1 april 2015 Milieuverzekering van bouwprojecten / stadsontwikkeling / brownfields Environmental Practice Marsh Belgium 1. Risicoprofiel Op de eigen sites : Brand en ontploffing (bluswater, spills, reststoffen, roetneerslag enz ) Gebruik en opslag van oliën, vetten, ontvetters, solventen, koelwater, rubber, batterijen, machine-onderdelen, Lozing of lek van proceswater in leidingen, waterzuiveringsinstallaties of rioleringssysteem Graduele infiltratie / verontreiniging door hemelwater (rechtstreeks of wash out ) Onderhoud / reiniging van wagen- truck- en machinepark Incident met olie- brandstofhoudende machines / materieel (kranen,..) 1 1
1. Risicoprofiel (2) Op de eigen sites (vervolg) : Vroeger / huidig (tijdelijke) opslag afval / verontreinigde grond Invloed activiteiten op biodiversiteit (cfr. EU Richtlijn) Vorderingen lichamelijke schade / saneringskosten derden ingevolge verontreiniging geëmigreerd naar naburige sites Ongekende historische verontreiniging (vroegere activiteiten, opslag, septische systemen en installaties) verontreiniging afkomstig sites derden in grondwater / bodem Tijdens transport : Transport gevaarlijk afval, vulmateriaal of bouwmaterialen : verlies van lading (incidenteel, aanrijding, omkantelen voertuig) 2 1. Risicoprofiel (3) Op sites van derden : Incident tijdens laden / lossen van uitzonderlijke lading Verontreiniging ontstaan tijdens werken uitgevoerd op sites van derden: - verspreiding reeds bestaande verontreiniging ingevolge graaf/ afbraakwerken of transport gevaarlijk afval - aantrekken van een grondwaterverontreinging aanwezig op een naburige site o.a. door gebruik van specifieke werkmethodes, trillingen, grondverschuiving, uitgraving, wateronttrekking of grondwatermonitoring, - breuk van ondergrondse leidingen of ondergrondse tanks - rook, uitstoot van gassen, stof en spills afkomstig van de machines of materialen gebruikt tijdens de werken - spills van olie of brandstof afkomstig van de gebruikte kranen, materieel, machines 3 2
1. Risicoprofiel (4) Op sites van derden (vervolg): - vrijkomen van polluenten tijdens afbraak van constructies of gebouwen - vervuiling van naburige site ingevolge (tijdelijke) opslag van verontreinigde grond of gevaarlijk afval - dampen, uitstoot, stof veroorzaakt door zandstralen, lassen, beton snijden Grondverzet : - ontgraven grond blijkt vervuild of ernstiger vervuild dan oorspronkelijk vastgesteld met verplichting tot verwijdering,mogelijks sanering van de uitwassing, lichamelijke schade door derden - Afval / verontreinigde grond tijdens verblijf bij derden voor verwerking of vernietiging of tijdelijke opslag - opvullen van uitgegraven site met verontreinigde grond/materiaal! In verschil voorwaarden polis Grondverzet bij Grondbank of Grondwijzer 4 Milieuaansprakelijkheidsverzekering : waarom? 2. Externe factoren Sterk evoluerende gewestelijke en europese regelgeving met als gevolg : - strengere aansprakelijkheidsregeling: foutloze aansprakelijkheid principe de vervuiler betaalt saneringsplicht : wettelijk vermoeden exploitant = vervuiler vereist specifiek bodemonderzoek met gunstig bodemattest (Vlaams Gewest) of gebrek aan negatief advies (BHG en Waals Gewest) voor overdracht van eigendom - nieuwe of toegenomen schadeposten met belangrijke impact op mogelijke omvang van schadeherstel/schadevergoeding: verplichting om maatregelen te nemen ter voorkoming van milieuschade vergoeding van schade aan beschermde diersoorten en natuurlijke habitats (biodiversiteitschade) = vergoeding ecologische schade - vorderingsrecht voor milieuverenigingen en belangengroeperingen = Big brother versus Little Sisters - onzekerheid en onvoorspelbaarheid mbt de omvang van vergoeding voor de nieuwe vormen van schade (cfr. biodiversiteitschade) 5 3
