1
2
3
4
INHOUDSOPGAVE Inleiding 7 VOORWERP 9 WETTELIJKE CONTEXT 9 VIER PIJLERS AAN DE BASIS VAN DE ONTWIKKELING VAN HET ELEKTRICITEITSNET: ZEKERHEID VAN BEVOORRADING, DUURZAME ONTWIKKELING, ECONOMISCH OPTIMUM EN MARKTWERKING. 10 ALGEMENE PRINCIPES VAN HET INVESTERINGSPLAN 11 1 Basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia 13 1.1 INVESTERINGSBELEID IN HET DISTRIBUTIENET VAN HET VLAAMSE GEWEST 15 1.1.1 Investeringen verbonden met de herstructurering van de 36 kvnetten 16 1.1.2 Algemeen beleid voor het ontwikkelen van het 70 kv-net 16 1.1.3 Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kv naar 150 kv 16 1.1.4 Investeringen door het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit naar middenspanning) 17 1.1.5 Investeringen door het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking in het distributienet 70-30 kv)17 1.1.6 Onthaal decentrale productie-eenheden 17 1.2 BELEID BETREFFENDE 26 KV-NETTEN 18 2 Referentie- distributienet 19 2.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN 21 2.1.1 Investeringen die op dit moment gepland zijn 21 2.1.2 Investeringen die reeds waren uitgesteld in het Investeringsplan 2008-2011 25 2.1.3 Investeringen die worden uitgesteld in dit Investeringsplan 26 2.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE LOPENDE VERSTERKINGEN 27 3 Versterking van het distributienet tot en met 2012 33 3.1 HET ELEKTRICITEITSNET AFSTEMMEN OP DE PRODUCTIE- EN VERBRUIKSNIVEAUS 35 3.2 DIAGNOSE VAN DE KNELPUNTEN EN DEFINITIE VAN DE VERSTERKINGSSCENARIO'S 35 3.2.1 Regio St. Katelijne Waver- Kontich-Duffel- Lier 36 3.2.2 Regio Merksplas-Koekhoven 37 5
3.2.3 Regio Rijkevorsel - Hoogstraten -Meer 37 3.3 HAALBAARHEIDSONDERZOEK 38 3.3.1 Technische uitvoerbaarheid 38 3.3.2 Beperkingen betreffende ruimtelijke ordening 38 3.3.3 Realisatieplanning 39 3.3.4 Grafisch overzicht van de voorgestelde versterkingen tegen 2012 39 4 Versterking van het distributienet op middellange termijn 45 4.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN 47 4.1.1 Geplande investeringen op middellange termijn die reeds in vorige investeringsplannen zijn vermeld 47 4.1.2 Geplande investeringen op middellange termijn die in dit plan worden voorgesteld 49 4.1.3 investeringen op middellange termijn, niet meer van toepassing 50 4.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE VOORGESTELDE VERSTERKINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN 50 5 Besluit en uitvoering van het investeringsplan 55 6
Inleiding 7
8
VOORWERP Het Investeringsplan 2009-2012 heeft betrekking op de netten van 70 kv en lager in het Vlaams Gewest waarvoor Elia door de Vlaamse overheid is aangesteld als distributienetbeheerder. Het Investeringsplan 2009-2012 betreft de periode van 1 januari 2009 tot 31 december 2012. WETTELIJKE CONTEXT De openstelling van de elektriciteitsmarkt werd ingeluid door de Richtlijn 96/92/EG van het Europese Parlement en van de Raad van 19 december 1996 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne elektriciteitsmarkt 1. In het Vlaams Gewest werd deze Richtlijn omgezet door het decreet van 17 juli 2000 houdende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en verder uitgewerkt door het Besluit van de Vlaamse regering met betrekking tot de distributienetbeheerders voor elektriciteit van 15 juni 2001. Artikel 12 van dit Besluit belast de distributienetbeheerder met de ontwikkeling van het distributienet. De praktische modaliteiten van het Investeringsplan zijn vastgelegd in Deel II Hoofdstuk 1- Afdeling 1.1 van het Technisch Reglement Distributie Elektriciteit (Vlaams Gewest). Elia is samengesteld uit twee wettelijke entiteiten die als één enkele economische entiteit werken: Elia System Operator, houder van de licenties van netbeheerder, en Elia Asset, eigenaar van het net. Het vermaasde net dat door Elia System Operator ( Elia ) wordt beheerd, bestrijkt de spanningsniveaus van 380 kv tot en met 30 kv met inbegrip van de transformatie naar middenspanning 2 en vormt, vanuit beheertechnisch oogpunt, één geheel. Het onderhavige Investeringsplan van Elia heeft in strikte zin enkel betrekking op de spanningsniveaus van 70 kv en lager. Het Investeringsplan dekt een periode van drie jaar; het wordt om het jaar aangepast voor de volgende drie jaar en vóór 1 juli aan de VREG meegedeeld. Het Investeringsplan omvat: een gedetailleerde raming van de nodige behoeften aan distributiecapaciteit, met aanduiding van de onderliggende hypothesen; het investeringsprogramma dat de distributienetbeheerder vooropstelt om deze behoeften te kunnen dekken. 1 Deze richtlijn werd op 1 juli 2004 vervangen door richtlijn 2003/54/EG van het Europese Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne elektriciteitsmark. 2 Met inbegrip van alle bijbehorende elementen die nodig zijn voor het verwezenlijken van de wettelijke opdrachten en het maatschappelijke doel van Elia. 9
VIER PIJLERS AAN DE BASIS VAN DE ONTWIKKELING VAN HET ELEKTRICITEITSNET: ZEKERHEID VAN BEVOORRADING, DUURZAME ONTWIKKELING, ECONOMISCH OPTIMUM EN MARKTWERKING. Het Investeringsplan beschrijft de investeringen die noodzakelijk zijn om te voldoen aan de lange termijnbehoeften betreffende distributiecapaciteit en dit tegen de laagst mogelijke kostprijs voor de gemeenschap. De term kostprijs moet hier in een ruimere dan strikt economische zin worden begrepen en omvat naast de economische ook maatschappelijke en milieuaspecten. De doelstelling is die investeringen te kiezen, die de gemeenschap de grootste baat bijbrengen. Het beleid dat Elia voert betreffende netontwikkeling streeft naar het promoten van duurzame ontwikkeling. Het beleid past in het kader van het energiebeleid van de Europese Unie 3 en van de Vlaamse overheid. Het beleid dat Elia volgt steunt op volgende grote pijlers: Zekerheid van bevoorrading: Elia streeft naar een betrouwbare elektriciteitstransmissie op lange termijn, rekening houdend met de beschikbare productiemiddelen, het verbruik, zijn geografische spreiding en evolutie. Zekerheid van bevoorrading houdt tevens in dat het net gebouwd is om diverse productievormen mogelijk te maken en dat de nodige interconnectiecapaciteit is voorzien. Duurzame ontwikkeling: Elia opteert voor duurzame oplossingen, met