel. Enkele rupsen van rietvink w.o. 1 in nest 8. 22

23 CES ronde (2017), no. 8 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 27 juni WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND NO0/1 ONO2 ONO3 Gestopt: uur ZICHT G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (vanaf 06.00) BEWOLKT O H H/Z NEERSLAG *mistbanken Totaal gevangen vogels 106 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Fitis Grasmus Kleine karekiet Koolmees Merel Pimpelmees Putter Rietgors Rietzanger Snor Spreeuw Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zanglijster Zwartkop

24 EIGEN TERUGMELDINGEN (22) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST M 2KJ BOSRIETZANGER V NA1KJ * BOSRIETZANGER M NA1KJ FITIS V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ TUINFLUITER M NA1KJ TUINFLUITER V NA1KJ WINTERKONING O 1KJ ZWARTKOP M NA1KJ * TERUG6: Waarneming Gezang Sprinkhaanrietzanger, rietzanger, kleine karekiet, zwartkop, putter, tuinfluiter, spotvogel Roep Koekoek (zeker 2 man en 1 vrouw), Waterral met jongen, kwartel (vanuit Noordelijke weilanden), fazant Overvliegend bruine kiekendief (vrouw), enkele gierzwaluwen, enkele blauwe reigers, boomvalk In bosje Zeker 2 grote bonte specht In riet slobeend alarmerend (in deel cl 3/cl 4) Slaapplek boerenzwaluw in zuidelijk deel In weilanden Gezang veldleeuwerik, diverse graspiepers langs polderdijk schipsloot Bouwespolder Anders Diverse atalanta vlinders, oeverlibel (man) in net 4, blaffende vos (vanuit Bouwespolder oost), CES ronde (2017), no. 9 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 6 juli 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ONO2 O2/3 O2 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (vanaf 09.00) BEWOLKT H/Z L H NEERSLAG

25 Totaal gevangen vogels 114 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Fitis Grote bonte specht Kleine karekiet Koolmees Matkop Merel Pimpelmees Rietgors Rietzanger Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop Eigen terugmeldingen (26) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST M 2KJ BOSRIETZANGER M NA1KJ FITIS M NA1KJ FITIS O 1KJ KLEINE KAREKIET M 1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KOOLMEES O 1KJ MATKOP V NA1KJ MATKOP O 1KJ MATKOP O 1KJ MEREL M 1KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES O 1KJ RIETZANGER M NA1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ TUINFLUITER M NA1KJ TUINFLUITER V NA1KJ ZWARTKOP M 1KJ ZWARTKOP M NA1KJ Waarneming Gezang Roep rietzanger, kleine karekiet, merel, Koekoek, Waterral met jongen, jonge havik (vanuit Bouwespolder), grauwe gans 25

26 Overvliegend enkele gierzwaluwen, blauwe reiger, zeker 20 kieviten, aalscholver, wespendief (rui zichtbaar in beide vleugels) In bosje Sloot bij hek: wilde eend met zeker 7 kuikens In riet Roerdomp (noordelijk deel) In weilanden Gezang veldleeuwerik, diverse graspiepers langs polderdijk schipsloot Bouwespolder Diverse visdieven Anders Diverse atalanta vlinders en koolwitjes, bruine glazenmaker, oeverlibel CES ronde (2017), no. 10 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 18 juli 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ONO0 O2 O3 Gestopt: uur ZICHT M*/G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT L L L NEERSLAG *mistbanken in nacht en vroege ochtend, vochtig Totaal gevangen vogels 126 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Boerenzwaluw Boomkruiper Bosrietzanger Fitis Grasmus Grote bonte specht Kleine karekiet Koolmees Matkop Merel Pimpelmees Rietgors Rietzanger Roodborst Snor Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop Eigen terugmeldingen (24) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 FITIS M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ

27 VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ MATKOP O 1KJ MEREL V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES O 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TUINFLUITER M NA1KJ * WINTERKONING V 1KJ ZWARTKOP O 1KJ ZWARTKOP O 1KJ ZWARTKOP O 1KJ * TERUG6: Waarneming Gezang Kleine karekiet, rietzanger, tjiftjaf, fitis (kort), boomkruiper, tuinfluiter Roep Kleine karekiet, waterral, visdief, kleine bonte specht, fazant, oeverloper Overvliegend 2 blauwe reiger, roerdomp (laag over rietveld), bruine kiekendief (weilanden west), enkele gierzwaluw en diverse boerenzwaluw (rondcirkelend) In bosje Grote bonte specht In riet Enkele paren waterral met jongen In weilanden Ree met 2 kalfjes en reebok (deel noord) Bouwespolder Visdiefjes Anders Diverse atalanta vlinders, dagpauwoog, diverse bruine glazenmakers CES ronde (2017), no. 11 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 26 juli 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND NW2/3 NW2/3 NW3 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (vanaf 05.30) BEWOLKT L L L NEERSLAG *mistbanken in nacht en vroege ochtend, vochtig Totaal gevangen vogels 130 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Braamsluiper Fitis Grasmus Kleine bonte specht Kleine karekiet Koolmees Matkop

28 Merel Pimpelmees Putter Rietgors Rietzanger Snor Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop Eigen terugmeldingen (36) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST V NA1KJ BLAUWBORST O 1KJ BOSRIETZANGER V NA1KJ FITIS M NA1KJ * FITIS M 1KJ FITIS O 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M 1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ MATKOP O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES M 1KJ PUTTER V NA1KJ RIETGORS O PULL RIETZANGER O 1KJ SPRINKHAANRIETZ M NA1KJ TJIFTJAF V 1KJ ZWARTKOP O 1KJ ZWARTKOP O 1KJ * TERUG6 TERUG7:

