GEVAARLIJKE STOFFEN: BESCHERMING EN ONTSMETTING Jacco Veldhuyzen AIOS-SEH MCA CLO 21 februari 2013
INCIDENTEN KOMEN VOOR
INHOUD Leerpunten Besmetting met gevaarlijke stoffen Ontsmetten (video) Persoonlijke beschermingsmiddelen (video en demonstratie) Leerpunten
LEERPUNTEN Bij gevaarlijke stoffen: denk aan eigen veiligheid Voorkom besmetting Primair door contact met bron Secundair door contact met slachtoffers, kleding, hulpmiddelen Besmettingskans afhankelijk van vorm van de stof Primaire besmetting: hoge kans bij gassen Secundaire besmetting: zeer lage kans bij gassen Bescherm jezelf tegen (secundaire) besmetting Draag beschermende kleding Ontsmetten patiënt: Verwijder kleding en vaste stoffen, wassen met water (en zeep) NB: Houdt rekening met explosie/brandgevaar (plof en fik)
INCIDENTEN MET GEVAARLIJKE STOFFEN Exacte cijfers onbekend NVIC: per jaar 15.000 blootstellingen Chemische stoffen anders dan geneesmiddelen Meestal thuis (ingestie) of op het werk (huidcontact en inhalatie) Meestal 1 of 2 slachtoffers 250 grootschalige incidenten, voornamelijk inhalatie Benadering slachtoffers van incidenten met gevaarlijke stoffen: Stap 1 als hulpverlener: EIGEN VEILIGHEID EERST! Dat betekent: besmetting voorkomen en ontsmetten
AHLS PARADIGMA A Alter Absorption Bescherm tegen nieuwe besmetting Opname stoppen: ontsmetten A Administer Antidote B C D Basic Medical Treatment Change Catabolism Distribute Differently A B C D Airway Breathing Circulation Disability E Enhance Elimination E Exposure
BESMETTING MET GEVAARLIJKE STOFFEN Onderscheid tussen primaire en secundaire besmetting Risico op besmetting afhankelijk van stofeigenschappen Vorm Oplosbaarheid (vooral van belang voor ontsmetting)
BESMETTING MET GEVAARLIJKE STOFFEN Primaire besmetting Secundaire besmetting SEH ARTS Direct contact met stof Door vrijkomen stof Dichtbij of ver weg Kan toenemen zolang bron bestaat Contact met: besmette patiënt, kleding of uitrusting Kans op besmetting neemt af (bron is weg)
STOFEIGENSCHAPPEN: VORM Gas Aerosolen Vaste Stof Vloeistof smelten stollen
STOFEIGENSCHAPPEN: VORM Vaste Stof Vloeistof Gas Vast volume Vast volume Variabel volume Vaste vorm Variabele vorm Variabele vorm Stroomt naar lager punt Verspreid door ruimte Aerosolen Aerosolen Damp van vaste stoffen (bijv. rook) (bijv. mist) of vloeistoffen Prim. besmetting: + Prim. besmetting: ++ Prim. besmetting: +++ Sec. besmetting: + Sec. besmetting: + Sec. besmetting: - Verwijderen: borstel Verwijderen: water Verwijderen: ventilatie
STOFVORM EN BESMETTINGSKANS Gassen: Hoogste kans op primaire besmetting Vrijwel geen kans op secundaire besmetting Uitzonderingen: Irriterende gassen kunnen oplossen in zweet patiënt Ingestie van cyanide- of azide-zouten: Reactie met maagzuur geeft waterstofcyanide/azide gas Patiënt wordt bron!
STOFEIGENSCHAPPEN: OPLOSBAARHEID Water oplosbaar Mengbaar Polair Ammonia, methanol, aceton etc. Niet water oplosbaar Niet mengbaar Apolair Koolwaterstoffen, zwavelkoolstof etc. Water is bruikbaar voor ontsmetting Water is niet genoeg voor ontsmetting: gebruik milde zeep
STOFEIGENSCHAPPEN: BRANDGEVAAR Veel gevaarlijke stoffen zijn explosie/brandgevaarlijk (Plof & Fik) Denk aan eigen veiligheid!