een minimale impact op het leefmilieu en de ruimtelijke ordening. Het investeringsbeleid houdt rekening met de toename van hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling. Hierbij gaat een bijzondere aandacht uit naar de decentrale productie-eenheden die worden aangesloten, zowel op het Elia-net als op het net van de distributienetbeheerders. Marktwerking: Elia bouwt een net uit dat bijdraagt tot een goede marktwerking. Dit betekent dat Elia werkt aan een vlotte toegang tot het net, zowel op het vlak van productie als op het vlak van afname, voor bestaande en nieuwe gebruikers. Elia ijvert via het ontwikkelen van interconnecties mee voor een grensoverschrijdend Europees elektriciteitsnet zodat een internationale marktwerking mogelijk is. Economisch optimum: Elia houdt rekening met het economische optimum voor de maatschappij. In overleg met de andere distributienetbeheerders gaat Elia na wie, waar en hoe moet investeren om de globale kost voor de eindverbruiker te beperken, met inachtneming van de voorgaande vereisten. De interacties tussen die verschillende pijlers zijn veelvuldig en vaak zelfs tegenstrijdig. Bij wijze van voorbeeld: de uitwerking van een beleid dat rekening houdt met de onzekerheden rond de evolutie en de lokalisatie van de productiemiddelen voor elektriciteit; tevens rekening houdt met de onzekerheden rond de evolutie van het elektriciteitsverbruik 4 ; en de naleving van bepaalde milieunormen nastreeft; kan in tegenspraak lijken met de vereiste van economische rendabiliteit vanuit het oogpunt van de gemeenschap. 3 Green paper: Towards a secure, sustainable and competitive European energy network - Commission of the European Community 13/11/2008. 4 Hierin liggen de onzekerheden vervat verbonden aan de respons van de verbruiker op de invoering van de maatregelen betreffende rationeel energieverbruik. 10
Het zoeken naar een verantwoord evenwicht tussen die vier doelstellingen is de rode draad doorheen dit Investeringsplan. Het werd opgesteld vanuit het streven naar een optimale ontwikkeling van het (distributie)net, gekenmerkt door: een betrouwbare en zekere transmissie van elektriciteit op lange termijn; een concurrentiële en stabiele prijs voor de transmissie; een duurzame ontwikkeling met betrekking tot het leefmilieu, de ruimtelijke ordening en hernieuwbare energie; een beperking van de risico s inherent aan investeringsbeslissingen in de context van een onzekere toekomst. ALGEMENE PRINCIPES VAN HET INVESTERINGSPLAN Dit Investeringsplan stoelt gedeeltelijk op dezelfde principes die werden bepaald voor het Investeringsplan 2005-2008 en die in dat plan beschreven werden. De lezer wordt uitgenodigd om terug te grijpen naar het Investeringsplan 2005-2008 voor verdere informatie betreffende de methodologie voor de ontwikkeling van het net en de dimensioneringscriteria voor het distributienet gebruikt in dit Investeringsplan. Er is jaarlijks uitgebreid overleg met de distributienetbeheerders om de verbruiksverwachtingen en nieuwe aansluitingen van decentrale productie op lokaal niveau vast te stellen. Daarnaast bevraagt Elia ook de netgebruikers om hun lokale prognoses in kaart te brengen. Deze twee elementen spelen de belangrijkste rol onder al de dimensioneringsfactoren. Wat betreft de hypothesen wordt het investeringsplan 2009-2012 gekenmerkt door een dalend verbruik en een toename van de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders. Enerzijds heeft de financiële en economische crisis als gevolg dat het industrieel en residentieel verbruik van elektriciteit vermindert. Dit effect wordt gecombineerd met een toename van de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders. Wanneer de decentrale productiecapaciteit gedimensioneerd is op het lokale verbruik kan op die manier het hoogspanningsnet deels worden ontlast of kan de verwachte groei van het verbruik vertragen. Anderzijds kunnen door een grote toename van decentrale productie-eenheden middenspanningsnetten ontstaan waar de productie groter is dan het verbruik. Elia moet er voor zorgen dat die geproduceerde elektriciteit via het hoogspanningsnet wordt opgenomen en tot bij de verbruikers wordt geleid. Hiervoor is het belangrijk dat samen met de andere distributienetbeheerders wordt gekeken wat de beste manier is om de decentrale productie adequaat op te vangen. In het licht van de verplichtingen die aan de lidstaten tegen 2020 worden opgelegd in uitvoering van het Climate Action plan 5 en de verdere vrijmaking van de markt in het kader van het derde energiepakket van de Europese Unie, verwacht Elia een aanzienlijke verhoging van de investeringen in het net ten opzichte van het business as usual scenario. Het huidige 5 Richtlijn 2009/29/EG van het Europees parlement en de raad van 23 april 2009 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van Richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG. 11
financieringsmechanisme, dat grotendeels gebaseerd is op de afschrijvingsvoeten van de historische assets, stelt Elia in staat om het net op een veilige, betrouwbare en duurzame manier te beheren en te ontwikkelen, maar laat niet toe om deze investeringen, die buiten het business as usual scenario vallen, tijdig te realiseren. Daarom stelt Elia voor om de tarifaire regelgeving op te splitsen in twee luiken: één luik dat gerelateerd is aan het business as usual beheer van het net en een ander luik dat samenhangt met het klimaat- en energiebeleid van de overheid. Doel van het Investeringsplan 2009-2012 is: een stand van zaken opmaken betreffende de vordering van de versterkingen die in de vorige Investeringsplannen voorgesteld werden; een voorstel van netversterkingen tot en met 2012 uitwerken op basis van evolutiehypotheses van het verbruik en de informatie over decentrale opwekking; de mogelijke richtinggevende pistes met betrekking tot de versterking van het net en de beslissingen betreffende studieprojecten, op langere termijn actualiseren. Het Investeringsplan telt 4 hoofdstukken. In hoofdstuk 1 wordt een beknopt overzicht gegeven van de basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia. Dit is een complex proces, dat rekening moet houden met technische, economische en milieufactoren en met de talrijke interacties hiertussen. Hoofdstuk 2 beschrijft het referentiedistributienet, dit is het net dat gepland was voor eind 2010 in het kader van het vorige Investeringsplan. De timing van deze investeringen werd soms gewijzigd omwille van de tijd die nodig is voor het doorlopen van de vergunningsprocedures, een herziening van de verbruiksverwachtingen en andere specifieke redenen. De netversterkingen die het gevolg zijn van de vereisten op het gebied van distributiecapaciteit worden weergegeven in hoofdstukken 3 en 4. 12
