STICHTING HATUA JAARVERSLAG 2017 Juni 2018
Doelstelling Stichting Hatua is een kleine ontwikkelingsorganisatie met als doel het leveren van een bijdrage aan de armoedebestrijding in Tanzania Oost Afrika. De stichting doet dit door te investeren in onderwijs, immers een goed opgeleide bevolking is de sleutel tot de ontwikkeling van een land. Stichting Hatua geeft beurzen aan kinderen, zodat zij na de lagere school kunnen doorstromen naar de middelbare school of naar een beroepsopleiding. Wij richten ons in eerste instantie op (half)weeskinderen. Daarnaast komen ook andere kansarme kinderen in aanmerking voor onze beurzen. Wij selecteren de kinderen die voor sponsoring in aanmerking komen persoonlijk en onderhouden daarna een nauwe band met de kinderen. Het schoolgeld wordt direct aan de betreffende school overgemaakt, zonder tussenkomst van derden. Naast onze reguliere hulp bij scholing voor kansarme jongeren hebben wij een speciaal project op ons programma staan voor de Masai-gemeenschap in Mesera Lorkiu (Sunya ward, Kiteto, Manyara). Onze Belgische partner voor dit project is de Diaconie Protestantse Kerk Boechout. De Masai is een gemarginaliseerde bevolkingsgroep binnen Tanzania, wier traditionle levenswijze (pastoralisme) onder druk staat door het steeds schaarser worden van weidegronden. Samen met Kititenebo (Masai-vereniging in Mesera) runnen wij een school. Voor de komende jaren staat een uitbreiding van de school, een dokterspost en een watervoorziening op de agenda. Bestuur Het bestuur bestaat uit vier leden: de heer J.E.M. van Leeuwen uit Den Hoorn (voorzitter), mevrouw J.C. Rijn uit Den Haag (secretaris/penningmeester), mevrouw P. Schouten uit Sprang Capelle (bestuurslid) en de heer J. Vreugdenhil uit Honselersdijk (bestuurslid). Contactgegevens Hoogeveenlaan 8K bank: NL81INGB0004670858 2545TR Den Haag Kamer van Koophandel: 27291714 tel. 070 3973373/0611211125 RSIN: 8169.63.472 (Wij hebben een ANBI-status; giften zijn website: www.stichting-hatua.nl daardoor aftrekbaar voor de inkomstenbelasting) Bezoldiging In Nederland werken wij uitsluitend met vrijwilligers. In Tanzania hebben wij één (Tanzaniaanse) parttimer (0,1fte) in dienst die hand en spandiensten voor ons verricht. Slechts 3% van onze uitgaven zijn overheadkosten (website, bank, lokale assistent), 97% van het geld wordt uitgegeven aan de opleiding van de studenten/jongeren of aan het Kititenebo-project. Fondsenwerving Wat de fondsenwerving betreft kunnen we rekenen op een kleine maar trouwe en gulle achterban. Daarnaast hebben we goede contacten opgebouwd met een aantal Kringloopwinkels voor het Goede Doel, de Rotary en een aantal kerkelijke instanties ondersteunt ons van tijd tot tijd met collectes en andere geldinzamelingen. Afhankelijk van het seizoen staan wij één tot twee keer per maand op rommelmarkten of in bejaardentehuizen met een kraampje. Uitgaven studenten in Tanzania Omdat wij jongeren/studenten ondersteunen met hun opleiding, leggen we ons voor een aantal jaren vast. Wij zijn behoudend in het aangaan van nieuwe verplichtingen; met de reserves die we hebben opgebouwd en met de vaste donateurs die zich voor meerdere jaren hebben vastgelegd, willen we er zeker van zijn dat we een gestarte opleiding kunnen afmaken. Uitgaven Kititenebo in Mesera Lorkiu Momenteel (voorjaar 2018) heeft de school 7 klaslokalen, 3 voor de kleuterschool, 4 voor de lagere school. Er zijn 135 leerlingen verdeeld over 6 klassen, 3 kleuterklassen en 3 lagere school klassen. In de komende jaren moet de school worden uitgebouwd tot een volledige school met tien klaslokalen. 1
