DE RECLAMECODE VOOR ALCOHOLHOUDENDE DRANK MET HANDLEIDING
ALGEMENE BEPALINGEN Toepassingsgebied De Reclamecode voor Alcoholhoudende Drank is van toepassing op reclame voor alcoholhoudende drank en voor niet-alcoholhoudende drank voor zover deze wordt aangeprezen om te worden gebruikt in combinatie met alcoholhoudende drank. Deze Code is van toepassing op alle specifiek voor Nederland bestemde reclame. Begripsbepalingen Deze Code verstaat onder: de branche: het deel van het bedrijfsleven dat is betrokken bij de productie, de import, de distributie, de verkoop en de verstrekking van alcoholhoudende drank; alcoholhoudende drank: drank die een half (0,5) of meer volumeprocenten alcohol bevat; reclame voor alcoholhoudende drank: iedere openbare aanprijzing van alcoholhoudende drank en van niet-alcoholhoudende drank voor zover deze wordt aangeprezen om te worden gebruikt in combinatie met alcoholhoudende drank, ongeacht het medium dat wordt gebruikt (onder meer: print, radio, TV, etiketten, verpakkingen, internet) en inclusief consumentenpromoties, direct-mail, merchandising, point of sale materiaal en sponsoring; minderjarigen: personen beneden de leeftijd van 18 jaar; specifiek richten op minderjarigen: Een reclame voor alcoholhoudende drank wordt geacht zich specifiek op minderjarigen te richten indien deze een aantrekkingskracht heeft op minderjarigen die aanmerkelijk uitstijgt boven die welke die de uiting heeft voor volwassenen; jongerenzender: een zender waarvan meer dan 25% van het totale kijk- en luisterpubliek bestaat uit minderjarigen. Voor de vaststelling van het percentage minderjarigen in het kijk- en luisterpubliek wordt uitgegaan van het gewogen gemiddelde van de kijk- of luistercijfers, afgezet tegen het gehele programma-aanbod van een zender. Het percentage dient te worden gemeten via algemeen in de markt geaccepteerd kijk- en luisteronderzoek. Jaarlijks wordt over de periode van juli van het ene jaar tot en met juni van het daaropvolgende jaar door de branche vastgesteld, op basis van onderzoek door een onafhankelijk bureau, welke omroepen zijn aan te merken als jongerenzender; horecapromoties: promoties in horecagelegenheden, waarbij een promotieteam in opdracht van een producent of importeur het aanwezige publiek in staat stelt kennis te maken met één van de merkproducten van de producent of importeur; ringtone: het hoorbare geluid wanneer er een telefoongesprek of een SMS binnenkomt op een mobiele telefoon; games: alle spellen die digitaal gespeeld kunnen worden; SMS: Short Message Service: de mogelijkheid om tekstberichten te sturen en ontvangen naar mobiele telefoons. Het bericht bestaat uit woorden en/of cijfers en/of een alfanumerische combinatie. 2
Deel I: inhoud (content) ALGEMEEN Artikel 1. Aangezien onverantwoorde consumptie van alcoholhoudende drank problemen met zich mee kan brengen, is terughoudendheid in alle reclame voor deze drank geboden. Reclame voor alcoholhoudende drank mag geen overmatige of anderszins onverantwoorde consumptie tonen, suggereren of stimuleren. Het niet aanzetten tot overmatige of onverantwoordelijke consumptie betekent dat een persoon en/of situatie die wordt getoond niet mag aanzetten of mag aanmoedigen tot overmatig drinken. Let hierbij op de volgende punten: 1. Het totale aantal drankjes per persoon; het gaat om het creëren van een positieve merkervaring en niet om het aanmoedigen van mensen door beelden, acties of woorden om overmatig alcohol te consumeren; 2. De hoeveelheid van elke geserveerde drank; de hoeveelheid dient een realistische en matige hoeveelheid te zijn; 3. De snelheid van drinken; alcoholhoudende drank dient niet te snel gedronken te worden; 4. Het tijdspad; vermijd het beeld dat één persoon meerdere drankjes tot zich neemt. Wanneer een persoon meer dan één drankje nuttigt dan moet het duidelijk zijn dat er een gepaste tijd is verstreken tussen de momenten waarop de drankjes zijn geconsumeerd; 5. Soms is het normaal om uit een fles te drinken wanneer dit de normale drinkwijze is van het desbetreffende product. Wek niet de indruk dat de fles in één teug geleegd wordt; de