KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging) Vereniging voor veldbiologie Afdeling Oost-Achterhoek Opgericht 1 april 1918 Secretariaat: Internet: www.knnv.nl/oost-achterhoek Geessinkweg 1 E-mail: secretaris@oost-achterhoek.knnv.nl 7107 AR Winterswijk-Kotten IBAN: NL84RABO012.14.65.241 Tel. 06-24424995 BIC RABONL2U www.facebook.com/knnvoostachterhoek Twitter: @knnv_oa Gagea 138 (JANUARI, FEBRUARI, MAART, APRIL 2016) BESTUUR Voorzitter Ed Grotenhuis De Eelinkes 28 7101 PX Winterswijk E-mail: edgrotenhuis@planet.nl Telefoon: 0543-520714 Secretaris en redacteur Gagea Marije van Weperen Geessinkweg 1 7107 AR Winterswijk-Kotten E-mail: secretaris@oostachterhoek.knnv.nl Telefoon: 06-24424995 Penningmeester, ledenadministrateur en webmaster Ron Krabben Kardinaal de Jongstraat 37 7131 XS Lichtenvoorde E-mail: penningmeester@oostachterhoek.knnv.nl Telefoon: 0544-372612 Natuurhistorisch secretaris Fred Bos Bocholtsestraat 49 7102 BT Winterswijk E-mail: ff.bos@zonnet.nl Telefoon: 0543-515341 Algemeen bestuurslid Hannie Waalders Kattenbergweg 1-7 7101 BH Winterswijk E-mail: h.waalders@hetnet.nl Telefoon: 0543-532114 Redacteur website Willem-Jan Putto Kettingstraat 10 7101 HJ Winterswijk E-mail: w.j.putto@korma.nl Telefoon: 0543-535159
WERKGROEPEN Coördinatoren Werkgroep Natuurbeheer Bianca Kobus & Chopinstraat 5 7131 AB Lichtenvoorde Theo van Druten E-mail: biancakobus@upcmail.nl Telefoon: 0544-377537 Mobiel: 06-44655822 Coördinator Werkgroep Mossen Louis-Jan van den Berg Van Basten Batenburgstraat 4 7131 CC Lichtenvoorde E-mail: ljvdberg@upcmail.nl Telefoon: 0544-372594 Mobiel: 06-11140923 Coördinator Paddenstoelenwerkgroep Ed Grotenhuis De Eelinkes 28 7101 PX Winterswijk E-mail: edgrotenhuis@planet.nl Telefoon: 0543-520714 Coördinator Insectenwerkgroep Jan Stronks Raetmansweg 16 7106 CD Winterswijk-Ratum E-mail: stronx16@hetnet.nl Telefoon: 0543-530483 Pagina 2 van 28
Inhoud Voorwoord van de voorzitter 4 Thema-avond 16-09-2015: natuurkalender 6 Verslag thema-avond woensdag 10 Oktober 2015 7 Kees, hoe maak jij oorlog? Met of zonder ui? 8 KNNV natuurwerkdag in de Steengroeve. 14 Agenda Jaarvergadering 2016 16 Activiteitenprogramma januari, februari, maart, april 2016 17 Buitengebeuren Winterswijk en omstreken 26 Redactioneel Gagea is een uitgave van de KNNV afdeling Oost-Achterhoek en verschijnt vier maal per jaar. De doelstelling van het verenigingsblad is het informeren van de leden en donateurs in de breedste zin van het woord om de betrokkenheid te vergroten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange stukken in te korten. Anoniem ingezonden stukken worden niet geplaatst. De foto s in deze Gagea zijn van Ed Grotenhuis en Rianne Maas Extra service mogelijk voor alle leden met een internetverbinding. Wilt u van de e-mail service gebruik maken, waarbij u een geheugensteuntje krijgt vlak voordat er een activiteit plaatsvindt, lees dan even verder. Stuur een e-mail naar de ledenadministratie met in de regel Onderwerp of Subject de volgende tekst: Informatie over activiteiten graag per e-mail. Geef in de e-mail aan op welk vlak uw interesses liggen. U kunt meerdere mogelijkheden aangeven. We hebben al een aantal groepen aangemaakt: Bladmossen en Levermossen Geologie Insecten Korstmossen Landschap Libellen en erjuffers Paddestoelen Planten Reptielen, Amfibieën en Vissen Schelpen Spinnen Sprinkhanen en Krekels Vlinders Vogels Weekdieren Zoogdieren Opzeggingen lidmaatschap en donateurs Schriftelijk bij de ledenadministratie van de KNNV afdeling Oost-Achterhoek. Er geldt een opzegtermijn van twee maanden. Om extra kosten te voorkomen, streven wij ernaar de contributies met behulp van een machtiging geautomatiseerd te laten betalen. CONTRIBUTIE Leden 27,50 per jaar Huisgenootleden 7,50 per jaar Donateurs 22,50 per jaar (minimum) Jeugdleden 15,00 per jaar Pagina 3 van 28
