Langs de IJzer en de Lovaart

LO Langs de IJzer en de Lovaart Lo en Pollinkhove zijn twee dorpjes waar de Lovaart en de IJzer samenkomen. Van oudsher was hier al bewoning op de drogere zandruggen. Zelfs Julius Caesar zou hier uitgerust hebben onder een eeuwenoude taxusboom. Vandaag flaneer je in de schaduw van ruisende waaipopulieren, ook wel achtkanters of ruyschaerts genoemd, en zoek je de stilte in de omgeving van de IJzer op. Overal om je heen strekt zich een prachtig polderlandschap uit. Kortom een ideale wandeling voor wie de streek achter de kustlijn wil verkennen. AFSTAND 17,2 km, alternatief: 10,0 km. VERTREKPLAATS De Markt van Lo bereik je door de A19 Kortrijk-Ieper te nemen. Voorbij Ieper volg je de N8 richting Veurne tot 5 km voorbij Oostvleteren. Daar neem je de N364 richting Diksmuide tot je na 3 km het centrum van Lo bereikt. PARKEREN Op de Markt van Lo. AARD VAN DE WEG Verkeersarme asfaltwegen, grind- en tegelpaden, enkele aardewegen kunnen na regenweer drassig zijn. TOEGANKELIJKHEID Onmogelijk voor buggy s en rolstoelen. INFORMATIE Dienst voor Toerisme Lo-Reninge: Lauka, Markt 17 A, 8647 Lo-Reninge, tel. + fax 058 28 91 66, lauka.loreninge@wol.be, www.lauka.be. ETEN & DRINKEN Hotel-restaurant Stadhuis: Markt 1, 8647 Lo-Reninge, tel. 058 28 80 16, fax 058 28 89 05. Café-snack-tearoom De Vate: Markt 3, 8647 Lo-Reninge, tel. 058 28 84 65, di. gesloten. Galerij-taverne Caesarshof: Hogebrugstraat 11-13, 8647 Lo-Reninge, tel. 058 28 95 82, fax 058 28 99 46, ma. gesloten. Herberg-spijshuis De Hooipiete: Fintele 7, 8647 Lo-Reninge, tel. 058 28 89 09, fax 058 28 99 85, di.- wo. gesloten, palingspecialiteiten, reserveren aanbevolen. Restaurant-taverne De Lisdodde: Fintele 24, 8647 Lo-Reninge, tel. 058 28 85 78, fax 058 28 85 87, wo.-avond-do. gesloten, 10/7-20/8 enkel do. Laatste herziening: februari 2005

DE WANDELING NAAR POLLINKHOVE Punt 1 naar 2 (1,2 km) links de Breydelstraat in. Over de markt van Lo (1) wandel je naar de kerk toe en je slaat In 1089 sprak men al van Lauka. Het Germaanse woord betekent bosje op hoge zandgrond. In 1167 werd Lo tot stad verheven. Het stadje viel echter onder twee jurisdicties, die van Noordover en die van Zuidover, gescheiden door de as Weststraat-Ooststraat. Toch wel een vreemde bestuurlijke toestand. Op de hoek van de markt met de Ooststraat prijkt het renaissancestadhuis van 1565-1566. Het half vrijstaande torentje moest plaats bieden aan het stadsuurwerk en de minibeiaard. De Sint- Pietersabdijkerk in fraaie baksteenarchitectuur sluit de Markt in het noorden af. De oudste delen gaan terug tot 1221. De Breydelstraat gaat over in de Weststraat en je passeert de Westpoort. Op het einde bereik je de Lovaart. Je steekt zowel de brug van de Sint-Machuitsbeek als die van de Lovaart over en je slaat links af. De gotische Westpoort is de enig overgeblevene van vier stadspoorten die deel uitmaakten van de stadsomwalling, die reeds in 1581-1582 gesloopt werd. Voorbij de poort staat de Caesarsboom, een oude taxus, die op een oude afbeelding uit de 18de eeuw reeds als volgroeid afgebeeld staat. De legende wil dat Julius Caesar er zijn paard aan vastbond om er uit te rusten onder de brede kruin. De Lovaart, ontstaan uit een restant van de Alveringemgeul, werd in 1166 bevaarbaar gemaakt. Hiermee kreeg Lo een verbinding met Ieper. De stad verwierf faam als lakencentrum, maar na 1540 stierf die een stille dood. Sindsdien ontwikkelde zich de kaasnijverheid, die tot op heden grote bekendheid geniet. Rechts op de bruggen krijg je de Markeymolen, een houten standaardmolen uit 1797, in het vizier. In 1980 droegen de kinderen van Joseph Markey de molen over aan het provinciebestuur. Na 1 km bereik je de Kellenaarsbrug en ga je rechts de Vaartstraat in naar de kerk van Pollinkhove (2). Aan de brug duikt de Sint-Machuitsbeek in een sifon onder de vaart door om aan de andere zijde haar loop verder te zetten. Links in de Vaartstraat bevindt zich het witte Pollinchof. In de Middeleeuwen was de hoeve bewoond door de machtige Heren van Pollinc. De gotische Sint-Bartholomeuskerk uit 1554 oogt heel ruim voor een dorp met nauwelijks enkele honderden zielen. Maar ja, de rijke boeren met hun grote hoeven in de vruchtbare polders konden zich een groot bedehuis permitteren. Punt 2 naar 3 (2,5 km) Aan de kerk van Pollinkhove (2) sla je links af en voorbij huisnummer 33 neem je rechts het tegelpad. Op de Burgstraat sla je weer links af. Je wandelt over een kerkwegel tussen weiden en velden door. Op het einde van de Burgstraat prijkt de Sint-Machuitkapel. De volksheilige was afkomstig uit Bretagne en werd aangeroepen tegen kinderzieken. Aan de overkant van het kruispunt staat de Machuitmolen te verkommeren. De

