WORLD CUP FOR SOLAR POWERED BOATS DONG ENERGY SOLAR CHALLENGE

WORLD CUP FOR SOLAR POWERED BOATS DONG ENERGY SOLAR CHALLENGE informatiemap 2014

Inhoud Introductie 3 Nieuwe elementen 2014 4 De wedstrijd 5 Prijzen 6 De nieuwe route 7 Deelnemers 2014 8 Praktische informatie 11 Facts & Figures 12 Wie is wie 13 Sponsoren en ondersteunende partijen 14

Introductie DONG Energy Solar Challenge organiseert van 28 juni t/m 5 juli 2014 voor de vijfde keer s werelds grootste race met zonneboten. De route wijkt voor het eerst in de geschiedenis af van de route langs de Friese elf steden. De race start in Blauwestad en voert langs Groningen, Drachten, Sneek en Harlingen en finisht in Leeuwarden. Deelname aan de DONG Energy Solar Challenge staat open voor teams van hogescholen, universiteiten en gespecialiseerde bedrijven uit Europa en ver daarbuiten. De DSC is een internationaal evenement met deelnemers uit China, Indonesië, Brazilië, USA, Turkije, Duitsland, Finland, België, Polen en Nederland. In totaal doen in 2014 veertig teams mee. De deelnemers moeten het traject in zes dagen afleggen in zelf ontwikkelde boten, die slechts worden voortgedreven door zonne-energie. Onderweg overnachten de teams langs de route op speciaal ingerichte campings. Voor de organisatie is dat een logistieke krachttoer. De totale challenge-karavaan bestaat uit bijna 400 mensen. De deelnemers strijden tegen elkaar in vier verschillende klasses, de Challengeklasses (A en B) voor één- en twee persoonsboten, de Topklasse en de nieuwe V20-klasse. De A en B klassen maken gebruik van de zonnepanelen van The Sun Factory, één van de hoofdsponsoren van de DONG Energy Solar Challenge. In de Topklasse is het ontwerp en het gebruik van zonnepanelen vrij. Wel wordt sinds 2010 een maximum gesteld van 1750 Wp. De boten in de V20-klasse zijn speciaal ontworpen door jachtontwerpbedrijf Vripack. In deze klasse is het de uitdaging om zich toch te onderscheiden op tactiek, want het ontwerp van alle boten is hetzelfde. De teams die zich voor de DONG Energy Solar Challenge inschrijven, zijn niet meteen zeker van deelname. De boten worden tijdens de bouw meerdere malen beoordeeld door onze Technische Commissie. De prestaties van de teams in de zes fases van het bouwproces kunnen op de voet worden gevolgd via www.dongenergysolarchallenge.nl. De Technische Commissie bestaat uit onder andere deskundigen van de Technische Universiteit Delft, onder voorzitterschap van Joris Melkert. Als een team het bouwproces met goed gevolg doorloopt, mag zaterdag 28 juni 2014 gestart worden in de proloog. Daar moeten de deelnemers laten zien dat hun boot een minimale snelheid van 8 kilometer per uur kan halen. In de Topklasse moeten de deelnemers een snelheid van 12 km per uur kunnen halen. Pas dan is een startticket verdiend en kan de race met de zon beginnen. In deze map vindt u de volgende informatie: Nieuwe elementen 2014 De wedstrijd Prijzen De nieuwe route Deelnemers 2014 Praktische informatie Facts & Figures Wie is wie? Sponsoren en ondersteunende partijen Door het grote succes van de vorige vier edities van de DONG Energy Solar Challenge heeft het evenement de ondertitel World Cup for Powered Solar Boats gekregen. De DONG Energy Solar Challenge/World Cup for Powered Solar Boats is de grootste zonnebootrace in de wereld. In Nederland is het één van de grootste duurzaamheidsevenementen. 3