Beste natuurvrienden Een dag of wat geleden was ik op de landelijke SOVON dag waarbij uit het hele land vogeltellers bij elkaar komen. Er worden dan ook allerlei interessante lezingen gehouden. Eén van die lezingen ging over het thema van volgend jaar: 2016 wordt het jaar van de kievit. Maar die zijn er toch nog genoeg? Nou dat valt vies tegen! Sinds 2000 is het aantal in Nederland met 45% afgenomen! De oorzaak ligt volgens de kenners vooral aan de steeds verdere intensivering van de landbouw. Met name veel kuikens overleven het niet. Slechts 1 op de 10 wordt volwassen. Zo gaat de populatie snel achteruit. In 2016 zal het overleven van de kuikens één van de centrale thema s worden waar extra onderzoek naar gedaan zal worden. Verhongeren er veel kuikens door gebrek aan voedsel? zijn de oplossingen? Niet alleen de kievit doet het niet goed; dat geldt eigenlijk voor vrijwel alle weidevogels. De grutto doet het nòg slechter! Hetzelfde verhaal: intensivering, weilanden als biljartlakens, voedselgebrek enz. Van de tienduizenden paren in de vorige eeuw zijn nu nog maar 3 à 4 duizend over. Kijk eens rond Winterswijk. Waar kom je nog grutto s tegen? Vroeger ja, maar het aantal broedparen liep eind jaren zeventig al terug van 56 naar 19. Hoeveel zijn daar nu van over 1 of 2? Ja, in het Ellewiekerveld net over de grens waar men een prachtig gebied voor weidevogels gemaakt heeft, ja, dáár zie je ze nog. Kort geleden is de grutto tot nationale vogel uitgeroepen. Ik hoop dat er daardoor nu eindelijk echt werk van gemaakt wordt om iets voor de grutto en de andere weidevogels zoals de scholekster en de kievit te gaan doen. Nederland is voor deze vogel het bolwerk in Europa! Of gaan we al een commissie benoemen die jaren gaat nadenken hoe het standbeeld voor deze uitgestorven vogel er uit komt te zien, waar het moet komen te staan en of de minister van Landbouw het mag onthullen? Wordt de kievit de grutto van de toekomst? Op 19 en 20 maart is het de Dag van de grutto en van 16-24 mei is de nationale vogelweek met de nadruk op weidevogels. Wij hopen hier als afdeling ook Pagina 4 van 28
aandacht aan te geven. Maar belangrijker is: Hoe krijg je de politici in Den Haag zo ver om echt actie te gaan ondernemen. Of blijft het economisch belang het winnen van het natuurbelang? Als u dit leest is het eind 2015 of al 2016. Namens het bestuur wil ik u een heel voorspoedig en gezond 2016 toewensen. Ik hoop ook dit jaar velen van u op één van onze activiteiten te ontmoeten. Ook dit jaar gaan wij verder met de samenwerking met de IVN-afdeling Oost-Achterhoek. Landelijk is besloten om het voortgangstraject wat te vertragen om de afdelingen meer tijd te geven naar elkaar toe te groeien. Iedere afdeling wil graag haar eigenheid en sterke punten behouden. Maar we komen er wel. De besturen hebben heel plezierig contact met elkaar en dat is sowieso een heel goed uitgangspunt om verder te komen. Wie geen toestemming voor de automatische incasso heeft gegeven, heeft inmiddels al een contributienota van onze penningmeester ontvangen. Wilt u deze a.u.b. z.s.m. betalen? Dat bespaart Ron een hoop moeite en bellen om steeds weer mensen te helpen herinneren. En dan hebben we op 7 maart weer onze jaarvergadering. Ik hoop dat velen van u weer kunnen komen en meebeslissen. Wij vinden dat als bestuur een belangrijke steun in de rug. Dit jaar is onze penningmeester Ron krabben aftredend. Hij stelt zich weer herkiesbaar. Als u als leden een tegenkandidaat wilt voordragen, dan kan dat. Dan geldt de volgende procedure: Tenminste vijf leden gezamenlijk kunnen uiterlijk acht dagen voor de jaarvergadering schriftelijk bij het bestuur een tegenkandidaat voordragen onder gelijktijdige overlegging van een schriftelijke bereidverklaring van de voorgedragen tegenkandidaat. Tot ziens op een van onze activiteiten! Namens het bestuur, Ed Grotenhuis (voorzitter) Samenwerken met Berglinde is een keuze voor kwaliteit en betrokkenheid. Nadere informatie via www.berglinde.nl en info@berglinde.nl Pagina 5 van 28
Thema-avond 16-09-2015: natuurkalender Piet Steltman, in de jaren zeventig, 13 jaar lang, mede-presentator van het toen zeer populaire televisieprogramma "Ja natuurlijk!" was bereid deze lezing te verzorgen. Piet is tevens 20 jaar lang directeur geweest van het landelijk IVN, dus een natuurkenner bij uitstek. De eerste helft van de avond voerde spreker ons via een powerpointdemonstratie vanaf de herfst door alle vier de jaargetijden heen, om als dagafsluiting weer te eindigen bij de herfst. Na de pauze was er gelegenheid tot vragen stellen, waarvan ook goed gebruik werd gemaakt. Hierbij ontpopte spreker zich tot een gezellig en boeiend spreker waarbij hij niet schuwde om uitgebreid uit te weiden over zijdelingse onderwerpen en doorspekte zijn verhaal met diverse leuke anekdotes. Kortom: met 16 bezoekers, een geslaagde avond. Ik waardeer deze lezing dan ook met 4 sterren. Dit verslag heb ik bewust kort gehouden omdat de complete tekst van deze lezing terug te vinden is op de website van IVN-OA. Hans Berndsen Ontwerp I Advies Aanleg I Onderhoud Renovatie I Groenvoorziening Van Eedenstraat 11 7131PM Lichtenvoorde T: +31 (0)544 373953 F: +31 (0)544 379340 www.bluiminck.nl info@bluiminck Voor: Particulieren Bedrijven Instellingen Pagina 6 van 28
Verslag thema-avond woensdag 10 Oktober 2015 In de grote zaal van Stadsmuseum Groenlo mochten wij 13 bezoekers ontvangen voor de lezing van Mike Hirschler over zijn avonturen, samen met zijn vrouw Tineke, in Namibië en Botswana in de jaren 2011 en 2013. Mike is momenteel voorzitter van de IVN-afdeling Deventer en een bevlogen kenner en enthousiasteling over alles wat maar enigszins met natuur te maken heeft. Dat blijkt direct uit zijn keuze van de gefotografeerde onderwerpen: Niet de 'grote vijf' waar iedereen naar uitziet, maar even rechts of links daarvan dat leuke vogeltje of die aparte plant. Ook het 'afzien' in de wildernis bracht hij leuk in beeld: Een douche nemen? Pak een emmer water en hang die in een boom, beetje schuin houden en je kunt je wassen. Alleen 's-morgensvroeg blijkt de emmer leeg te zijn omdat olifanten dat douchewater blijkbaar lekkerder vinden dan rivierwater. En oeps de volgende ochtend - sporen van roofdieren langs je tent! Op de honderden kilometers lange route's geen benzinestation of cafeetje te vinden, dus vergeet niet voldoende brandstof en drinken mee te nemen! En oh ja je mobiele telefoon heeft geen bereik. Dus bij bandenpech kun je niet eventjes de ANWB bellen. Natuurmensen bij uitstek hebben Mike en zijn vrouw niet alleen genoten van de wildernis, maar hebben samen ook actief deelgenomen aan wildtellingen. (zó ken ik je Mike!) Kortom, ik geef Mike het maximum van vijf sterren voor zijn met schitterende foto's gelardeerde presentatie. Hans Berndsen Pagina 7 van 28
Kees, hoe maak jij oorlog? Met of zonder ui? Met mijn twee broers ga ik in het najaar in de trektijd de laatste jaren een lang weekend vogelen. We gaan dan graag naar de Waddeneilanden. Ik heb in 2011 al eens een verslag geschreven over Schiermonnikoog, het jaar erna over Vlieland. In 2013 over Falsterbo in Zweden, vorig jaar even niet en nu ging de tocht naar Texel. Van elk weekend zijn er wel dingen die je bijblijven. Dit keer was het bovenstaande vraag naar de keuken. Gedaan door de dame achter de toonbank van het eetcafé (waar wij wat anders aten) als antwoord op een vraag van een andere klant. Nou, na een dag vogelen lust je wel een patatje. We waren laat dit jaar. Normaal gesproken gaan we begin oktober. Dan trekt het meeste door, vooral ook veel kleine zangertjes. Maar dat kon niet, dus dan maar later; eind oktober-begin november. Zonder geluk vaart niemand wel; nou, wij dus ook. Begin oktober was het koud en guur en ca. 6-7, maar nu was het vaak zonnig, weinig wind en rond de 13-14. Ideaal weerom vanaf de dijk eens rustig te kijken wat er rondom te zien was. We waren vrijdag op tijd vertrokken en begonnen om 10.00 uur aan een wandeling langs de Waddenzeedijk van De Cocksdorp naar de vuurtoren bij de punt. Omdat we dit keer met een auto waren, hadden we een toeter (telescoop) Pagina 8 van 28
meegenomen. Het was vloed; op de Waddenzee zat niet veel, maar in de zone langs de dijk zaten nogal wat steltlopers zoals steenloper, tureluur, rosse grutto, wulp, scholekster en een oeverpieper. Ganzen waren er in overvloed; rotganzen, grauwe ganzen, kolganzen, brandganzen, nijlganzen en soepganzen. We zagen ook kruisingen zoals tussen brandgans en grauwe gans en brandgans en kolgans. De ganzen zaten vooral binnendijks. Zowel binnendijks als buitendijks lagen ook wat plasjes zoals bij het Renvogelveld met een mooi uitkijkpunt. Bij de vuurtoren liggen de befaamde Tuintjes; een aantal lage bosjes waar heel wat zeldzaamheden gezien worden, vooral kleine zangertjes als bladkoninkje, die langs de kust trekken en moe van het vliegen over zee zich daar uitgeput in de dekking van de struikjes laten vallen en daar dan gespot kunnen worden. Die zagen we helaas niet; wel schrokken we een houtsnip op. Op de terugweg door de polder zat nog een roodborsttapuit op een paaltje. Het begin was er en we waren zeer tevreden om al deze leuke soorten weer te zien. De volgende dag begon wat nevelig, maar de zon kwam al spoedig door. Deze morgen naar de Slufter, een gebied dat in open verbinding staat met de zee. Maar we waren nauwelijks het dorp uit of we zagen al allerlei groepen vogels. Allereerst een weiland vol goudplevieren. Zeker 1500. Prachtig om te zien in het mooie strijklicht van de opkomende zon. Verder groepen grauwe ganzen, brandganzen, kolganzen, toendrarietganzen en een groepje van zeven kleine zwanen. Ook enkele steltlopertjes zoals tureluur, groenpootruiter en we hoorden een witgatje. Dit laatste onder het bekende motto: Gezien is een tien, maar gehoord is ook Pagina 9 van 28
