Nieuwsbrief No. 2-2013
Woord vooraf We hebben er eventjes op moeten wachten, maar het lijkt erop dat het voorjaar eindelijk de plaats heeft ingenomen van een lange, ijskoude winter. Of, om in uitzettermen te blijven: er is weer een nieuw groeiseizoen aangebroken! Veel SKP-en zullen in spanning de eerste terugmeldingen afwachten van de lichting die afgelopen winter is uitgezet. Voor de BVK is het groeiseizoen echt afgetrapt op Carp Zwolle, waar we 48 nieuwe BVK-leden mochten bijschrijven. En wat misschien nog wel belangrijker is: de BVK-stand trok veel bekijks en was het decor van vele interessante gesprekken en discussies over duurzaam & verantwoord karperbeheer. Inmiddels staat de teller van de BVK net onder de honderd leden en eerlijk is eerlijk: we hadden op meer gehoopt. Daar tegenover staat echter dat de doelgroep die we aanspreken enorm betrokken blijkt. Wat te denken van de ontzettend leuke reacties die via de mail bij ons binnenkomen? Of de spontane financiële ondersteuningen die we mogen ontvangen? Een mooi voorbeeld hiervan is de tombola tijdens de karperavond van de Amsterdamse Hengelsport Vereniging, waar de BVK met 450 euro gesteund werd door de aanwezige karpervissers! Al deze steunbetuigingen zijn een geweldig hart onder de riem en daarvoor zijn we zeer dankbaar. Achter de schermen wordt inmiddels hard gewerkt om de petitie Laat de spiegels voor de sport een vervolg te geven. Met ruim 7000 handtekeningen is het draagvlak binnen de karpervisserij om de samenwerking te zoeken met het beroep duidelijk aanwezig! De BVK en de Combinatie van Beroepsvissers proberen dit draagvlak nu ook binnen de beroepsvisserij te creëren. Het realiseren van een convenant waarbij zowel spiegelkarpers als grote schubkarpers door het beroep worden ontzien is een zeer belangrijk doel voor de BVK. Daarover hopelijk de volgende keer meer, voor nu veel leesplezier met Nieuwsbrief 2! Christian Deze nieuwsbrief is een uitgave van de Belangenvereniging Verantwoord Karperbeheer In de tweede editie van de BVK nieuwsbrief aandacht voor rassen en types, website vorderingen, projectspiegel van de maand en nog veel meer. Bestuur: Filip Matthys (algemeen, Vlaamse zaken) Marcel Merk (algemeen, website) Raymond Hakkert (algemeen, vormgeving) Christian Hummelink (secretaris) Kees Ouwehand (penningmeester) Joris Weitjens (voorzitter) Website: www.karperbeheer.nl, www.spiegelkarperprojecten.nl Algemene info: De website van de BVK www.karperbeheer.nl is op dit moment in aanbouw. Het forum op www.spiegelkarperprojecten.nl blijkt het belangrijkste medium om informatie over Spiegelkarperprojecten te delen en te krijgen. SKP-en die zich aanmelden op het forum krijgen een sleutel en kunnen zelf info over hun project posten. 2 N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R
De spiegel van Marcel Merk In de rubriek: De spiegel van, vertelt elk bestuurslid iets over zichzelf, z n band met (spiegel) karpers en z n affiniteit met de BVK-doelstellingen. Als ik in de spiegel kijk zie ik een trotse vader van twee dochters van 6 en 9 jaar oud. Ik woon samen met mijn kinderen en mijn vrouw Marjolein in Lelystad. Ik ben geboren in 1972 geboren in Amsterdam, maar samen met mijn ouders in 1975 naar Lelystad verhuisd. Al iets meer dan 15 jaar ben ik werkzaam in de automatisering en heb dat gedaan bij diverse organisaties van klein tot groot. Nu ben ik werkzaam bij een leasebedrijf voor vliegtuigen bij een multinational op Schiphol. Sinds eind 2010 ben ik me meer actief gaan inzetten voor de hengelsport en hebben we met een groep enthousiaste karpervissers uit Lelystad een karpercommissie gevormd. Ben nu vooral druk met het organiseren van wedstrijden en het in goede