Inkomsten en uitgaven in 2017 70.000 euro donaties 70.000 euro uitgaven 60.000 50.000 40.000 voor studenten Kititenebo project, Nederlandse donaties (excl. bonus 8440 euro Progressio NL in 2014) Kititenebo project, Belgische donaties 60.000 50.000 40.000 kititenebo Tanzania - studenten Nederland - overhead Tanzania - overhead 30.000 30.000 20.000 20.000 10.000 10.000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Inkomsten We hebben in 2017 50.499 euro binnen gekregen. Daarvan is 11.712 euro bestemd voor onze studenten, ongeveer evenveel als vorig jaar. Voor het Kititenebo project hebben we 38.628 euro ontvangen, twee maal zoveel als in 2016. In dit bedrag zit 14.605 euro die we hebben ontvangen voor voedselhulp tijdens de droogte in het voorjaar. Ongeveer een kwart van alle Kititenebo donaties (8.775 euro) komen van onze Belgische partner. Aan rente ontvingen we 99,37 euro. Met een aantal donateurs hebben we afspraken kunnen maken dat zij de school in Mesera in de komende vijf jaar zullen ondersteunen. De meeste van die afspraken zijn in de vorm van een onderhandse schenking, waardoor de gift geheel aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting (geen drempel). Met de gemaakte afspraken is een bedrag gemoeid van 2450 euro op jaarbasis. Uitgaven De uitgaven in Tanzania waren omgerekend 12.118 euro voor onze studenten, 12.654 euro voor het Kititenebo project in Mesera Lorkiu (bouw 1380 euro, school 7127 euro en voedselhulp 4147 euro). Aan bankkosten, website, en lokale assistent betaalden we 670 euro, dat is slechts 3% van de uitgaven. We hebben in 2017 weinig last gehad van de inflatie (4%). De wisselkoers steeg in 2017 tot gemiddeld 2.385 (in 2016 was de koers 2.357). uitgaven overhead overhead 3% assistent 31% website 14% studenten en Kititenebo 97% bank TZ 16% bank NL 39% 18 % 120,00 kititenebo 16 14 12 10 8 100,00 80,00 60,00 voedselhulp 33% bouw 11% 6 40,00 4 2 0 inflatie, linkeras CPI, rechteras, index 2015=100 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 20,00 0,00 school 56% 2
De inkomsten en de uitgaven voor de studenten houden elkaar net in evenwicht. We kunnen dan ook geen nieuwe langdurige verplichtingen aangaan. Behaalde resultaten Gelukkig laten onze inspanningen zich vertalen in mooie resultaten. In 2017 hebben we 2 afgestudeerden, Lenard en Joseph. Ze hebben allebei een Bachelor Degree, Lenard in ICT en Joseph in Computer Science (allebei met Lower Second). Juma is met prachtige cijfers over naar de tweede klas van de middelbare school. Asha is klaar met haar Diploma opleiding aan het College of Business Administration en is met prachtige cijfers geslaagd (GPA 4.3, Upper Second). Yan doet het goed op de lagere school. Ramsel heeft zijn eindexamen van de middelbare school gehaald met een Division III. Glady zit in het laatste jaar van haar Diploma-opleiding Civil Engineering en heeft een prachtig stageverslag geschreven. De school in Mesera draait op volle toeren. In 2016 hadden we 100 leerlingen, in 2017 zijn dat er 120 en in 2018 hebben zich 135 leerlingen aangemeld. Op dit moment hebben we een schoolmanager (Loshoki), een hoofdonderwijzeres (Doris), vijf onderwijzers (Dorcas, Saamu, Oscar, Miriam en Bakari heeft de plaats van Nemburis overgenomen die na haar zwangerschapsverlof niet is teruggekeerd) en een concierge/bewaker (William). Ramsel zal in semester I van 2018 als klasse-assistent verbonden zijn aan de school. Er zijn zes klassen: drie kleuterklassen en klas 1, 2 en 3 van de lagere school. De twee extra klaslokalen zijn in februari opgeleverd en in gebruik genomen. Tijdens de extreme droogte in de eerste helft van 2017 hebben we 120 schoolkinderen 5 maal in de week 2 maaltijden kunnen aanbieden en daarnaast 270 andere kinderen uit het dorp twee maal per week één maaltijd per dag kunnen geven. Gelukkig is het, weliswaar maanden later dan normaal, alsnog gaan regenen en is de voedselsituatie voor de gezinnen in de tweede helft van 2017 zodanig verbeterd dat we de noodhulp konden beëindigen. Joseph (links) en Lenard (boven) tijdens hun afstudeerplechtigheid Maaltijden tijdens de droogte en warme truien voor de koude periode 3
Financieel overzicht 2017 Nederland saldo 31-12-2017 31-12-2016 31-12-2015 betaalrekening ING 15.767,34 3.221,11 3.941,20 spaarrekening ING 29,43 29,36 29,22 spaarrekening ASN 26.599,30 12.500,00 17.500,00 contant NL 0,00 0,00 0,00 totaal 42.396,07 15.750,47 21.470,42 inkomsten uit donaties voor studenten 11.772,00 11.512,18 14.115,20 uit donaties voor Kititenebo 38.628,08 20.089,62 9.329,89 uit rente 99,37 247,43 391,46 totaal 50.499,45 31.849,23 23.836,55 uitgaven in Nederland 353,85 379,24 291,12 overgemaakt naar Tanzania 23.500,00 37.189,94 47.769,87 totaal 23.853,85 37.569,18 48.060,99 inkomsten minus uitgaven 26.645,60-5.719,95-24.224,44 groei saldo 26.645,60-5.719,95-24.224,44 Tanzania saldo 31-12-2017 31-12-2016 31-12-2015 spaarrekening CRDB-Bank 8.055.077,74 13.804.599,79 11.228.630,48 contant 3.543.573,58 1.435.373,58 4.121.500,00 totaal 11.598.651,32 15.239.973,37 15.350.130,48 inkomsten via kas uit Nederland 0,00 447.688,58 33.135.600,00 via bank uit Nederland 56.050.105,00 87.191.967,00 121.894.529,52 rente 144.637,39 344.959,61 310.540,56 lokale donaties totaal 56.194.742,39 87.984.615,19 155.340.670,08 uitgaven aan studenten 28.901.800,00 32.974.406,00 34.391.000,00 aan Kititenebo 30.181.000,00 54.293.209,00 105.854.800,00 aan lokale assistent 500.000,00 550.000,00 650.000,00 transactiekosten bank 253.264,44 277.157,30 212.068,06 totaal 59.836.064,44 88.094.772,30 141.107.868,06 inkomsten minus uitgaven -3.641.322,05-110.157,11 14.232.802,02 groei saldo -3.641.322,05-110.157,11 14.232.802,04 gemiddelde koers 2.385,11 2.357 2.217 uitgaven omgerekend naar euro aan studenten 12.117,59 13.992,72 15.512,40 aan Kititenebo 12.653,92 23.039,38 47.746,87 aan lokale assistent 209,63 233,39 293,19 transactiekosten bank 106,19 117,61 95,66 25.087,33 37.383,11 63.648,11 4
Inkomsten in Nederland naar herkomst, 2017 (euro) donaties algemeen 5777 vaste donaties voor specifieke studenten 4500 vaste donaties (met en zonder contract) 3735 donaties voor droogte Diaconie Protestantse Kerk Boechout 8775 (Belgische partner Kititenebo project) Nederland algemeen 5074 Schoolfonds De Rank 256 Gereformeerde Kerk Sprang Capelle 500 marktverkopen 1673 lezingen 325 Stichting Westland Helpt Afrika 6000 Splintergroep Glaskunst Wateringen 4000 Kringloopwinkel De Paardenstal 3000 Stichting De Recycling Westland 2000 Rotary Den