Duurzame microben. vmbo

Vergelijkbare documenten
Verteren en fermenteren. havo/vwo 3-4

Voedsel en spijsvertering. vmbo

Jouw lichaam vol microben. vmbo

Biotechnologie. havo 5

Biotechnologie. vwo 5-6

Ecosysteem havo/vwo 3-4

Gezondheid. ziekte, hygiëne en medicijnen. mbo

Eten en verteren. Bovenbouw primair onderwijs

Voedsel. kweek, productie en vertering. mbo

Gezondheid havo/vwo 3-4

Voedsel en vertering. havo 5

Gezondheid havo 5. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

Erfelijkheid en ordening. havo/vwo 3-4

Gezondheid vwo 5-6. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

Voedsel en vertering. vwo 5-6

Biosfeer havo 5 BIOSFEER HAVO 5 MH.indd :36

Ziek zijn en weer beter worden

Ecosysteem en evolutie. vmbo

Alleskunners. Bovenbouw primair onderwijs

Onzichtbaar leven. Bovenbouw primair onderwijs

Biosfeer vwo 5-6 BIOSFEER VWO MH.indd :36

eten en verteren proefexemplaar bovenbouw primair onderwijs

onzichtbaar leven bovenbouw primair onderwijs

Opstel door B woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding. Wat is biotechnologie?

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?

Getsie...bedorven! Bederf. Micro-organismen en hygiëne. Kies de juiste namen bij de tekeningen

LAAT DE WIND WAAIEN

WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE?

Biotechnologie vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

onzichtbaar leven groep 7-8 proefexemplaar

Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie

Wereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt dat niet alle

SummerLabb: een leerzame combinatie van bijzondere verhalen, proefjes en interactieve experimenten. Opdracht voor in de klas: Poep is Goud

zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD

De toekomst is dichterbij dan je denkt

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Samen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)

Even voorstellen: Ger Kappert Jasper ten Berge

Bijlage VMBO-GL en TL 2004

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE

Jesse Hartman Mark Sportel Klas: MTL1B. Voedselbederf

Even voorstellen. Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel

HACCP in eipakstation Opfriscursus HACCP 2013

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 8. Algemeen. Titel. Schimmels. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...

Micro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen?

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6

Schone kleding zonder palmolie

2 Soorten micro-organismen Bacteriën Gisten Schimmels Virussen Samenvatting 40

LEVENDE OCEANEN DOCENTENHANDLEIDING

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY

droooo droooo oooom speurtocht je stad je toekomst 12 april - 3 juli oba is Paleis voor Volksvlijt

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Voedselweb en voedselketen

TECHLAB IN DE KLAS WERKBLAD: GROEP 7/8 DE GESCHIEDENIS VAN DE TREIN NAAM: GROEP:

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen

5,5. Samenvatting door M woorden 10 juni keer beoordeeld Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop.

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

E85 rijdende flexifuel auto uitstoot ten gevolge van de aanwezigheid van benzine in de brandstof.

BIOLABO NAVERWERKING

Cradle to Cradle - Hype of toekomst

LESINSTRUCTIE GROEP 7/8

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)

Leren van de natuur: circulaire economie

Energie, de nieuwe dromen...

voetafdruk etcetera. 3. Verwerking door discussie. (30 min.) De feiten en antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen

Milieuvervuiling vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8)

1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken Prof. Dr. Patrick van der Wel, Rijksuniversiteit Groningen.

afbeelding 1 Aquaponics: planten kweken op vissenpoep Een nieuwe duurzame manier om voedsel te produceren!

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP

BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...

Wie zijn wij? Esso brandstoffen. Eigen tankstations. Brandstoffen. Strategische voorraad tot 23 miljoen liter. Levering binnen uur

BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...

Vragen 1. Welke soorten afval zijn er? Noem bij elk een voorbeeld...

Inhoud. Voorwoord 5. Opzoekspel 6

inhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof

Hoe ziet jouw droomhuis er later uit? Hoe denk je dat de auto in het jaar 2100 eruit ziet?

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Werkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document.

Produceren en milieu vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL. Bernd Roemmelt / Greenpeace

LESBRIEF LES 2 DE THT-LES SAMENVATTING VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LEGENDA. Het waarom van voedselverspilling

In Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken.

Kom jij bij ons stage lopen? CSI in de voedselketen en jij bent erbij!

Les Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad

BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT?

Les Biomassa. Werkblad

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling

Energie. Jouw werkbladen. In NEMO. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Naam: Energie Onderbouw havo/vwo Leerlingen In NEMO versie

Bernd Roemmelt / Greenpeace HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

Inspiratie- en referentieprojecten ontwerpopdracht biotechniek

LES 2: Klimaatverandering

Transcriptie:

Duurzame microben vmbo

Om te leven heeft de mens de natuur nodig. Maar de mens zorgt niet altijd goed voor de natuur. Denk maar aan milieuvervuiling, klimaatverandering en fossiele brandstoffen die opraken. Vandaag ontmoet je de microben die ons kunnen helpen duurzamer te leven en een schone toekomst te creëren. Elke opdracht heeft een eigen icoontje dat je kunt vinden op de plattegrond op de laatste pagina. Gebruik de icoontjes om je weg door Micropia te vinden. Elk groepje begint bij een ander icoontje en bepaalt zelf de volgorde van de opdrachten.

