Orthopedie Hallux Valgus (voorvoet operatie) Inhoudsopgave pagina Inleiding 2 Algemene informatie 2 Opname en behandeling 3 Anesthesie 3 Voorbereiding thuis 3 Behandeldag 3 Hallux Valgus operaties 4 Ontslag en controle 5 Risico op complicatie 5 Richtlijnen en adviezen voor thuis 5 Afspraken/adviezen specialist 5 Nadere informatie 6 Geheimhouding en privacy 6 Adresgegevens 7
Inleiding U staat op de wachtlijst voor een operatie aan uw voorvoet. Dit zal een standscorrectie van de grote teen zijn eventueel gecombineerd met een hamerteencorrectie. Gezien de verschillende operatietechnieken aan de voorvoet, zal de orthopedisch chirurg in de folder aangeven welke operatietechniek voor u van toepassing is. Deze folder is opgesteld om u de nodige informatie te verstrekken over voorbereiding, operatie en leefregels nadien. Algemene informatie Hallux Valgus is een Latijnse naam. Hallux betekent "grote teen" en valgus betekent naar buiten gerichte scheefstand. De grote teen vertoont dan ook een bocht die naar de andere voet wijst. Verder wijst het voorste teenkootje (met de nagel) naar de kleinere tenen van dezelfde voet. Bij extreme scheefstand staat de grote teen zelfs over de kleine tenen heen. Het kromgroeien van de teen komt door veranderingen in banden en spieren rondom het teengewricht en begint meestal al vóór of rond de puberteit. Het is niet precies duidelijk hoe deze veranderingen ontstaan. Eén mogelijkheid is erfelijkheid. Het komt vaker voor in families waar reeds een geval van Hallux Valgus bekend is. Verder zou het dragen van bepaalde (te krappe) schoenen de scheefstand verergeren. Bij oudere mensen kan een kromstand van de grote teen optreden door slijtage in het gewricht. Door deze slijtage verbreden de botten van het gewricht zich, steken uit en geven zo een chronische druk en irritatie. Wel is duidelijk dat het meestal bij vrouwen voorkomt. De uitstekende kromming in de grote teen kan zeer pijnlijk worden, het dragen van schoenen bemoeilijken en het loopvermogen verminderen. Als u al een vergroeiing van de grote teen heeft adviseren wij u ruime schoenen te dragen. Dit verlicht de ergste pijn. U kunt uw schoenen ook laten oprekken. U kunt ook beschermende kussentjes gebruiken om de pijn in dit gebied te verzachten. Figuur 1: voorbeeld Hallux Valgus Een vergroeiing van de grote teen wordt in veel gevallen operatief behandeld, veel van de problemen kunnen met een relatief weinig belastende operatie worden verholpen. 2
Opname en behandeling In overleg met de orthopedisch chirurg zal de ingreep in dagbehandeling of een korte opname plaatsvinden. Na het bezoek aan de arts gaat u naar de afdeling opname. Hier krijgt u informatie over: indicatie opnamedatum de opnameduur: afhankelijk van de soort ingreep die u ondergaat zal uw opname in het ziekenhuis één tot enkele dagen duren wanneer u moet stoppen met het innemen van bloedverdunnende middelen (indien van toepassing) wanneer u door de afdeling opname wordt gebeld op welke tijd u zich op de opnamedag moet melden vanaf welk tijdstip u niets meer mag eten, drinken of roken. Een slokje water om medicijnen in te nemen of tanden te poetsen is toegestaan. Pré-operatief spreekuur (POS) Voor de operatie krijgt u een afspraak bij de anesthesioloog, apothekersassistente en eventueel de opnameverpleegkundige. Informatie hierover leest u in de folder: Uw operatie en anesthesie. Stoppen met antistollingsmiddelen Indien u antistollingsmiddelen (bloedverdunnende medicijnen) gebruikt, stopt u hiermee in overleg met uw specialist. Bij de ziekenhuisopname neemt u het volgende mee: poliklinische afsprakenkaart met uw SKBpas medicijnen die u gebruikt in het bijbehorende doosje/verpakking (ook als u al hebt doorgegeven aan de anesthesist welke medicatie u gebruikt). Wilt u ook uw actuele medicijnenpaspoort meenemen? naam en telefoonnummer van uw contactpersoon gemakkelijk zittende kleding en gemakkelijk, stevig schoeisel krukken, deze kunt u lenen bij de Thuiszorgwinkel. In verband met de hygiëne geven wij u het advies vooraf thuis te douchen en nagellak, make-up en sieraden te verwijderen. Denk aan het tijdig stoppen met het innemen van bloedverdunnende middelen (indien van toepassing). Behandeldag Een week voor de opname wordt de ingreep telefonisch bevestigd. Dan hoort u ook op welke verpleegafdeling u wordt verwacht. U meldt zich op de afgesproken datum en tijd op de verpleegafdeling. Op de afdeling bereidt een verpleegkundige u voor op de operatie. De verpleegkundige geeft informatie over deze dag en neemt bijzonderheden met u door. Sieraden kunt u het beste thuis laten; uw bril of een gebitsprothese kunt u op- of inhouden. Contactlenzen moeten uit; eventueel kunt u uw (reserve)bril gebruiken. Samen met de verpleegkundige zet u met een watervaste stift een pijl op de te opereren voet. Enkele tips: neem geen geld of kostbare bezittingen (zoals sieraden mee naar het ziekenhuis. Wij zijn niet aansprakelijk voor verlies of diefstal. Uw mobiele telefoon is wel handig en mag u gewoon gebruiken neem iets te lezen mee op de afdeling dagbehandeling/kort verblijf krijgt u een i-pad in bruikleen. 3