Haag 1300 Goede Doelenwinkeltje Delft 1250 Vincent shop Tilburg 500 Diaconie (Rijswijk (NB), Sprang Capelle, 1093 Honselersdijk) statiegeldbonnen 295 diaconaal vakantiewerk 157 Entreecollege Tilburg 80 Duitse donaties via Marly Riemer in Arusha 110 rente 99 totaal 50.499 Uitgaven in Nederland naar bestemming, 2017 (euro) Overhead kosten Webhosting 152,40 Kosten betaalrekening 135,95 Transactiekosten overboeking internationaal 65,50 Overgemaakt naar Tanzania via bank 14-2-2017 (14.847.039,00TZS, koers 2285) 6500,00 11-4-2017 (20.753.010,00TZS, koers 2305) 9000,00 22-8-2017 (20.450.056,00TZS, koers 2556) 8000,00 totaal 56.050.105 23.853,85 5
Uitgaven in Tanzania naar bestemming, 2017 (Tanzania Shilling, TZS) studenten 2017 bron indicatief in euro in 2017 Leonard (bachelor degree) 1.690.000 algemeen 709 3.650.000 Joseph (bachelor degree) 3.277.300 vaste donateur/algemeen 1.374 4.820.000 Ashraf (diploma) 757.000 algemeen 317 4.260.400 Ramsel (middelbare school) 5.350.200 vaste donateur/algemeen 2.243 6.478.250 Juma (middelbare school) 6.252.000 vaste donateur/algemeen 2.621 3.293.000 Yan (lagere school) 2.647.300 vaste donateur/algemeen 1.110 1.502.000 Anna (medicatie) 2.473.000 vaste donateur 1.037 2.292.500 Glady (diploma) 2.915.000 algemeen 1.222 3.187.856 Asha (diploma) 3.540.000 algemeen 1.484 3.490.400 Totaal studenten 28.901.800 12.118 32.974.406 2016 Kititenebo Kititenebo (bouw) 3.292.000 algemeen/diaconie Boechout 1.380 37.021.265 Kititenebo (opleiding Dorcas&Nemburis - mbo) 1.872.000 algemeen/diaconie Kititenebo (operations) 26.889.000 Boechout/vaste donateurs 11.274 15.399.944 Totaal Kititenebo 30.181.000 12.654 54.293.209 Overhead Lokale assistent 500.000 algemeen 210 550.000 Transactiekosten bank 253.264 algemeen 106 277.157 Totaal overhead 753.264 316 827.157 De financiële stand van zaken van het Kititenebo project op 31-12-2017 inkomsten Kititenebo uitgaven Kititenebo euro TZS euro koers ontvangen in 2013 2340,00 ontvangen in 2014 33.313,55 uitgegeven in 2014 opleiding 3.973.000 1.836,80 2.163 ontvangen in 2015 9.329,89 uitgegeven in 2015 opleiding 3.237.500 1.460,31 2.217 bonus Progressio 8.440,00 bouw 100.325.000 45.252,59 2.217 operations 2.292.300 1.033,96 2.217 ontvangen in 2016 20.089,62 uitgegeven in 2016 opleiding 1.872.000 794,39 2.357 via de 5-euro-actie 1.520 bouw 37.021.265 15.710,01 2.357 operations 15.399.944 6.534,98 2.357 ontvangen in 2017 38.628,08 uitgegeven in 2017 opleiding - - waarvan via de 5-euro-actie 2.230 bouw 3.292.000 1.380,23 2.385 waarvan voor voedselhulp 14.605 operations 16.988.000 7.122,52 2.385 voedselhulp 9.891.000 4.146,98 2.385 112.141,14 194.302.009 85.276,96 zonder voedsel 97.536,13 zonder voedsel 81.129,99 reserve op 31-12- 17 16.406,14 6
Begroting en plannen voor 2018 en verder Helaas is ons een trouwe donateur ontvallen. Op 2 februari 2018 is mevrouw M.G. Pots-Visscher uit Goes op 91-jarige leeftijd overleden. Zij is sinds de oprichting van de stichting de vaste donateur van Joseph en George geweest. Wij zijn haar daar zeer erkentelijk voor en ook voor het feit dat zij een deel van haar erfenis aan onze stichting schenkt. In de tweede helft van 2018, wanneer de nalatenschap zal zijn afgehandeld, weten wij hoe hoog het bedrag wordt en zullen wij over de gelden kunnen beschikken. Vooruit lopend hierop willen wij (onder voorbehoud) ten behoeve van onze