banen leiden van de twee Spiegelkarperprojecten die wij onder onze hoede hebben. Naast mijn werkzaamheden bij de hengelsportvereniging heb ik me ook actief bezig gehouden binnen het VBC (VisstandBeheerCommissie), tevens organiseer ik wedstrijden samen met de federatie MidWest Nederland en ben ik gevraagd mee te denken over een federatieve karpercommissie. Gezien de gezinsuitbreiding blijft er natuurlijk niet zoveel tijd over om lange sessies te draaien maar ik heb daarentegen mijn oude passie weer teruggevonden en belaag onze vriend de karper weer volop met de pen of als de situatie het toelaat aan de oppervlakte. Gelukkig is daar alle gelegenheid voor in de karperrijke Flevopolder. Het gevoel dat je iedere keer overvalt als je vanuit je ooghoeken de rietstengels iets ziet wijken en het water langzaam begint te deinen... Als het pennetje dan lichtjes begint te dansen dan... Toen mij gevraagd werd of ik wilde meewerken aan de BVK en meer concreet om de website op te zetten heb ik niet lang hoeven na te denken. Mooie, gevarieerde karperbestanden in met name open watersystemen zijn geen vanzelfsprekendheid. De veranderingen die nu plaatsvinden binnen het ecosysteem zullen een grote impact hebben. Beperkte voorplanting van de karper en gevaren als economische benutting maken het nodig dat we alert blijven en onze invloed laten gelden. Doordat de BVK terugmeldgegevens van diverse Spiegelkarperprojecten analyseert komen we beslagen ten ijs en kunnen we met kennis van zaken opereren. Bijvoorbeeld nauwe banden onderhouden met kwekers met als eindpunt mooie kweekkarpers welke hopelijk, net als met de oude zeer gewaardeerde bestanden in Nederland en Vlaanderen, tot mooie herinneringen van karpervissers zullen uitgroeien. Help ons de belangen van de karper en daarmee die van jezelf als karpervisser te beschermen en word lid van de BVK. Marcel N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R 3
4 Kort SKP Friese doorbraak Friesland heeft, gemeten in hoeveelheid uitgezette en gearchiveerde karpers, op dit moment het grootste SKP van de lage landen. De Friese boezem is met z n grote meren, talloze kanalen en vaarten een gigantisch waterstelsel. Uiteraard valt dit waterlichaam ook onder de Europese kaderrichtlijn en dat schept extra verplichtingen voor de waterbeheerder. t Wetterskip (Waterschap) heeft jaren geleden onder voorwaarden ingestemd met een SKP maar een neen is nooit ver weg geweest. Wijtze Tjoelker en de zijnen, konden nooit helemaal rustig gaan slapen. Het zag er ruim een jaar geleden zelfs vrij beroerd uit. Daar is nu verandering in gekomen. Met hulp van Sportvisserij Nederland (Roland van Aalderen) en Sportvisserij Fryslân kan het SKP een frisse doorstart maken met een ambitieus uitzetprogramma. Het SKP is verankerd in het integrale visplan van de VBC. Beperkingen zijn er wel. De biomassa aan karper mag niet boven de 5 kilo per ha komen en edelschubkarpers (als aanvulling heel prettig om de strakke banden van monitoring van kale spiegels iets te losser te maken) worden (nog) niet getolereerd. Het hoogst haalbare dus en dat is een compliment waard. Carp Farm leveranties De lange winter heeft ook Frankrijk aangedaan en pas begin maart kon het team van Carp farm eindelijk weer spiegels verspreiden over Nederland. Een deel van die partij werd gratis door Carp Farm geleverd aan visrechthebbenden die hun water afgelopen jaar open hebben gesteld voor een van de karperwedstrijden in het kader van de Topcompetitie karper, georganiseerd door Sportvisserij Nederland en De KSN. De 250 kilo spiegelkarper mocht door de hengelsportvereniging of federatie in water naar eigen keuze worden uitgezet. N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R