gescoord. Voor een tien zorgden drie kemphaantjes. Leuk! Bij de kolganzen zaten ook een aantal geringde exemplaren. Bij één konden we op de zwarte ring de grote letters NA aflezen. In de Slufter was het nog erg rustig. We zagen groepjes putters, graspiepers en veldleeuweriken. Bij de doorgang naar de zee veel meeuwen waaronder een zilvermeeuw met blauwe ring. Helaas niet af te lezen. Maar ook een geelpootzilvermeeuw en enkele kleine mantelmeeuwen. En natuurlijk een leuk groepje kleine drieteenstrandlopers en wat bonte strandlopers. Maar wat liep daar alleen in een inhammetje langs de kant een beetje in het rond te pikken? Toeter er op: waarschijnlijk een rosse franjepoot! Die zijn niet zo schuw, dus even proberen een beetje dichterbij te komen. Ach nee! Een hond verderop langs de waterlijn! Vier jaar geleden was ons een rosse franjepoot door de neus geboord door van die mensen die zo nodig met een hond de natuur moeten verstoren. Waarom gaan ze niet naar een industrieterrein? Daar kunnen ze geen kwaad! Gelukkig ver genoeg weg om er over het strand naar toe te hollen. En aardig blijven. Na door mijn kijker gekeken te hebben ( Ook niet veel aan te zien, maar leuk; nooit van gehoord ) liepen ze met de hond met een grote boog om ons heen en konden wij het bijzondere beestje prachtig bekijken. Pagina 10 van 28
s Middags maakten we een tocht met de auto langs de Waddendijk. We begonnen bij De Bol bij de mooie molen. Onderweg veel kramsvogels en koperwieken in de weilanden. Maar ook het aantal doortrekkende merels viel ons dit weekend op. Bij De Bol zagen we o.a. rotganzen, veel smienten, putters, krakeend, slobeend, pijlstaart, wulpen, steenlopers, watersnip, dodaars en zeven kleine zwanen en twee wilde zwanen. Daarna reden we door naar Utopia; een niet zo lang geleden aangelegd binnendijkse plassengebied met eilandjes tegen vossen en andere predatoren. Van groot belang voor o.m. grote stern en visdief. Ook aan de andere kant van de dijk op de Schorren broeden er veel, maar daar lopen ze het gevaar dat bij een springvloed alle eieren wegspoelen. De sterns waren allang weg en daarom reden we door naar De Cockdorp waar we in het vogelinformatiecentrum wilden gaan kijken. Onderweg zagen we veel smienten, wintertalingen, koperwieken, kramsvogels en een blauwe kiekendief. In de polder Het Noorden, vlak voor de Cocksdorp zitten vaak veel rotganzen. Maar dat viel wat tegen, al zaten er toch wel 500. Op de dijk hadden we veel bekijks van schapen. Met kleuren was te zien door wie ze gedekt waren. Ze vonden ons zeker een verzetje en kwamen op ons afstormen zoals de meisjes van de tv-reclame naar die jongen op het strand met die foute zonnebril. Ja, je verbeeldt je wel eens wat als je wat ouder wordt. Volgens mijn broers lag het toch aan mijn deodorant. Pagina 11 van 28
Op de terugweg door de polder stonden we even stil om een gemengde groep kolganzen en grauwe ganzen te bekijken. In het weiland ernaast stonden nog vier kolganzen apart. Ze leken groter en leken ook brede borstband te hebben. Hé, even toeter er op. Ja hoor, onmiskenbaar: Vier Groenlandse kolganzen. Duidelijke brede borstbanden, oranje poten en een wat grotere snavel. Leuk! Normaal trekken deze vogels naar Ierland en Engeland, maar soms steken er ook een paar de Noordzee over. In het vogelinformatiecentrum werden ze meteen bijgeschreven op de kaart van Texel met de bijzondere waarnemingen. Na s avonds een aantal Texelse Skuumkoppe gedronken te hebben, stonden we s morgens toch weer op tijd op, want vandaag wilden we naar de Mokbaai aan de zuidkant van het eiland gaan. Deze baai staat in open verbinding met de zee en er is altijd wel wat te zien. Nauwelijks wind, dus ideaal om te vogelen. We besloten eerst via de Waddendijk te rijden om daar bij de