toekomstige plannen een verdeling maken onder onze twee aandachtspunten: De Studenten en Kititenebo. Voor onze studenten kunnen we iets extra doen om zo hun kansen op werk na afloop van de studie te vergroten. We kiezen dus niet voor meer studenten, maar voor een betere opleiding. Voor Kititenebo is er nog altijd de wens voor een betere drinkwatervoorziening en slaapzalen voor de school zodat ook leerlingen uit andere plaatsen kunnen worden ingeschreven. Ondanks deze financiële meevaller zal onze aanpak ten aanzien van de fondsenwerving niet wezenlijk verschillen van die in voorgaande jaren. Wij moeten het hebben van ons netwerk, kerkelijke instanties, Goede Doelen kringloopwinkels, rommelmarktverkopen en af en toe een sponsorloop. De studenten Ramsel, Juma, Anna en Yan hebben een vaste donateur. 1. Studenten Door zijn goede prestatie gedurende zijn Bachelor Degree heeft Joseph zich gekwalificeerd voor een beurs uit het studiefonds van Tanzania Breweries Limited (TBL) waarmee hij verder kan studeren voor een Master of Science in de ICT. TBL betaalt 50% van het collegegeld en 50% van de maandelijkse toelage voor het levensonderhoud. Op het moment dat het aanbod van TBL kwam, was Joseph net zijn baan als leraar op een middelbare school kwijtgeraakt en was er voorlopig geen zicht op een andere baan. We hebben dan ook niet lang hoeven nadenken over dit aanbod, temeer daar de erfenis Pots ons voor de komende jaren wat ruimte in de begroting geeft en Joseph altijd door mevrouw Pots is gesponsord. Op 26 feburari 2018 is hij begonnen aan de Open University of Tanzania (OUT). Doordat we in de komende jaren wat meer financiële ruimte krijgen, kunnen we onze eis ten aanzien van de sponsoring van de studie van Asha en Glady versoepelen. Een leer-werk-traject zoals George en Raymond hebben gedaan, is door de hoge werkloosheid op dit moment niet mogelijk. Mochten zij er niet in slagen een studielening te krijgen, dan kan Hatua het gehele bedrag betalen. Asha wil graag naar Mzumbe Universiteit en Glady naar Dar Technical University. Ramsel gaat in juli beginnen aan zijn vervolgopleiding aan het Institute for Rural Development Planning in Dodoma. Via de route Certificate (1 jaar), Diploma (2 jaar), Bachelor Degree (3 jaar) kan hij daar afstuderen in Development Economics. Begroting studenten voor 2018 (en verder) studenten opleiding bedrag per jaar (euro) uitgaven 2018 2019 2020 2021 2022 Joseph Master degree ICT (18 mndn) 1750 500 Ramsel Certificate, Diploma, Bachelor (6 jaar) 2000 2000 2000 2250 2250 Juma O-level, A-level 2000 2000 2000 2500 2500 Yan Glady Lagere school, vanaf 2022 middelbare school 1250 1500 1500 1500 2000 Bachelor degree civil engineering (4 jaar) 1500 2500 2500 2500 1000 Asha Bachelor degree accounting (3 jaar) 1500 2250 2250 750 Anna medicatie 1000 1000 1000 1000 1000 inkomsten 7 11000 13250 11750 10500 8750 Vaste donateurs 5750 5750 5750 5750 5750