hoek waaronder de fles aan de mond gezet wordt moet uitbeelden dat het hier gaat om verantwoord drinken. Artikel 2. Reclame voor alcoholhoudende drank mag onthouding van alcoholconsumptie of matige alcoholconsumptie niet op een negatieve manier uitbeelden, noch mag reclame voor alcoholhoudende drank zich afzetten tegen enige niet-alcoholhoudende drank. Onthouding of matige alcoholconsumptie mag niet op een negatieve manier worden getoond; mensen die ervoor kiezen om niet of gelimiteerd te drinken mogen niet op een negatieve manier worden getoond, zoals niet stoer of op een andere manier als afwijkend worden gepositioneerd. Mensen mogen niet worden uitgedaagd om toch te drinken als ze daar zelf niet voor kiezen. Artikel 3. lid 1 Reclame voor alcoholhoudende drank mag geen verwarring wekken over het alcoholhoudende karakter en het alcoholpercentage van de drank. 3
lid 2 Reclame voor een alcoholhoudende drank, met inbegrip van de merknaam, de soortnaam en de verpakking, mag niet de indruk wekken dat er sprake is van frisdrank, limonade of andere niet-alcoholhoudende drank. Artikel 4. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet suggereren dat de hoogte van het alcoholpercentage op zich een positieve eigenschap is. Ook mag niet worden gesuggereerd dat risico's verdwijnen naarmate het alcoholpercentage lager is. Handleiding bij artikel 3 en 4: 1. Het alcoholpercentage mag nooit als het primaire voordeel van het merk worden gepresenteerd. Een feitelijke melding van het alcoholpercentage is wel toegestaan. 2. Noem het alcoholpercentage niet als positief punt en suggereer niet dat een alcoholpercentage dat hoger is dan normaal een voordeel is. 3. Dit geldt ook omgekeerd; er mag niet worden gesuggereerd dat een alcoholhoudende drank met een alcoholpercentage lager dan normaal, gedronken kan worden in grotere hoeveelheden of onder bepaalde omstandigheden, waarin de consumptie van de desbetreffende drank normaal wordt ontraden. 4. Wanneer dranken zoals limonade, vruchtensappen of frisdranken zijn gecombineerd met alcoholhoudende drank, dan moet het duidelijk zijn dat de uiteindelijke drank een alcoholhoudende drank is. Let hierbij specifiek op de mogelijke aantrekkingskracht voor minderjarigen. Artikel 5. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet in strijd zijn met de goede smaak en het fatsoen, of afbreuk doen aan de menselijke waardigheid en integriteit. CLAIMS Artikel 6. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet: lid1 wijzen op de ontremmende werking van alcoholhoudende drank zoals het verminderen of verdwijnen van angstgevoelens en innerlijke of sociale conflicten. lid 2 verwijzen naar mogelijke voor de gezondheid gunstige effecten van het nuttigen van alcoholhoudende drank. lid 3 suggereren dat consumptie van alcoholhoudende drank lichamelijke of geestelijke prestaties verbetert. lid 4 suggereren dat consumptie van alcoholhoudende drank de sportprestatie positief beïnvloedt. 4
1. Er mag geen gebruik worden gemaakt van claims of suggesties over de positieve gezondheidseffecten van alcohol in het algemeen of van een specifiek merk of product in het bijzonder. 2. Wees voorzichtig met het in verband brengen van het product en merk met de biomedische wetenschap en de medische wereld. Vermijd witte jassen en laboratoria. 3. Deze bepaling gaat niet op voor non advertising materiaal of statements aan de media, regering of het publiek over maatschappelijke onderwerpen of educatieve boodschappen. Deze boodschappen moeten genuanceerd en goed onderbouwd zijn. Artikel 7. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet suggereren dat consumptie van alcoholhoudende drank de beroepsuitoefening positief beïnvloedt. 1. Het gaat hier niet alleen om het omgaan met mogelijk gevaarlijke machines of het uitoefenen van mogelijk gevaarlijke activiteiten. Werk in kantoren en winkels behoort ook tot deze categorie. 2. Mensen mogen niet getoond worden terwijl ze alcoholhoudende drank consumeren op de werkplek. Als de setting een werkomgeving moet zijn zorg er dan voor dat het duidelijk het einde van de werkdag betreft. 3. Activiteiten die van nature of op zichzelf niet specifiek gevaarlijk genoemd kunnen worden, kunnen dat wel worden wanneer deelnemers hebben gedronken. Leg geen verband tussen het drinken van alcohol en het bedienen van mogelijk gevaarlijke machines. Artikel 8. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet de indruk wekken dat consumptie van alcoholhoudende drank een bijdrage levert aan sociaal of seksueel succes. Er is sprake van een situatie waarin niet wordt gedronken en iets niet lukt. Vervolgens wordt er wel alcoholhoudende drank gedronken en diezelfde handeling lukt nu wel. Een dergelijke verhaalopbouw bij seksueel en sociaal succes is in strijd met de Code. Daarnaast dient reclame zoals in artikel 5 staat, te getuigen van goede smaak en fatsoen. KWETSBARE GROEPEN Zwangere vrouwen Artikel 9. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet in het bijzonder gericht zijn op zwangere vrouwen. Zwangerschap en alcohol gaan niet samen. Toon daarom nooit een zwangere vrouw die alcoholhoudende drank nuttigt of wek nooit de indruk dat zij gaat drinken. Probeer in de eerste plaats om zwangere vrouwen in de uiting te vermijden; vraag jezelf af of dit een 5
meerwaarde heeft voor de uiting. Mocht er toch een zwangere vrouw in voorkomen laat dan duidelijk zien dat zij geen alcoholhoudende drank drinkt. Minderjarigen Artikel 10. Reclame voor alcoholhoudende drank mag zich niet specifiek richten tot minderjarigen. Reclame voor alcoholhoudende drank mag geen gebruik maken van illustraties, kleurstelling of vormgeving, cartoons, symbolen of idolen, geluid, muziek, ringtones, SMS of voor minderjarigen typisch taalgebruik of uitdrukkingen, die een attractiewaarde hebben voor minderjarigen die aanmerkelijk uitstijgt boven die welke die uiting heeft voor volwassenen. Vermijd het gebruik van beelden, muziek, (cartoon-)persoonlijkheden (bestaande of nieuw ontwikkeld) of (sport)helden die zeer waarschijnlijk een speciale aantrekkingskracht hebben op minderjarigen. Het is vaak de combinatie van deze onderdelen die de uiting aantrekkelijker maakt voor minderjarigen dan voor volwassenen. Bij dit artikel zijn ook de tekst, enscenering, muziek, kleuren, e.d. relevant. Ter verdediging kunnen objectieve maatstaven worden ingebracht (marktonderzoeken e.d.). Artikel 11. Reclame voor alcoholhoudende drank mag geen personen tonen jonger dan 25 jaar die alcoholhoudende drank drinken of die tot het drinken van alcoholhoudende drank aanzetten. Het gaat hier om geënsceneerde situaties met een script en modellen. Gebruik in reclameuitingen uitsluitend personen die aantoonbaar 25 jaar of ouder zijn die alcoholhoudende drank consumeren of wanneer de indruk wordt gewekt dat zij alcoholhoudende drank gaan consumeren. Zorg ervoor dat ze gekleed zijn als volwassenen en wek zeker niet de indruk dat ze onder de 25 jaar zouden kunnen zijn. Gebruik daarom modellen met een volwassen uitstraling die niet specifieke aantrekkingskracht hebben op minderjarigen. Voor foto s die zijn gemaakt op (gesponsorde) evenementen geldt dat de afgebeelde personen 18 jaar of ouder moeten zijn en uiteraard zijn alle regels uit de code hierop van toepassing. Artikel 12. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet suggereren dat de consumptie van alcoholhoudende drank een teken van volwassenheid is en onthouding van alcoholconsumptie een teken van onvolwassenheid. Onthouding of matige alcohol consumptie mag niet op een negatieve manier worden getoond; mensen die ervoor kiezen om niet of nauwelijks te drinken mogen niet op een negatieve manier worden getoond, zoals niet stoer of op een andere manier als afwijkend worden gepositioneerd. Mensen mogen niet worden uitgedaagd om toch te drinken. Artikel 13. Het gratis of voor minder dan de helft van de normale verkoopprijs (doen) aanbieden van voorwerpen voorzien van reclame voor alcoholhoudende drank aan personen die de wettelijke leeftijdsgrens voor het kopen van de betreffende alcoholhoudende drank nog niet hebben bereikt, is niet toegestaan. 6