dijkovergangen te kijken wat er zat. Dat was niet veel; bij de eerste overgang een roodhalsfuut. Maar die hadden we nog niet. Bij de tweede een paar eidereenden en een middelste zaagbek. En die laatste hadden we ook nog niet. De derde ook niks bijzonders, maar toen we weer de trap af naar de auto liepen, zagen we beneden ons over de vaart langs de weg een ijsvogel vliegen. Voor ons bleef hij nog even op een paaltje zitten. Niet een vogel die je op Texel verwacht. Aan de binnenkant van de dijk lagen een aantal leuke natuurgebiedjes zoals de Minkewaal en de Ottersaat waar we veel smienten, watersnippen, wulpen, grauwe ganzen slobeenden, tureluurs en een zwarte ruiter zagen. Die zagen we ook bij De Petten ten noorden van de Mokbaai, met veel kieviten, bonte strandlopers en een groenpootruiter. Pagina 12 van 28
Ook bij de Mokbaai zagen we de meeste soorten in flinke aantallen. Een grote mantelmeeuw viel een verzwakte stormmeeuw aan. Hij spartelde nog wel wat tegen, maar was niet tegen de grote rover opgewassen. Er zat verder nog zilverplevier, kanoetstrandlopers, pijlstaarten en zelfs nog drie kluten. Opeens grote paniek; zelfs de wulpen vlogen op. Jawel; een ruigpootbuizerd vloog langs. Om te laten zien dat hij er echt een was, gaf hij een demonstratie bidden voor grote vogels, waarbij we de donkere eindband op de staart prachtig konden zien. Op de terugweg nogmaals zo n paniek, maar ditmaal voor de havik. Toen we naar de Horsmeertjes liepen, kwam de zon even goed door en hadden we prachtig licht op zeven baardmannetjes die boven in de toppen van het riet zaten. Bij de Horsmeertjes hoorden we liefst zes waterrallen met hun varkensachtige schreeuwen. Op de meertjes vielen de vier grote zilverreigers meteen op, maar hier zaten ook veel andere vogels; bergeend, watersnip, krakeend, pijlstaart, tafeleend, drie brilduikers, rosse grutto, dodaars, bonte strandloper enz. Weer onrust in de tent; dit maal een sperwer. Aan kleine vogels o.a. nog rietgors, graspieper, boomleeuwerik, groenling en een tjiftjaf liet zich zien en horen. Als je zo te hap en te snap het eiland rondgaat, je boft met weer en wind en je ziet meer dan 100 soorten, waaronder een aantal hele leuke en onverwachte, dan mag je toch zeker van een zeer geslaagd weekend spreken. Volgend jaar naar Ameland? Ed Grotenhuis Pagina 13 van 28
KNNV natuurwerkdag in de Steengroeve Op zaterdag 14 november gingen we weer in de steengroeve aan het werk. Vorig jaar waren in het achterste deel de bomen en struiken weggehaald, nu was het voorste stuk aan de beurt. Tijdens het werken in de Steengroeve was het goed toeven. We hebben het wel niet helemaal droog gehouden, maar het was een mooie werktemperatuur, ca. 14. En van de wind had je in de groeve geen last. We zagen nog mooie zeldzame planten die graag kalkrijke grond willen. Zoals het duizendguldenkruid, met nog bloemen! Er staan daar ook diverse orchideeën die nu door het huidige jaargetijde niet zichtbaar zijn, alleen de brede wespenorchis stond er nog helemaal. En toen we aan het eind de groeve uit gingen, ontdekte Louis-Jan een bijzonder rozetje; van de Bijenorchis! We hadden net een dikke week eerder op TV-Gelderland een reportage gezien waarin men trots de nieuwe aanwinst voor de groeve liet zien. Wij weten nu dat hij er volgend jaar weer staat. Ook de wilde clematis doen het daar goed. In de groeve stond o.m. de Gewone wimperzwam. De Oehoe had zich waarschijnlijk verstopt. En maar hopen dat hij en zij weer jarenlang gaan nestelen in deze groeve. Vandaag was er ook heerlijke stevige bruine bonensoep met vegetarische- en vlees worst. Dat lieten we ons met zijn tienen goed smaken. Hij was door Bianca met liefde klaargemaakt. En vanmorgen ook al een flinke gevulde koeken mogen eten bij de koffie... Pagina 14 van 28
Ed Grotenhuis had deze soep net gemist, omdat hij door omstandigheden alleen s middags mee kon geholpen (Nee, ik was nog net op tijd en mocht de pan uitschrapen Ed-). Er is weer veel werk is weer verzet door dit clubje. Rianne Maas Pagina 15 van 28
