Mogelijke innovaties tot energiebesparing in de Vlaamse glastuinbouw Evert Eriksson 23 oktober, PCS Destelbergen Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem
Overzicht 1. Situatie glastuinbouw Vlaanderen 2. Semi gesloten telen 3. Warmtepompen 4. Geothermie 5. Toepassingen 6. Praktijkvoorbeelden Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem
1. Situatie glastuinbouw Vlaanderen Areaal glastuinbouw Vlaanderen (ha) Vruchtgroenten Sla Sierteelt Aardbeien Totaal 1.600 1.400 1.200 1.000 ha 800 600 400 200 2007 2008 2009 2010 2011
1. Situatie glastuinbouw Vlaanderen 2,50 Gemiddelde bedrijfsoppervlakte (ha) Vruchtgroenten Sla Sierteelt Aardbeien Gemiddeld 2,00 1,50 ha 1,00 0,50 2007 2008 2009 2010 2011
1. Situatie glastuinbouw Vlaanderen Enquete Vlaamse overheid bij 971 glastuinbouwbedrijven (2006)
1. Situatie glastuinbouw Vlaanderen Gegevens energieverbruik (LARA 2010)
1. Situatie glastuinbouw Vlaanderen Evolutie WKK in glastuinbouw (MWe) WKK MWe 350 300 320 341 263 250 MWe 200 150 100 50 0 205 106 74 73 53 7 13 1990 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem
1. Semi-gesloten telen (Semi )gesloten telen, geconditioneerd telen of Het nieuwe telen in Nederland Technieken Isolatie en scherming Warmte en CO2 in de serre houden Luchtbeweging en ontvochtiging Mengen van buitenlucht met warmterecuperatie Combinatie warmtepomp, KWO en BEO Voordeel Energiebesparing van 10% tot 70 % Productieverhoging: 5 % 20 % Nadelen Complexe sturing Investering Hoger elektriciteitsverbruik
2. Warmtepompen Bron Serre Water Lucht Bodem Warmtepomp COP 1,4-5 Afgifte Buffer Buisrail LBK 0 C 15 C 30 C 60 C Gas Elektriciteit Randvoorwaarden Dimensionering systeem Lage temperatuur Groter verwarmingsoppervlak Voordeel Primaire energiebesparing 25% 40 % Koude benutten koelen en ontvochtigen CO2 benutten (aardgas) Nadeel Niet overal toepasbaar
2. Warmtepompen Bron Afgifte
2. Warmtepompen Rendement warmtepomp COP (Coefficient Of Performance) Theoretisch rendement bij bron van 0 C en afgifte van 35 C GUE (Gas Utilization Efficiency) Rendement van gaswarmtepompen berekend t.o.v. COW van aardgas SEER (koeling) en SCOP (verwarming) Berekend rendement voor koeling en verwarming over heel jaar SPF (Seasonal Performance Factor) Reeël rendement van systeem gemeten over het hele jaar PER (Primary Energy Ratio) Energetische prestaties van het systeem t.o.v. primaire energieinput Verschillende systemen met elkaar vergelijken
3. Geothermie Diepe Geothermie Rechstreekse warmte van 50 C tot 95 C 1,5 km tot 3,5 km diep 3 C per 100 m Voordeel Lage verwamingsprijs Lange levensduur Onafhankelijk van energieprijs Nadeel Hoge investeringskost 2 miljoen tot Niet overal mogelijk
3. Geothermie KWO of ATES Voordeel Warmte en koude opslag Hogere COP warmepomp Ontvochtigen en koelen Energiebesparing Nadeel Investering Niet overal mogelijk BEO of BTES Voordeel Warmte of koude opslag Hogere COP warmepomp Energiebesparing (bijna) overal mogelijk Nadeel Investering (3000 per boorgat van 100 m)
3. Geothermie Potentieel KWO vlaanderen Kaart (Vito, H.Hoes)
3. Geothermie Kaart (Vito, H.Hoes)
5. Toepassingen Semi-gesloten telen Grote en kleine serres (met WKK of warmtepomp) Nieuwbouw en bestaande serres (dimensionering en scherming) Eerder grote energievraag Warmtepompen Grote en kleine serres (Groot beter WKK?) Nieuwbouw en bestaande serres (mits goede dimensionering en scherming) Grote of lage energievraag (vruchtgroenten of bladgewassen) Diepe Geothermie (Nieuwe) grote serre Grote energievraag (vruchtgroenten) KWO en BEO Grote en kleine serres (met warmtepomp) Eerder nieuwbouw Eerder grote energievraag
6. Praktijkvoorbeelden Diepe geothermie Tiental bedrijven in Nederland Totaal meer dan 100 ha Semi gesloten telen met warmtepompen en BEO PCG, Kruishoutem Geconditioneerd telen Tomatenteler Pijl LV, Melsele PCH, Meerle PSKW, Sint Katelijne Waver Warmtepomp met KWO Aardbeienteler Guy Herijgers, Wuustwezel Amaryllisteler Romberama, Loenhout
Met dank aan Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem