De van Ardennen en de van Barbelen 60
DE A VAN ARDENNEN EN......DE B VAN BARBELEN Als de bladeren beginnen te verkleuren en er al wat vaker herfstbuien uit de hemel vallen, dan is dat voor Leon Haenen het startsignaal voor het beste gedeelte van het barbeelseizoen in de Belgische Ardennen In de schemerochtend van huis vertrekken, een uur later arriveren in een idyllische omgeving, waarbij de kleurenpracht van de bladeren, de daarbij behorende laaghangende nevel tussen de heuvels en de waanzinnige rust, het strijdtoneel bepalen. De serene stilte wordt slechts onderbroken door het onmiskenbare geluid van de ijsvogel. Beter kan een visdag niet beginnen. Vanaf oktober tot en met januari leveren de Belgische Ardennen voor mij decor van het water waar ik dan zovaak mogelijk vertoef. Dit zijn met afstand de beste barbeelmaanden van het jaar. Ten eerste heb je in deze tijd geen last meer van kanoënde toeristen die over je stek banjeren. Ten tweede is dit de tijd van het jaar dat de kans 61
Wat een decor! op een voldoende hoge waterstand het grootst is. Als visser ben je op de Ourthe, Amblève en Semois immers voor een groot deel afhankelijk van de waterstand en dus ook van de nodige regen. Tot slot, niet geheel onbelangrijk, is in deze tijd de omgeving echt op zijn allermooist. naar de overzijde van de rivier en dat kan al een hoop ellende schelen. Het is gelukkig echter wel zo dat de problemen met die bladeren van tijdelijke aard zijn en meestal slechts een paar weken duren. Broodnodig materiaal! In het najaar maak je daarnaast regelmatig dagen mee dat het water enorm troebel is. En dat is vooral lastig als je het water (nog) niet goed kent. Ik kan me nog heel goed de eerste keer herinneren, dat ik zo n troebele rivier meemaakte. We kwamen aan op de Amblève nabij het plaatsje Sprimont en het water was zo bruin dat ik me echt afvroeg of het wel zin had om uit te pakken. We besloten dit toch te doen, we waren er nu toch Zonder al teveel vertrouwen in de zaak belandde de luncheonmeat op de bodem van de rivier en nog geen vijf minuten later verslikte de eerste barbeel zich in mijn haakaas. We vingen die dag beslist niet minder dan anders in deze tijd. Troebel water zal me er sindsdien nooit meer weerhouden om er vol vertrouwen tegenaan te gaan, al kies ik dan overigens wél een stuk rivier dat voor mij minder geheimen heeft dan een nieuw stuk rivier. Hiermee werd voor mij overigens ook onomstotelijk bewezen dat de barbeel in extreem troebel water toch perfect aan zijn maaltijd weet te komen. Het is wel belangrijk dat je het aas statisch Het najaar en de winter brengen echter niet alleen voordelen met zich mee. Als gevolg van de zakkende temperaturen, al te vaak gecombineerd met een stevige wind, vallen al die gekleurde bladeren uiteindelijk van de bomen en daarvan komen er heel wat van terecht in het viswater. In de Ardennen maak je in het najaar dagen mee dat het vissen zwaar bemoeilijkt wordt door de enorme hoeveelheid bladeren die met de stroming worden meegevoerd. Dit zijn de dagen dat ik stekken uitzoek waar ik langs een stroomnaad buiten de hoofdstroom kan vissen en waar ik zeker weet dat ik de wind in de rug heb. Als je tijdens dergelijke rumoerige dagen de wind in de rug hebt, waaien alle drijvende bladeren 62