1 Basisprincipes van het investeringsbeleid van Elia 13
14
1.1 INVESTERINGSBELEID IN HET DISTRIBUTIENET VAN HET VLAAMSE GEWEST De eerste stap in de dimensionering van het net bestaat erin de knelpunten op te sporen. Dit zijn kritieke punten waar de technische ontwikkelingscriteria niet langer gerespecteerd worden, bijvoorbeeld wegens de evolutie van het elektriciteitsverbruik en/of het productiepark. Zodra deze kritieke punten opgespoord zijn, worden de netversterkingen bepaald om te streven naar de vereiste capaciteit. Hiervoor wordt naast technische parameters eveneens rekening gehouden met zowel economische criteria als met de impact van de netinvesteringen op het leefmilieu. Dit moet uiteindelijk leiden tot de beste oplossing voor de gemeenschap. In het distributienet van het Vlaamse Gewest onderscheiden we zes motivaties om investeringen uit te voeren: investeringen die samenhangen met de herstructurering van de 36 kv-netten; het algemene beleid betreffende het ontwikkelen van het 70 kv-net; belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kv naar 150 kv; investeringen die nodig zijn om het hoofd te bieden aan het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit naar middenspanning); investeringen die nodig zijn om het hoofd te bieden aan het stijgende verbruik in de middenspanningsnetten (versterking in het distributienet 70-30 kv); investeringen die nodig zijn voor het onthaal van decentrale productieeenheden. Deze investeringen kunnen bestaan uit het aanleggen van nieuwe verbindingen. Ter herinnering worden de principes voor de ontwikkeling van nieuwe verbindingen, vermeld in de vorige Investeringsplannen, herhaald: voor nieuwe verbindingen met een spanning van 36 kv of minder wordt voorrang gegeven aan het ondergronds aanleggen van de verbinding; voor verbindingen met een spanning van 70 kv tot 220 kv geldt: het maximaal benutten van de huidige infrastructuur; het opteren voor ondergrondse kabels wanneer het gaat om een nieuwe verbinding; luchtlijnen op plaatsen waar deze kunnen worden aangelegd langs bestaande of geplande grote infrastructuur. Ter compensatie zullen indien mogelijk bestaande lijnen worden verwijderd om een globaal milieuevenwicht te bewaren; verdere ontwikkeling van de zeer hoge spanningsverbindingen (380 kv) via luchtlijnen om redenen van technische en economische aard. 15
1.1.1 INVESTERINGEN VERBONDEN MET DE HERSTRUCTURERING VAN DE 36 KV-NETTEN De 36 kv-netten van Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen maken pas sinds 1996 deel uit van het net dat door Elia wordt beheerd. Na een onderzoek in de loop van 1997 werd een investeringsprogramma opgesteld om deze netten tot eenzelfde betrouwbaarheidsniveau te brengen als de andere netgedeelten die Elia beheert. Dit programma wordt geleidelijk gerealiseerd wanneer versterkingen worden uitgevoerd als gevolg van het stijgende verbruik. 1.1.2 ALGEMEEN BELEID VOOR HET ONTWIKKELEN VAN HET 70 KV-NET Hoewel de vervoerde elektriciteit in België op korte termijn een dalende trend vertoont, blijft het elektriciteitsverbruik in België over het algemeen stijgen en wordt de vermazing van het 150 kv-net steeds groter door een verdere uitbouw van het net op dit spanningsniveau (cf. 1.1.3). In die context moet vermeden worden dat parallelstromen ontstaan in de 70 kv-netten. Sterke fluxen in het 150 kv-net kunnen immers het 70 kv-net belasten en er knelpunten veroorzaken. Deze knelpunten beperken de capaciteit van het 150 kv-net en zouden versterkingen van het 70 kv-net vergen, als er geen alternatieve maatregelen worden genomen. 1.1.3 BELASTINGSOVERDRACHTEN VAN DE SPANNINGSNIVEAUS 70 TOT 30 KV NAAR 150 KV In de hoogspanningsnetten die volledig worden beheerd door Elia en die onder regionale of federale bevoegdheid vallen, wordt een globaal sociaal-economisch optimum nagestreefd voor de gemeenschap. Bij de bepaling van dit economisch optimum blijkt uit studies meer en meer dat het voor de gemeenschap voordeliger is om de ontwikkeling van het 150 kv-net te bevorderen, met directe transformatie vanuit dit net naar de middenspanningsnetten. De belangrijkste redenen zijn: - Dankzij deze overdrachten worden de 30 tot 70 kv-netten ontlast en wordt op dit spanningsniveau ruimte gecreëerd om de toekomstige verhogingen van het verbruik te kunnen opslorpen. Het gebruik van de bestaande infrastructuur is bijgevolg gemaximaliseerd en investeringen in nieuwe posten of nieuwe verbindingen op 30 tot 36 kv worden geminimaliseerd. - De relatieve kostprijs voor een capaciteitsverhoging op 150 kv is veel kleiner dan een investering op lagere spanningsniveaus. Bijvoorbeeld op 70 kv moeten meerdere investeringen worden uitgevoerd om dezelfde capaciteit te bereiken, waarbij elke keer een aparte vergunning vereist is, niet altijd hetzelfde tracé kan worden gebruikt en waarbij in een stedelijke omgeving de nodige ruimte kan ontbreken. - Dit draagt bij tot een beter beheer van de netverliezen omdat deze kleiner zijn op verbindingen op 150 kv en bij de transformatie naar lagere spanningsniveaus. - Omwille van synergie-effecten is het economisch aangewezen om te streven naar een beperkt aantal spanningsniveaus. Met minder spanningsniveaus kan er gebruik gemaakt worden van schaalvoordelen bij de 16