2. Kititenebo project Het project dat wij in 2012 voor ogen hadden, was aanzienlijk kleiner dan het project waar we anno 2018 voor staan. Aanvankelijk zouden wij een kleuterschool bouwen, samen met een eenvoudige medische voorziening, alles onder één dak. In 2013 werd water als aandachtspunt toegevoegd. Het gebouw hebben wij op 18 januari 2016 opgeleverd. Echter zonder de medische voorziening er in, want wij hadden de vraag van de lokale bevolking naar onderwijs volledig onderschat. Toen de inwoners van Mesera het gebouw langzaam maar zeker uit de grond zagen komen, wilden ze nog maar één ding: een complete lagere school, niet alleen maar een kleuterschool. Een lagere school heeft meer ruimte nodig dan een kleuterschool en is ook aan strengere regelgeving gebonden. Onderwijs en medische zorg zijn daarbij onverenigbaar onder één dak. Het resultaat is dat wij nu bezig zijn een volledige lagere school te bouwen en dat de medische unit elders op het terrein zal worden gehuisvest. De vrijgekomen ruimte in het hoofdgebouw is nodig voor de administratie, een lerarenkamer en een bibliotheek. 2.1 Onderwijs Begin 2016 is de kleuterschool van start gegaan en zijn we begonnen met lesgeven aan klas 1 van de lagere school. Echter zonder dat de school geregistreerd was bij het Ministerie van Onderwijs. Vanaf december 2015 zijn we met de onderwijsinspectie van het district Kibaya in onderhandeling geweest over de registratie. Pas bij de feestelijke opening van de gebouwen op 14 september 2016 kregen we de toezegging dat in de loop van 2017 tot registratie zou worden overgegaan mits we nog twee extra klaslokalen zouden bijbouwen. De registratie is van levensbelang voor de lagere school, zonder registratie zitten de kinderen op een illegale school, komen ze niet voor in het onderwijssysteem, kunnen dan geen examens doen en zijn de ouders zelfs strafbaar. Eind januari 2017 zijn de twee extra lokalen opgeleverd. In 2017 is een aantal stappen van de registratieprocedure doorlopen. Op districtsniveau in Kibaya werd de aanvraag goedgekeurd, maar helaas liep het op provincieniveau in Babati toch weer mis. Er werd een extra eis toegevoegd: Kititenebo moest een eigen bankrekening hebben met daarop een bedrag van 62 miljoen T-shilling, waarvan een substantiëel bedrag aantoonbaar uit de lokale gemeenschap van Mesera moest komen. Eind 2017 hadden de inwoners van Mesera 10 mijoen T-shilling bij elkaar gespaard, begin 2018 heeft Stichting Hatua de rekening van Kititenebo aangevuld tot het vereiste bedrag. Op het Ministerie van Onderwijs in Dodoma werden geen aanvullende eisen meer gesteld en werd de bouwvergunning voor de school afgegeven. Maar een bouwvergunning is geen registratie. Terug op het districtskantoor in Kibaya kwam er wederom een extra eis op tafel: nog twee extra lokalen erbij bouwen. De bouw van de laatste drie lokalen die gepland stond voor de tweede helft van 2018 is daarom naar voren gehaald en zal hopelijk in juli 2018 zijn voltooid. Na de registratie van de school, blijven er nog een aantal luxe wensen over. Zo willen we zonnepanelen op de daken installeren ten behoeve van de verlichting en het opladen van mobiele telefoons en later eventueel een laptop (internet!!!). En een bibliotheek inrichten. Een grote post op de begroting zijn de salarissen van de onderwijzers en het ondersteunend personeel. Op dit moment krijgt elke onderwijzer/ondersteuner van Stichting Hatua 150.000 shilling per maand. Het schoolgeld bedraagt 5.000 shilling per kind per maand. De school heeft 135 leerlingen en 6 onderwijzers. Uit het schoolgeld kan daarom per onderwijzer 100.000 shilling per maand extra worden betaald. Daarmee komt het maandsalaris op 250.000 per maand. Dat bedrag is aan de lage kant, maar omdat we een opstartende school zijn, nemen de onderwijzers genoegen met dit bedrag. Het