bakstenen grondmolen uit 1870 verving een houten exemplaar uit 1748, dat voor de rechttrekking van de Lovaart gesloopt werd. Nu begrijp je ook waarom de Sint-Machuitsbeek zo ver van de molen vandaan ligt. Aan de Sint-Machuitkapel sla je links af. Bij het begin van de bebouwde kom neem je het tegelpad rechts dat je naar de Hullebrug leidt. Je steekt de Sint-Machuitsbeek over, maar niet de Lovaart. Je gaat rechts en 1 km verderop bereik je Fintele (3). Langs de vaart wandel je in de schaduw van waaipopulieren of achtkanters. De naam verwijst naar hun standplaats: op de rand (of kant ) langs (of achter ) de waterloop. Een andere naam, ruyschaerts, wordt verklaard door het geluid van de wind tussen de bladeren. Fintele ontstond op de samenvloeiing van de Lovaart en de IJzer. Reeds in de 13de eeuw werd melding gemaakt van een windas die boten uit de 75 cm hoger gelegen Lovaart over een dam naar de IJzer trok. Fintele zou een vervorming zijn van het woord winde en verwijzen naar de plek waar de windas stond. Het huidige sassencomplex werd in 1827 in opdracht van Willem I der Nederlanden gebouwd. LANGS DE IJZER Punt 3 naar 4 (1,8 km) Je steekt de brug over en slaat meteen het pad rechts naar de IJzer in, waar je links verder moet. Langs de IJzer leidt een boogbrug je over de oude bedding van de Lovaart heen. Hier moet die fameuze windas gestaan hebben. Hier bevond zich ook, en dat van 1635 tot voor enkele decennia, een hooipiete. Dat was een houten brug over de IJzer, samengesteld uit losse balken. De brug liet toe om hooi en vee van en naar de weilanden aan de overzijde te brengen. Telkens als een schip niet onder de piete door kon, moest de brug balk per balk afgebroken worden. De taverne, waarvan reeds sprake was in 1500, draagt tegenwoordig nog steeds de naam Hooipiete. Je wandelt 1500 m langs de IJzer tot je de rijweg bereikt. Wat verderop bereik je de afslag naar de Kievithoek (4), waar je desnoods de wandeling kunt verkorten. Zo lang is de IJzer je stille metgezel. De naam verwijst niet naar het metaal, maar is afgeleid van het Keltische isera, een samentrekking van iser (zuiver) en a (water). Je vindt dezelfde stam terug in Isar (zijrivier van de Donau) en Isère (zijrivier van de Rhône), evenals in de Aa of A in de Noorderkempen en Frans-Vlaanderen. Aan je linkerhand ligt de rijweg op de Veurne Ambachtse Dijk. Tot daar reikt het overstromingsgebied van de IJzer. Aan de overzijde bevinden zich de waterzieke IJzerbroeken. Aan die zijde is er geen dijk. De hooilanden vormen er het winterbed van de IJzer. In de wijde omgeving is dan ook geen huis te bekennen. Welgeteld elf brugjes leiden je over evenveel afwateringsbeken. VERKORTING: GROTE BEVERDIJKBEEK Punt 4 naar 1 (3,7 km) Is een wandeling van 10 km ruim voldoende, dan sla je links de Zandfoortstraat in. Bij de kapel van de Groenendijkstraat ga je rechtdoor en waar de straat rechts afbuigt, volg je links de doodlopende tak. Aan een beek volg je die naar rechts en voorbij knotwilgen bereik je de Grote Beverdijkbeek.