KNNV afdeling Oost-Achterhoek Agenda jaarvergadering 2016 op 7 maart 2016 in de Grote zaal van de Zonnebrinkkerk, Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk. 1 Opening 2 Ingekomen stukken 3 Notulen jaarvergadering 2015 4 Jaarverslag 2015 5 Financieel verslag 2015 6 Verslag kascommissie en benoeming nieuwe kascommissie 7 Jaarplan 2016 8 Begroting 2016 9 Bestuursmutaties: Penningmeester Ron Krabben is aftredend en stelt zich herkiesbaar. 10 Verkiezing van afgevaardigden naar de vertegenwoordigende vergadering. 11 Verslag van de vertegenwoordiging in de verschillende activiteiten en raden waarin de afdeling geacht wordt te participeren o.a.: De Beleidsraad Ed Grotenhuis Het Gewest Gelderland Zuid Vacant Platform Natuur & Landschap Winterswijk Bernhard Harfsterkamp 12 Verslag van de werkgroepen: Insectenwerkgroep Jan Stronks Mossenwerkgroep Louis-Jan van den Berg Paddenstoelenwerkgroep Ed Grotenhuis Werkgroep Natuurbeheer Bianca Kobus en Theo van Druten 13 Samenwerking met het IVN Stand van zaken op landelijk en regionaal gebied 14 verder ter tafel komt o.a.: Tips voor excursies Wandel- en fietsroutes Activiteiten werkgroepen 15 Rondvraag 16 Sluiting Na afloop volgt er een gezellig samenzijn. Voor hapjes en drankjes wordt gezorgd. We kunnen dan nog eens informeel ervaringen uitwisselen, onderling afspraken maken of gewoon eens lekker brainstormen over de toekomst en mogelijkheden van onze afdeling. Pagina 16 van 28
Activiteitenprogramma januari, februari, maart, april 2016 Algemene informatie over de activiteiten Lees deze als u aan een ervan deelneemt. Excursies Bij elke excursie zullen we niet meer herhalen wat er meegenomen moet worden. Het spreekt vanzelf dat passend schoeisel altijd verstandig is. Afhankelijk van het weer of terrein zijn vaak laarzen en soms regenkleding eveneens handig. Veldgids, kijker, loep e.d. zijn altijd nuttig. Als een excursie langer dan een dagdeel duurt, is een lunchpakket uiteraard zinvol. De excursies starten, tenzij anders vermeld, bij het VVV-kantoor in het voormalige gemeentehuis, Mevr. Kuipers-Rietbergplein 1, 7101 DD te Winterswijk. Op zaterdagmiddagen is het vertrek vanaf de parkeerplaats bij theater De Storm, Haitsma Mulierweg 11, 7101 BX Winterswijk. Carpoolen Als we carpoolen bij excursies, worden de kosten gedeeld. Lezingen Lezingen worden in Winterswijk gehouden in de Zonnebrinkkerk, Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk. Deze is het makkelijkst te bereiken via de rotonde aan de Groenlose kant van Winterswijk. U rijdt dan richting centrum en blijft deze weg (Groenloseweg) alsmaar volgen. Bij de volgende rotonde gaat u rechtdoor, de weg buigt naar rechts en dan ziet u na ca 500 meter de kerk aan uw linkerhand. Tegenover de kerk is een ruime parkeerplaats (de Blikbak ). Pagina 17 van 28
Wanneer Zondag 20 december 2015. KNNV-IVN publiekswandeling in het Woold Vertrek 14.00 uur Gebouw Juliana aan de Gosselinkweg, 7108 BP Woold. Thema: Laat je verrassen. Einde Ca. 16.00 uur Leiding KNNV en IVN-gidsen Bijzonderheden Het Woold staat bekend om zijn oude landgoederen. Een aantal oude scholtengoederen zoals Meerdink, t Lintum en Roerdink dateren al uit de middeleeuwen. Juist in de winter is het hier landschappelijk bijzonder mooi. Omdat de bladeren van de bomen zijn krijg je verrassende doorkijkjes en lijkt het besloten landschap veel opener. Wanneer Zondag 27 december 2015. Bloeiende planten Waar Dorpskern Winterswijk Vertrek 9.00 uur VVV kantoor Einde Ca. 12.00 uur Leiding Bernhard Harfsterkamp Bijzonderheden Bloeiende planten? Jazeker! Vorig jaar is rond de jaarwisseling ook gekeken welke planten rond de jaarwisseling nog in bloei staan. Dit is een vervolg. Als het zacht blijft, zult u nog versteld kunnen staan! Wanneer Zaterdag 9 januari 2016. Mossenexcursie. Waar Landgoed Het Mentink bij Winterswijk Vertrek 14.00 uur van theater De Storm (zie bovenaan) Terug Ca.16.00 uur. Leiding (en info) Fred Bos. Bijzonderheden Na de paddenstoelen de schoonheid en veelheid van mossen. We verzamelen ook voor de determineeravond. Wanneer Woensdagavond 13 januari 2016. IVN-KNNV Thema-avond Plastic Kringloop Plaats De Huve, Grotestraat 52, 7151 BD Eibergen Aanvang 20.00 uur. Eind Circa 22.00 uur. Spreker Erik Mol Bijzonderheden Dhr. Mol is verantwoordelijk voor het afvalbeleid in de gemeente Bronkhorst en is daardoor zeer goed op de hoogte van wat nu met het plastic gebeurt en van nieuwe toepassingen. Pagina 18 van 28