Personen onder de 16 jaar mogen geen voorwerpen (gadgets, merchandise) van een producent of importeur aangeboden krijgen RISICOVOLLE SITUATIES Artikel 14. Reclame voor alcoholhoudende drank mag geen situaties weergeven die aanzetten tot risicovol gedrag. Niets in de uiting (woorden, acties, beelden) mag drinken associëren met gewelddadig, agressief, gevaarlijk of asociaal gedrag of aanmoedigen tot dergelijk gedrag. In twijfelgevallen kun je beter voorzichtig zijn: asociaal gedrag dekt elk gedrag dat bij een ander stress, irritatie of ongemak teweeg kan brengen. Artikel 15. Reclame voor alcoholhoudende drank in het kader van evenementen is niet toegestaan, indien redelijkerwijs moet worden vermoed dat daardoor verstoring van de openbare orde en/of verstoring van het betreffende evenement in de hand wordt gewerkt. Artikel 16. Reclame voor alcoholhoudende drank in het kader van evenementen is niet toegestaan, indien redelijkerwijs te verwachten valt dat daardoor risico ontstaat op lichamelijk letsel voor deelnemers en/of toeschouwers. Het gaat hier om sponsoring van evenementen die naast het wedstrijd- en/of sportelement agressieve kenmerken vertonen en/of waarbij aan deelnemers van het evenement lichamelijk letsel kan worden toegebracht (zoals bij boksen). Artikel 17. Reclame voor alcoholhoudende drank mag geen verband leggen tussen consumptie van alcoholhoudende drank en actieve verkeersdeelname met welk vervoermiddel dan ook. Deze bepaling geldt niet indien en voor zover de aanprijzing een waarschuwing bevat tegen actieve verkeersdeelname na gebruik van alcoholhoudende drank. 1. Het gaat er hier om dat het drinken van alcoholhoudende dranken, direct of geïmpliceerd, niet in verband wordt gebracht met rijden; alcohol en actieve verkeersdeelname gaan niet samen. 2. Wanneer er een persoon wordt getoond die in een voertuig rijdt voordat hij/zij naar een bar gaat of aankomt op een feestje is het essentieel om aan te tonen dat deze persoon niet opnieuw zal gaan rijden, door bijvoorbeeld te tonen dat de sleutels worden overhandigd aan een niet-drinker. Vermijd mensen te tonen die zelf rijden en overweeg alternatieven; vaak werkt het ook wanneer ze per taxi of lopend aankomen. 3. Het gaat hier om alle vervoersmiddelen dus ook de fiets, boot en andere vervoersmiddelen horen hier bij. 4. In het geval van sponsoring: probeer altijd vanzelfsprekende, onmiddellijke en symbolische verbanden tussen alcohol en mogelijke risicovolle situaties zoals rijden 7
te vermijden. Wees ervan bewust dat dergelijke sponsoring een negatieve publieke reactie teweeg kunnen brengen. 5. Merken mogen niet worden afgebeeld op voertuigen tenzij het om het vervoer van de alcoholhoudende drank zelf gaat, zoals bijvoorbeeld op vrachtwagens of als er een duidelijke don t drink and drive boodschap op staat. SPECIFIEKE VORMEN Artikel 18. Collectieve reclame Collectieve reclame voor soorten alcoholhoudende drank is niet toegestaan. Toegestaan is slechts reclame voor alcoholhoudende drank onder aanduiding van de merk- of handelsnaam, en bij wijn tevens onder aanduiding van de plaats of streek van herkomst. Artikel 19. Sport- en evenementsponsoring Het verbinden van een merknaam van een alcoholhoudende drank aan een evenement is toegestaan. In geval van sport- en evenementensponsoring zijn alle regels van deze Code van toepassing. Artikel 20. Gratis verstrekken Behoudens bij proeverijen is reclame waarbij alcoholhoudende drank door een lid van de branche of met actieve medewerking van een lid van de branche gratis of tegen minder dan de helft van de normale verkoopprijs van de alcoholhoudende drank aan particulieren wordt aangeboden, niet toegestaan. De korting mag maximaal 50% van de voor die plaats normale verkoopprijs bedragen. Bijvoorbeeld: een sixpack mag wel van 4,99 worden afgeprijsd naar maximaal 2,50 maar niet voor 2,49 (immers 2 * 2,50= 5,- en 2 * 2,49 = 4,98). Gebruik nooit het woord gratis of synoniemen daarvan in de communicatie. 8