29 Waarneming Gezang Kleine karekiet, rietzanger, tjiftjaf, sprinkhaanrietzanger, rietgors, spotvogel Roep Grote bonte specht, ijsvogel (vanaf Schipssloot), kleine mantelmeeuw Overvliegend 1 blauwe reiger, enkele gierzwaluw en enkele boerenzwaluw, aalscholver, paar grauwe gans, zwarte kraai, buizerd (veel ruigaten) In riet Wezel bij loopbalken t.h.v. cluster 04 Bouwespolder Zeker vier Visdiefjes Anders diverse bruine glazenmakers, paardenbijter, oeverlibel (grote keizerlibel schipssloot); zeker zes roodborsttapuit fietspad west van Compagnonsfeart w.o. 2 adulte vogels CES ronde (2017), no. 12 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 1 augustus 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND O1 ZO1 ZZW1/2 Gestopt: uur ZICHT G* G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (vanaf 09.00) BEWOLKT L/H H/Z Z NEERSLAG *mistbank, opkomende bewolking vanuit (z-)oosten Totaal gevangen vogels 107 1kj Na1kj 2kj Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Fitis Grasmus Grauwe vliegenvanger Grote bonte specht Kleine karekiet Koolmees Matkop Merel Pimpelmees Rietgors Rietzanger Roodborst Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop

30 Eigen terugmeldingen (33) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 BLAUWBORST O 1KJ BLAUWBORST V 1KJ FITIS M NA1KJ FITIS M NA1KJ FITIS O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KOOLMEES V 1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES V 1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ MATKOP O 1KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES O 1KJ RIETGORS M NA1KJ ROODBORST O 1KJ TJIFTJAF V VOLGR TUINFLUITER M NA1KJ TUINFLUITER O 1KJ WINTERKONING O 1KJ ZWARTKOP O 1KJ ZWARTKOP M 1KJ Waarneming Gezang Roep Overvliegend In bosje In riet In weilanden Bouwespolder Anders Winterkoning, fitis en tuinfluiter (aarzelend..) Barmsijs, gele kwikstaart (ov) 1 blauwe reiger, enkele gierzwaluw, aalscholver, ooievaar, groep kokmeeuw met enkele kleine mantelmeeuw, witgatje (2), oeverloper Zeker drie Visdiefjes Enkele bruine glazenmakers, blauwe glazenmaker, oeverlibel B. Trekvogels (TREK project) 30

31 TREK ronde (2015), no. 1 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 7 augustus 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND Z1 ZZW2 ZW3/4 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT L L L NEERSLAG *lichte afwisselende sluierbewolking Totaal gevangen vogels 163 1kj Na1kj Volgr Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Fitis Gekr. Roodstaart Grasmus Gr. Vliegenvanger Kleine karekiet Koolmees Matkop Merel Nachtegaal Pimpelmees Rietgors Rietzanger Snor Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Waterrietzanger Winterkoning Zwartkop

32 Nachtegaal, Venebuurt 07 august 2017 Waterrietzanger. Venebuurt 07 august

33 Eigen terugmeldingen (21) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KOOLMEES O 1KJ PIMPELMEES M 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TUINFLUITER O 1KJ WINTERKONING O 1KJ ZWARTKOP V 1KJ Waarneming Gezang fitis Roep Roodborst Overvliegend 1 blauwe reiger, enkele gierzwaluw, aalscholver, ooievaar, ijsvogel (zuidelijk deel), sperwer (noordelijk deel), 2 knobbelzwaan In bosje Houtduif In weilanden Gele kwikstaart, alarmerend met vliegjong (noordelijk deel) Bouwespolder Zeker 10 visdiefjes w.o. zeker 2 juveniel Anders Ca. 50 grauwe ganzen in de nacht foeragerend op weilanden west van fietspad Terwispel; TREK ronde (2015), no. 2 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 14 augustus 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ZO1/2 ZO2 ZO3 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie BEWOLKT O/L* L/O L NEERSLAG *snel opkomende cumulus bewolking.. 33

34 Totaal gevangen vogels 126 1kj Na1kj Volgr Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Braamsluiper Fitis Grasmus Kleine karekiet Koolmees Merel Nachtegaal Pimpelmees Rietgors Rietzanger Roodborst Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Waterrietzanger Zanglijster Zwartkop EIGEN TERUGMELDINGEN (15) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KOOLMEES V 1KJ KOOLMEES O 1KJ KOOLMEES O 1KJ MEREL V 1KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ SPRINKHAANRIETZ O 1KJ TJIFTJAF V VOLGR TUINFLUITER V NA1KJ ZWARTKOP M 1KJ Waarneming Gezang Overvliegend Winterkoning (1kj) Aalscholver, blauwe reiger(2), paartje Nijlgans, gele kwikstaart, graspieper, torenvalk, sperwer, enkele witgatjes, gierzwaluw (ca. 5), boerenzwaluw (ca. 10), (kerk)uil (in vroege ochtend) In bosje In riet Thv cluster 4: wezel actief In weilanden Bouwespolder Zeker 6 visdiefjes (broedvogels) nog present, groep grauwe gans 34

35 TREK ronde (2015), no. 3 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 15 augustus 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ZZO1 Z2 Z2/3 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Wender, Appie (na 09.00) BEWOLKT H/Z* L* L* NEERSLAG *vanuit zuiden dreigende (onweers)bewolking doch stees afzwakkend en uiteindelijk in de loop van de dag ook nauwelijks regenval Totaal gevangen vogels 150 1kj Na1kj Volgr Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Fitis Grasmus Kleine karekiet Pimpelmees Rietgors Rietzanger Roodborst Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop Eigen terugmeldingen (11) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 BLAUWBORST O 1KJ BLAUWBORST M 1KJ BLAUWBORST M 1KJ FITIS O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ ROODBORST O 1KJ Waarneming Overvliegend Graspieper, gele kwikstaart, grote bonte specht, roerdomp (schreeuwend..), gierzwaluw (>4), boerenzwaluw (10-tallen), oeverzwaluw, aalscholver, sperwer Bouwespolder Zeker 6 visdiefjes Anders Enkele bruine glazenmakers en enkele oeverlibellen 35