De Zandvoortstraat verwijst naar een zandlemige opduiking. Rechts langs de knotwilgen bevindt zich de Kievithoek. Voor de drooglegging was het gebied zeer nat en bijgevolg een door kieviten gegeerd terrein. De Grote Beverbeekbeek draineert de polders op de linkeroever van de IJzer. De 25 km lange vaart ligt slechts 3 m boven laagtijwater in het sluizencomplex van Nieuwpoort. Aan de vaart volg je het tegelpad naar rechts. Je steekt de metalen brug over en vervolgt je weg op de andere oever. Plots moet je links en weldra loop je weer voorbij knotwilgen langs een ander afwateringskanaaltje. Op de rijweg sla je rechts af. De kronkelende Hullebrugweg volgt de loop van een oude kreek. Op de kreekoevers werd bij iedere overstroming zand afgezet. Klei en leem werden verder over het venige materiaal heen vervoerd. Toen bij de inpoldering het water uit het veen wegtrok en dus inklonk, kwam het lager te liggen dan de zandige kreekrug. Uiteraard zochten de wegen en ook de boerderijen deze hogere en drogere plekjes op. Aan de eerste splitsing ga je rechts en aan de daaropvolgende links. 700 m verderop, voorbij een bomenrij omheen een hoeve, sla je links een aardeweg in, in de richting van het centrum van Lo. Over een betonweg loop je rechtdoor en weldra bereik je de markt van Lo (1). Onderweg zie je de toren van de Sint-Pieterskerk al boven het open landschap uitsteken. Je moet welgeteld 2 m hoogteverschil overwinnen. Dat is altijd voldoende geweest om in Lo geen natte voeten te hebben. VERDER LANGS DE IJZER EN DOORHEEN DE POLDERS Punt 4 naar 5 (5,5 km) Wil je het polderlandschap rond Lo verder verkennen, dan blijf je de dijk langs de IJzer volgen. Na anderhalve kilometer bereik je Reningebrug, maar je volgt verder de IJzerdijk. 400 m voorbij de bocht van de IJzer verlaat je de dijk naar links. De dijk volgt getrouw de linkeroever van de rivier. Voorbij de Reningebrug mondt de Boezingegracht uit, juist voorbij de IJzerbocht doet de Kemmelbeek dat eveneens. Meteen kom je terecht op een splitsing, waar je rechts gaat. Op het einde volg je de asfaltweg naar links. Waar die bij een kapelletje eindigt, kies je rechts. Aan het meteen daaropvolgende kruispunt neem je de betonnen afslag naar links. Je wandelt doorheen de uitgestrekte polders tussen Lo en Nieuwkapelle. De geringe bewoning bestaat uit grote hoeven. De betonweg krijgt het gezelschap van de Grote Beverdijkbeek, een 25 km lange vaart, die de polders op de linkeroever van de IJzer draineert. Aan een grote treurwilg steek je de vaart over en bereik je de verbindingsweg tussen Lo en Nieuwkapelle, bij Hazewind (5). Punt 5 naar 1 (5,4 km) Je gaat even naar rechts en je steekt de grote weg over naar de Noordhoek. Na 1 km kilometer houd je rechts aan bij de elektriciteitscabine. Nog 700 m verder op de T-sprong ga je links en weldra bereik je de Slopgatvaart. Voorbij de brug sla je links af. In de bebouwing van Ashoop steek je de vaart niet over, dus houd je rechts aan. Een

kilometer verderop steek je bij de Rabbelarehoeve wel de vaart over en steven je af op kerk van Lo. Het hele traject is een opeenvolging van polderlandschappen met verspreide hoeven. Enkel langs de Slopgatvaart komen twee bewoningsconcentraties voor. De vaart staat in verbinding met zowel de Lovaart als de Grote Beverdijkbeek. Aan de grote weg sla je links af en meteen voorbij het standbeeld met het springende paard neem je links de Noordstraat. Op het einde ga je links richting de Oude Abdij. Juist voor het restaurant volg je een pad dat in een tuin achter de kerk terechtkomt. Je steekt het pleintje over en voorbij een poort met kapeldak bereik je de markt van Lo (1). De Sint-Pieterskerk behoorde in oorsprong toe aan een augustijnenabdij. Tijdens de Franse Revolutie werd de abdij verbeurd verklaard, openbaar verkocht en grotendeels gesloopt. De afbraak heeft in de omgeving een groot gat geslagen, dat nooit meer is opgevuld. Je wandelt nu door de tuin van de toenmalige abdij. Voor je de markt bereikt, passeer je een oorlogsmonument uit 1923 met een tekst van Cyriel Verschaeve: Hier liggen hun lijken als zaden in t zand. Hoop op de oogst oh Vlaanderenland.

0 500 m 1500 m (detailkaart:) 0 200 m 600 m Lolege Rozendaal Nieuwkapelle Zavelhoek Lovaart Ashoop Markeymolen Lo Slopgatvaart Blauwvoet N364 Kruisstraat 1 Turkijen 5 Hazewind Pollinkhove 2 Sint- Mach uitsbeek Machuitmolen Vosje LO-RENINGE Grote Beverdijkbeek Kievithoek Lo Markey molen Groene Dijk 1 IJZER Fintele Reningebrug 3 IJzer 4 Noordschote ROUTE HOOGTE REFERENTIEPUNTEN 11-29% onverhard 2-10 m vertrek 1 Markt van Lo SITUERING NOORDZEE BRUGGE Oostende E40 GENT IJzer Lo Leie E17 E40 A17 BRUSSEL Schelde 2,0 km 4,5 km 6,3 km 2 3 4 Kerk van Pollinkhove Fintele Afslag Kievithoek 11,8 km 5 Hazewind Verkorting 6,3 km 4 Afslag Kievithoek E403 FRANKRIJK E429 Nijvel E19 17,2 km 10,0 km AFSTAND ALTERNATIEF