Milieuaansprakelijkheidsverzekering : waarom? 2. Externe factoren (2) Belgische wetgeving : Vlaamse Decreet betreffende de Bodemsanering (22/10/1995) met laatste herziening van 27/10/2006 en Vlaamse Reglement betreffende de Bodemsanering (05/03/1996) met laatste herziening van 14/12/2007 Vlaams Materialendecreet (23/11/2011) en Vlarema (17/02/2012) Vlaamse Decreet Bedrijfsinterne Milieuzorg (19/05/1995) Brusselse Ordonantie Beheer Verontreinigde Bodem (13/05/2004) vanaf 1 januari 2010 op te heffen en te vervangen door de Brusselse Ordonantie betreffende het beheer en de sanering van verontreinigde bodems (05/03/2009) Waalse Decreet Sanering Verontreinigde Bodem (05/12/2008) Europese regelgeving : EU Richtlijn 2004/35 met betrekking tot het voorkomen en het herstellen van milieuschade (21/04/2004) in werking getreden op 30/04/2007 en omgezet in federale en gewestelijke regelgeving 6 Milieuaansprakelijkheidsverzekering : waarom? 2. Externe factoren (3) Verkoopswaarde bij projectontwikkeling: sterkt werkelijke waarde site versus milieureputatie Contractueel / Lastenboeken : Milieuverzekering meer en meer opgenomen als vereiste verzekering. Mogelijke (persoonlijke) bestuurdersaansprakelijkheid 7 4
3. Leemte klassieke verzekeringsportfolio (3) Operationele risico s * Bestuurdersaansprakelijkheid Brand & ABR s I/II Brand & ABR s I/III : Opruimingskosten Ba en ABR s II : plotse en accidentele verontreiniging Bestuurdersaansprakelijkheid : beperkte dekking verdedigingskosten BA en ABR s II = gedekte milieurisico s in de huidige verzekeringsportefeuille = milieurisico s gedekt in milieuverzekering * Bevat geen transactionele risico s 8 3. Leemte klassieke verzekeringsportfolio (1) Brandverzekering Beperkte dekking van opruimingskosten voor schade ingevolge verzekerde risico s brand, ontploffing, (sublimiet) Geen dekking bodem- en grondwater saneringskosten Eigen site Toekomstige schade geen (ongekende) bestaande Bedrijfsaansprakelijkheid Dekking voor plotse en accidentele milieuschade (strikte interpretatie) en geen dekking voor graduele verontreiniging Beperkt tot schade aan derden Enkel toekomstige schade 9 5
3. Leemte klassieke verzekeringsportfolio (2) Alle Bouwplaats Risico s Sectie 1 (schade aan de werken in opbouw) : geen dekking milieuschade aan de bouwgond Sectie 2 (schade aan derden ingevolge de werken) : enkel dekking voor plotse en accidentele milieuschade idem BA verzekering Sectie 3 (schade aan bestaand goed) : geen dekking milieuschade aan de grond Bestuurdersaansprakelijkheid Geen vergoeding voor milieuschade Beperkte dekking voor verdedigingskosten bij milieuschade 10 Milieuaansprakelijkheidsverzekering : Wat? (1) Verontreiniging eigen site: Kosten sanering ongekende bestaande + toekomstige verontreiniging ongeacht plots of gradueel ontstaan - op eigen site - op site van derde (met oorsprong op eigen site) Vergoeding lichamelijke en onstoffelijke schade opgelopen door derden - op site van verzekerde - op site van derde (ingevolge verontreiniging afkomstig van de verzekerde site) Vergoeding schade aan Biodiversiteit Financiële bedrijfsschade opgelopen door derden ingevolge de verontreiniging Onderzoeks- en verdedigingskosten 11 6
Milieuaansprakelijkheidsverzekering : Wat? (2) Verontreiniging ingevolge uitvoering werken op site derden : Dekking idem eigen sites behalve: gevolg nieuwe verontreiniging n.a.v. de werken gevolg verstoring van bestaande ongekende verontreiniging Geldt voor bouwprojecten in buitenland Projectontwikkeling in Tijdelijke Vereniging kan per afzonderlijke projectpolis Principe van ABR eigen polis in verschil van dekking voor eigen belangen Projectmilieupolis ism Immoterrae: - Milieutechnische expertise Immoterrae TV / Verzekeraar - Transactioneel risico + aannemingsrisico + risico verwerver(s) 12 Milieuaansprakelijkheidsverzekering : Wat? (3) Dekking inclusief : Wijziging wetgeving Bestuurdersaansprakelijkheid Transport, inclusief laden en lossen Verontreiniging op sites van derden waar afval wordt opgeslagen Trigger : Vordering tijdens verzekerde periode + 36 maanden aangemelde feiten 13 7
Milieuaansprakelijkheidsverzekering : Informatie? Informatie: verzekerde sites: - Bodemonderzoekrapporten - Vragenlijst - lijst ondergrondse tanks Aannemingsactiviteiten - omzet per activiteit - Voor project : bouw- & saneringsplannen 14 Milieuaansprakelijkheid Verzekeringsoplossingen Uw contact : Koenraad De Stickere Practice Leader Environmental Practice Marsh Belgium Tel: +32 3 286 64 77 GSM: +32 486 132 708 koenraad.destickere@marsh.com Uitbreidingstraat 72 B-2600 Antwerpen Belgium 15 8
16 9