36 TREK ronde (2015), no. 4 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 23 augustus 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND OZO1/2 OZO2 OZO2 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Wender BEWOLKT l/h l/h l/h NEERSLAG Net 1 en 8 niet open Totaal gevangen vogels 63 1kj Na1kj Volgr Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Bosrietzanger Braamsluiper Fitis Grasmus Kleine karekiet Rietgors Rietzanger Roodborst Snor Tjiftjaf Tuinfluiter Zwartkop Eigen terugmeldingen (5) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 BLAUWBORST M 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ SNOR O 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TUINFLUITER V NA1KJ * * TERUG6: Waarneming s ochtends 2 keer roepende kerkuil bij hut; 30 gierzwaluw (bouwespolder), boomvalk (jagend op boerenzwaluwen), enkele kleine mantelmeeuw, 5 buizerd, sperwer (vrouw), juveniele koekoek (richting Koningsdiep), enkele tientallen boerenzwaluw, aalscholver 5, blauwer reiger, overtrekkende witte en gele kwikstaarten, ijsvogel (schipsloot), enkele spreeuwen, roepende (juveniele) tjiftjaffen 36

37 TREK ronde (2015), no. 5 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 26 augustus 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ONO1 ONO1/2 ONO1/2 Gestopt: uur ZICHT G* G G Aanwezig: Wender, Willem, Appie BEWOLKT O/L L H/Z NEERSLAG *iets opkomende nevel Totaal gevangen vogels 134 1kj Na1kj Volgr Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Braamsluiper Fitis Grasmus Grote bonte specht Kleine karekiet Matkop Pimpelmees Rietzanger Ringmus Roodborst Snor Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop EIGEN TERUGMELDINGEN (11) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 BLAUWBORST M 1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ MATKOP O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TUINFLUITER O 1KJ WINTERKONING O 1KJ ZWARTKOP M 1KJ Waarneming Overvliegend Zeker 2 gierzwaluw, Groepje van 7 gele kwikstaart Bouwespolder Aantal kokmeeuwen (visdieven zijn vertrokken), 3 blauwe reiger Anders 37

38 TREK ronde (2015), no. 6 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 3 september 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND NO0/1 O1 O1/2 Gestopt: uur ZICHT M* G G Aanwezig: Wender, Willem, Raymond Klaassen; Sander (na tot 11.00), Appie (na tot 09.30) BEWOLKT O O/L L/H NEERSLAG - - Totaal gevangen vogels 103 1kj Na1kj Volgr Na2kj Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V - M V Blauwborst Fitis Kleine karekiet Koolmees Matkop Merel Paapje Pimpelmees Rietgors Rietzanger Roodborst Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Zanglijster Zwartkop Eigen terugmeldingen (9) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 =============== = ===== ==== == == ====== ====== ====== ====== KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ KLEINE KAREKIET O 1KJ MATKOP O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TJIFTJAF O 1KJ TJIFTJAF O 1KJ Waarneming Gezang Tjiftjaf Roep Overvliegend Zeker 4 gierzwaluwen, diverse kokmeeuwen, ooievaar, buizerd (zeker 2), witgat, ijsvogel In riet Diverse rietgors Bouwespolder Oeverloper (schipsloot) 38

39 TREK ronde (2015), no. 7 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 30 september 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND WZW1/2 WZW2/3 WZW2/3 Gestopt: uur ZICHT G G G Aanwezig: Willem, Oebele, Sander, Michiel (open dag / EBW: totaal 6 gasten) Foto: telgroep Geaflecht/Menork BEWOLKT H/Z H/Z H/Z NEERSLAG - - -* *Vanuit zuiden naderende regen; gisteravond (onweers)buien Totaal gevangen vogels 85 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Kleine karekiet Koolmees Matkop Merel Pimpelmees Rietgors Roodborst Staartmees Tjiftjaf Zwartkop

40 Eigen terugmeldingen (13) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 KOOLMEES M 1KJ MEREL M 2KJ MEREL M 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 2KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES M 1KJ PIMPELMEES O 1KJ RIETGORS V NA1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M 1KJ ROODBORST O 1KJ TJIFTJAF M NA1KJ Waarneming Eurobirdwatch (Europese vogeltrek-tel-dag) Telstation Venebuurt (Geaflecht Gorredijk i.s.m. Menork);Totaal aanwezig: 10 Aalscholver 11 Nijlgans 23 Buizerd 3 Pimpelmees 17 Boerenzwaluw 20 Putter 35 Blauwe reiger 3 Rietgors 25 Canadese gans 110 Roodborst 6 Fuut 7 Smient 616 Grote zilverreiger 2 Slobeend 15 Gaai 4 Soepgans 1 Graspieper 2 Spreeuw 144 Grauwe gans 228 Staartmees 5 Groenling 3 Tafeleend 5 Grote bonte specht 1 Tjiftjaf 15 Grote lijster 1 Veldleeuwerik 6 Holenduif 3 Vink 6 Houtduif 1 Waterral 1 Huismus 30 Waterhoen 4 Kolgans 7 Watersnip 21 Kievit 52 Wilde eend 144 Kneu 4 Winterkoning 1 Kokmeeuw 25 Wintertaling 5 Kleine karekiet 7 Witte kwikstaart 4 Krakeend 10 Zanglijster 5 Koolmees 3 Zwarte kraai 1 Matkop 1 Roerdomp 1 Meerkoet 1 Topper 6 Merel 9 Kleine mantelmeeuw 1 c) Tjeerd Geertsma (Geaflecht) Totaal

41 TREK ronde (2015), no. 8 Project De Dulf oost Venebuurt Vogelringstation Menork Datum: 18 oktober 2017 WEER start half einde Aanwezigheid TEMP Start : uur WIND ZO/01 OZO1 O1/2 Gestopt: uur ZICHT m/g* G G Aanwezig: Willem, Appie, Michiel BEWOLKT H/Z H/Z H NEERSLAG *mistig zicht paar honderd meter, later vrij snel optrekkend Totaal gevangen vogels 105 1kj Na1kj Volgr Vogelsoort TOT NW ET VT - M V - M V - M V Baardmannetje Goudhaantje Koolmees Koperwiek Matkop Merel Pimpelmees Putter Rietgors Roodborst Tjiftjaf Winterkoning Zanglijster Zwartkop Groepje baardmannetjes in leefnetjes vlak voor het loslaten na geringd te zijn.. 41