DE A VAN ARDENNEN EN......DE B VAN BARBELEN De haak met veer zorgt ervoor dat het vaak zachte aas beter en langer op de haak bevestigd blijft. En ze trekken hard..! aanbiedt. In een troebele rivier ben ik met de dobber nog nooit succesvol geweest. De maanden september, oktober en vaak ook nog november (afhankelijk van het weer) zijn de maanden dat de Ardennenbarbelen op hun best zijn. Ze zijn dan echt fors aan het vreten. Dagen tussen de 10 en 20 barbelen per man zijn dan echt geen uitzondering. We gaan in deze tijd dan ook specifiek voor de aantallen en niet voor de echt grote exemplaren. De meeste vissen zijn tussen de 45 en 60 cm lang. De afgelopen twee jaar waren dit ook de maanden dat ik het meest geëxperimenteerd heb met verschillende e aassoorten die niet echt alledaags te noemen zijn. Ik heb gevist en goed gevangen met: stukjes knakworst, rookworst, hamblokjes die voorver-rpakt te koop zijn in de supermarkt, bruine bonen, erwten en bloedworst. Het enige waar ik er in eerste instantie geen enkele op kon krijgen, waren van die voorverpakte spekblokjes en dat was achteraf mijn eigen schuld. Als gevolg van het witte vetblokje dat aan het spek vastzit, ging mijn aas drijven en dat had ik van tevoren niet getest. Toen ik dit zeer simpel oploste door vlak boven de haak een BB loodje te knijpen, kreeg ik ook hierop beet. Zolang de barbelen tijdens deze maanden zo actief blijven, is de keuze van materiaal en montage eenvoudig. Een matchhengel van 3,90 meter of een medium feeder, een molen met goede slip en een lijn van 20/00 boven en een stuk van 50 tot 100 cm 18/00 als onderlijn. Ik vis met een schuiflood dat direct op de hoofdlijn wordt gemonteerd, meestal van een gram of 10 zwaar. En tenslotte een fatsoenlijke haak, met of zonder veer op de haak. Een 10 grams rond loodje op een snel stromende rivier.? Ik zweer erbij. Ik houd de hengel in mijn handen, laat hele spul lekker rollen en voel elke aanbeet in mijn handen. Let wel: vissen met een licht loodje dat over de rivierbodem rolt, kan natuurlijk alleen op die plekken die ervoor geschikt zijn. De bodem dient voorzien te zijn van niet te grof grind en moet vrij egaal zijn, anders gaat deze techniek niet op. Dan leidt een en ander slechts tot veel vasthangen en training in monteren. Zodra de bodemstructuur uit grotere stenen bestaat (vaak zelfs vergelijkbaar met de bekende basaltblokken), dan gaat de roltechniek natuurlijk ook niet op. In dergelijke situaties vis ik met een zwaarder lood, variërend van 15 tot 35 gram. Zwaarder heb ik nog nooit gevist. Zodra ik de wat zwaardere zinkloden of voerkorven gebruik, zal ik deze altijd inwerpen over mijn stek heen. Vervolgens trek ik mijn montage terug naar de stek, alwaar het geheel geruisloos onder water verdwijnt. Gooi geen zware zinkloden direct op de stek; barbeelstekken zijn meestal niet dieper dan een meter. U kunt zich voorstellen hoe de barbeel reageert als zo n zwaar lood voor zijn neus landt. 63
Je ruikt de barbeel op dergelijke stekken! Twee vuistregels Hoe weet ik of de bodem voorzien is van een fijne structuur of niet? Ik kan me voorstellen dat deze vraag die bij u opkomt. Als vuistregel gelden twee zaken: 1) check de oever, zodra de oeverzone bestaat uit fijnere stenen, dan is de kans het grootst dat de bodem in het midden van de rivier er ook zo uitziet. 2) Hoe ziet het wateroppervlak eruit? Treft u een strak, maar toch behoorlijk stromend wateroppervlak aan bij een normale waterstand en de oeverzone ziet er uit zoals beschreven, dan zou ik te allen tijde beginnen met een 10 grams montage. Ziet u in de rivier plekken waar het water omhoog wordt gestuwd of zelfs schuimkopjes, ga dan maar voor de zwaardere montage. In de buurt van Sprimont heb ik vanaf een brug diverse keren live mogen zien hoe een groep barbelen reageert op een zinklood dat als een kogel in het water landt. De vissen zwenken Door die man ben ik besmet met het barbeel-virus. fel naar links of rechts uit, niet verder dan een meter, hergroeperen en laten zich dan gedecideerd stroomafwaarts zakken. Doorgaans verandert de gretigheid van de barbelen tegen het eind van november van de ene op de andere visdag. Dan gaan factoren als