Wanneer Woensdagavond 13 januari 2016. Mossen determineren. Plaats De werkstee bij Fred Bos, Bocholtsestraat 49, 7102 BT Winterswijk Begin 20.00 uur Terug Circa 22.00 uur Leiding (en info) Louis-Jan en Fred. Meenemen Loep, mossen en eventueel mossengids. Mensen, die niet mee waren op de excursie zijn uiteraard ook welkom. Wanneer Zaterdag 16 januari 2016. Natuurwerkdag. Waar Een terrein van Gelders landschap Vertrek 9.00 uur van VVV-kantoor Winterswijk Terug Circa 15.30 uur Leiding (en info) Bianca en Theo 0544-377537 of 06-44655822) Opgave Wel handig als je koffie en soep wilt. Bijzonderheden Meenemen: Lunchpakket. Voor koffie/thee wordt gezorgd. Laarzen zijn aan te raden. NB: Volg de instructies van de excursieleiders op en maak veilig gebruik van het gereedschap Pagina 19 van 28
Wanneer Zaterdag 23 januari 2016. Winterwandeling Waar Het Klooster bij Bredevoort Vertrek 13.30 uur De Storm. Per auto. Carpoolen i.v.m. het milieu. Terug Ca. 16.30 uur Leiding (en info) Ed Grotenhuis (0543-520714) Bijzonderheden Heel lang geleden stond hier een klooster. Daar is aan de oppervlakte niets meer van te zien. Landschappelijk aantrekkelijk met een groot bos. Het kan er erg nat zijn; denk aan laarzen of hoge schoenen. Wanneer Woensdagavond 3 februari 2016. Thema-avond: Robuust natuurbeheer. Plaats Grote zaal van de Zonnebrinkkerk, Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk. Begin 20.00 uur Einde Circa 22.00 uur. Bijzonderheden Meer informatie: Hans Berndsen (0545-477222) Pagina 20 van 28
Wanneer Zaterdag 6 februari 2016. Natuurwerkdag Plaats De Haarman in Ratum Vertrek 09.00 uur vanaf het VVV-kantoor te Winterswijk Terug Circa 15.30 uur. Leiding (en info) Theo en Bianca (0544-377537 of 06-44655822) Opgave (en info) Noodzakelijk als je soep en koffie/thee wilt. Bijzonderheden Zie 16 januari Wanneer Zaterdag 13 februari 2016. Mossenexcursie Plaats Natuurterreinen in Ratum Vertrek 14.00 uur vanaf theater De Storm in Winterswijk Terug Ca.16.00 uur. Leiding (en info) Louis-Jan van den Berg en/of Fred Bos Bijzonderheden We gaan zo veel mogelijk verschillen leren zien en mossen verzamelen. Mossen zijn boeiender dan je denkt. Pagina 21 van 28
Wanneer Woensdagavond 17 februari 2016. Mossen determineeravond Plaats De werkstee bij Fred Bos, Bocholtsestraat 49, 7102 BT Winterswijk Begin 20.00 uur Einde Circa 22.00 uur. Leiding (en info) Louis-Jan van den Berg en Fred Bos Meenemen Loep, mossen en eventueel een mossengids. Bijzonderheden Onder de binoc en de microscoop zien mossen er weer heel anders uit. Wanneer Zondag 21 februari 2016. IVN-KNNV wandeling Geveltekens, historie en landschap Plaats RK kerk Vragender; Heelweg 3 Vragender Vertrek 14.00 uur. Terug Ca. 16.00 uur Leiding (en info) Gidsen van IVN en KNNV Bijzonderheden Aan de geveltekens was vroeger te zien welke boer protestant was en wie katholiek. Bij de laatste vallen vooral de calvarietekens op. Maar ook Geloof, hoop en liefde tekens, zonnewielen en zessterren. In het landschap zijn nogal wat zwerfstenen gevonden. Wanneer Zaterdag 5 maart 2016. Baumbergetocht (D) Vertrek 9.30 uur vanaf theater De Storm met auto's. Carpoolen i.v.m. het milieu. Terug Tweede helft van de middag. Leiding (en info) Fred Bos Opgave (en info) Graag: 06-10363012 of ff.bos@zonnet.nl Meenemen Levensonderhoud voor de dag. Bijzonderheden De omgeving van Billerbeck en Havixbeck is geologisch, historisch en natuurhistorisch zeer rijk. Havixbeck heeft een mooi zandsteenmuseum. Met een restaurant waar goede koffie wordt geschonken en de Kuchen gut schmecken. Wanneer Maandag 7 maart 2016 JAARVERGADERING!!! Plaats Grote zaal van de Zonnebrinkkerk, Zonnebrink 61,7101 NB Winterswijk Begin 20.00 uur Einde Ca. 22.30 uur Bijzonderheden U kunt altijd terecht bij het bestuur voor suggesties en ideeën. Maar vanavond kunt u meedenken en meebeslissen over de toekomst van onze afdeling en vereniging. De Pagina 22 van 28
samenwerking met het IVN zal zeker aan de orde komen (zie agenda elders in deze Gagea). Na afloop van de vergadering maken we het, zoals altijd, gezellig met een hapje en een drankje. Wij hopen dat velen van u kunnen komen. NB! De stukken staan al vooraf op onze website, zodat u ze thuis al rustig kunt lezen. Dan kan de vergadering vlotter verlopen. Wanneer Woensdagavond 9 maart 2016. Thema-avond bijen. Plaats Kantine voetbalvereniging Longa, Raadhuisstraat 18 Lichtenvoorde. Begin 20.00 uur. Einde Ca. 22.00 uur Bijzonderheden Nog niet bekend. Nadere informatie: Hans Berndsen (0545-477222) Pagina 23 van 28