Nieuwe elementen Young Solar Young Solar is een evenement speciaal voor jongeren van het voortgezet onderwijs in Nederland. Het richt zich op innovatie, duurzaamheid en techniek. Met Young Solar kunnen de jongeren meeliften op de kennis en kunde die al bij de deelnemers aan de echte race aanwezig is. V20 Deze eenheidsklasse is nieuw in de DONG Energy Solar Challenge 2014. De V20 boten in deze klasse zijn speciaal ontworpen door jachtontwerpbedrijf Vripack. Het is een uitdaging voor de deelnemers om zich in deze klasse te onderscheiden, want elke boot is qua ontwerp hetzelfde. Massastart Een spectaculair nieuw item in de editie van 2014. De deelnemers starten vanaf de wal waar ze zo snel mogelijk naar de bestuurder van de boot moeten rennen. Zodra ze daar zijn, mag deze vertrekken om vervolgens twee rondjes van vijf kilometer te varen. Sprintklassement Nieuw klassement dit jaar is ook het sprintklassement. Op drie plaatsen zijn spectaculaire sprints te zien van de zonneboten; in Blauwestad (28 juni), Sneek (2 juli) en Harlingen (4 juli). Aansluitend op de proloog zijn in Blauwestad de sprintwedstrijden, waar elke minuut een zonneboot de afstand van 150 meter op vol vermogen zal varen. De snelste boot per klasse wordt na afloop gehuldigd. In Sneek sprinten zowel de deelnemers van de DONG Energy Solar Challenge als de Young Solar teams. De sprint in Harlingen vindt plaats tijdens The Tall Ships Races. Solar Beach Solar Beach is het meereizende culturele strand tijdens de DONG Energy Solar Challenge in Blauwestad, Sneek en Leeuwarden. Het strand is compleet met hangmatten, bar, zand, surfdudes, water, cocktails en goed strandvoedsel. Op het strand is een podium voor muziek en comedy en er is ruimte voor experimentele digitale kunst en film. Samenwerking Tall Ship Races De DONG Energy Solar Challenge finisht op donderdag 3 juli in Harlingen tijdens de Tall Ship Races. Vanwege de Tall Ship Races blijft de zonnebootrace een dag langer in de havenstad en zijn er op vrijdag 4 juli sprintwedstrijden en een criterium door de binnenstad van Harlingen. 4

De wedstrijd De DONG Energy Solar Challenge is de grootste zonnebootrace ter wereld. In 2014 wordt de race voor de vijfde keer gehouden. Hogescholen, universiteiten en innovatieve duurzame bedrijven uit binnen- en buitenland kunnen meedoen aan de race. De deelnemers moeten de route van Blauwestad via Groningen, Drachten, Sneek en Harlingen naar de finish in Leeuwarden in zes dagen tijd afleggen. Per dag wordt gemiddeld veertig kilometer gevaren in zelf ontwikkelde boten, die varen op zonne-energie. Voor deze vijfde editie hebben zich 41 teams ingeschreven. In 2012 verschenen veertig teams aan de start, in 2010 waren dit 42 deelnemers, in 2008 39 zonneboten en bij de eerste keer in 2006 waren dat er 27. Bij de DONG Energy Solar Challenge draait alles om het promoten van duurzame technologische energie. Hieronder volgt een korte samenvatting van het wedstrijdreglement. Het volledige reglement staat op www.dongenergysolarchallenge.nl. De race staat open voor vier categorieën vaartuigen: Vaartuigen met één opvarende (Challenge A) Vaartuigen met twee opvarenden (Challenge B) Topklasse V20-standaardklasse Een zonneboot ontwerpen is een complexe uitdaging voor de deelnemers. De boot moet hydrodynamisch goed zijn zodat de boot weinig weerstand ondervindt en het ontwerp moet constructief veilig zijn uitgevoerd. En hij moet elektrisch goed zijn gemaakt, want elektriciteit en water zijn geen vrienden van elkaar. Die combinatie maakt het lastig. Voor 2014 is de organisatie benieuwd naar de ontwerpen. In 2010 werd voor het eerst door een aantal teams gebruik gemaakt van de zogenaamde draagvleugels en in 2012 breidde dit zich verder uit. Alle ingeschreven teams zijn verplicht om voorafgaand aan de race het vaartuig te laten inspecteren. Vaartuigen worden onder andere gecontroleerd op het elektrisch systeem en veiligheid. Wubbo Ockels, oud-astronaut en hoogleraar aan de TU Delft, was als ambassadeur nauw betrokken bij de DONG Energy Solar Challenge. Onze ambassadeur Wubbo Ockels is op zondag 18 mei 2014 overleden. De race zal hij in onze gedachten met ons mee varen. Andere ambassadeurs die zich aan het evenement verbonden hebben, zijn onder andere Tim Dewhurst uit Amerika, Mohammed Al Ta ani uit Jordanië, oud-minister Maria van der Hoeven en Alexander Rinnooy Kan van de Universiteit van Amsterdam. 5