materiaalaankopen, moet er minder specifiek reservemateriaal worden aangekocht, moet er minder specifieke kennis aanwezig zijn, Het versterken van de rechtstreekse voeding van het middenspanningsnet vanuit het 150 kv-net door het plaatsen van 150 kv/ms-transformatoren, gebeurt: naar aanleiding van de noodzaak om het transformatievermogen naar het middenspanningsnet te versterken; om versterkingen of verdere uitbreiding van het 70 tot 36 kv-net en/of transformaties van 150 kv naar een spanningsniveau van 70 tot 36 kv te vermijden. 1.1.4 INVESTERINGEN DOOR HET STIJGENDE VERBRUIK IN DE MIDDENSPANNINGSNETTEN (VERSTERKING VAN DE TRANSFORMATIECAPACITEIT NAAR MIDDENSPANNING) Een toename van het verbruik op de middenspanningsnetten zorgt ervoor dat de transformatiecapaciteit naar middenspanning moet worden verhoogd. De investeringen die hiervoor noodzakelijk zijn, worden gerealiseerd in overleg met de middenspanningsdistributienetbeheerders. Wij herhalen de krachtlijnen van het beleid voor netversterking: waar mogelijk het transformatievermogen van de bestaande stations verhogen door: het versterken van het vermogen van de bestaande transformatoren; het toevoegen van een of meer transformatoren; enkel overgaan tot het bouwen van een nieuwe site als bepaalde bestaande sites verzadigd zijn. 1.1.5 INVESTERINGEN DOOR HET STIJGENDE VERBRUIK IN DE MIDDENSPANNINGSNETTEN (VERSTERKING IN HET DISTRIBUTIENET 70-30 KV) Om een antwoord te geven op het verhoogde verbruik van de netten, aangesloten op 30 kv tot 70 kv, beoogt de weerhouden Elia-politiek voor de 30-70 kv infrastructuur dat de verbruiken van deze overgebracht zouden worden naar 150 kv. Dit investeringsbeleid wordt beschreven in sectie 1.1.3. Deze aanpak kan echter niet worden veralgemeend. Hij wordt niet toegepast in situaties waar: het 70 tot 36 kv-net voldoende ontwikkeld is; de belastingdichtheid laag is; dit niet tot het globaal economisch optimum leidt. In deze gevallen worden de 70-30 kv versterkt door het aanleggen van nieuwe verbindingen en/of door het plaatsen van 150/70-36-30 kv transformatoren. 1.1.6 ONTHAAL DECENTRALE PRODUCTIE-EENHEDEN De komst van decentrale productie-eenheden in het middenspanningsnet kan een nood aan bepaalde investeringen veroorzaken. Deze investeringen hangen vooral af van de mogelijkheden op het vlak van sturing van de 17
elektriciteitsproductie, het intermitterende karakter en de omvang van de eenheid en van het spanningsniveau waarop ze is aangesloten. Enerzijds kan de elektriciteit van decentrale productie in een middenspanningsnet via dat middenspanningsnet tot bij de verbruikers worden geleid. Wanneer de decentrale productiecapaciteit gedimensioneerd is op het lokale verbruik kan op die manier het hoogspanningsnet deels worden ontlast of kan de verwachte groei van het verbruik vertragen. Hoewel deze groeivertraging zou kunnen toelaten om investeringen tijdelijk uit te stellen moet het hoogspanningsnet zo worden geconfigureerd dat de betrouwbaarheid van de bevoorrading behouden blijft gezien het intermitterende karakter van deze eenheden. Anderzijds kunnen door een grote toename van decentrale productie-eenheden middenspanningsnetten ontstaan waar de productie groter is dan het verbruik. Elia moet er voor zorgen dat die geproduceerde elektriciteit via het hoogspanningsnet wordt opgenomen en tot bij de verbruikers wordt gebracht. Dit kan leiden tot bijkomende investeringen die niet tot het business as usual scenario behoren. Om dat te bereiken moet overleg plaatsvinden tussen overheid, distributienetbeheerders en betrokken sectoren om een proactief beleid te voeren, gestoeld op een coherente visie op lange termijn. Hierbij kunnen prioritaire locaties worden aangeduid om aansluitingen van decentrale productie in bepaalde gebieden te groeperen waarbij de netwerkinfrastructuur kan worden gedimensioneerd voor de toekomst en er, voor reden van economisch optimum, zo veel als mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande netinfrastructuur. 1.2 BELEID BETREFFENDE 26 KV-NETTEN Een zeer beperkt deel van het net in het noorden van de provincie Limburg wordt uitgebaat op 26 kv. Elia heeft beslist om geen uitbreidingsinvesteringen meer uit te voeren op dit spanningsniveau om twee redenen: artikel 8 van de Elektriciteitswet geeft de transmissienetbeheerder de toelating om distributienetten uit te baten. Enkel de netten met een spanning tussen 70 en 30 kv mogen worden uitgebaat, netten met een lagere spanning niet; economisch is het niet aangewezen om te investeren in het 26 kv-net. Er moet daartoe specifiek materieel, zoals transformatoren, worden aangekocht dat niet elders in het net kan worden gebruikt. In deze context zal het bestaande 26 kv-net op middellange termijn worden opgeheven. Om dit in te plannen streeft Elia een evenwicht na tussen het maximaal benutten van bestaande installaties en de nood aan versterking van de distributiecapaciteit: enerzijds moet het gebruik van de 26 kv-installaties gemaximaliseerd worden tijdens de levensduur van het materiaal. Het is dus niet economisch aangewezen om deze installaties te vervangen zolang hun betrouwbaarheidsniveau het toelaat; anderzijds kan Elia de opheffing van het 26 kv-net uitvoeren in het kader van investeringen wanneer een nood aan versterking van de voeding van de regio zich voordoet. 18
2 Referentiedistributienet 19
20
In het kader van dit Investeringsplan wordt als referentiedistributienet het net genomen zoals het begin 2009 in gebruik was, met inbegrip van de investeringen die volgens het Investeringsplan 2008-2011 6 moeten worden gerealiseerd tegen eind 2010. De versterkingen van het 150 kv-net die samenhangen met versterkingen in het 70- en 36/30 kv-net, worden hier ter informatie opgenomen, teneinde een volledige en coherente beschrijving van de investeringen te kunnen geven. Hetzelfde geldt voor versterkingen van het 70- en 36/30 kv-net in het Brussels of Waals Gewest van verbindingen die gedeeltelijk in het Vlaams Gewest liggen. Deze versterkingen worden tussen haakjes vermeld omdat ze deel uitmaken van het Federaal Ontwikkelingsplan of van het Investeringsplan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of van het Waals Gewest. 