Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken Zaterdag 17 maart 2018 De Landgoederij, Bunnik Naam Functie Maaike Vos Neuroloog Haaglanden Medisch Centrum
Opbouw Inleiding Klachten en verschijnselen Oorzaken
Inleiding Klachten en verschijnselen Oorzaken
Inleiding Hersentumoren Primair: ontstaan in de hersenen of hersenvliezen Goedaardig (benigne) of kwaadaardig (maligne) Goedaardig: bv meningeoom Kwaadaardig: bv glioom
Inleiding Hersentumoren Primair: ontstaan in de hersenen of hersenvliezen Goedaardig (benigne) of kwaadaardig (maligne) Secundair: uitzaaiingen tumoren elders (metastasen) Hersenen Ruggenmerg
Inleiding Gliomen Meest voorkomende primaire hersentumor Ca 1000 nieuwe patiënten per jaar in Nederland Ontstaan uit het steunweefsel van de hersenen (gliacellen) Doorgaans niet te genezen (op termijn komt tumor terug) Geen uitzaaiingen naar andere organen
Inleiding Gliomen Classificatie: Histologie (weefseldiagnose) Graad I-II (laaggradig), graad III-IV (hooggradig) Astrocytoom, oligodendroglioom, mengglioom
Inleiding Gliomen Classificatie: Histologie (weefseldiagnose) Graad I-II (laaggradig), graad III-IV (hooggradig) Astrocytoom, oligodendroglioom, mengglioom Moleculaire bepalingen (genetica) MGMT: prognose glioblastomen DNA-hersteleiwit, vermindert gevoeligheid voor chemotherapie; MGMT-methylatie: gunstig Mutaties IDH-gen: prognose verschillende gliomen Codeletie (verlies) 1p-19q: mn bij oligodendrogliomen en mengliomen gunstige prognose, gevoeliger voor chemotherapie
Inleiding Gliomen: Classificatie Behandeling: Radiotherapie + PCV chemotherapie Radiotherapie + Temozolomide chemotherapie
Inleiding Klachten en verschijnselen Oorzaken
Klachten en verschijnselen Hersentumoren Neurologische uitvalsverschijnselen krachtsverlies gevoelsstoornissen problemen met zien taalstoornissen Epileptische aanvallen Cognitieve problemen / gedragsveranderingen Hoofdpijn, misselijkheid, braken, bewustzijnsveranderingen Vermoeidheid, slaapstoornissen Vaak combinatie van verschillende symptomen
Klachten en verschijnselen Oorzaak van ernstige symptomen Zeer divers, vaak een combinatie van oorzaken Lokale druk door de tumor Verplaatsing van de hersenen Gestoorde afvloed van hersenvocht Epileptische aanvallen
Klachten en verschijnselen Lokale druk door de tumor Gevolgen: focale uitval, zoals krachts-/gevoelsverlies, spraak-/zichtstoornissen
Klachten en verschijnselen Verplaatsing van hersenen en gestoorde afvloed van hersenvocht Verplaatsing: in horizontale richting, verticale richting
Klachten en verschijnselen Verplaatsing van hersenen en gestoorde afvloed van hersenvocht Verplaatsing: in horizontale richting, verticale richting Hydrocephalus ( waterhoofd ) Gevolgen: hoofdpijn, misselijkheid, braken, sufheid/slaperigheid, bewustzijnsverlies, coma, overlijden
Klachten en verschijnselen Epileptische aanvallen Komen veel voor bij patiënten met hersentumoren Laaggradig glioom (LGG): 60-90%, 80% 1 insult tijdens ziekte Hooggradig glioom (HGG): 40-60% Eerste presentatie insult: 70-90% LGG, 30-60% HGG Hersenmetastasen: 20-35%
Inleiding Klachten en verschijnselen Oorzaken
Oorzaken Gliomen Meeste gevallen niet erfelijk, oorzaken onbekend Ioniserende straling (röntgenstraling): kan kanker veroorzaken, ook gliomen, meestal pas 15-20 jaar na bestraling, risico klein Straling mobiele telefoon / hoogspanningskabels: geen verhoogd risico aangetoond
Oorzaken Gliomen Erfelijke tumorsyndromen Gendefect tumorsuppressorgen: gen dat onbeperkte deling van de cel voorkomt Verhoogd risico op kanker, oa glioom Neurofibromatose type 1 (ziekte van Von Recklinghausen) - type 2, Li-Fraumeni-syndroom, tubereuze sclerose, Turcot-syndroom, Gorlinsyndroom, melanoom-astrocytoomsyndroom Op indicatie genetisch onderzoek, screening klinisch-genetisch centrum
Oorzaken Meningeomen Ioniserende straling (röntgenstraling) op kinderleeftijd geeft verhoogd risico op meningeoom Straling mobiele telefoon: geen verhoogd risico op meningeoom aangetoond Relatie geslachtshormonen (bv anticonceptiepil) en risico op meningeoom onduidelijk Groeisnelheid van een bestaand meningeoom kan tijdens zwangerschap toenemen
Oorzaken Hersenmetastasen Meest voorkomende neurologische complicatie van solide tumoren Kunnen ook voorkomen als complicatie van hematologische maligniteiten (leukemie, lymfoom) Bij long- en borstkanker treden hersenmetastasen relatief vaak op Meestal laat in het ziektebeloop Ongeveer 10-30% van de patiënten met uitgezaaide solide tumoren ontwikkelt hersenmetastasen
Vragen?? Vragen