BESMETTINGSKANS OP SEH Vrijwel uitsluitend risico op secundaire besmetting Vaste stoffen en vloeistoffen Uitzonderingen: Gassen opgelost in zweet Waterstofcyanide/azide bij ingestie cyanide/azide zouten Bescherming tegen besmetting Draag beschermende kleding tegen vaste stoffen, vloeistoffen en aerosolen Ontsmet de patiënt en hulpmiddelen Na ontsmetting i.p. geen risico op verdere besmetting
ONTSMETTING BIJ INCIDENTEN Brandweer ontsmet op plaats incident COLD WARM HOT Effectgebied Brongebied BRON Wind Wachtplaats Ontsmetten Minimaal 25 m Overtillen Uitkleden Brancard BRW Brancard ambu Uitkleedplaats Ontsmetten Aankleedplaats Ontsmettingsfaciliteit Aankleden ambu ambu HULPVERLENERS SLACHTOFFERS Opvang T3 (sporthal o.i.d.) daarnaast komen slachtoffers besmet met eigen vervoer!
ONTSMETTING IN DE PRAKTIJK Eigen veiligheid (beschermende kleding) Alle kleding verwijderen Hiermee 80-90% besmetting Niet over hoofd! Kleding aan rugzijde wegknippen Vaste stoffen afborstelen Wassen met water (en milde zeep) Beginnen bij hoofd, naar benen toe Water 35 C voorkomt versnelde opname warmer geeft vasodilatie kouder geeft rillen Afdrogen en toedekken
DECONTAMINATIERUIMTE BIJ SEH
ONTKLEDEN SLACHTOFFER
ONTSMETTEN SLACHTOFFER
MOGELIJKE DECONTAMINATIETENT MCA
NIVEAUS BESCHERMENDE KLEDING EU Type AHLS Level Soort kleding Beschermd tegen Bescherming op SEH 1 A Gasdicht Gaspak 2 Niet gasdicht Overdrukpak 3 B Vloeistofdicht Chemiepak 4 C Spatdicht Bluskleding 5 D Stofbestendig Katoenen overall 6 Nevelbestendig Labjas vloeibare en, gasvormige chemicaliën, aërosols en stofdeeltjes stof, vloeistoffen en dampen sterke en gerichte stralen van vloeibare chemische stoffen onder druk verzadiging van vloeibare chemische stoffen stofdeeltjes in de lucht lichte nevels van chemische stoffen
NIVEAUS BESCHERMENDE KLEDING Type 1 Type 2 Type 3 Type 4 Type 5 Type 6 Bescherming op SEH
ADEMHALINGS- & OOGBESCHERMING Self-Contained Breathing Apparatus (SCBA) Air-Purifying Respirator (APR) Bescherming op SEH
OVERIGE BESCHERMING
AANKLEEDPROCEDURE PBM
UITKLEEDPROCEDURE PBM
PBM MEDISCH CENTRUM ALKMAAR Microchem 4000 type 151 Type 3 kleding bescherming tegen radioactief stof en infecterende deeltjes Geïntegreerde handschoenen en sokken MSA Advantage 3200 Twin volgelaatsmasker Filters tegen chemische, radioactieve en infecterende stoffen Nitril handschoenen 0,4 mm dik Rubberlaarzen Duct tape
LITERATUUR AHLS Provider Manual, Third Edition, 2003. University of Arizona Emergency Medicine Research Center and American Academy of Clinical Toxicology Landelijk Protocol Decontaminatie, 2010. GHOR e.a. CBRN e-learning Otoportaal, 2013. www.otoportaal.nl Productbeschrijvingen diverse persoonlijke beschermingsmiddelen CBRN incidenten vereisen verbinding zorg en veiligheid. Melding Publieke Veiligheid. jrg 2012 nr 5 Afbeeldingen via Google Met dank aan Marc Ruijten voor de video s
LEERPUNTEN Bij gevaarlijke stoffen: denk aan eigen veiligheid Voorkom besmetting Primair door contact met bron Secundair door contact met slachtoffers, kleding, hulpmiddelen Besmettingskans afhankelijk van vorm van de stof Primaire besmetting: hoge kans bij gassen Secundaire besmetting: zeer lage kans bij gassen Bescherm jezelf tegen (secundaire) besmetting Draag beschermende kleding Ontsmetten patiënt: Verwijder kleding en vaste stoffen, wassen met water (en zeep) NB: Houdt rekening met explosie/brandgevaar (plof en fik)