Wanneer Zondag 20 maart 2016. IVN- KNNV wandeling Thema Heksentocht op het Wievenveld. Plaats ( Kruidenhof, Mallumse Molenweg 39 Eibergen Vertrek 14.00 uur. Terug Ca. 16.00 uur Leiding IVN-gidsen Bijzonderheden Nadere informatie bij André Hendriks (0544-352043) Wanneer Zaterdag 26 maart 2016. Voorjaarswandeling langs de beken bij Winterswijk Vertrek 9.00 uur vanaf het VVV-kantoor per fiets. Terug Circa 12.00 uur. Leiding (en info) Rody Schröder Bijzonderheden We gaan zien en luisteren hoever de lente al is gevorderd. Omdat veel trekvogels nog niet terug zijn is het een goede gelegenheid om vogelgeluiden van de standvogels te leren herkennen Wanneer Maandagavond 11 april 2016. Thema koken met kruiden en planten uit de natuur. Plaats Natuurhûs, Koeweidedijk 27A, 7161 RJ Neede. Aanvang 20.00 uur Einde Ca. 22.00 uur Leiding (en info) IVN-gidsen Bijzonderheden Het is leuk om de natuur eens van een heel andere kant te benaderen en zien wat voor mogelijkheden er op dit gebied zijn. Wanneer Zaterdag 16 april 2016 Bosexcursie Plaats Op de kalk bij Wüllen en Ahaus (D) Vertrek 9.30 uur vanaf Cultureel Centrum De Storm per auto. Terug Eind van de middag. Leiding (en info) Fred Bos Opgave (en info) Graag: 06-10363012 of ff.bos@zonnet.nl Meenemen Lunchpakket en goede wandelschoenen Bijzonderheden Heel soortenrijke bossen waar meerdere planten staan, die net niet in de Achterhoek voorkomen, zoals het ongevlekt longkruid. Pagina 24 van 28
Wanneer Zondag 17 april 2016 Wandeling IVN- KNNV Ratum. Thema: 250 jaar Nederlands- Duitse Grens Vertrek 14.00 uur. Hoek Ratumseweg/Stellingweg Terug Ca. 16.00 uur Leiding (en info) KNNV en IVN-gidsen Bijzonderheden Nadere informatie bij André Hendriks (0544-352043) Pagina 25 van 28
Buitengebeuren Winterswijk en omstreken Een overzicht van de excursies van de KNNV, IVN, Floron en anderen. Excursieprogramma december 2015 en januari, februari, maart, april 2016 December Zondag 20 14.00 uur: KNNV-IVN publiekswandeling Woold Zondag 27 09.00 uur: KNNV Bloeiende planten Winterswijk Januari Zaterdag 9 14:00 uur: KNNV Mossenexcursie Woensdag 13 20.00 uur: IVN-KNNV thema-avond Plastic kringloop Woensdag 13 20:00 uur KNNV Mossen determineren Zaterdag 16 09.00 uur: KNNV Natuurwerkdag terrein Gelders landschap Zaterdag 23 13.30 uur: KNNV Winterwandeling 't Klooster Februari Woensdag 3 20.00 uur: KNNV-IVN Thema-avond: Robuust natuurbeheer Zaterdag 6 09.00 uur: KNNV Natuurwerkdag De Haarman Zaterdag 13 14.00 uur: KNNV Mossenexcursie Woensdag 17 20.00 uur: KNNV Mossen determineren Zondag 21 14.00 uur: IVN-KNNV wandeling Geveltekens, historie en landschap Maart Zaterdag 5 09.30 uur: KNNV Baumbergetocht (D) Maandag 7 20.00 uur: KNNV Jaarvergadering Woensdag 9 20.00 uur: IVN-KNNV Thema-avond bijen Zondag 20 14.00 uur: IVN- KNNV wandeling Thema Heksentocht op het Wievenveld. Zaterdag 26 09.00 uur: KNNV Voorjaarswandeling langs beken Winterswijk April Maandag 11 20.00 uur: IVN-KNNV Thema-avond Koken met kruiden en planten uit de natuur Zaterdag 16 09.30 uur: KNNV Bosexcursie op de kalk bij Wüllen en Ahaus (D) Zondag 17 14.00 uur KNNV-IVN Wandeling Ratum. Thema: 250 jaar Nederlands- Duitse Grens Pagina 26 van 28
Inlichtingen: KNNV afdeling Oost-Achterhoek IVN- wandelingen SMVV (Stichting Marke Vragender Veen) Floron Nadere informatie zie elders in de Gagea. André Hendriks, 0544-352043 of www.ivn.nl/oost-achterhoek. Opgave VVV Lichtenvoorde of via excursie@vragenderveen.nl De excursies starten op de parkeerplaats bij de kerk in Vragender. Website: www.vragenderveen.nl Info: Fred Bos, tel 0543-515341 en/of Louis-Jan van den Berg, tel 0544-372594. Alleen op de excursiedag 06-10363012 of 06-11140923. Natuurmonumenten Kijk voor informatie op de website: www.natuurmonumenten.nl/ activiteiten Geldersch Landschap Informatie via de website www.glk.nl Kijk daar bij Evenementen. Voor de excursies van de Stichting Marke Vragender Veen, Natuurmonumenten en Geldersch Landschap moet worden betaald. Pagina 27 van 28
Ondergetekende, Naam:. Voorletters: ( O man / O vrouw ) * Adres:. Postcode: Woonplaats:.. Telefoon: Giro / Bank nr.: E-mail adres:... Geboortejaar:. Geeft zich op als: O Lid ( 27,50/ jaar) O Huisgenootlid ( 7,50/ jaar) O Donateur (minimaal 22,50/ jaar) * Heeft kennis van/ belangstelling voor... Hierbij machtig ik de penningmeester van de KNNV Oost-Achterhoek om mijn contributie/donatie van mijn bankrekening.. af te schrijven Aanmelding d.d.:... Handtekening: Pagina 28 van 28