2.1 BESCHRIJVING VAN DE VERSTERKINGEN 2.1.1 INVESTERINGEN DIE OP DIT MOMENT GEPLAND ZIJN Tabel 2.1 toont de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en die op dit moment nog steeds gepland zijn. De meeste versterkingen waarbij de ingebruikname vóór het eind van 2010 was voorzien, zijn nog steeds voor dezelfde einddatum gepland. Sommige geplande investeringen liepen echter vertraging op of werden voor een bepaalde duur uitgesteld. De belangrijkste redenen van vertraging of uitstel zijn: de tijd die nodig is voor het doorlopen van de vergunningsprocedures; een herziening van de verbruiksverwachting; andere specifieke redenen waaronder technische moeilijkheden tijdens de uitvoering van de werken. Vergunningsprocedures De aanleg van het tweede draadstel Ham-Ringvaart was gepland voor 2008 maar heeft een achterstand opgelopen door een vertraging bij de toekenning van de nodige vergunningen en door de interacties met niet rechtstreeks betrokken partijen in het kader van het project. Deze verbinding zal in dienst komen in 2009. De installatie van een nieuwe 150/12 kv 50 MVA transformator in het station Ham, die gevoed zal worden door dit nieuw 150 kv draadstel, zal zoals voorzien in dienst worden gesteld in 2009. Herziening van de verbruiksverwachtingen Er zijn twee belangrijke elementen die voor het investeringsplan 2009-2012 een impact gehad hebben op de verbruiksverwachtingen. Enerzijds brengt de financiële en economische crisis een onmiddellijk dalend verbruik met zich mee, waarbij het effect ook doorloopt in lagere toekomstige verbruiksverwachtingen. Anderzijds heeft de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders, als effect dat de hoogspanningsnetten ten dele worden ontlast. 6 Dit Investeringsplan voldoet aan de Vlaamse decretale en reglementaire bepalingen zoals door de VREG vastgesteld in haar brief van 16 december 2008 (Kenmerk: AP/DM/16.12.08/79843). 21
De onderstaande projecten worden uitgesteld omwille van een herziening van de verbruiksverwachting. De belastingsaangroei in de betrokken posten realiseert zich niet zoals voorspeld in de vorige investeringsplannen: de vervanging van twee 18,75 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren in de post Destelbergen is met één jaar uitgesteld. De nieuwe transformatoren worden in 2011 in dienst genomen; de installatie van een nieuwe 40 MVA transformator in het station van Tisselt werd met twee jaar uitgesteld. Beide transformatoren worden in 2013 in dienst genomen; de versterking van de transformatiecapaciteit naar middenspanning in Brugge Waggelwater door het plaatsen van een 150/11 kv transformator is met een jaar uitgesteld; de vervanging van één 6 MVA en twee 3 MVA transformatoren door twee 16 MVA transformatoren in Ottenburg zal gebeuren in 2012 omwille van een lagere belastingsprognose en de kleine curatieve maatregelen die zijn uitgevoerd in dat station; de lagere verbruiksprognoses in het gebied Leuven, het uitstel van de beslissingen van aansluitingsaanvragen van verbruikers en het lopende project voor het plaatsen van een bijkomende 150/10 kv transformator in Wilsele leiden ertoe dat de uitrusting van het station Gasthuisberg met een 150/70 kv transformator en de aanleg van een 150 kv kabelverbinding vanuit Wijgmaal die ze voedt, zijn verschoven naar 2012. Andere specifieke redenen Een aantal andere projecten hebben vertraging opgelopen omwille van technische redenen tijdens de uitvoering van de werken: de vervanging van een 75 MVA 150/36 kv transformator door een 125 MVA 150/36 kv transformator in Drogenbos werd pas uitgevoerd in 2009 (in plaats van in 2008); de vervanging van twee 7 MVA transformatoren door 14 MVA transformatoren in Sijsele; het oprichten van een nieuw 150/15 kv transformatiestation in Petrol Antwerpen. 22
Tabel 2.1: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en nog steeds zijn gepland Driver Lokalisatie van het station Beschrijving van de Spannings- Indienst- Indienst- Betrokken versterking niveau stelling stellings- netbeheerders datum Versterkte Station of zone uiteinden van de verbinding Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kv naar het spanningsniveau 150 kv Oost- Vlaanderen (Ham-Ringvaart) (Aanleg van 2de draadstel op de bestaande lijn) (150 kv) (Gepland) (2009) West- Vlaanderen Antwerpen Vlaams- Brabant Ham Walgoed Zwevegem Brugge- Waggelwater Antwerpen Petrol (Burcht- Antwerpen Petrol) Mechelen Rijkevorsel (Rijkevorsel in aftakking 150 kv Massenhoven-Sint Job) Wilsele Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station Nieuwe 40 MVA transformator in bestaand station Twee nieuwe 40 MVA transformatoren in een bestaand station Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station Twee nieuwe 50 MVA transformatoren in een nieuw station (Aanpassing van de verbinding om het nieuwe station Petrol in te lussen) Nieuwe 40 MVA transformator in een bestaand station Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station (Aanleg van een nieuwe kabel) Nieuwe 40 MVA transformator in een bestaand station 150/12 kv Gepland 2009 IMEWO 150/15 kv Gerealiseerd 2008 INTERGEM 150/10 kv Gepland 2010 GASELWEST 150/11 kv Gepland 2010 IMEWO 150/15 kv Gepland 2009 IMEA GHA IVEKA (150 kv) (Gerealiseerd) (2008) 150/10 kv Gerealiseerd 2008 IVERLEK 150/15 kv Gepland 2010 IVEKA 150/15 kv (Gepland) (2010) 150/10 kv Gepland 2010 IVERLEK Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kv) Oost- Vlaanderen West- Vlaanderen (Keerke-Lokeren) Zeebrugge (Bouw van een nieuwe lijn) Nieuwe 125 MVA transformator in een bestaand station Antwerpen Mechelen Nieuwe 125 MVA transformator in een bestaand station Vlaams- Brabant Drogenbos Vervanging van een 75 MVA transformator door een 125 MVA transformator Gasthuisberg Nieuwe 145 MVA transformator in een bestaand station (Gasthuisberg Wijgmaal) (Nieuwe kabel Wijgmaal Gasthuisberg in het kader van de versterking van Gasthuisberg) (150 kv) (Gerealiseerd) (2008) 150/36 kv Gepland 2009 150/70 kv Gerealiseerd 2008 IVERLEK 150/36 kv Gerealiseerd 2009 IVERLEK 150/70 kv Gepland 2012 150 kv Gepland 2012 23