Voor SKP-en een leuke opsteker. Onder andere Almere (Lage Vaart) en het Twentekanaal werden aangedaan. De SKP-mannen waren dik tevreden met deze gezonde en vitaal ogende lichting Carpfarm-vissen. Er waren erbij die qua beschubbing volgens insiders het wow-gevoel gaven, maar ook niet overdrijven: nog (lang) niet het antwoord op de toenemende vraag naar mooi beschubde spiegels. Voortgang ideale uitzetspiegel In de vorige nieuwsbrief hadden we aandacht voor het initiatief van de KSN regio Zwolle om kwekerij Peschkes (Duitsland) en de universiteit van Wageningen met elkaar in contact te brengen. In Wageningen zwemmen (in aquaria) spiegelkarpers waar onderzoek mee/op wordt gedaan. De spiegelkarpers zijn vaak prachtig beschubd. Het betreft een oude Valkenswaardstam dus leek het Regio Zwolle (en ons) de moeite waard om daarvan een lichting SKP-vissen te zien opgroeien. Helaas mag vanwege de eventuele verspreiding van ziektes geen vis van het terrein af. Dat spoor loopt dus dood. Omdat Peschkes met ruim 500 ha aan vijvers op dit moment de meest aangewezen kweker is die ons cultuurgoed (mooi beschubde spiegels) veilig kan stellen voor de aankomende generatie, willen we dit adres niet opgeven. Een mogelijkheid is om vanuit Nederland mooie en gezonde ouderdieren over te laten komen om bij Peschkes een kweek op te zetten, speciaal bestemd voor onze markt. Onze adviseur Aart Lokhorst heeft daarover intussen contact gehad met Peschkes. De uitkomst is dat vanaf 2015 in een nieuw kweekcomplex van Peschkes een kweek wordt opgezet met goed beschubde spiegels die circa 10.000 kilo per jaar aan mooie uitzetspiegels moet opleveren. Nog even geduld dus. Ondertussen gaan we natuurlijk gewoon door met de (soms hoopgevende) zoektocht naar ons ideaal.
Website vorderingen We willen niet alleen iets moois maken van de BVK-website www.karperbeheer.nl, het moet overzichtelijk en vooral ook informatief zijn. De totstandkoming heeft meer voeten in aarde dan verwacht, maar de vorm komt er zo langzamerhand wel in. De verwachting is dat binnen enkele weken alle items draaien. Daarmee wordt de oude COS-site www.spiegelkarperprojecten.nl geleidelijk aan geïntegreerd in deze website. We laten het forum wel voortleven op de oude site. Dat geeft SKP-en de kans hun eigen pagina s bij te houden en geeft ook interactie tussen SKP-en onderling en terugmelders. We hebben als bestuur besloten dat we als BVK geen uithangbord willen worden van allerlei bedrijven en fabrikanten. Wat voor ons zwaar telt is dat we goede voorlichting en objectieve informatie geven. Met name leveranciers en kwekers van uitzetkarpers zouden belang bij ons kunnen hebben en om elke schijn van belangenverstrengeling te voorkomen is het beter om voor kwekers en leveranciers geen advertenties en sponsoring op te nemen. Sponsors en adverteerders van andere producten zijn welkom, maar komen terecht op een aparte pagina op de website. De onlangs op de website gepubliceerde lijst van spiegelkarpertypen geeft meteen een goed beeld van waar we voor staan. Beschrijven van nuttige feiten; in dit geval kenmerken van uitzetlichtingen van spiegelkarpers. Doe er je voordeel mee! We houden als belangenvereniging erg van input. Niet alleen horen we graag wat jullie vinden van de website maar het is ook prettig als leden (of niet-leden, dat mag ook) ons voeden met relevante en interessante stukken die passen bij de verschillende onderwerpen op de site. Check je match Een van de, op de website beschreven, diensten die we willen gaan verlenen is Karig beschubde spiegel met herkenningspunten Check je match. Dit gaat, voor de up to date singles onder ons, niet over het curriculum vitae van je nieuwste