Prijzen Ook dit jaar zijn bij de DONG Energy Solar Challenge verschillende prijzen te winnen. Allereerst is er de Innovation Award, voor het team waarbij innovatie de grootste rol speelt. De Innovation Award wordt dit jaar gesponsord door Strukton. Voor de mooiste zonneboot is er de Design Award. Ook is er de Fair Play Prize, voor de deelnemers die het beste teamwork laten zien. Het team dat het meeste pech heeft tijdens de race krijgt de Bad Luck Prize. De Encouragement Award wordt gesponsord door Waterschap Noorderzijlvest. Deze prijs wordt uitgereikt aan het team dat een aanmoediging verdient. Dit kan om allerlei redenen zijn, zoals een steuntje in de rug na veel pech. Als laatste is er de Vripack Speed Battle Award. Een prijs voor het team dat over alle klassen de massastart en 10 kilometer afstand in Sneek het snelst aflegt op woensdag 2 juli. 6

De nieuwe route Etappes Zondag 29 juni Blauwestad Groningen Maandag 30 juni Groningen Zoutkamp Drachten Dinsdag 1 juli Drachten Sneek Woensdag 2 juli Sneek: sprint, massastart, Young Solar Donderdag 3 juli Sneek Harlingen Vrijdag 4 juli Harlingen: sprint en endurance De race start in 2014 buiten Friesland. De route wijkt daardoor voor het eerst in de geschiedenis van de zonnebootrace af van de traditionele route langs de Friese elf steden. Kwalificatie Proloog Zaterdag 28 juni staat de proloog op het programma. De ingeschreven boten van de klassen Challenge A en Challenge B moeten laten zien dat er over een afstand van 10 kilometer een minimale snelheid van 8 kilometer per uur kan worden gehaald. De boten uit de Topklasse dienen 12 kilometer per uur te kunnen halen. Bij Blauwestad worden na de proloog, de sprintwedstrijden gehouden. De uitslag telt niet mee voor het eindresultaat maar bepaalt voor de echte wedstrijd de startvolgorde van de zonneboten. Zaterdag 5 juli Harlingen - Leeuwarden 7

8 Deelnemers 2014

Challenge A (1 opvarende) Num. Teamnaam Naam instelling/school Gevestigd A01 Solar Team Antwerp Maritime Hogere Zeevaartschool Antwerpen Antwerpen, België Academy A02 SolarTeam Lindenborg RSG De Borgen / Lindenborg Leek, Nederland A03 Ús Boat Friesland College Friesland College Technolyceum Leeuwarden, Nederland A04 HAN Solar Team Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Arnhem, Nederland A06 Stenden Solarteam Stenden Hogeschool Emmen Emmen, Nederland A07 Whisperpower Racing WhisperPower BV Drachten, Nederland A08 Solarteam Friese Poort Sneek ROC Friese Poort Sneek Sneek, Nederland A09 Marine Solar Boat Team ITS Campus Keputih, Sukolilo, Surabaya, Indonesië Surabaya, East Java A10 China Dragon Liyang Specialized Secondary School Liyang, China A11 YTU Solar Boat Team Yildiz Technical University Istanbul, Turkije A12 Equipe Solar Brasil Federal University of Rio de Janeiro Rio de Janeiro, Brazilië A13 Uantwerp Solar Boat Team Universiteit van Antwerpen Antwerpen, België A14 Avans Solar Mariteam Avans Hogeschool Breda, Nederland A15 Solarteam Skipper ROC Friese Poort Leeuwarden Leeuwarden, Nederland A16 Dutch Solar Boat Team Stichting Dutch Solar Boat Leeuwarden, Nederland A18 VHL Nordwin zonnebootteam Hogeschool VHL Leeuwarden, Nederland A19 NHL Solarboat Racing NHL Sol arboat Racing Leeuwarden, Nederland A20 Sinnergy Solar ROC Friese Poort Drachten, Nederland A21 ZSC Solar Boat Team Zeldenrust Steelantcollege Terneuzen, Nederland A22 Scigrip Solar Boat Team Cree Yacht Gdynia, Polen A23 Team Sunrise Team Sunrise Terneuzen, Nederland A24 University of Bahrain University of Bahrain Isa Town, Bahrain Challenge B (2 opvarenden) Num. Teamnaam Naam instelling/school Gevestigd B41 Solarboot Team Emden Hochschule Emden Leer Emden, Duitsland B42 Marne Solar Team Marne College Bolsward, Nederland B43 Midnight Sun MAMK Mikkeli University of Applied Sciences Mikkeli, Finland B44 Solarteam ROCvA ROC van Amsterdam Amsterdam, Nederland B45 HvA Solarteam Hogeschool van Amsterdam Amsterdam, Nederland B46 GUT SOLAR Gdansk University of Technology Gdansk, Polen 9