Tabel 2.1: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en nog steeds zijn gepland (vervolg) Driver Lokalisatie van het station Beschrijving van de Spanningsniveastellinstellings- Indienst- Indienst- Betrokken versterking netbeheerders datum Versterkte zone Station of uiteinden van de verbinding Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) Oost-Vlaanderen Lokeren Nieuwe 18,75 MVA Waasmunsterbaan transformator in een bestaand station 36/12 kv Gerealiseerd 2008 IMEWO Lokeren Heirbrug Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station 36/11 kv Gepland 2010 IMEWO Lokeren Heirbrug- Lokeren Aanleg van een nieuwe kabel 36 kv Gepland 2009 Destelbergen Vervanging van twee 18,75 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren 36/12 kv Gepland 2011 IMEWO West-Vlaanderen Brugge Zuid Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station 36/11 kv Gerealiseerd 2008 IMEWO Sijsele Vervanging van een 7 MVA transformator door twee 14 MVA transformatoren 36/12 kv Gerealiseerd 2009 IMEWO Steense Dijk Steense Dijk- Slijkens Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station Aanleg van een nieuwe kabel 36/12 kv Gepland 2010 IMEWO WVEM 36 kv Gepland 2010 IMEWO WVEM Wingene Vervanging van een 12 36/11 kv Gepland 2010 IMEWO MVA transformator door een 18 MVA transformator Zele industriepark Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station 36/12 kv Gepland 2011 IMEWO Zedelgem Vervanging van een 18,75 36/11 kv Gepland 2009 GASELWEST- MVA transformator door IMEWO een 23 MVA transformator Antwerpen Bornem Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station 70/15 kv Gepland 2009 IVERLEK Tisselt Vlaams-Brabant Ottenburg Vervanging van een 6 MVA en twee 3 MVA transformatoren door twee 16 MVA transformatoren Nieuwe 40 MVA transformator in een bestaand station en vervanging van een 20 MVA transformator door een 40 MVA transformator 70/10 kv Gepland 2013 IVERLEK 36/11 kv Gepland 2012 IVERLEK 24
2.1.2 INVESTERINGEN DIE REEDS WAREN UITGESTELD IN HET INVESTERINGSPLAN 2008-2011 Tabel 2.2 toont de investeringen die in de vorige Investeringsplannen waren voorzien op korte termijn maar sinds het Investeringsplan 2008-2011 zijn uitgesteld op middellange termijn wegens een verlaging van de verbruiksvooruitzichten. Enkele van deze investeringen zijn niet meer van toepassing. Voor een uiteenzetting van de motiveringen die tot dit uitstel hebben geleid verwijzen wij naar de vorige Investeringsplannen. Tabel 2.2: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en in de vorige Investeringsplannen werden uitgesteld op middellange termijn Driver Lokalisatie van het station Beschrijving van de Spannings- Indienststelling Betrokken Versterkte zone Station of uiteinden versterking niveau netbeheerders van de verbinding Belastingsoverdrachten van de spanningsniveaus 70 tot 30 kv naar het spanningsniveau 150 kv West-Vlaanderen Koksijde Antwerpen (Brugge Waggelwater- Slijkens) Beerse Lier Nieuwe 50 MVA transformator in een bestaand station (Upgrade van de bestaande lijn) Twee nieuwe transformatoren in een bestaand 50 MVA station Gebruik van de derde wikkeling (50 MVA) van de bestaande transformator 150/11 kv Middellange termijn uitgesteld (150 kv) Middellange termijn uitgesteld 150/15 kv Middellange termijn uitgesteld 150/70/15 kv Middellange termijn uitgesteld Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kv) GASELWEST IVEKA IVEKA IMEA West-Vlaanderen Ichtegem Ichtegem-Koekelaere Gistel Twee hergebruikte 18,75 MVA transformatoren in een nieuw station 36/11 kv Middellange termijn uitgesteld Aanleg van een nieuwe 36 kv Middellange kabel termijn uitgesteld Plaatsen van een condensatorenbatterij 36 kv Middellange termijn uitgesteld GASELWEST WVEM Gistel-Ichtegem Aanleg van een nieuwe 36 kv Middellange kabel termijn uitgesteld Zeebrugge-Peakshaving Aanleg van een nieuwe 36 kv Middellange FLUXYS kabel termijn uitgesteld 25
Tabel 2.2: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en in de vorige Investeringsplannen werden uitgesteld op middellange termijn (vervolg) Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) Oost-Vlaanderen Sint-Kruis-Winkel Nieuwe 18,75 MVA transformator in een bestaand station 36/11 kv Middellange termijn uitgesteld IMEWO Sint-Kruis-Winkel- Kennedylaan Aanleg van een nieuwe kabel 36 kv Middellange termijn uitgesteld Stookte Twee nieuwe 18,75 MVA transformatoren in een nieuw station 36/12 kv Geannuleerd IMEWO Stookte-Wetteren Erpe-Mere West-Vlaanderen Jabbeke Erpe-Mere - lijn Aalst- Zottegem Aalter Terlakenstraat Aalter Terlakenstraat - Aalter Venecolaan Aanleg van twee nieuwe kabels Nieuwe 50 MVA transformator in een nieuw station 36 kv Geannuleerd 70/15 kv Middellange termijn uitgesteld Aftakking in kabel ter 70 kv Middellange hoogte van het station termijn uitgesteld Erpe-Mere Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station Aanleg van een nieuwe kabel Vervanging van een 12,3 MVA transformator door een 25 MVA Koekelare Vervanging van een 7 MVA transformator door een 12,3 MVA transformator De Haan Nieuwe 25 MVA transformator in een bestaand station Antwerpen Muizen Twee nieuwe 40 MVA transformatoren in een bestaand station 36/12 kv Middellange termijn uitgesteld 36 kv Middellange termijn uitgesteld 36/12 kv Middellange termijn uitgesteld 36/12 kv Middellange termijn uitgesteld 36/11 kv Middellange termijn uitgesteld INTERGEM IMEWO WVEM WVEM IMEWO GASELWEST 70/10 kv Geannuleerd IVERLEK Vlaams-Brabant Vilvoorde Park Vervanging van een 16 MVA transformator door een 25 MVA transformator 36/11 kv Geannuleerd SIBELGAS 2.1.3 INVESTERINGEN DIE WORDEN UITGESTELD IN DIT INVESTERINGSPLAN Tabel 2.3 geeft de projecten die in het vorige Investeringsplan waren voorzien op korte termijn maar die in dit Investeringsplan worden uitgesteld tot op middellange termijn. In de regio Bas-Warneton Wijtschate werd een verhoging van de belasting op het middenspanningsnet aangekondigd. Na overleg met de betrokken distributienetbeheerders werd besloten om de nodige injectie in het 15 kv-net te voorzien vanuit Wijtschate. Een vervanging van twee 12,5 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren is nodig om de belastingstoename op te vangen en de aanleg van een nieuwe 36 kv-kabel tussen de stations Gullegem en Harelbeke is nodig om het 36 kv-net dat deze regio voedt, te versterken. De aangekondigde belastingsverhoging werd tot nu toe niet formeel bevestigd aan Elia. Wanneer de aangroei van de belasting zich concretiseert, kan het project opnieuw geëvalueerd en ingepland worden in overleg met de betrokken distributienetbeheerder. 26
