Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek Duurzaamheidsteam Eenheid: Dier - Visserij Ankerstraat 1 B-8400 Oostende, België Tel.: +32 59 342250 Fax: +32 59 330629 www.ilvo.vlaanderen.be Gezonde visbestanden van de Belgische aanvoer Visserij en Aquatische productie Hans Polet Wetenschappelijk directeur Sectie Technisch Visserijonderzoek Els Vanderperren (Visserijtechniek - VISEO) Arne Kinds (Traceerbaarheid en duurzaamheid) Heleen Lenoir* (Databeheer en duurzaamheid) Kim Sys (Traceerbaarheid en duurzaamheid) Sectie Visserijbiologie Els Torreele Kelle Moreau* (Bestandsbeheer en duurzaamheid) Sectie Aquacultuur Daan Delbare E-mail adressen: voornaam.naam@ilvo.vlaanderen.be *Contactpersonen Betekenis gezond visbestand Een visbestand wordt als gezond beschouwd indien de populatie zichzelf in stand kan houden zodat het voortbestaan ervan niet in het gedrang komt. Doelstelling Een overzicht wordt gegeven van gezonde visbestanden die door de Belgische visserij bevist worden. Het advies werd opgesteld op basis van de gezondheid van de bestanden en de paaiseizoenen. Project gefinancierd door de Europese Unie en de Vlaamse Gemeenschap Disclaimer ILVO-EV heeft de grootste zorg besteed aan het samenstellen van de informatie om de juistheid voor de volledige analyse te waarborgen. Verwijzingen naar de informatiebronnen zijn in het document opgenomen. ILVO-EV verwelkomt eventuele opmerkingen of verdere informatie, maar is niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte fouten, die voortvloeien uit het verder gebruik van de resultaten. Aangezien nieuwe informatie jaarlijks beschikbaar komt voor de meeste bestanden, raden wij een jaarlijkse herziening aan van de informatie. Citatie: ILVO Duurzaamheidsteam (2014). Gezonde visbestanden van de Belgische aanvoer. Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), Visserij en Aquatische productie.
Overzicht visbestanden Deze tabel geeft een overzicht van gezonde visbestanden, aangeland door de Belgische visserij. De soorten worden weergegeven met de Nederlandse en wetenschappelijke benaming. We baseren ons op de ICES adviezen uit 2013 (International Council for the Exploration of the Sea, www.ices.dk, 2013) om de toestand van de visbestanden te evalueren. ICES baseert zich op single species stock assessments bij de jaarlijkse opmaak van de visserij-adviezen. Stock assessments/bestandsbeoordelingen hebben als doel het beleid van informatie te voorzien die gebruikt kan worden bij het beheer van visbestanden. Zo liggen gegevens over de gezondheid (en ) van de visbestanden en de intensiteit van de visserij aan de basis van de vangstta. Om deze assessments uit te voeren, verzamelen de Europese lidstaten biologische informatie over de verschillende visbestanden waarbij ze betrokken zijn (Data Collectie Framework EC 199/2008). Binnen ICES worden deze gegevens vervolgens internationaal verwerkt. De toestand van een visbestand wordt op bestandsniveau bepaald. De visserij kan een bepaalde soort immers op meerdere visgronden bevissen, terwijl deze soort een verschillende toestand of kan kennen tussen deze gebieden. Zeker wanneer er wetenschappelijke informatie is dat de vissen uit deze gebieden nauwelijks met elkaar in contact komen worden verschillende bestanden van eenzelfde soort onderscheiden. Waar de verschillende stocks voorkomen wordt weergegeven in de kolommen ICES bestand en Belgische visgronden (deel van het ICES bestand waarbinnen de Belgische vissersvloot actief is). Het type stock assessment waarop het ICES advies voor een bepaald visbestand gebaseerd is, wordt weergegeven in de kolom assessment type. Dit geeft een indicatie van de soort gegevens die beschikbaar zijn om de adviezen voor een bepaald visbestand te berekenen. In dit document worden drie types onderscheiden : - analytische assessments: de grootte van het bestand (de paaibiomassa = Spawning Stock Biomass SSB) en de visserijsterfte (F = maat voor de impact van de visserij op SSB) zijn exact gekend en worden berekend op basis van gedetailleerde visserij-afhankelijke én visserij-onafhankelijke gegevens, - survey / : waarden van SSB en F niet exact gekend, s wel gekend op basis van visserij-afhankelijke () en/of visserij-onafhankelijke (survey) gegevens, - aanvoer: enkel de s in aanvoer en de daaraan gekoppelde visserij-inspanning zijn gekend. De tabel bevat soorten die in recente jaren in de Belgische aanvoer werden aangetroffen, waaronder ook enkele soorten waarvoor er geen stock assessments voor de Belgische visgronden beschikbaar zijn (Europese congeraal, steenbolk, rode poon, zeewolf, grote pieterman, heilbot en zonnevis). Voor soorten waarvoor