Deel II: drager (medium) KWETSBARE GROEPEN Minderjarigen Artikel 21. Reclame voor alcoholhoudende drank in welke vorm dan ook mag geen publiek bereiken dat voor meer dan vijfentwintig procent (25%) bestaat uit minderjarigen. Voor reclame-uitingen, uitgezonderd die op internetsites voorkomen, geldt als maatstaf voor het bereik het algemeen in de markt geaccepteerd bereiksonderzoek. Voor bioscopen en evenementen gelden de bezoekcijfers als maat voor het bereik. Met uitzondering van reclame-uitingen op internetsites, rust de bewijslast ter zake van het bereik op de adverteerder, die zich daarbij moet baseren op algemeen in de markt geaccepteerde kijk- of luistercijfers. Artikel 22. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet worden uitgezonden op radio en televisie direct voorafgaand aan, tijdens, of direct volgend op programma s die volgens algemeen in de markt geaccepteerde luister- of kijkcijfers voor meer dan vijfentwintig procent (25%) worden gehoord respectievelijk bekeken door minderjarigen. Artikel 23. Op jongerenzenders mag geen reclame voor alcoholhoudende drank worden gemaakt. Jaarlijks laat STIVA door een onafhankelijk onderzoeksbureau vaststellen welke TV- en radiozenders worden aangemerkt als jongerenzenders. STIVA geeft hierover jaarlijks een persbericht uit. Op de STIVA-website is na te lezen om welke zenders het gaat. Bij reclame voor door deze zenders georganiseerde evenementen mag ook geen reclame voor alcoholhoudende dranken worden gemaakt. NIEUWE MEDIA Artikel 24. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet geschieden in de vorm van het gevraagd of ongevraagd sturen van SMS-berichten naar minderjarigen, noch in de vorm van ringtones of mobiele telefoongames, noch in de vorm van games voor internet of andere computergames specifiek voor minderjarigen. Sponsoring van of productplacement in de hier genoemde games door de branche is niet toegestaan. Artikel 25. lid 1 Internetsites waarvan de merknaam van de alcoholhoudende drank ook deel uitmaakt van de domeinnaam dienen een duidelijk zichtbare vermelding van de wettelijke leeftijdsgrens voor de aankoop daarvan te bevatten. Deze internetsites mogen geen chatboxen bevatten. lid 2 Op internetsites die zich specifiek richten op minderjarigen mag geen reclame voor alcoholhoudende drank worden gemaakt. 9
De code is van toepassing op alle media, inclusief internet. De inhoud en gerelateerde technologieën van de internetsite dienen ontworpen te zijn voor volwassenen en de STIVA achterban zal actie ondernemen om minderjarigen te ontmoedigen om toegang tot de internetsite te krijgen. Het betreft hier internetsites gericht op het Nederlandse publiek. Elke internetsite dient voorzien te zijn van de wettelijke leeftijdgrens voor alcoholhoudende dranken. Deze banner is op te vragen bij STIVA. Daarnaast mag er voor worden gekozen om een leeftijdsverificatie in te voeren waardoor de bezoeker alleen toegang krijgt tot de internetsite wanneer deze invult dat deze 18 jaar of ouder is. Wij raden daarnaast aan om de educatieve slogan Geniet, maar drink met mate te tonen op de internetsite. De website mag geen kind gerelateerde cartoons, iconen of karakters bevatten. Pop Art of Fin de Siècle bijvoorbeeld mag wel. Niet specifiek gericht op jongeren houdt in dat er geen SMS-verkeer kan plaatsvinden via de internetsite en dat er geen games op de website gespeeld kunnen worden. Ook mogen er geen ringtones en muziek om te downloaden worden aangeboden waarvan kan worden aangenomen dat deze gericht zijn op minderjarigen, zoals bijvoorbeeld top 40 muziek. Persoonsgerichte reclame Horecapromoties Artikel 26. lid 1 Het aanprijzen van alcoholhoudende drank door horecapromotieteams mag niet zijn gericht op minderjarigen. Deze wijze van aanprijzing is niet toegestaan op plaatsen waar het publiek op dat moment voor meer dan vijfentwintig procent (25%) bestaat uit minderjarigen. lid 2 Tijdens horecapromoties is het niet toegestaan alcoholhoudende drank gratis aan te bieden of te verkopen tegen minder dan de helft van de normale verkoopprijs. lid 3 Tijdens horecapromoties is het niet toegestaan om per promotie meer dan één consumptie per klant met korting aan te bieden. lid 4 Tijdens horecapromoties is het niet toegestaan om gelijktijdig een consumptie met korting én een premium weg te geven. 1. Zorg ervoor dat iedereen weet dat het om alcohol gaat en geef informatie m.b.t. het alcoholpercentage. 2. Bij promoties gaat het om de kennismaking met een merk. Het gaat er niet om mensen veel te laten drinken. 3. Geef geen alcoholhoudende drank aan minderjarigen, ook niet met toestemming van de ouders. Vraag bij twijfels altijd naar legitimatie. 4. Overweeg om educatieve boodschappen, zoals Geniet, maar drink met mate, of Bob jij of Bob ik? te plaatsen op het promotiemateriaal. 5. STIVA adviseert de bedrijven om bovengenoemde richtlijnen contractueel op te nemen. 6. Horecapromoties moeten bij STIVA worden aangemeld via www.stiva.nl 10