Hallux Valgus operaties Er zijn veel operatieve methoden om een hallux te corrigeren. De orthopedisch chirurg bespreekt met u welke methode er wordt toegepast. Hieronder volgt een beschrijving van de verschillende operatietechnieken ter correctie van de hallux welke toegepast worden in het Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk. 1. Wilson-osteotomie Een Wilson osteotomie is het verplaatsen van het kopje van het eerste middenvoetsbeentje. Dit wordt in combinatie gedaan met het verplaatsen van een spier (de musculus abductor hallucis), waardoor de teen recht komt te staan. Hierdoor ontstaat er een versmalling van de voet. 2. Chevron osteotomie De chevron operatie kan een milde tot matige hallux valgus corrigeren. Ter hoogte van de hals van het kopje van het eerste middenvoetsbeentje wordt het bot in een V-vorm doorgezaagd. Vervolgens wordt het kopje richting de tweede straal opgeschoven en met een schroefje gefixeerd. Hierdoor wordt de voorvoet smaller. De Chevron osteotomie wordt vaak in combinatie met een Akin osteotomie uitgevoerd (zie operatie nummer 4). 3. Scarf osteotomie De Scarf osteotomie kan een matige tot ernstige Hallux Valgus corrigeren. Er wordt een Z-vormige zaagsnede gemaakt in het eerste middenvoetsbeentje en vervolgens wordt het fragment opgeschoven en gefixeerd met 2 schroeven. Ook bij de Scarf osteotomie kan een aanvullende Akin osteotomie noodzakelijk zijn. 4. Akin osteotomie In combinatie met de Chevron osteotomie of de Scarf osteotomie wordt vaak de Akin osteotomie gebruikt. Hierbij wordt er een wigje gemaakt (en dus een deel verwijderd) in het basisgewricht van de grote teen om zo de stand van de teen te corrigeren. Dit wordt weer vastgezet met een krammetje (soort nietje). 5. Distal soft tissue procedure In combinatie met een operatie aan het bot in de grote teen, is het soms noodzakelijk om ook het gewrichtkapsel en de pezen die de scheefstand veroorzaken te behandelen. Dit is geïndiceerd als er buiten de scheefstand ook sprake is van een subluxatie (uit de kom schieten) van het gewricht. De orthopedisch chirurg maakt een tweede incisie op de voetrug tussen de eerste en de tweede teen. Hier worden het gewrichtskapsel en de abductor spier vrijgeprepareerd en losgemaakt. Hiermee worden de krachten die de subluxatie veroorzaken teniet gedaan en komt het gewricht weer in de kom. 6. Artrodese Bij een ernstige Hallux Valgus met ook duidelijke slijtage van het gewricht kan het stijf zetten van het gewricht in de gewenste stand de beste oplossing zijn. Het stijf zetten gebeurt met een plaatje en/of schroeven. 4
Ontslag en controle Na de operatie krijgt u een drukverband om uw voet en wordt er een controlefoto gemaakt. De orthopeed komt voor ontslag nog bij u langs om de bevindingen tijdens de operatie met u te bespreken. Als alle controles goed zijn en de fysiotherapeut bij u is geweest, mag u naar huis. Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een controle afspraak mee. Wanneer deze plaatsvindt hangt af van de ingreep die verricht is. Daarnaast neemt de verpleegkundige nog enkele praktische zaken met u door. Mochten er vóór uw controleafspraak klachten of complicaties optreden, overlegt u dan met uw huisarts of belt u met de polikliniek Orthopedie. Deze is te bereiken op werkdagen van 8.00 16.30 uur op het volgende telefoonnummer: 0543 54 45 60 U kunt niet zelf met de auto of fiets naar huis rijden. Het is verstandig om af te spreken dat iemand u komt halen met een rolstoel, die in de centrale hal geleend kan worden. Risico op complicaties Bij elke operatie kunnen complicaties optreden. Bij een operatie aan de voet komt dit gelukkig zelden voor. Complicaties kunnen zijn: een langdurige forse zwelling van de voet, infectie en een terugkerende verkeerde stand van de grote teen. Heel soms ontstaat er