42 EIGEN TERUGMELDINGEN (12) VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 KOOLMEES M 1KJ * MATKOP O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 2KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES M 1KJ ROODBORST O 1KJ ROODBORST O 1KJ WINTERKONING O 1KJ *TERUG6: VREEMDE terugmeldingen (2) CENTRALE RINGSERIE VOGELSOORT G LEEFT ARNHEM BE BAARDMANNETJE M VOLGR ARNHEM V KOOLMEES V 1KJ Waarneming Mezenactiviteit in bosjes, groepje sijzen, zeker 18 baardmannetjes in riet, geplukte fazant looppad cluster 7-8; Bouwespolder: zeker 70 grauwe ganzen, tientallen smienten en grote zilverreiger; Overvliegend: blauwe reiger en groep grauwe gans Waternavel weer volop aanwezig na warme periode ondanks het weghalen twee maand geleden.. 42

43 Korte weergave van de resultaten Weersomstandigheden (gegevens KNMI) Lente De gemiddelde temperatuur over de drie lentemaanden lag ruim een graad boven het langjarige gemiddelde van 9,5 C. Maart was met 8,6 C tegen 6,2 C uitzonderlijk zacht. Ook mei was zeer warm terwijl april juist vrij koud verliep met dezelfde gemiddelde temperatuur als in maart. April begon zacht en droog onder invloed van hogedrukgebieden. Het vervolg van de maand kwam de wind vaak uit noordelijke richtingen en was het vrij koud voor de tijd van het jaar. De maand mei begon vrij koel met rond de 9 e plaatselijk nog vorst. Mei als geheel was een extreem warme maand met een gemiddelde temperatuur van 15,0 C tegen 13,1 C normaal. De laatste tien dagen van mei verliepen zomers met op de 27 e op veel plaatsen zelfs tropische temperaturen van 30 C of hoger. Met gemiddeld over het land ongeveer 107 mm regen tegen normaal 172 mm was het een zeer droge lente. Alle afzonderlijke maanden waren te droog. April was met landelijk gemiddeld 24 mm tegen een langjarig gemiddelde van 44 mm zeer droog. In mei viel er landelijk gemiddeld 29 mm tegen 61 mm normaal. Deze lente werden relatief kortdurende perioden met neerslag afgewisseld door langdurige droge perioden. De lente was zeer zonnig met gemiddelde over het land 610 zonuren tegen 517 uren normaal. In alle drie de afzonderlijke maanden scheen de zon vaker dan normaal. Zomer Om het in één regel te duiden: extreem warme juni, daarna wisselvallig en vooral in augustus koel. De hoge gemiddelde temperatuur kwam helemaal voor rekening van de maand juni die de warmste was in ruim een eeuw. In juli was de temperatuur precies gelijk aan het langjarige gemiddelde. Augustus was wat aan de koele kant. Een groot deel van juni bepaalden hogedrukgebieden het weer en was het fraai zomerweer. De temperatuur liep regelmatig hoog op, vooral van 19 tot en met 22 juni was het zeer warm. Extremen waren er ook, op 7 juni zijn het de hele dag regen en storm die het weerbeeld beheersen. De gehele maand juli was het wisselvallig waarbij dagen met buien of regen werden afgewisseld door droge, en soms ook wat warmere dagen. Op 19 juli werd het op veel plaatsen tropisch warm, daarna werd zelfs de zomerse grens van 25,0 C niet meer bereikt. Een groot deel van de maand augustus verliep wisselvallig met temperaturen die beneden normaal lagen. Pas op 23 augustus werd weer een zomerse dag genoteerd, daarna volgden nog een aantal rustige, fraaie dagen. Gemiddeld over het land viel er 247 mm regen, het langjarige gemiddelde bedraagt 225 mm. In juni viel met 62 mm vrijwel de normale hoeveelheid regen. Juli was met 110 mm tegen 78 mm normaal een zeer natte maand. In augustus viel 75 mm, het langjarig gemiddelde bedraagt voor die maand 78 mm. Door het vaak buiige karakter van de neerslag waren de neerslagsommen grillig verdeeld over het land. Op de droogste plaatsen viel minder dan 150 mm, in Groningen viel lokaal 320 mm. Ronduit onstuimig was het op 6 juni. Die dag veroorzaakte een depressie boven de Noordzee in de kustgebieden windstoten van 90 tot ruim 100 km/uur en bleef het de hele dag regenen. De zomer was vrij zonnig met gemiddeld over het land 635 zonuren tegen 608 uren normaal. De regionale verschillen waren echter groot. Juni was een zonnige maand met 232 zonuren tegen normaal 201. In juli en augustus week het aantal zonuren niet veel af van het normale aantal uren. September was een koele maand. Onder invloed van een hogedrukgebied ging de maand rustig en droog van start. De eerste vijf dagen van de maand liep de temperatuur daarbij in de middag in delen van het land nog op tot boven de 20,0 C. Na de 5e volgde een lang, wisselvallig tijdvak. Daarbij was het op veel dagen koeler dan normaal. Ook tijdens de nachten koelde het soms fors af. Herfst Oktober ging zeer wisselvallig en nat van start. In een brede westelijke stroming werd het weer in onze omgeving bepaald door depressies die van de oceaan naar Scandinavië trokken. De temperatuur was hierbij normaal voor de tijd van het jaar. Vanaf 10 oktober werd een hogedrukgebied boven het Europese continent bepalend voor het weer. Met een zuidelijke stroming werd zeer zachte lucht aangevoerd. Met regelmatig veel zon was het eerder nazomer dan herfst. Van 13 tot en met 16 oktober liep de temperatuur in delen van het land op tot boven de 20,0 C ( warme dag ). Op 20 oktober kwam er een einde aan het fraaie, zeer zachte weer. Tussen lagedrukgebieden ten noorden van ons land en een hogedrukgebied ten zuiden, werd de stroming westelijk en het weer wisselvallig. De temperatuur lag hierbij enkele graden boven de normale waarde voor de tijd van het jaar. Aan het einde van de maand draaide de stroming naar noordwest en stroomde koele lucht uit over ons land. 43