Topklasse Num. Teamnaam Naam instelling/school Gevestigd T61 Carnegie Mellon Solar Racing Carnegie Mellon University San Diego, Amerika T62 Solarteam Windesheim Windesheim Zwolle, Nederland T63 Private Energy Solar Stichting Furia One Leeuwarden, Nederland Boat Team T64 Midnight Sun KYAMK KYAMK University of Applied Sciences Kotka, Finland T65 TU Delft Solar Boat Team TU Delft Delft, Nederland T66 Team Gowrings Energy Gowrings Continental B.V. Maasdam, Nederland T67 Het Zonneteam Liandon Liander N.V. Arnhem, Nederland T68 SDOG Racing Team Stichting Duurzame Groningen, Nederland Ontwikkeling Groningen V20-klasse Num. Teamnaam Naam instelling/school Gevestigd V81 Koninklijke Marine Solar Team Koninklijke Marine Den Helder, Nederland Technische Opleidingen V83 Achterhoek Graafschap College Doetinchem, Nederland V84 DC Solar Team Drenthe College Emmen, Nederland 10

Praktische info Zaterdag 28 juni Blauwestad Sprintwedstrijden: Havenkwartier Blauwestad Redersplein 6 Blauwestad Zondag 29 juni Etappe 1: Blauwestad- Groningen Start: Havenkwartier Blauwestad Redersplein 6 Blauwestad 1e finish/herstart: Groninger Motorboot Club Eemshaven Nz 70 Groningen 2e finish: Roeivereniging De Hunze Praediniussingel 32 Groningen Camping Pasveer Korte Veemarktstraat Pasfeardyk 6 8601 EV Sneek 8631 SK Loënga Woensdag 2 juli Etappe 4: Dagprogramma Sneek Massastart alle klassen: 2 ronden Waterpoort - Kolk - De Geeuw Slalom Young Solar en sprint: Westersingel Sneek Parkeren Finish: Q-park Westerhaven Westerhaven 17 9718 AC Groningen Maandag 30 juni Etappe 2: Groningen- Electra-Zoutkamp Start: Roeivereniging De Hunze Praediniussingel 32 Groningen 1e finish/herstart: Electra (voor openstaand sluis) 2e finish: Zoutkamp, bij haven Strandweg 17 Zoutkamp Avondetappe naar Drachten Start: De Leyen/Campus De Leyen Bildreed 3 Rottevalle Finish: Slingepark Drachten Dinsdag 1 juli Etappe 3: Drachten-Sneek Start: De Leyen/ Campus De Leyen 1e finish/herstart: Kruiswater (voor Pr. Margrietkanaal) 2e finish: Sneek, Waterpoort Waterpoortsgracht Sneek Parkeren finish Campus Sneek Parkeerplaats Veemarktplein Donderdag 3 juli Etappe 5: Sneek-Harlingen Start: Sneek- Waterpoort Waterpoortsgracht Sneek 1e finish/herstart: Camping Zeehoeve Campus Harlingen Westerzeedijk 45 Harlingen Camping De Zeehoeve 2e finish: Harlingen, Davidsdokje Westerzeedijk 45 Simon Vestdijksingel Harlingen 8862 PK Harlingen Parkeren is een drama tijdens Tall Ship Races! Goede afstemming noodzakelijk Vrijdag 4 juli Dagprogramma Harlingen Endurance Start bij Singelbrug, Noordoostersingel, Noordergracht, Van Harinxmakanaal, Verbindingsknaal, Franekertrekvaart, Noordoostersingel Tjerk Hiddesluis Sprint: Willemshaven Zaterdag 5 juli Etappe 6: Harlingen-Leeuwarden Start: Singelbrug 1e finish/herstart: Harlingervaart WTC Heliconweg 52 Leeuwarden 2e finish: Prinsentuin, Groeneweg Leeuwarden 11

