Gynaecologische echoscopie Polikliniek Gynaecologie
Inleiding Deze folder geeft algemene informatie over echoscopie (echo). Een gynaecologische echo wordt gemaakt om de baarmoeder, de eierstokken en de eileiders te kunnen beoordelen. Wat is echoscopie? Echoscopie is een techniek waarmee organen in het lichaam zichtbaar worden gemaakt. Bij een echoscopie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Deze geluidsgolven zijn voor het menselijk oor niet hoorbaar. De geluidsgolven worden uitgezonden door een apparaat (transducer). De golven gaan door zachtere weefsels heen. Door bepaalde weefsels worden ze helemaal of gedeeltelijk teruggekaatst. Botten kaatsen de golven volledig terug. De teruggekaatste geluidsgolven (echo s) worden geregistreerd en zichtbaar gemaakt op een scherm, de monitor. Er zijn twee vormen van echoscopie. Het ene apparaat maakt afbeeldingen via de buikwand, de uitwendige echo. Het andere apparaatje is dun en langwerpig en wordt in de vagina (schede) ingebracht voor een inwendige (vaginale) echo. Uitwendige echo Bij een uitwendige echo ligt u op een onderzoekbank. U kunt uw kleren aanhouden, maar de onderbuik moet ontbloot zijn. Om een goede geleiding van de geluidsgolven te verkrijgen wordt gel op uw buik aangebracht. Voor een goed beeld is het over het algemeen nodig dat u een volle blaas hebt. Een uitwendige echo is niet pijnlijk. Wel kan het drukken op de volle blaas onaangenaam zijn. Inwendige echo Bij een inwendige echo ligt u op de gynaecologische stoel, die u misschien al kent van het inwendig onderzoek. Een andere mogelijkheid is een onderzoekbank met een kussen onder uw billen. U doet uw onderbroek uit. Om de dunne transducer wordt een condoom gedaan. Daarop wordt eventueel een glijmiddel aangebracht om het inbrengen in de vagina gemakkelijker te maken. Het inbrengen van de dunne transducer doet meestal geen pijn. Sommige vrouwen hebben moeite met een inwendige echo. Dat kan met vervelende seksuele ervaringen in het verleden of met een eerder pijnlijk gynaecologisch onderzoek te maken hebben. Als dit zo is, kunt u dit het beste van tevoren met uw verloskundige of arts bespreken, zodat u samen naar een oplossing kunt zoeken. Misschien vindt u het onderzoek minder vervelend als u de transducer bijvoorbeeld zelf inbrengt. Wanneer wordt een inwendige of een uitwendige echo gemaakt? Een gynaecologische echo wordt meestal inwendig gemaakt. Indien een inwendige echo niet mogelijk is, wordt een uitwendige echo gemaakt. p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Gang van zaken De echo wordt gemaakt door een echoscopiste, arts of (assistent-)gynaecoloog. Meestal kunt u het echo-onderzoek zelf op het beeldscherm volgen. Degene die de echo maakt, kan tijdens het onderzoek enige uitleg van de beelden geven. Als uw behandelende arts of gynaecoloog zelf de echo maakt, wordt de uitslag direct met u besproken. In andere gevallen wordt de uitslag doorgegeven aan de aanvragende arts. Deze zal de bevindingen op een later tijdstip met u bespreken. Een gynaecologische echo duurt ongeveer 5 tot 10 minuten. Waarom wordt echoscopie verricht? Een gynaecologische echo wordt gemaakt om vast te stellen of er geen afwijkingen aan de baarmoeder en/of eierstokken/eileiders zijn, zoals: Vleesbomen (myomen of spierknobbels) in de baarmoeder; Poliepen (slijmvliesverdikkingen) van de baarmoeder; Cystes (blaasjes) van de eierstokken; Verdikkingen van de eileiders; Vocht/bloed in de buikholte; Vulling van de blaas. De waterecho (Saline Infusion Sonografie/SIS) Indien er bij de in- of uitwendige echo een poliep of vleesboom wordt gezien, kan deze met behulp van een waterecho (SIS = Saline Infusion Sonografie) duidelijker zichtbaar worden gemaakt. Via een dun slangetje wordt dan een beetje water in de baarmoederholte gespoten. U ontvangt hierover aanvullende uitleg. Echoscopie bij vruchtbaarheidsproblemen Echoscopie gebeurt vaak bij onderzoek naar onvruchtbaarheid en bij behandelingen die bedoeld zijn om een zwangerschap tot stand te brengen. Er wordt gekeken naar de groei van follikels en de dikte van het slijmvlies van de baarmoeder. Follikels zijn kleine holten gevuld met vocht in de eierstokken, waarin zich de eicellen bevinden. Deze follikels zijn klein tijdens de menstruatie en groeien na de menstruatie. Rond de eisprong, meestal twee weken voor het begin van een menstruatie, zijn ze ongeveer twee centimeter groot. Nadat de eicel eruit gesprongen is (de eisprong), schrompelen de follikels weer. Als de eisprong nadert, wordt het slijmvlies van de baarmoeder dikker, als voorbereiding op een eventuele innesteling van een bevruchte eicel. Deze is dan ongeveer een centimeter dik. Veel voorkomende redenen om een vruchtbaarheidsecho te maken, zijn: controle of de follikel goed groeit; controle of er een eisprong plaatsvindt; controle of de eicel goed gesprongen is; controle van het aantal follikels dat tegelijkertijd groeit, en van hoeveel eicellen er dus kunnen vrijkomen; p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 3
controle of het slijmvlies van de baarmoeder dik genoeg wordt om een eventuele bevruchte eicel op te vangen; beoordeling van het beste tijdstip voor seksuele gemeenschap of het inbrengen van zaad (inseminatie). Met een vruchtbaarheidsecho is het niet mogelijk om te zien of de eicel inderdaad bevrucht is. Als de menstruatie uitblijft, kunt u een zwangerschapstest doen. Ook is het met deze echo niet mogelijk te beoordelen of de eileiders doorgankelijk zijn. Daarvoor is apart onderzoek nodig. Vragen? Aarzel niet uw vragen te bespreken met uw arts. Zij zijn altijd bereid één en ander nader toe te lichten. De vakgroep Gynaecologie van het Zuyderland Medisch Centrum voldoet aan de voorschriften van de Inspectie van de volksgezondheid en volgt daarnaast de adviezen en voorschriften van haar beroepsvereniging de NVOG betreffende het bijhouden van gegevens van patiënten in veilige registratiesystemen, naast het reguliere elektronische patiënten dossier. Te denken valt hierbij aan complicatieregistratie, implantaatregistratie, kwaliteitsregistraties, registraties ten aanzien van het voorkomen van ziektes. Indien u hier bezwaar tegen heeft kunt u dit aangeven bij uw behandelende arts. Er zal dan beoordeeld worden of dit gevolgen heeft voor de behandeling die we u wensen te geven in het geval dit een verplichte registratie betreft. p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 4
05-2018 070 Geef uw mening! Deel uw ervaring over Zuyderland Medisch Centrum op www.zorgkaartnederland.nl, een onafhankelijk kwaliteitsplatform voor de zorg. Op basis van uw ervaring kunnen wij onze zorgverlening verder verbeteren. Zuyderland Medisch Centrum Gynaecologie / Verloskunde Afspraken polikliniek 088-459 9702 Openingstijden polikliniek Maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur. Bezoekadres polikliniek Locatie Heerlen, etage 2, balie 2.10 Locatie Sittard-Geleen, Oost 11 Internetadressen www.zuyderland.nl/gynaecologie www.zuyderland.nl