44 Meest opvallend deze maand was het kleine, actieve lagedrukgebied dat op de 5e noord van de Wadden oostwaarts trok. Het laag veroorzaakte in het noorden van ons land korte tijd zeer zware windstoten van 100 tot ca. 115 km/uur. Gemiddeld over het land viel bovendien 11 mm, in een brede strook van Zuid-Holland naar Utrecht mm. Ook tijdens de nacht van 28 op 29 oktober waaide het korte tijd stevig. In het noordoostelijk kustgebied stond enige tijd een storm, kracht 9. De windstoten liepen daar op tot ca km/uur. In het noorden van het land werden de minste zonuren gemeten, lokaal niet meer dan 93 uren. Mede door het wisselvallige weer werd er vanaf 1 oktober nog maar één keer onderzoek gedaan in de Venebuurt, te weten op 18 oktober. Data en vangtijden Het onderzoek geschiedt tijdens de broedvogelperiode (april-augustus) eens per 10 dagen (volgens landelijke CES standaard). In de periode van de trekvogels (augustus-oktober) zo dikwijls als dat praktisch en qua weer haalbaar is. In 2017 heeft het onderzoek als volgt plaatsgevonden. Tabel 1 Ringonderzoek Venebuurt 2017, datum, tijdsduur, totaal vangsten datum= datum onderzoek Venebuurt, totaal=totaal Gevangen vogels Nieuw / terugvangsten;et=eigen aantal gevangen vogels, terug= aantal teruggevangen, reeds geringde (eigen) vogels broedperiode en trek 2017 tijdens onderzoek VT=vreemde Steek proef 1 Type onderzoek Datum Tijdsduur Totaal ET VT Uur minuten 17-apr apr B 3 R 6-mei O 15-mei E 5 26-mei D 6 V 2-jun O 14-jun G 8 E 27-jun L 6-jul S jul jul aug Totaal Broed apr-aug uur en 25 minuten aug T 2 R 14-aug E 15-aug K 4 23-aug V 5 O 26-aug G 3-sep E 7 L 30-sep S 18-okt Totaal Trek aug-okt uur en 20 minuten Totaal uur en 25 minuten Totaal uur en 00 minuten Totaal uur en 35 minuten Totaal uur en 10 minuten Totaal uur en 20 minuten Totaal uur en 20 minuten Totaal uur en 15 minuten Totaal uur en 10 minuten Totaal uur en 05 minuten

45 Totaal uur en 25 minuten Totaal uur en 50 minuten Totaal uur en 30 minuten Totaal uur en 45 minuten Totaal uur en 35 minuten Totaal uur en 5 minuten Totaal uur en 30 minuten Totaal uur en 40 minuten Totaal uur en 50 minuten Totaalvangsten (nieuw geringd) Tabel 2 nieuwe vangsten 2011 t/m 2017 tijdens broed- en trekperiode Soort Baardmannetje Barmsijs Bladkoning Blauwborst Boerenzwaluw Bonte vliegenvanger Boomklever Boomkruiper Boompieper Bosrietzanger Braamsluiper Buidelmees Draaihals Dwerggors Fitis Gekraagde roodstaart Goudhaantje Goudvink Grasmus Graspieper Gr vliegenvanger Groenling Grote bonte specht Heggemus Huismus Kl bonte specht Kleine karekiet Kneu Koekoek 1 1* 1* 3* Koolmees Koperwiek Kramsvogel Kuifmees Matkop Merel Nachtegaal Paapje Pimpelmees Putter Rietgors * Rietzanger

46 Ringmus Roodborst Roodborsttapuit Snor Sperwer Sperwergrasmus Spotvogel Spreeuw Sprinkhaanrietzanger Staartmees Struikrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Vlaamse gaai Vuurgoudhaantje Waterral Waterrietzanger Winterkoning Witte kwikstaart IJsvogel Zanglijster Zwarte mees Zwarte roodstaart Zwartkop Totaal *waaronder ook pull(en) Eigen terugvangsten In het volgende overzicht staan alle (63) individuen welke in 2017 in het gebied werden aangetroffen en die in voorgaande jaren ter plaatse werden geringd. Tabel 3 Eigen terug-vangsten in 2017 van vogels geringd in de voorgaande jaren. VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 BLAUWBORST M 1KJ BLAUWBORST V NA2KJ BLAUWBORST O 1KJ BLAUWBORST M 1KJ BOSRIETZANGER V NA1KJ FITIS M 1KJ FITIS M 1KJ *1 FITIS M NA1KJ *2 FITIS V NA1KJ FITIS M 1KJ FITIS M 1KJ FITIS V 1KJ FITIS M 1KJ GRASMUS M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ *3 KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ

47 VOGELSOORT G LEEFT RING _M _D MV_OP TERUG1 TERUG2 TERUG3 TERUG4 TERUG5 TERUG6 KLEINE KAREKIET M 1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KLEINE KAREKIET V NA1KJ KLEINE KAREKIET M NA1KJ KOOLMEES M 1KJ *4 KOOLMEES V 1KJ MATKOP V NA1KJ MEREL M 2KJ MEREL M 1KJ *5 MEREL M 1KJ MEREL M 1KJ MEREL V 1KJ MEREL V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES O 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ PIMPELMEES V 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS V 1KJ RIETGORS M NA1KJ RIETGORS M 1KJ RIETGORS M VOLGR RIETGORS M VOLGR RIETZANGER V NA1KJ ROODBORST O 1KJ TJIFTJAF V 1KJ TJIFTJAF V VOLGR TJIFTJAF M 1KJ TJIFTJAF M VOLGR TUINFLUITER M NA1KJ WINTERKONING V 1KJ ZANGLIJSTER M 2KJ ZANGLIJSTER M 2KJ ZWARTKOP M 1KJ TERUG7 TERUG8 TERUG9 TERUG10 * * TERUG7 TERUG8 TERUG9 TERUG10 * * * Verklaring codes: G=geslacht (m=man,o=onbekend, v=vrouw), ring_m_d=datum (jaar-maand-dag) waarop de vogel voor het eerst in het gebied werd aangetroffen en geringd, mv_op=datum waarop het geslacht kon worden vastgesteld indien dat op de eerste ringdatum nog niet kond worden bepaald, terug1=datum waarop de vogel voor de eerste keer werd terug gevangen, terug2= tweede keer etc. Deze tabel zegt veel over leeftijd en plaats-trouw van de in het gebied voorkomende vogels. Opmerkelijk is dat sommige broedvogels in bepaalde jaren niet worden aangetroffen en daarna ineens weer opduiken. Wellicht dat ze aan de netten ontsnapten maar wel in het proefgebied present waren maar het zou ook te maken kunnen hebben met lokale verplaatsing (dispersie). Eigenlijk wordt ook in één oogopslag duidelijk dat zangvogels maar een paar jaar oud worden. Slechts één zwartkopje van vijf jaar oud voor de rest allemaal vogels van na Opmerkelijk is ook dat de wat oudere vogels vaak mannetjes zijn. Naast voormelde terug vangsten uit voorafgaande jaren, werden er in totaal nog 185 verschillende vogels ten minste 1 keer terug gevangen die in 2017 voor het eerst werden aangetroffen en werden geringd. Hiertussen natuurlijk ook veel jonge aanwas. Deze cijfers zeggen wat over de pakkans en zwerfgedrag tijdens en na het broedseizoen. 47

48 Terugmeldingen van elders Ondertussen is na achttien jaar onderzoek in de Venebuurt ook een flink aantal terugmeldingen van geringde vogels via de Nederlandse Ringcentrale ingekomen. In 2017 kwamen de volgende 24 terugmeldingen via de Nederlandse Ringcentrale binnen. Tabel 4 Elders gecontroleerde vogels van vogels geringd in de Venebuurt VOGELSOORT G LEEFT RINGDA VINDDA VINDPLAATS LAND OORZAAK AFST BLAUWBORST M 1KJ DONGES AUX MONTO FRA GEVANGEN 0859 KLEINE KAREKIET O 1KJ WILLEBROEK BELG GEVANGEN 0247 KLEINE KAREKIET O 1KJ SANDOUVILLE CHEM FRA GEVANGEN 0560 KLEINE KAREKIET O 1KJ SEVILLA SPA GEVANGEN 1999 KLEINE KAREKIET V NA1KJ MECHELEN BELG GEVANGEN 0248 KLEINE KAREKIET O NA1KJ MECHELEN NED GEVANGEN 0248 KLEINE KAREKIET O 1KJ PEPINGEN BELG GEVANGEN 0285 KLEINE KAREKIET O 1KJ SAINT-CLERS-GIRO FRA GEVANGEN 0991 KLEINE KAREKIET M NA1KJ KAMPEN ZWARTE MR NED GEVANGEN 0048 KLEINE KAREKIET O 1KJ VILLETON AQUITAI FRA GEVANGEN 1052 KLEINE KAREKIET O 1KJ MESSELBROEK BELG GEVANGEN 0239 KLEINE KAREKIET O 1KJ KLUISBERGEN BELG GEVANGEN 0305 KLEINE KAREKIET O 1KJ OORDEREN ANTW BELG GEVANGEN 0226 KLEINE KAREKIET V 1KJ ELBURG VELUWEMR NED GEVANGEN 0067 KOOLMEES V 1KJ LIPPENHUIZEN NED GEVANGEN 0003 RIETGORS V 1KJ GENT M POLOSTR BELG GEVANGEN 0261 RIETZANGER O 1KJ LISSEWEGE BRUGGE BELG GEVANGEN 0275 RIETZANGER O 1KJ SOLRE-SUR-SAMBRE BELG GEVANGEN 0230 RIETZANGER O 1KJ AFFIGEM TERALFEN BELG GEVANGEN 0274 TUINFLUITER O 1KJ TOLBERT NED GEPAKT KAT 0024 VUURGOUDHAANTJE V 1KJ CASTRICUM NED GEVANGEN 0111 ZWARTKOP M 1KJ WORTEGEM-PETEGEM BELG GEVANGEN 0299 ZWARTKOP M 1KJ ST HUIBRECHTS-HE BELG GEVANGEN 0248 ZWARTKOP V 1KJ LEBBEKE BELG GEVANGEN 0261 Zoals gebruikelijk een flink aantal meldingen van vogels op de trek langs België. Naast een aantal karekieten kwamen er het afgelopen jaar ook meerdere meldingen van de rietgors, de rietzanger en de zwartkop uit België. De verste melding kwam uit Spanje (Sevilla) van een kleine karekiet. Opvallende melding is ook die van de jonge blauwborst die een maand na ringdatum, op 19 september 2016 in Frankrijk werd terug gevangen. Op 1 na hebben alle meldingen betrekking op terug vangsten. Alleen een tuinfluiter werd dood gemeld doordat het vogeltje in Tolbert werd gegrepen door een kat. Tabel 5 In de Venebuurt gecontroleerde vogels van vogels elders geringd CENTRALE VOGELSOORT G LEEFT RINGDA RINGPLAATS LAND VINDDA AFST ARNHEM BAARMAN V 1KJ GENEMUIDEN BUITE NED ARNHEM KLEINE KAREKIET O 1KJ EASTERMAR BURGM NED BRUXELLES KLEINE KAREKIET M NA1KJ LEBBEKE BELG BRUXELLES KLEINE KAREKIET M NA1KJ LEBBEKE BELG ARNHEM KOOLMEES V 1KJ SURHUIZUM KOARTW NED ARNHEM TJIFTJAF V 1KJ OUDERKERK GOUDER NED HELGOLAND TUINFLUITER O 1KJ HAMBURG OCHS NOR DUI Een zevental meldingen van elders geringde vogels welke in de Venebuurt werden terug gevangen. Een juveniele baardman op zwerftocht van Genemuiden en een koolmeesje op doorreis van Surhuizum. De kleine karekiet met Belgische ring werd tweemaal gecontroleerd, te weten op 2 en 14 juni De kleine karekiet uit Eastermar is na 11 dagen, 16 kilometer verder op pad dat uiteindelijk doorloopt tot aan tropisch Afrika als alles naar wens verloopt.. 48