date, maar over het beoordelen van je zoekresultaat bij het terugvinden van gevangen spiegelkarpers. Zeker de eerste jaren van het matchen van (bijna) kale vissen kun je aardig de mist in gaan. Het is vervelend als terugzoeker van een SKP om te worden aangesproken op het feit dat de gevonden match van een projectspiegel niet klopt. Om dat te ondervangen kun je ons bij onzekerheid over een match (discreet) raadplegen. Stuur terugvangst plus vermeende plankfoto (of plankfoto s) naar ons contactadres en wij geven ons oordeel. Dat geeft vast niet altijd uitsluitsel maar je kunt je wel achter ons verschuilen Eerste terugmeldingen Zelden kwamen SKP-meldingen zo laat op gang als dit jaar. Een lange koude winter en een relatief nog kouder voorjaar hielden karpervissers thuis en karpers passief. Naast wat vangsten op licht verwarmd water kwam half april een eerste melding N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R 5
geweest maar met z n 69 cm en 8500 gram lijkt het een vrij jonge vis en in de IJssel zijn de laatste spiegels in 2004 uitgezet. Deze zou dus ook van een ander SKP van veel verder kunnen komen. We melden het als deze vis gevonden is. De IJsselspiegel van een zijtak van de IJssel. Geen makkelijk visje om te traceren, zoals melder Christiaan Groenewold zelf al constateerde. Het IJssel-SKP is er druk mee bezig Ook In Vlaanderen komen de meldingen op gang getuige Klanken uit het zuiden. Mooie meldingen kun je altijd bij ons doen. Wie weet komt ie in aanmerking voor de titel projectspiegel van de maand. Ook als je niet weet bij welke SKP een gevangen spiegelkarper hoort kun je die melden op contact@karpebeheer.nl Joris Het project in Amsterdam trapte af met een bijzonder fraaie spiegel, gevangen en gemeld door Niels de Lugt. Een Valkenswaarder uit september 1998 die bijna tien jaar was ondergedoken en nu in optima forma uit de winter kwam. 6 N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R
Klanken uit het Zuiden Authentieke spiegel uit KGO; Regio Aalter Ook in Vlaanderen bleef het tot halfweg april bar koud. Het vangen van een karper werd ons hierdoor niet echt makkelijk gemaakt. We kunnen rustig stellen dat het werken was voor een visje. Pas in de tweede helft van april sijpelden de eerste terugmeldingen binnen. De laatste paar dagen van april leek het wel een makkie, zo'n projectspiegel vangen. Kanaal Gent Oostende was de grootste slokop. En tot mijn (en vele anderen) verbazing waren het plots de 2009-visjes die acte de présence gaven. Maar liefst zes van de acht terugmeldingen uit april waren van die veelbesproken lichting. Enkele straffe migranten, dat ook. Maar later meer hierover, we mogen niet alles ineens prijsgeven. Wat we wel al kunnen, is vooruitblikken. Drie nieuwtjes kan ik jullie alvast toevertrouwen. Op de eerste plaats gaat er meer dan waarschijnlijk opnieuw een 'fish in' door op het kanaal Gent-Oostende (afgekort: KGO). Het doel van die 'fish in' kennen jullie inmiddels; het verzamelen van hengelvangstgegevens (afgekort: HVR's). Deze belofte hebben we immers gemaakt met de visserijbiologen. HVR's in ruil voor het verantwoord uitzetten van jonge spiegeltjes. Dit keer wordt dit evenement wat vroeger ingepland, kwestie van de kans op karper gevoelig te verhogen. Denk aan juni-juli 2013. De locatie zal meer dan waarschijnlijk Aalter zijn. Of misschien laten we West- en Oost-Vlaanderen strijden voor de knapste vangst? We houden je verder op de hoogte via www.spiegelkarperproject.be Om de betrokkenheid van onze Vlaamse BVK-leden te verhogen, overwegen we om dit najaar een soort van BVKregiomeeting in Vlaanderen te organiseren. Het geografisch zwaartepunt van de Vlaamse BVK-leden bevindt zich in het