Tabel 2.3: Lijst van de investeringen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn waren voorzien en die in dit Investeringsplan worden uitgesteld op middellange termijn Driver Lokalisatie van het station Beschrijving van de versterking Spanningsniveau Indienststelling Betrokken netbeheerders Versterkte zone Station of uiteinden van de verbinding Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterkingen in het distributienet 70-30 kv) West-Vlaanderen Gullegem- Harelbeke Aanleg kabel Gullegem - Harelbeke 36 kv Middellange termijn uitgesteld Stijgend verbruik in de middenspanningsnetten (versterking van de transformatiecapaciteit) West-Vlaanderen Wijtschate Vervanging van twee 12,5 MVA transformatoren door twee 25 MVA transformatoren 36/15 kv Middellange termijn uitgesteld GASELWEST- WVEM 2.2 GRAFISCH OVERZICHT VAN DE LOPENDE VERSTERKINGEN De kaarten in figuur 2.4 geven een grafisch overzicht van de stand van zaken van de versterkingen die in de vorige Investeringsplannen op korte termijn voorgesteld werden in het referentie elektriciteitsnet in Vlaanderen. 27
28 Figuur 2.4: Referentienet: Referentienet Vlaanderen 2010
Figuur 2.4: Referentienet Vlaanderen 2010 - Detail A 29
30 Figuur 2.4: Referentienet: Referentienet Vlaanderen 2010 - Detail B
Figuur 2.4: Referentienet: Referentienet Vlaanderen 2010 - Detail C 31
32
3 Versterking van het distributienet tot en met 2012 33
34
3.1 HET ELEKTRICITEITSNET AFSTEMMEN OP DE PRODUCTIE- EN VERBRUIKSNIVEAUS In hoofdstukken 2 en 3 van het Investeringsplan 2005-2008 werden de scenario's voor verbruik en productie op macro-economisch niveau gedefinieerd. De scenario s en methodologieën blijven ook geldig in het kader van dit Investeringsplan. Ter herinnering hernemen we enkele belangrijke elementen. De dimensionering van de 70/36/30 kv-netten hangt zeer nauw samen met de evolutie en de lokalisatie van het verbruik en van de decentrale productie. Deze hypotheses worden elk jaar herzien na uitgebreid overleg met de distributienetbeheerders. Het belang van de lokalisatie van de decentrale productie-eenheden wordt hierin steeds groter. De inschatting van het verbruik steunt op twee factoren: enerzijds een macro-economisch standpunt: de vooruitzichten van het Federaal Planbureau voor de evolutie van het verbruik; anderzijds een micro-economisch standpunt: de lokale verbruiksprognoses die werden aangekondigd door de netgebruikers of werden opgesteld in overleg met de beheerders van de middenspanningsnetten; deze prognoses worden elk jaar herberekend; in het kader van dit overleg is het uiterst belangrijk de decentrale productie in de middenspanningsnetten in kaart te brengen zodat Elia hiermee kan rekening houden bij het dimensioneren van haar net. Voor alle 70/36/30 kv-knooppunten die de middenspanningsnetten voeden, geldt voor de korte termijn dat de berekening van de lokale verbruiksverwachtingen en decentrale productie sterk wordt beïnvloed door de informatie die de netgebruikers en de beheerders van de middenspanningsnetten leveren. Deze informatie vertaalt immers de lokale vooruitzichten voor de economische ontwikkeling. Het verhogen van het transformatievermogen naar de middenspanningsnetten sluit dan ook rechtstreeks aan op deze verwachtingen 7. De relatieve onzekerheid over de realisatie van de groei van het verbruik en de aansluiting van decentrale productie zorgt ervoor dat bepaalde investeringspistes worden uitgesteld, versneld moeten worden uitgevoerd of dat er volledig nieuwe oplossingen moeten worden bekeken. 3.2 DIAGNOSE VAN DE KNELPUNTEN EN DEFINITIE VAN DE VERSTERKINGSSCENARIO'S Enerzijds tonen de load-flow berekeningen op basis van de verbruiksverwachtingen voor 2012 geen knelpunten aan in het distributienet van Elia in het Vlaamse Gewest. Dit fenomeen is gelinkt aan het dalend verbruik ten gevolge van de financiële en economische crisis en aan de aansluiting van decentrale productie op de netten van andere distributienetbeheerders dat de hoogspanningsnetten soms deels ontlast. Omdat er geen stijgend verbruik wordt vastgesteld zijn er geen nieuwe investeringen nodig op dit vlak ten aanzien van de geplande investeringen die werden opgenomen in het Investeringsplan 2008-2011. 7 De beïnvloedingszone in deze berekening van de transformatorversterking blijft beperkt tot de transformator (en randapparatuur) zelf. 35
Anderzijds ontstaan er middenspanningsnetten waar de lokale productie groter is dan het lokale verbruik door een grote toename van decentrale productieeenheden. Hierdoor moet de geproduceerde elektriciteit worden geëvacueerd via de netten op hogere spanningsniveaus. Na overleg tussen overheid, distributienetbeheerders, producenten en betrokken sectoren werden twee clusters van decentrale productie-installaties in kaart gebracht die tot netversterkingen leiden in het Elia-net. Een derde cluster ondergaat vandaag in dezelfde proactieve dynamiek een technicoeconomische analyse die beschreven wordt in paragraaf 3.2.3. Tabel 3.1 geeft een overzicht van deze investeringen, die tot en met 2012 dienen te gebeuren. De indienstname van deze investeringen zijn voorzien ten laatste op 31 december 2012. Tabel 3.1: Lijst van de tot en met 2012 geplande investeringen Driver Lokalisatie van het station Versterkte Station of uiteinden van zone de verbinding Beschrijving van de versterking Spanningsniveau Indienststelling Indienst- stellings- datum Andere betrokken netbeheerders Onthaal decentrale productie-eenheden Antwerpen Beers - Koekhoven Aanleg nieuwe 70 kv kabel (exploitatie in 15 kv) 70 kv Gepland 2009 AGEM Beers - Koekhoven Koekhoven Lier Exploitatie kabel in 70kV Nieuwe 50 MVA transformator in een nieuw station Aansluiting van de derde wikkeling van een bestaande transformator 70 kv Gepland 2011 70 kv Gepland 2011 AGEM 150/70 kv Gepland 2010 Iverlek 3.2.1 REGIO ST. KATELIJNE WAVER- KONTICH-DUFFEL- LIER De distributienetbeheerders voeren nu al een grote netversterking uit voor het aansluiten van WKK s met gasmotoren bij de talrijke tuinbouwbedrijven in dat gebied. In de omgeving is ook de installatie van windenergie, PV-installaties en bio-wkk s voorzien. In dit kader moet het cabinegebouw in Lier in 2009 worden vergroot. Hierdoor kunnen vanaf eind 2009 nieuwe aansluitingen tot +/- 10 MW gerealiseerd worden. Tegen eind 2010 moet er een transformator 150/70/15kV in het 15 kv onderstation Lier aangesloten worden. Dit laat toe om het geïnjecteerde vermogen van de decentrale producties af te zonderen van de belasting om het rechtstreeks in het hoogspanningsnet te injecteren. Dit betekent dat tegen begin 2011 tot 40MW bijkomende productie kan aangesloten worden in deze regio. 36