Het groene goud Algen worden op steeds meer plekken op grote schaal gekweekt. Deze groenalgen worden als grondstof voor allerlei producten gebruikt. Wil je weten waarvoor? Ga dan naar de opstelling het groene goud op de begane grond. Bekijk de groene buizen vol Chlorella. Waarvoor worden deze groenalgen allemaal gebruikt? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Algenkweek heeft veel voordelen. Bekijk het filmpje bij verhaal op het scherm. Waarom zijn producten gemaakt van algen zo duurzaam? Algen maken fossiele brandstoffen schoon. Algen groeien door de energie van de zon. Algen zijn groen van kleur. Elektrische auto s rijden op algenbrandstof.

Duurzamer voedsel Veel van ons voedsel wordt gemaakt van en met microben. Denk maar aan het gisten van brood en bier. Vitaminen, geur-, kleur- en smaakstoffen worden juist vaak op een chemische manier gemaakt. Maar tegenwoordig kan dat ook met behulp van microben. Daardoor wordt het klimaat minder belast. Ontdek dit bij de opstelling microben op je bord. Stremsel wordt gebruikt om melk dikker te maken (stremmen) zodat je er kaas van kunt maken. Vroeger kon stremsel alleen gewonnen worden uit de magen van geslachte kalfjes. Nu wordt het gemaakt door gist. Waarom is dit moderne proces veel duurzamer? Overleg met je groepje.

Stinkende kringloop Olifanten poepen zo n 100 kilo per dag. Dat is heel veel afval per jaar. Niet duurzaam dus. ARTIS doet daarom iets heel bijzonders met de olifantenpoep. Bekijk de opstelling hoop doet leven. Wat maken we in ARTIS van olifantenpoep met behulp van microben? Waarom is dit duurzaam? Gebruik het woord kringloop in je antwoord.

Biologisch De land- en tuinbouw heeft veel last van plaagdieren, zoals tripsen. Deze minuscule insecten worden steeds vaker bestreden met hun natuurlijke vijanden. Dit heet 'biologische bestrijding'. Bekijk het filmpje bij verhaal op het scherm bij de opstelling krachtpatsers in de kas. Welke twee organismen worden er in de bestrijding van tripsen gebruikt?

Lees het verhaal chemisch versus biologisch op het scherm bij meer weten. Geef twee voordelen die de biologische bestrijding met behulp van nematoden heeft ten opzichte van chemische bestrijding. 1. 2.

Veel van ons plasticafval komt in de oceanen terecht. Het zeeleven heeft hier ernstig onder te lijden. Als we hier niets aan doen, zal er in 2050 qua gewicht meer plastic in de zeeën liggen dan er aan vis rondzwemt.

Plantaardig plastic Veel van wat je dagelijks gebruikt bevat plastic. Je smartphone, je frisdrankfles, je rugzak, en zelfs je kleding, je shampoo en tandpasta. Jaarlijks wordt meer dan 200 miljoen ton plastic geproduceerd. De productie en de verwerking van traditioneel plastic heeft veel nadelen. Bekijk alle filmpjes in de opstelling plantaardig plastic. Noem drie nadelen van traditioneel plastic. 1. 2. 3.

Microben kunnen op verschillende manieren ingezet worden om de problemen van plastic tegen te gaan of te verhelpen. Er zijn bijvoorbeeld bacteriën en schimmels die plastic opeten. Maar er zijn ook bacteriën die een duurzame versie van plastic kunnen maken. Waarom is dit bacteriële bioplastic (PLA) zoveel duurzamer dan gewoon plastic?

Schimmelige spullen Grondstoffen worden schaarser en veel productieprocessen zijn vervuilend. Met moderne materialen en processen kunnen we in de toekomst veel duurzamer gaan leven. Ga naar de opstelling een schimmelige toekomst. Bekijk het filmpje op het scherm en voel aan de verschillende materialen. Wat is het voordeel van het gebruik van schimmel als bouwmateriaal (meerdere antwoorden mogelijk)? Het is organisch en groeit snel. Het is biologisch afbreekbaar. Het is vuurvast, vederlicht en/ of waterafstotend. Het proces is circulair.

Bacteriën tegen bacteriën Het huis waarin jij woont is veel schoner dan de huizen een eeuw geleden. Dat komt vooral doordat we ze beter schoonmaken. Vaak met antibacteriële (bacteriedodende) zeep. Het probleem van antibacteriële zeep is dat bacteriën er resistent tegen kunnen worden. Dan werkt de zeep niet meer. In plaats van antibacteriële middelen kunnen we ook goede bacteriën gebruiken om ziekteverwekkende of schadelijke bacteriën te bestrijden. Deze heten 'probiotica'. Ga naar de opstelling bacteriën tegen bacteriën en bekijk de twee filmpjes. Hoe verschillen probiotica van antibiotica? Gebruik de term concurrentie in je antwoord.

Wil je nog meer weten? Bijvoorbeeld over het bouwen van nieuwe microben die alles kunnen doen wat wij willen? Ga dan naar www.micropia.nl/scholen. Meer weten over microben? Volg ons via @micropia_amsterdam facebook.com/micropia twitter.com/micropia

+ Peil Plattegrond Laboratorium Lift Lift Entree Boven Beneden Gebruik de icoontjes om je weg door Micropia te vinden en de opdrachten te maken.

ARTIS-Micropia toont het machtigste, meest succesvolle en tegelijk kleinste leven op aarde: microben. Na een bezoek aan Micropia kijk je nooit meer hetzelfde naar jezelf en naar de wereld. Wil je de onzichtbare wereld nog verder ontdekken? Kom dan ook eens langs met je familie! Micropia is elke dag van het jaar open. Ga naar www.micropia.nl voor meer informatie en het laatste nieuws over microben. Of schrijf je in voor de nieuwsbrief.