een trombosebeen. Aanhoudende pijn in de kuit en zwelling van de voet en onderbeen kan hiervoor een aanwijzing zijn. Bij tekenen hiervan adviseren wij u contact op te nemen met uw huisarts of de behandelend specialist. Richtlijnen en adviezen voor thuis De eerste twee weken is het van belang om uw voet regelmatig hoog te houden in verband met de zwelling. De hechtingen worden niet verwijderd, deze zijn namelijk oplosbaar. Het moment waarop u weer aan het werk kunt is afhankelijk van de operatie en nabehandeling en het werk wat u verricht. In het algemeen wordt twee weken aangehouden voor zittend werken en voor zwaarder werk wordt dit tijdens het eerste polikliniekbezoek besproken. Fietsen en het hervatten van sport wordt afgesproken bij het eerste polikliniek bezoek. Met autorijden mag u pas beginnen als u goed, volledig belast en zonder krukken kunt lopen. Afspraken/adviezen specialist Let op: Het verband om de voet moet 2 weken blijven zitten (tot de controleafspraak). Wilson Mobiliseren op buitenzijde voet of met harde loopzool Controle na 2 weken op polikliniek Orthopedie Bij klachten eventueel verwijderen van het schroefje Chevron met evt. Akin Mobiliseren met harde loopzool gedurende 6 weken Controle na 2 weken op polikliniek Gipskamer, aanleggen spalkje voor 4 weken Schroefje is verzonken en hoeft niet verwijderd te worden 5
Scarf met evt. Akin Mobiliseren met harde loopzool gedurende 6 weken Controle na 2 weken op polikliniek Gipskamer, aanleggen spalkje voor 4 weken Schroefje is verzonken en hoeft niet verwijderd te worden Artrodese Mobiliseren met harde loopzool of gips gedurende 6 weken Controle na 2 weken op polikliniek Orthopedie Nadere informatie Wilt u op internet aanvullende informatie opzoeken dan verwijzen wij u naar de volgende Websites: www.dofaa.nl, skbwinterswijk.nl, www.orthopeden.org. Hebt u nog vragen dan kunt u ook altijd telefonisch contact opnemen met het Streekziekenhuis Koningin Beatrix. Receptie 0543 54 44 44 Secretariaat anesthesie 0543 54 42 00 Polikliniek Orthopedie 0543 54 45 60 Afdeling Dagbehandeling 0543 54 45 06 Geheimhouding en recht op privacy Alle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft u als patiënt recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder De rechten en plichten van de patiënt. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op: www.skbwinterswijk.nl Tot slot Wij zouden het op prijs stellen, als u uw ervaringen wilt delen op de volgende website: www.zorgkaartnederland.nl 6
Bijlage Adviezen na een Voetoperatie U hebt een operatie aan uw voet ondergaan. Het is belangrijk dat u de volgende adviezen in acht neemt om de kans op complicaties te verminderen. Het drukverband (onderstaande aankruisen wat van toepassing is): o mag u na. dagen zelf verwijderen. De pleister onder het verband mag u tevens verwijderen. o wordt op de eerst volgende polikliniekafspraak verwijderd. Op uw afsprakenkaart staat wanneer u terug moet komen op de polikliniek. Tevens staat hierop genoteerd wanneer de hechtingen worden verwijderd (indien nodig). De eerste dagen kunt u lopen met twee elleboogkrukken volgens de instructies van de fysiotherapeut (onderstaande aankruisen wat van toepassing is): o u mag de voet belast mobiliseren (haglund extirpatie) o u mag de buitenkant van de voet en hak belasten tot de eerste policontrole (bij wilson osteotomie, hallux valgus, swanson prothese en hamerteencorrectie) De eerste dagen kunt u het been het beste hoog leggen. Hierdoor wordt zwelling tegen gegaan waardoor u minder pijn heeft. Douchen is toegestaan, mits u het verband waterdicht afdekt. U krijgt een plastic hoesje mee naar huis, dat u alleen zo nodig buiten mag gebruiken ter bescherming van het verband. Indien u een harde loopzool hebt, mag u volledig belasten. De eerstvolgende werkdag na uw ontslag belt de verpleegkundige u thuis op om te vragen, hoe het met u is en om eventuele vragen te bespreken. Verder zal zij/hij uw ervaringen bij de opname met u nabespreken. U kunt bij de apotheek pijnmedicatie ophalen. Het is belangrijk dat u volgens voorschrift de medicatie inneemt. Mocht u vragen of problemen hebben dan kunt u op werkdagen telefonisch contact opnemen met de polikliniek Orthopedie, 0543 54 45 60. Wij zijn bereikbaar van 8.30 tot 16.30 uur. Bij problemen binnen 24 uur na de operatie kunt u s avonds en s nachts contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp, 0543 54 45 55. foldernummer: ort 076 versie: april 2018 7