3.2.2 REGIO MERKSPLAS-KOEKHOVEN De distributienetbeheerder in de gemeente Merksplas heeft aanvragen ontvangen van tuinbouwbedrijven voor de aansluiting van verschillende WKK s in de regio Merksplas-Koekhoven met een gezamenlijk vermogen dat kan oplopen tot 60 MW. Om deze bijkomende aansluitingen mogelijk te maken moeten in 2009 twee 70 kv kabels aangelegd worden tussen Beerse en Koekhoven. Deze verbindingen worden in een eerste fase op middenspanning uitgebaat maar worden zo gedimensioneerd dat ze in een 2 de fase op 70 kv kunnen uitgebaat worden. Deze 2 de fase bestaat uit het oprichten van een nieuw onderstation 70/15 kv in Merksplas/Koekhoven tegen 2011. Dit zal toelaten om de bestaande productieeenheden en de toekomstige uitbreidingen op een meer kwalitatieve manier aan te sluiten op het hoogspanningsnet 70 kv. 3.2.3 REGIO RIJKEVORSEL - HOOGSTRATEN -MEER Voor het zuiden van de regio werd door Elia al een project voor netversterking opgestart dat wordt gerealiseerd tegen 2010. De installatie van een kabelverbinding 150kV naar Rijkevorsel en een nieuwe transformator 150/15kV creëert ruimte voor een vermogen van 50 MW (cf. 2.1.1). Wat het noorden van deze regio betreft, namelijk Hoogstraten-Meer, zijn momenteel een aantal mogelijke decentrale productie-eenheden aangekondigd. Er werd via het project glastuinbouw macrozone Hoogstraten al een enquête georganiseerd om zicht te krijgen op het potentieel aan nog te installeren WKKvermogen. Elia heeft, in samenwerking met VITO, zelf ook een uitgebreide potentieelstudie laten uitvoeren voor decentrale productie (WKK s, windmolenparken, ) in de Noorderkempen. Uit deze analyse blijkt dat in de toekomst de decentrale productie 130 MW zou kunnen bedragen in de omgeving van Meer. De bepaling van dit potentieel gaat gepaard met een aantal vragen en mogelijke knelpunten. Immers, uit de enquête blijkt dat de tuinders in de buurt van Meer uitgaan van een snelle aansluiting. Uit een eerste voorlopige analyse van mogelijke oplossingen blijkt dat dit waarschijnlijk niet mogelijk zal zijn. Zij hebben hun interesse laten blijken zonder evenwel een bindend engagement te nemen, ondermeer omdat een bindend engagement afhangt van duidelijkheid betreffende de aansluitingstermijn. De Vlaamse overheid kan hierin een beslissende rol spelen door een engagement te nemen in verband met de ontwikkeling van productie in deze zone. Ook blijkt dat de decentrale productie-installaties geografisch zeer verspreid over dat gebied liggen. Het aantal en de grootte van het geheel van de potentiële installaties noodzaakt een gecombineerde aansluitingsinfrastructuur van de distributienetbeheerder en van Elia. De verschillende versterkings- en aansluitingsmogelijkheden ondergaan in overleg met de betrokken distributienetbeheerder een technico-economische analyse. In elk geval is het gebied rond Hoogstraten-Meer een uitgesproken voorbeeld voor de toepassing van rechtstreekse transformatie tussen 150 kv en de middenspanning van de DNB, zoals uiteengezet in punt 1.1.3. van dit plan. Er is 37
immers om historische redenen geen infrastructuur op 36 of 70 kv aanwezig in deze zone. Elia ondersteunt een proactieve aanpak die bestaat in de groepering van aansluitingen van decentrale productie in dit gebied waarbij de basisinfrastructuur gedimensioneerd wordt voor de toekomst en er, voor reden van kostefficiëntie, zo veel als mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande netinfrastructuur. Elia vraagt hierbij wel de zekerheid van de overheid over de onthaalcapaciteit op basis waarvan de oplossing moet worden uitgewerkt. De normale procedure dat dit gebeurt op basis van effectieve aanvragen en bevestigde MW kan in dit geval immers niet worden gebruikt. Een bijkomend element is dat dit soort investeringen leidt tot een aanzienlijke verhoging van de investeringen in het net ten opzichte van het business as usual scenario. Het huidige financieringsmechanisme, dat grotendeels gebaseerd is op de afschrijvingsvoeten van de historische assets, laat niet toe om deze investeringen tijdig te realiseren. Daarom stelt Elia voor om de tarifaire regelgeving op te splitsen in twee luiken: één luik dat gerelateerd is aan het business as usual beheer van het net en een ander luik dat samenhangt met het klimaat- en energiebeleid van de overheid en de verdere vrijmaking van de markt in het kader van het derde energiepakket van de Europese Unie. Elia vertrouwt erop dat op korte termijn de beslissing kan worden genomen over een nieuwe 150 kv infrastructuur naar Hoogstraten-Meer voor de voorziene productie in deze zone, mits: een expliciet beleidsengagement van de Vlaamse overheid met betrekking tot de nodige onthaalcapaciteit voor decentrale productie in de zone Hoogstraten- Meer; op basis van dit engagement, een aanpassing van het tarifair kader door de bevoegde overheden in verband met dergelijke investeringen. 3.3 HAALBAARHEIDSONDERZOEK 3.3.1 TECHNISCHE UITVOERBAARHEID In dit stadium vertonen de geplande investeringen geen bijzondere moeilijkheden op het vlak van de technische uitvoerbaarheid. 3.3.2 BEPERKINGEN BETREFFENDE RUIMTELIJKE ORDENING Bij een netversterking rijzen steeds een aantal vragen in verband met ruimtelijke ordening. Heel wat stations werden immers jaren geleden opgericht, nog voor de gewestplannen bestonden, en zijn vandaag soms zonevreemd. Bij elke versterking of uitbreiding is het onzeker of de nodige vergunningen kunnen worden verkregen. Het is bovendien niet eenvoudig om een bestaande installatie te verplaatsen naar een geschikte zone vermits op een transformatiestation altijd een aantal middenspanningskabels zijn aangesloten. Het MS-net moet in dat geval volledig herschikt worden, wat zeer duur is en ook niet altijd mogelijk. De procedures voor het aanpassen van Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUP) vergen veel tijd. Ook voor de verbindingen stelt dit probleem zich. De procedures zijn niet duidelijk voor wat betreft nieuwe HS-lijnen of aanpassingen aan bestaande HS- 38