enkel in bepaalde gebieden visserijadviezen worden berekend, werden enkel deze gebieden opgenomen. Vaak zijn deze soorten echter ook beschikbaar vanuit andere gebieden. Ook in die gevallen is de toestand van de bestanden ongekend. Indien een analytisch assessment voor een bepaald visbestand voorhanden is, kunnen SSB en F geëvalueerd worden. Indien beide parameters voor een bestand op een gezond niveau liggen wordt dit aangeduid als OK. Het visbestand voor deze soort wordt dan als gezond aanzien ( ). In het geval van de andere assessment types wordt een aangeduid. Deze kan stijgen, blijven, of dalen. Een bestandstoename of een stabiel blijvend bestand worden als gezond beschouwd ( ). Vervolgens wordt rekening gehouden met het paaiseizoen van de soorten. Indien bv. de paaiperiode van een soort in november valt wordt een negatief advies gegeven om deze soort aan te bieden in deze periode (X). Samengevat wordt een algemeen advies gegeven op basis van de gezondheid van het bestand en het paaiseizoen. Een positief advies wordt weergegeven met terwijl een X een negatief advies aanduidt. Wanneer zeer weinig informatie beschikbaar is en bijgevolg geen advies gegeven kan worden over een bestand wordt dit aangeduid met?. Schaal- en weekdieren werden niet opgenomen in de adviezen aangezien er voor deze organismen geen bestandsbeoordelingen beschikbaar zijn. ILVO Gezondheid visbestanden van de Belgische aanvoer 24/06/2014 2
Soort ICES Bestand Belgische visgronden Assessment type Analytisch Trend Advies Advies seizoen bestand SSB F jan feb ma apr mei jun jul aug sep okt nov dec Bot Platichthys flesus IIIa + IV Noordzee survey NVT NVT stijgend X X X X X X Europese Congeraal Griet Grote Pieterman Conger conger NVT NVY NVT NVT NVT NVT? Scophthalmus rhombus IIIa + IV + VIIde Noordzee, Engels Kanaal survey NVT NVT stijgend X X X X X Trachinus draco NVT NVT NVT NVT NVT NVT? X X Haring Clupea harengus VIIa N Ierse zee analytical OK OK NVT Heek Heilbot Merluccius merluccius Hippoglossus hippoglossus VIIa Z + VIIghjk IV + IIIa + VIId IIIa + IV + VII + VIIIa,b,d Hondshaai Scyliorhinus canicula IIIa + IV + VIId Keltische zee en zuiden van Ierland Noordzee, Engels Kanaal, Skagerrak, Golf van Biskaje analytical OK OK NVT analytical OK OK NVT analytical OK OK NVT X X X NVT NVT NVT NVT NVT NVT? X X X X VI + VIIa-c,e-j Westelijk Engels Kanaal, Keltische Zee, Ierse Zee Lom Brosme brosme NE Atlantic alle visgronden survey NVT NVT stijgend X X X survey NVT NVT stijgend X X X VIIIabd Golf van Biskaje survey NVT NVT stijgend X X X NVT NVT stijgend X X X X Makreel Scomber scombrus NE Atlantic alle visgronden landings NVT NVT stijgend X X X X X Pollak Pollachius pollachius IIIa + IV Noordzee catches NVT NVT stijgend X X X Poon VI + VII Grauwe Poon Eutrigla gurnardus IIIa + IV + VIId Rode Poon Rog Chelidonichthys lucerna Gevlekte Rog Raja montagui IIIa + IV + VIIde Koekoeksrog Leucoraja naevus IIIa + IV + VIIde, Keltische Zee, Ierse Zee catches NVT NVT landings NVT NVT X X X X X X X X NVT NVT NVT NVT NVT NVT? X X X X survey NVT NVT stijgend X X X X X survey NVT NVT stijgend X X X X X VIII + IX Golf van Biskaje survey NVT NVT stijgend X X X X X ILVO Gezondheid visbestanden van de Belgische aanvoer 24/06/2014 3
Stekelrog Raja clavata IIIa + IV + VIIde VI + VIIa-c,e-j Westelijk Engels Kanaal, Keltische Zee, Ierse Zee VIII + IX Golf van Biskaje survey NVT NVT survey NVT NVT stijgend X X X X X X X survey NVT NVT stijgend X X X X X X X X X X X X X X Schar Limanda limanda IIIa + IV Noordzee survey NVT NVT stijgend X X X Scharretong IVa + VIa analytical OK OK NVT X X X X X X Schelvis IV + IIIa W Noordzee, Skagerrak analytical OK OK NVT X X X X Schol Pleuronectes platessa VIIa Ierse zee survey NVT NVT stijgend X X X X IV Noordzee analytical OK OK NVT X X X X X VIIa Ierse zee /s urvey VIId,e Oostelijk analytical VIIf,g VIIh,k Sprot Sprattus sprattus VIId,e Keltische zee Zuidwest Ierland /s urvey NVT NVT stijgend IV Noordzee analytical OK OK NVT Steenbolk Trisopterus luscus NVT NVY NVT NVT NVT NVT? X X Tarbot Psetta maxima IV Noordzee analytical OK OK NVT X X X X X Tong VIIe West analytical OK OK NVT X X X X VIIh-k Tongschar Microstomus kitt IIIa + IV + VIId NVT NVT stijgend X X X X survey NVT NVT stijgend X X X X X Wijting VIIe k Keltische zee analytical OK OK NVT X X X X Zeeduivels VIIb-k + VIIIabd, Keltische Zee, Ierse Zee, Golf van Biskaje survey NVT NVT stijgend X X X Zonnevis Zeus faber NVT NVT NVT NVT NVT NVT? X X X X ILVO Gezondheid visbestanden van de Belgische aanvoer 24/06/2014 4
* Annex: ICES visgebieden Noordoost Atlantische Oceaan ILVO Gezondheid visbestanden van de Belgische aanvoer 24/06/2014 5