westelijk deel van Vlaanderen, de kans zit er dus dik in dat die eventuele meeting in West-Vlaanderen zal doorgaan. Hoe we dit concreet zouden aanpakken, kan je lezen in een volgende nieuwsbrief. Een derde nieuwtje ten slotte. Afgelopen winter is het herbepotingsplan 2014-2015 West-Vlaanderen reeds opgemaakt. Aankomende winter (2013-2014) wordt de Leie een laatste keer herbepoot. Gezien er door de hengelaar geen nieuwe projecten werden aangevraagd bij de Provinciale Visserijcommissie van West-Vlaanderen, ontbrak elk spoor van de vissoort karper op het herbepotingsplan 2014-2015 (blank- en rietvoorn halen hier nog steeds de bovenhand). Die winter zou er dus geen karper uitgezet worden... In extremis werd er een 'onderhoudsuitzetting' van 135kg spiegelkarper op het KGO uit de brand gesleept. Visbestandsopnames op dit kanaal door de overheid en hengelvangstgegevens door ons aangeleverd (snap je intussen het belang van HVR's?) tonen aan dat die 135kg perfect ecologisch verantwoord is. Voor de volledigheid meegeven dat dit herbepotingsplan nog door het Visserijfonds (Brussel, zeg maar) moet goedgekeurd worden. Je merkt het, we zitten hoegenaamd niet stil in Vlaanderen. Hebben jullie voorstellen? Of zelfs een eigen inbreng? Laat het ons gerust weten op contact@karperbeheer.nl Filip N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R 7
Rassen en types Vissen is geen exacte wetenschap, dat hebben karpervissers intussen al wel begrepen. Had je gisteren die knappe spiegel nu dankzij of ondanks je aaskeuze? Mag je die blank van vanmorgen wel écht toeschrijven aan die schrale Oostenwind? We zullen het wel nooit helemaal zeker weten. Toch heeft het COS - de voorloper van de BVK - de afgelopen vijftien jaar een pak kille cijfers verzameld. Cijfers waarmee we factoren zoals bijvoorbeeld groei van een type spiegelkarper vrij correct kunnen omschrijven. Door de jaren heen hebben we dus een flinke kennisbank opgebouwd. Die kennis hebben we te danken aan terugmeldingen. Het lijkt de BVK dan ook logisch dat we de bevindingen van die gegevens delen met het publiek. Concreet heeft de BVK alle rassen, types of losse uitzetlichtingen spiegelkarper die de afgelopen jaren zijn uitgezet in Nederland en België geanalyseerd. Die indrukwekkende oplijsting kan je terugvinden op de BVK site. Om jullie alvast wat te prikkelen, hieronder een voorbeeld uit die lijst: Benieuwd naar meer? Check www.karperbeheer.nl Projectspiegel van de maand Type Valkenswaard jaren 1990 afkomstig van: OVB Amercentrale opgroei in netten beschubbing: fraai beschubd met vaak grote plaatschubben op de flank (van 1 of 2 schubben tot volschub) uitzetgewicht: k2; 1200 gram k3; 1750 gram groeisnelheid: redelijk goed gewichtstoename na drie groeiseizoenen: circa 5 kilo max. bekend 98 cm en begin 40 pond terugmeldpercentage/overleving: goed uitgezet in: SKP-AHV, Drenthe, Flevopolder, Utrecht, Waaltje bijzonderheden: vaak ingescheurde borst- en anaalvinnen als gevolg van opkweek in netten. Staartlobben liggen over elkaar. Vergroeiingen in staartwortel (circa 25%). Vrij strakke bouw. April 2013 - De schroefspiegel Na ongeveer 10 jaar zonder karperuitzettingen op het Twentekanaal werd op 10 december 2011 het startschot gegeven voor het SKP Twentekanaal. Vijf jaar op rij wordt er 1 kg karper per hectare uitgezet. Inmiddels hebben we de tweede uitzetting achter de rug. In vergelijking met de grootschalige uitzettingen tot net na de eeuwwisseling lijkt die 1kg/ha een peulenschil, toch bleek al in het eerste jaar deze kleinschalige injectie een mooie toevoeging aan het vrij dun geworden karperbestand. Met enige regelmaat worden er projectspiegels gemeld en na een volledig groeiseizoen kunnen we concluderen dat de vissen het goed doen. Meerdere vissen laten een groei van 4-5kg zien en op het 9km lange stuwvak TK2 is al meer dan 40% van de uitgezette vissen met foto teruggemeld. Zelf wist ik ook enkele mooie vissen te strikken, maar mijn laatste gevangen projectspiegel dateert al van afgelopen novem- 8 N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R
