Voortgangsrapportage januari juni 2016 Ontwikkeling van de Geitenmarkt - Zimbabwe Goat Value Chain for Food Security 2014-2017 Projectperiode : 1 maart 2014-28 februari 2017 Dit is het laatste projectjaar Financiering Heifer Nederland 1 juli 2015 28 februari 2017 Heifer Zimbabwe werkt samen met de Zimbabwaanse overheid aan het duurzaam verbeteren van de voedselzekerheid 1 en het inkomen van 2.160 kleine boeren in de Masvingo provincie. Er zijn 24 boerengroepen gevormd, elk bestaande uit 90 kleinschalige boeren uit het Gutu en Chivi district. Deze boeren en hun gezinnen worden voorzien van 5 geiten (4 geiten en 1 bok). 720 gezinnen ontvangen deze geiten als eerste in de vorm van een levende lening. Zij geven weer 5 geiten door aan 720 andere gezinnen, die op hun beurt ook weer 5 geiten doorgeven aan 720 gezinnen. Zo zullen uiteindelijk alle 2.160 huishoudens voorzien zijn van 5 geiten. Daarnaast volgen deze boeren trainingen in duurzame landbouw en veehouderij, maar ook in groepsdynamiek en marktwerking. Deze trainingen helpen hen om een sterke ondernemersgroep te worden en dat versterkt zowel hun markt- als onderhandelingspositie. Hierdoor kunnen ze op geiten(vlees)markten en bij abattoirs gunstige voorwaarden bedingen. Er is een grote behoefte aan meer kwalitatief goed vlees, de vraag naar geitenvlees is groter dan het aanbod. Door de focus op de ontwikkeling van een hele geitensector zal dit project een groot bereik hebben. Naast de 2.160 huishoudens die geiten ontvangen, zullen nog eens 9.600 boeren gebruik kunnen maken van de diensten van de diergezondheidswerkers. In totaal worden 11.760 boerengezinnen bereikt met dit project. Originele plaatsing (OP) Doorgegeven lening (POG) Begunstigden diergezondheidswerkers Totaal aantal families 720 720 (1 e pog) 9.600 720 (2 e pog) Subtotalen 720 1.440 Totalen 2.160 9.600 11.760 Naast het bevorderen van de geitenmarkt zal dit project ook bijdragen aan betere toegang tot water en gezonde voeding door de aanleg van moestuinen. 1 Hierbij wordt zowel gekeken naar hoeveelheid voeding alsook kwaliteit van de voeding.
Belangrijkste geplande activiteiten van deze periode Activiteit voltooid Doorgeven van geiten: Passing on the Gift ceremonies Voortzetting trainingen boeren Uitwisselingsbezoeken Renovatie 3 waterputten Organiseren marketingbijeenkomsten Activiteiten: Dieren: Afgelopen periode hebben er weer grote Passing on the Gift (POG) ceremonies plaatsgevonden in beide districten. Een boer(in) heeft dan het hele traject doorlopen: alle trainingen (over geitenhouden en groepsvorming) zijn gevolgd en in praktijk gebracht, en men is actief in de spaargroep en het promoten van man-vrouwgelijkheid in de gemeenschap. Alle deelnemers krijgen een officiële huldiging en ontvangen een certificaat. Een belangrijke bezegeling van deze viering is het fysiek inlossen van de levende lening : het doorgeven van 5 geiten aan anderen. In deze periode hebben 210 gezinnen hun resterende geiten doorgegeven (vorige periode konden zij maar 2 of 3 geiten inlossen) én hebben 150 andere boeren hun volledige lening van 5 geiten ingelost. Hiermee is nu de 1e POG ronde afgerond. Dit betekent dat de 720 gezinnen van originele plaatsing allemaal 5 geiten (4 geiten en 1 bok) hebben doorgegeven aan 720 nieuwe gezinnen (groep A en B). Op naar de 2 e POG ronde! (groep C). Deze gaat van start in dit laatste projectjaar en zal ook weer bestaan uit verschillende POG ceremonies. Originele plaatsing (OP) 720 gezinnen (voldaan) Groep A Doorgegeven lening (POG) 720 gezinnen (1 e pog) (voldaan) Groep B 720 gezinnen (2 e pog) (gepland 16-17) Groep C Alle ontvangers van geiten hebben trainingen gevolgd over de verzorging en het houden van geiten. Voor verdere hulp bij de gezondheid van hun dieren kunnen ze terecht bij de 48 opgeleide diergezondheidsmedewerkers. De afgelopen maanden hebben zij 1.200 geiten gevaccineerd tegen nierziekte. Naast hulp aan de projectdeelnemers kunnen ook andere dorpsgenoten profiteren van hun vakkennis. Maar liefst 4.126 boeren kwamen langs met hun vee. Dit is bijna een verdubbeling van alle voorgaande consulten bij elkaar (4.688). Dorpsbewoners weten de weg naar de diergezondheidsmedewerkers te vinden. Door de goede samenwerking met de lokale overheid binnen dit project zijn de medewerkers opgenomen in de vaccinatieprogramma s van de overheid. Bij de laatste mond-en-klauwzeer uitbraak hebben zij meegedraaid in het vaccinatieprogramma. Dit heeft de bekendheid van de medewerkers enorm vergroot. In totaal zijn nu 8.814 boeren met hun vee geholpen (doel: 9.600).
Trainingen: De boeren van groep B zijn getraind over het vermarkten van hun geiten en hebben de hierop volgende marketingbijeenkomsten bijgewoond (zie Verbetering geitenmarkt). Boeren van groep C, die in de nabije toekomst geiten doorgegeven krijgen van groep B, hebben trainingen gevolgd over het produceren en opslaan van voer én het gebruik van geitenmest op het land. Ook volgden ze workshops over bedrijfsvoering en milieubehoud. De trainingen worden in de open lucht gehouden onder grote bomen op het erf van een projectdeelnemer. Vaak is dit een voorbeeldboer of een leider in het dorp. Iedere sessie is open voor derden en vaak schuiven er dan ook een aantal dorpsbewoners aan. Vooral de deelname van niet-projectdeelnemers aan de marketing trainingen was de afgelopen periode erg hoog: 65 personen. Behalve georganiseerde trainingen zoeken boeren elkaar ook vaak thuis op om kennis uit te wisselen en van elkaar te leren. Tijdens deze bezoeken is er gekeken naar bomenteelt en welke aanwezige gewassen op de akkers er kunnen worden gebruikt voor veevoer. Deze bezoeken zijn erg leerzaam voor de boeren die nog aan het begin van de ontwikkelingscyclus staan (zoals groep C). Water: Aangezien geiten gemiddeld 2 a 3 liter water per dag drinken is de druk op water vergroot. Naast de liters die voor het huishouden moeten worden gehaald, is er extra water nodig voor het vee. De drie bestaande boorgaten zijn inmiddels gerepareerd door de watercommissies onder begeleiding van gespecialiseerde techneuten van de overheid. In totaal hebben 712 huishoudens toegang tot deze waterputten, waarvan 270 projectdeelnemers en 442 andere dorpsbewoners. Moestuinen: De moestuinen, die de groepen gezamenlijk beheren, staan er goed bij. Elke groepsdeelnemer verzorgt een stukje van de tuin. Op de onderstaande foto s is de verbetering van het afgelopen jaar goed te zien. Bij de aanleg (foto 1) was er nog geen goede afrastering waardoor vee en andere bewoners de moestuin konden betreden. De omheining (foto 2) bood hiervoor de oplossing, waardoor er nu een bloeiende moestuin is ontstaan (foto 3). De gezinnen eten zelf uit de moestuin, en het overschot wordt verkocht op de markt aan andere dorpsbewoners. Foto 1 Foto 2 Foto 3