( De volledige regels m.b.t. horecapromoties en het gebruik van de naam en het logo van Bob treft u aan in de richtlijn voor horecapromoties te vinden op www.stiva.nl) Outdoorreclame Artikel 27. Reclame voor alcoholhoudende drank is niet toegestaan op billboards, swanks, abri's en mupi's die zijn geplaatst in het zicht van ontwenningsklinieken of onderwijsinstellingen die in meerderheid door minderjarigen worden bezocht, noch wanneer deze zijn geplaatst langs snelwegen of langs overige wegen buiten de bebouwde kom. Neem hierover contact op met uw buitenreclame-exploitant en neem die voorwaarde op in uw contract. SPECIFIEKE VORMEN Artikel 28. Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet worden gevoerd op een individuele sporter of sportploeg, noch op vervoermiddelen die door de sporter of sportploeg bij het beoefenen van snelheidssporten worden gebruikt. 1. De suggestie mag niet worden gewekt dat het drinken van alcoholhoudende drank de sportprestatie verbetert. 2. Kies de sport met zorg, bijvoorbeeld: a. Volwassen sport wat betreft deelnemers en leeftijd van kijkers b. Voorkom de combinatie van drinken en reclame met het actief beoefenen van sport (zie 5). 3. Het gebruiken van (sport) beroemdheden die met name bij minderjarigen populair is, is verboden. 4. Wek niet de suggestie dat de sportprestatie verbeterd kan worden door de consumptie van alcoholhoudende drank. Richt je in de uiting erop dat de sportactiviteit duidelijk afgelopen is, met de focus op het sociale aspect en de viering naderhand, de finish, etc. Presenteer je merk als een beloning voor ná het leveren van een mentale prestatie. Après-ski behoort wel tot de mogelijkheden maar wek niet de indruk dat mensen erna nog kunnen gaan skiën. 5. Boarding langs velden waarop overwegend door volwassenen wordt gespeeld is wel toegestaan, omdat deze zich immers richten op de toeschouwer en niet tot de spelers. Artikel 29. Beurzen Tijdens beurzen is het de exposanten toegestaan de bezoekers, die de wettelijke leeftijd voor het kopen van alcoholhoudende drank hebben bereikt, desgevraagd een alcoholhoudende drank te laten proeven. Artikel 30. Tapinstallaties Het is de leden van de branche niet toegestaan gratis of tegen een symbolische vergoeding professionele tapinstallaties ter beschikking te stellen bij manifestaties, evenementen en festiviteiten. 11
De professionele tapinstallaties moeten doorberekend worden aan de organisatie van het evenement, de manifestatie of de festiviteit. EDUCATIEVE SLOGAN Artikel 31. Voor reclame voor alcoholhoudende dranken die audiovisueel wordt uitgezonden op televisie, in bioscopen, theaters en besloten tv-circuits geldt dat iedere uiting dient te zijn voorzien van een algemene duidelijk zichtbare educatieve slogan waarmee de consument wordt aangespoord tot verantwoorde alcoholconsumptie. De slogan Geniet, maar drink met mate wordt door de alcoholbranche gebruikt. Daarnaast zal in de 2005 een nieuwe slogan worden ontwikkeld om alcoholmisbruik onder jongeren tegen te gaan. Deze zal t.z.t. op www.stiva.nl te vinden zijn. De slogan dient voortaan bij iedere reclame-uiting op televisie, in bioscopen, theaters, besloten tv-circuits en discotheken getoond te worden. De slogan moet duidelijk zichtbaar worden getoond. Bovendien moet de slogan groot en lang genoeg worden afgebeeld zodat de slogan goed leesbaar is. Wij adviseren om de slogan minimaal 3 seconden in beeld te brengen. Bij een tag on hoeft de slogan niet opnieuw in beeld te worden gebracht. 12