ber. De winterstek (die we intussen beter voorjaarsstek kunnen noemen) begint pas in april mondjesmaat vis op te leveren. In de nacht van 6 op 7 april vis ik een gezamenlijk nachtje met vismaat Bart. De nacht ervoor heeft Bart eindelijk een mooie vis gevangen, dus we hopen ook deze nacht op actie. Laat in de avond is het moment dan daar en loopt mijn rechter hengel af. De vis voelt niet heel groot maar vecht wel stevig (wat dat betreft zijn het al 'echte' kanaalvissen) en eenmaal voor de kant zien we de welhaast onmiskenbare gloed van een projectspiegel omhoog komen. Het blijkt om een vis van de eerste uitzetting te gaan en inmiddels meet ie 68cm bij 13 pond. Op de mat valt direct de opmerkelijke knik in de flank op. Ik weet zeker dat bij het uitzetten er geen vissen bij zaten met een dergelijke beschadiging, dus dit heeft ie in het afgelopen jaar opgelopen. De plankfoto bevestigt later mijn vermoeden. De flank en rug van de vis zien er uit alsof hij een tik van een schroef heeft gehad of iets dergelijks. Ondanks dat dit toch een flinke wonde moet zijn geweest waarvan de genezing een hoop energie heeft gekost blijkt de vis in niet meer dan één volledig groeiseizoen 24cm bij 4kg gegroeid te zijn. Een vis met ambitie dus! Daaf Wolters Ook in België leeft het vermoeden dat karpers weleens onzacht in contact komen met een boot. Wanneer ons slachtoffer dan nog eens de schroef weet te mikken, dan zijn de gevolgen vaak heftig. Vorige zomer kwam in West-Vlaanderen een wel heel bizarre terugmelding binnen uit het kanaal Gent Oostende. Op de foto waren twee helften van een spiegelkarper te zien. Vermoedelijk slechts aaneen gehouden door een flard karperhuid. Na het lugubere screenwerk bleek het dan ook nog eens een projectspiegel te zijn. Hoe zo'n tragische gebeurtenis kon plaatsvinden? Zekerheden hebben we niet, wel een vermoeden. Kan een levendige, vitale vis wel aangevaren worden? Is er dan geen schrikreactie? Laat een karper zich niet instinctief naar de bodem zakken bij naderend gedender? Reken maar dat zo'n vaartuig(je) een hoop herrie veroorzaakt onder water. Veel vraagtekens, helaas geen pasklare antwoorden. En toch... In diezelfde warme periode wer N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R 9
lichaam netjes (nou...) doormidden 'gehakt' werd. Bij plezierbootjes draait de schroef een pak sneller, en lijkt zo'n perfecte tweeëndeling eerder uitgesloten. We zijn er ons wel degelijk van bewust dat we de bal hier mogelijks misslaan. De informatie die zo'n foto oplevert is immers amper toereikend om welk doemscenario ook als waarheid te bestempelen. Eerlijk is eerlijk. Wie een andere verklaring heeft mag het zeggen. Graag zelfs. Je weet ons intussen wel te vinden! Letterlijk en figuurlijk doodzonde den nog twee projectspiegels uit die lichting dood aangetroffen. We kunnen dus aannemen dat ook ons gehalveerd exemplaar een natuurlijke dood stierf, en pas later werd aangevaren door een vrachtschip. Mogelijks werd het kadaver aangezogen door de traag malende schroef van zo'n imposante boot, waarna vervolgens het Afrondend meegeven dat het niet zo fraaie plaatje 100% echt is, fotoshop of soortgelijke fratsen kwamen er hoegenaamd niet aan te pas. Filip Matthys 10 N I E U W S B R I E F B E L A N G E N V E R E N I G I N G V E R A N T W O O R D K A R P E R B E H E E R