Facts & Figures Achtergrond Van een enkel idee in 2004 tot een internationaal bekende World Cup for Solar Powered Boats in 2014. Dat is in één zin de geschiedenis en de ontwikkeling van de DONG Energy Solar Challenge. Dit is alweer de vijfde editie. Door de jaren heen zijn veel innovatieve ontwikkelingen te zien. Wat in Australië met de World Solar Challenge op de weg kan, kan in Friesland ook op het water. Dat moet medewerker Energiebeleid Bouwe de Boer van de provincie Fryslân/gemeente Leeuwarden gedacht hebben toen hij in 2004 de eerste ideeën bedacht voor een Friese zonnebootrace. Samen met professor Wubbo Ockels van de TU Delft en Andries van Weperen van organisatiebureau Noordplan dacht hij die ideeën verder uit en werd het opgeschaald tot een volwaardige Elfstedentocht. Twee jaar later was het zover: de eerste editie van de Frisian Nuon Solar Challenge. Van de 24 startende deelnemers finishten vier teams binnen 24 uur vaartijd. Grote stappen zijn sindsdien gemaakt. In 2008 bij de tweede editie van de zonnebootrace, verschenen 39 boten aan de start. Maar liefst 24 teams slaagden er toen in om binnen 24 uur te finishen. In 2010 werd een nieuwe hoofdsponsor aangetrokken en veranderde de naam in de DONG Energy Solar Challenge. Waar in 2006 de snelste zonneboot nog bijna 17 uren deed over de ruim 220 kilometer, werd deze afstand in 2010 in minder dan 11,5 uren afgelegd en in 2012 daalde dit verder naar 10 uren en 40 minuten. Ook dit jaar staan de ontwikkelingen niet stil en is de verwachting dat er door nog meer boten, nog sneller gevaren gaat worden. Winnaars 2012 Topklasse Gowrings Continental BV, Maasdam 10:40 uren Challenge A Solarteam ROC Friese Poort, Sneek 14:44 uren Challenge B Solarteam HVA, Amsterdam 16:26 uren 2010 Topklasse Private Energy Solar Boat Team, Leeuwarden 11:26 uren Challenge A Team Sunrise, Terneuzen 16:06 uren Challenge B Energa Solar II, Gdansk, Polen 19:25 uren 2008 Topklasse Delta Lloyd Solar Boat Team, Delft 12:05 uren Challenge A Hanze Solar Team, Groningen 17:39 uren Challenge B BOB Solar Team, Joure 22:30 uren 2006 Topklasse TU Delft Solar Boat Team, Delft 16:50 uren Challenge A Solar Team, Rijkswijk 19:57 uren Challenge B Final Six Racing Team, Zwolle 21:42 uren 12

Wie is wie Wedstrijdorganisatie Projectdirecteur: Albert Bosscha Hoofd Wedstrijdorganisatie: Natasja Kesteloo Hoofd Technische Commissie: Joris Melkert Hoofd Jury: Jos Spijkerman Hoofd Uitslagen: Nita de Jong Hoofd Communicatie: Christel Pieper Bestuur Fedde Pronk (voorzitter) Henk de Jager Karen de Jong Jan Hoekstra Andre Feddema Fokke Martini Rommie van der Heide (secretariaat) Adviseurs Bouwe de Boer, adviseur Andries van Weperen, adviseur Siem Jansen, adviseur Ambassadeurs Wubbo Ockels Wubbo Ockels is op zondag 18 mei 2014 overleden. De race zal hij in onze gedachten met ons mee varen. Tim Dewhurst uit Amerika Mohammed Al Ta ani uit Jordanië Alexander Rinnooy Kan van SER Maria van der Hoeven, voormalig minister EZ 13

Sponsoren en ondersteunende partijen De volgende organisaties steunen de DONG Energy Solar Challenge 2014. Hoofdsponsoren Etappesponsoren Sponsoren 14

Prijzen Innovation Award Encouragement Award Suppliers De snijtekens geven de MINIMALE WITRUIMTE OM HET LOGO aan; hier binnen mag niets staan PMS CYAAN Mediapartners 15

DONG ENERGY SOLAR CHALLENGE 28 JUNI T/M 5 JULI 2014 WORLD CUP FOR SOLAR POWERED BOATS