49 Broedvogels 2017 Broedparen Voorlopig uitgangspunt bij de berekening van broedvogels is het aantal terug-vangsten van mannetjes tijdens het CES onderzoek. Wanneer een mannetje vaker dan 1 keer in de netten terecht komt, wordt aangenomen dat het een lokale broedvogel betreft. Voor de berekening van de reproductie wordt vervolgens het aantal gevangen jonge vogels gedeeld door het aantal broedparen. Alleen wanneer er jaarlijks volgens de standaard (CES)opzet wordt gewerkt in een constant gebleven biotoop, kunnen de uitkomsten per jaar (trendmatig en indicatief) worden vergeleken. Tabel 6. Aantallen broedvogels proefgebied Venebuurt (20)17 (ter vergelijk (20)11-16) Vogelsoort broedpaar Vogelsoort broedpaar jaar jaar Barmsijs Merel Blauwborst Pimpelmees Bosrietzanger Putter Braamsluiper Rietgors Fitis Rietzanger Grasmus Sprinkhaanrz Graspieper Tjiftjaf Gr. b. specht Tuinfluiter Heggemus Vink Kl. karekiet Winterkoning Koolmees Zanglijster Matkop Zwartkop De blauwborst is met één paar weer teruggekeerd in het schema als broedvogel. De gemeten afname van de kleine karekiet is omgebogen naar een forse toename waarschijnlijk dankzij de prima rietkwaliteit en het meer contante waterpeil gedurende het broedseizoen. De fitis lijkt zich wat te stabiliseren als broedvogel van de Venebuurt. Bosrietzangers zijn duidelijk in aantal geslonken. De merel profiteert duidelijk van het doorontwikkelde meidoornbos. Deelclusters Ingaande 2011 is er sprake van een vaste netclustering in deelgebieden. Deze clustering dient meerdere belangen. Door bij elke (terug) gevangen vogel te noteren uit welk cluster die afkomstig is, kan een beeld worden verkregen van lokale dispersie. Niet alleen van jaar op jaar maar ook beweging van broedvogels tijdens de broedperiode. Daarnaast ontstaat er een beeld van voorkomen van bepaalde vogelsoorten in bepaalde deelhabitats. Bij geconstateerde fluctuatie van doelsoorten kan een betere analyse worden gemaakt van (vermoedelijke) oorzaken. In tabel 5 staan de vangsten over 2017 per cluster aangegeven. In opvolgende jaren zal nagegaan worden in hoeverre de vogels in dezelfde clusters worden aangetroffen en hoe groot de actie radius is van soorten die vaker worden terug gevangen. 49

50 Tabel 7 vangsten per deelgebied-inclusief terugvangsten (CES-2017) Soort Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl totaal FIGUUR CLUSTERING Blauwborst Boerenzwaluw Boomklever Boomkruiper 1 1 Bosrietzanger Braamsluiper 3 3 Fitis Gekr.roodstaart 1 1 Goudvink 1 1 Grasmus Graspieper 1 1 Gr.vliegenvanger 1 1 Gr. bonte secht Heggemus 1 1 Kl. bonte specht 1 1 Kleine karekiet Koekoek 1 1 Koolmees Kuifmees Matkop Merel Paapje 1 1 Pimpelmees Putter Rietgors Rietzanger Ringmus 2 2 Roodborst 1 1 Snor Spotvogel 1 1 Spreeuw 1 1 Sprinkhaanrietzanger Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Winterkoning Zanglijster 2 2 Zwartkop Totaal Soorten De netten in cluster 3, 4 en 7 staan opgesteld in het rietveldje. Totaal werden daar 126 vogels nieuw gevangen. Dat is met 18 procent van de totaalvangsten wederom hoger dan voorgaande jaren toen er in die netten nog geen 14 respectievelijk 11 procent van het totaal aantal vogels werd gevangen. Wellicht dat de toename te maken heeft met de betere rietkwaliteit als gevolg van een hoger en vooral ook constanter waterpeil. Opnieuw bevestigen de totalen, zowel qua soorten als de absolute uitkomst, dat cluster 6 met de meidoornvegetatie veel (broed)vogels herbergt. Vooral de fitis maar zeker ook mezen worden er relatief veel gevangen. Opvallend is verder het relatief hoge aantal kleine karekieten in net 8 dat staat geplaatst op de scheiding van een wilgenbos en het riet in het meest zuidelijk deel van het gebied. In cluster 2 (wilgen/riet in noordelijk deel) en cluster 6 (meidoorn) is de grootste verscheidenheid aan soorten. Cluster 6 scoort in absolute zin het hoogst, zeker ook op basis van het aantal meters net dat in cluster 2, 42 meter bedraagt en in cluster 6, slechts 24 meter. 50