Verbetering geitenmarkt: Deze periode zijn er weer marketingbijeenkomsten georganiseerd in beide districten, maar deze keer voor boeren uit groep B. Bij deze bijeenkomsten zijn iets minder dan 500 geitenboeren in contact gebracht met verschillende marktpartijen zoals lokale slagerijen, dorpssupermarkten en grotere slachterijen in de stad (o.a. Koala Meat en Montana Meat). De deal met het nationale abattoir NASHGOAT is van de baan. Door de uitbraak van mond en klauwzeer in Zimbabwe (de projectgebieden zijn niet getroffen), is het verboden om vee in en uit het district te transporteren. NASHGOAT, gelegen in Harare en dus in een ander district, is hierdoor geen interessante afnemer meer. Een geleerde les voor de boeren uit de bijeenkomst is het belang van het gewicht van de geit. Afnemers betalen $1 per kilo. Gemiddeld wegen hun geiten 35 kilo per stuk. Deze periode zijn er maar liefst 1.451 geiten verkocht. Daarnaast is geitenvlees nu ook beschikbaar in de lokale restaurantjes in de projectgebieden. Voorheen was dit iets wat je alleen zag in de grotere steden. Geitenvlees is nog altijd duurder dan koeienvlees, maar het is nu in ieder geval beschikbaar en betaalbaar voor de wat welvarendere dorpsbewoners. Impact op de families De boeren uit groep A hebben hun levende lening (5 geiten) ingelost en mogen nu de volgende geiten voor zichzelf houden. Zo ook Tsvakai Zhou. In juli 2015 loste zij haar lening in met het doorgeven van geiten aan een familie uit groep B. In maart 2016 verkocht ze alweer 6 nieuwe geiten aan de leraren van de dorpsschool. Tsvakai werd geselecteerd voor dit project als alleenstaande vrouw met haar kinderen. Na de dood van haar man had ze weinig toekomstperspectief, maar de deelname aan het project heeft hier verandering in gebracht. Met de opbrengsten van de geitenverkoop heeft ze een melkkoe gekocht. Deze koe geeft verse melk (consumptie en verkoop bij overschot) en is een goede hulp op het land. De verhuur aan buurtgenoten zorgt ook nog eens voor extra inkomsten Daarnaast is het ook een statussymbool: Tsvakai vergelijkt zichzelf nu met een man des huizes en had nooit voor mogelijk gehouden dat een vrouw een koe kan bezitten.
Uitdagingen In de vorige rapportage was het linken van de boeren aan grotere afnemers, zoals NASHGOAT, een grote uitdaging. Dit is nu opgelost door de nieuwe contacten met abattoirs in Masvingo stad. Het probleem omtrent water heeft een nieuwe lading gekregen. Zimbabwe kent al lange periodes van droogte en de keuze voor de geit is hier op afgestemd. Geiten drinken relatief weinig water in vergelijking met andere dieren zoals koeien, schapen of varkens. Maar de gevolgen van het natuurverschijnsel El Niño zijn groot in Zuidelijk Afrika, en dus ook in Zimbabwe. Normaal duurt het regenseizoen van oktober tot april. Afgelopen jaar begon het pas eind november voorzichtig te regenen en werden de buitjes te vaak afgewisseld met langdurige droogte. Daarnaast kan er in één dorp veel regen vallen en het aangrenzende dorp helemaal niets. Maisoogsten zijn mislukt: waar voorheen 60.000 kg mais werd geoogst per hectare, moeten de boeren het dit jaar met slechts 700 kg per hectare. In Gutu en Chivi hebben gezinnen mais uit andere districten moeten kopen. Het projectteam in Zimbabwe kijkt nu naar mogelijke trainingen voor de komende periode over klimaattechnieken. Denk aan praktische oplossingen, zoals het aanleggen van kleine dammetjes en afwateringsdijkjes om regenwater naar akkers te leiden en om water beter vast te houden, en technieken als opvangen van regenwater via dakgoten en regentonnen. Activiteiten komende periode De volgende activiteiten staan voor het komende half jaar gepland: Doorgeven van geiten Selecteren van nieuwe groepen (laatste deel groep C) Marketing trainingen en organiseren van bijeenkomsten voor nieuwe groepen Herhaaltrainingen diergezondheid Mogelijkheid trainingen wateropvang/water recycling Voorbereiding eind evaluatie