lengte van de onderlijn, haakgrootte en het formaat van het haakaas een steeds belangrijker rol spelen. Daarnaast gaat het reactievermogen van de visser steeds zwaarder wegen. Je zult in deze tijd de hengel niet in een steun kunnen plaatsen, want dan ga je geheid het leeuwendeel van je aanbeten missen. In de winter pakt de vaak zo fel bijtende barbeel het aas maar heel even. Dit uit zich in een paar (lees: meestal één tot drie!) heel korte tikjes op je hengeltop of het even slap vallen van je lijn. Het laatste ervaar je doordat de constante lichte druk op je hengel tijdelijk wegvalt. De barbeel zwemt dan met de hele montage naar je toe of stroomopwaarts. Daarnaast krijg je vaak beet tijdens het rollen van het lood. Ervaring gaat je hier leren wanneer je moet aanslaan en wanneer niet. Als je een aantal malen met rollend lood hebt gevist, dan voel je echt het verschil tussen het rollen en 64
DE A VAN ARDENNEN EN......DE B VAN BARBELEN Zo af en toe een vreemde snuiter tussendoor vind ik helemaal niet erg! de kleine aanbeten. Bij het rollen van het lood voel je bij wijze van spreken het lood via de lijn door je hengel tikken over de stenen; bij een aanbeet trekt de hengeltop net iets verder naar voren of valt helemaal slap. In de wintermaanden dient je hengel alles wat er onder water gebeurt goed te vertalen in trillingen die je handen vervolgens moeten signaleren. Het is daarbij zaak dat die hengel niet te zwaar is, geen heavy feeders of andere te zware hengels. De aanbeten zijn zoals gezegd echt zeer licht. In de winter gebruik ik overigens nooit een voerkorf en vis ik enkel nog met zinklood. Ik heb het barbeelvissen in de winter van 2004/2005 werkelijk als super ervaren. Het is echt te gek om in december en januari nog serieuze aantallen barbeel te vangen op water van nog geen meter diep. Vooral aan de Amblève, waar lokale Waalse vissers bij je komen kijken om je subtiel duidelijk te maken dat je met een zinloze actie bezig bent. Mooi is dan de uitdrukking op de gezichten als er een prachtbarbeel geland wordt, nota bene hartje winter. In voorgaande jaren had ik het ook niet geprobeerd, omdat ik net als die andere ongelovige Thomassen in de veronderstelling verkeerde dat ze toch niet zouden bijten. De Engelse literatuur bracht me op het spoor. Zodra de winter echt arriveert en het goed begint te vriezen, gaan de barbelen zich wel verplaatsen. Ze zoeken waar mogelijk de diepere gedeelten van de rivier op, die overigens vaak slechts zo n 50 cm dieper zijn dan de stukken rivier waar ze de rest van het jaar verblijven. Ik heb de ervaring dat ze ook de wat Ik krijg nu alweer trek rustiger stromende stukken uitzoeken. In de wintermaanden vang je ook niet de hele dag. De beste vangsten boeken wij tussen 11.00 uur s morgens en 14.00 uur in de middag. Ik heb al heel veel gelezen over de watertemperatuur en de invloed hiervan op het vreetgedrag van de barbelen. Ik ben nu de trotse bezitter van een fatsoenlijke thermometer en zal dan ook meer informatie gaan verzamelen omtrent de temperatuursomstandigheden, gekoppeld aan de vangsten. Daarnaast zal ik de windrichting en de luchtdruk gaan bijhouden in een eigen logboek. Ik begin echt wel in te zien dat je hier op den duur een schat aan informatie vergaart die positief kan bijdragen aan de resultaten. Afgelopen jaar hebben we barbeel mogen vangen tot eind januari. Ik kan nu niet concluderen dat ze in februari en maart niet te vangen zijn, simpelweg omdat ik vanwege de drukte in mijn werk tijdens deze maanden niet ben gaan vissen. In april en mei is het seizoen in de Belgische Ardennen gesloten en pas vanaf het eerste weekend in juni mag je hier weer vissen. Maar goed: de beste maanden liggen nu voor ons! Leon Haenen 65