51 Reproductie Aan de hand van aantallen gevangen adulte vogels in relatie tot in het gebied aangetroffen jonge vogels kan een (trendmatige) schatting worden gemaakt van het broedsucces bij (algemeen in het gebied voorkomende) vogelsoorten. Zeker indien deze gegevens van de ruim 40 projecten in den lande worden gecumuleerd zal er een betrouwbaar beeld ontstaan van de broedresultaten op landelijke schaal. In het gekozen proefvlak de Venebuurt lijkt een voor dit doel representatieve bezetting van broedvogels te zijn van de blauwborst, bosrietzanger, fitis, kleine karekiet en rietgors. Van deze vogelsoorten kan in het kader van dit verslag op grond van de ringvangsten een inschatting worden gemaakt van de behaalde broedresultaten in het gebied. In de navolgende tabel zijn de gegevens van 2017 verwerkt. Onder de kolom broedpaar staat het aantal broedparen volgens tabel 6 gemeld en onder de kolom 1kj het aantal (nieuw) gevangen jonge vogels tijdens de broedvogel (CES) periode april augustus. Tabel 8. Reproductie broedvogels Venebuurt Soort Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Broedp 1kj Blauwborst Bosrietzanger Fitis Grasmus Kl karekiet Rietgors Rietzanger Sprinkhaanza Tjiftjaf Tuinfluiter Winterkoning Zwartkop Deze tabel maakt in één oogopslag duidelijk dat absolute aantallen op deze schaal een weinig betrouwbaar beeld geven. De hoge aantallen jonge karekieten en rietzangers zijn vrijwel zeker het resultaat van een beter waterpeilbeheer tijdens de broedcyclus. Het aandeel jonge rietzangers is naar alle waarschijnlijkheid hoog vanwege de betere rietkwaliteit waardoor er voor de jonge vogels, die al vroeg in de zomer rondvliegen, rietluis voorradig was. Ook in de Venebuurt is de reproductie van de Fitis minder dan gemiddeld in de voorafgaande jaren alhoewel 2014 nog altijd de laagste score liet zien. Zwartkop, een toenemend aantal broedvogels in de Venebuurt (waarschijnlijk dankzij de meidoornvegetatie) 51

52 Specifiek onderzoek Rietzanger Venebuurt (door Wender Bil) Aanleiding In een fameus onderzoek naar het broedgedrag van rietzangers constateerden Poolse onderzoekers dat het gros van de rietzangermannen jaarlijks van territoriumlocatie wisselt. Deze verplaatsingen hielden verband met de territoriumkwaliteit, waarbij vogels in opeenvolgende jaren steeds betere plekken annexeerden. Sleutelfactor bleek hierbij de aankomstdatum: hoe vroeger je als rietzanger in het voorjaar aankomt, hoe minder concurrentie van soortgenoten die nog moeten arriveren. Dit maakt dat vroege rietzangers in staat zijn om de kwalitatief betere plekken binnen het broedgebied te bezetten. Dit in combinatie met een vervroeging in aankomst met vorderende leeftijd, resulteert binnen het Poolse onderzoek tot individuele verplaatsingen van honderden meters tussen opvolgende jaren. Deze bevindingen zijn problematisch voor de interpretatie van CES-vangsten van rietzangers. De jaarlijkse terugvangstkans (als resultaat van immigratie, emigratie en de gemiddelde leeftijd) zal hiermee namelijk voor een groot deel van de landschappelijke setting van het CES-gebied afhangen. Deze theoretische vaststelling geeft de noodzaak voor het nader bekijken van de invloed van landschappelijke context op onze CES-statistieken aan. Dit was dan ook de aanleiding om in 2017 te starten met een onderzoek naar de mannelijke rietzangerpopulatie in de Venebuurt. Doelstelling van dit onderzoek is het vaststellen van de broedstrategie met betrekking tot verplaatsingen, en daarmee het bepalen van de invloed op de waarnemingskans binnen het CES-project. Werkwijze Het onderzoeksgebied De Venebuurt is in de periode 21 april- 1 augustus minstens wekelijks geïnventariseerd met bijzondere aandacht voor territoriale mannetjes. Nieuwe (nog niet tijdens CES geringde) mannen werden separaat met gerichte vangacties voorzien van kleurringetjes. Op deze manier kon van elk in het gebied aanwezig mannetje de territoriumkeuze(s) worden vastgesteld. Uitkomsten De uitkomsten van het gerichte onderzoek leveren een buitengewoon complex beeld op. Een eerste analyse en uiteenzetting van de resultaten is evenwel dermate interessant dat ze van toegevoegde waarde zijn voor de vakliteratuur (jan 2018). Of dat heel binnenkort al gaat gebeuren, zal mede afhangen van de optie om er mogelijk nog een tweede jaar aan te koppelen. Dat laatste staat allerminst ter discussie als het gaat om de wetenschappelijke meerwaarde maar zo veel anders als het gaat om de praktische mogelijkheden. 52

53 Trekvogels In de maand augustus en september trekken tijdens de nachtelijke uren de meeste insectenetende vogels door. Met behulp van geluid worden vogels naar beneden gelokt. Daarmee wordt een beeld verkregen van wat er in deze periode langstrekt en dus niet direct van welke vogels daadwerkelijk de Venebuurt als pleisterplaats kiezen. Tijdens de maand oktober vindt de najaarstrek vooral overdag plaats. Dan trekken voornamelijk zaad en bes-etende vogels langs. Dan ook worden de lokgeluiden vrijwel uitsluitend in de ochtenduren ten gehore gebracht. Er werden in de periode 7 augustus tot en met 18 oktober, tijdens acht bezoeken in totaal 830 vogels nieuw geringd in De Venebuurt. Zeldzame vogelsoorten waren de Waterrietzanger (op 7 en 14 augustus). Dit jaar werd de Venebuurt in het najaar minder bezocht dan in voorafgaande jaren. Slotwoord De medewerkers van Menork - voornamelijk in de persoon van Wender maar af en toe ook Appie en ook Sander en Michiel waren tijdens één of meer ringsessies van de partij. Wiemer zorgde er weer voor dat alles technisch naar wens is verlopen: een niet mis te verstane klus! Tot slot ook dank aan Staatsbosbeheer in de personen van Alexander Rozema en Emiel Beijk die ons weer alle ruimte boden om deze bijzondere plek te bezoeken en gericht te onderhouden. LIPPENHUIZEN, 8 januari 2018 Venebuurt, 4 januari Helemaal ondergelopen als gevolg van waterberging Wetterskip (begin december 2017). 53