is de bedoeling dat op termijn de school op eigen benen kan staan en onafhankelijk wordt van de bijdragen van Stichting Hatua. Maar zover is het nog lang niet. Door de droogte in de eerste helft van 2017 en alle gedoe rondom de registratie van de school zijn de beoogde inkomsten genererende projecten (nog) niet van de grond gekomen. Stichting Hatua heeft de subsidie op de lerarensalarissen in verband met bovengenoemde problemen met een jaar verlengd, tot eind 2018. De eerlijkheid gebied echter te zeggen dat de school zonder de subsidie van Stichting Hatua niet kan draaien, al zal de mate van afhankelijkheid in de komende jaren procentueel afnemen. Zie hiervoor de berekeningen voor de jaren 2018 2024 in Bijlage A. 8
Door middel van 5-jaars contracten proberen wij de school financieel te ondersteunen bij het betalen van de lopende kosten. Op dit moment komt er via de contracten 2450 euro per jaar binnen. Per jaar hebben we voor de lerarensalarissen op dit moment 6.000 euro nodig en dat bedrag loopt op naar 8.000 euro in 2021 (doordat het aantal onderwijzers tot 2021 elk jaar met één toeneemt). Wij zoeken nog meer donateurs die minimaal 5 euro per maand per kind willen betalen en dat voor een periode van tenminste 5 jaar willen vastleggen. Op dit moment heeft de school 135 leerlingen, voor de verdeling zie het onderstaande tabelletje. boys girls Babyclass 12 3 Middle class 14 10 Pré-unit 26 11 Class I 24 14 Class II 7 8 Class III 3 3 86 49 2.2 Gezondheidszorg Onze Belgische partner, Diaconie van de Protestantse Kerk Boechout, neemt de medische unit plus (eventueel) een simtank geheel voor zijn rekening; het geld ervoor, 8.308 euro, is binnen op de rekening van de Diaconie. Wij willen pas met de bouw van de unit beginnen als de registratie van de school een feit is en als er duidelijkheid is wie de exploitatie van de medische activiteiten op zich gaat nemen. Als dat de overheid is, dan willen wij weten welke bouwkundige richtlijnen er zijn voor een eenvoudige medische hulppost. In maart 2018 hebben vertegenwoordigers van Kititenebo een vrijblijvend gesprek gevoerd met de directeur van het KKT-ziekenhuis in Songe, of er vanuit zijn organisatie belangstelling is voor een kleine vestiging in Mesera. Hij lijkt enthousiast, maar meer gesprekken zijn uiteraard nodig. 2.3 Water De overheid is nog steeds zijn toezegging niet nagekomen om naar water te komen boren. Bovendien is de District Water Engineer, Mr James Kionaumela, overgeplaatst. Wat de dossierkennis betreft zijn we dus terug bij af. Gelukkig is het Belgische Wereld Missiehulp zo aardig om het bedrag dat nodig is voor de aanschaf van een pomp, zonnepanelen en opslagtanks, nog steeds voor ons apart te houden. De drie simtanks functioneren naar behoren en kunnen de school van een redelijke kwaliteit water voorzien. Maar de hoeveelheid water is bij lange na niet genoeg, zeker niet als we de school zouden willen uitbreiden met slaapzalen om aan de onderwijsvraag van leerlingen die van ver komen, te kunnen voldoen. Wij zouden de opslagcapaciteit kunnen uitbreiden, aangezien de capaciteit van de daken voldoende is om veel meer simtanks te kunnen vullen. Het voordeel van simtanks is dat als ze eenmaal zijn geinstalleerd, ze nagenoeg onderhoudsvrij zijn en dat het water dus gratis is. De simtanks staan bij de school en zijn centraal gelegen. Het nadeel van simtanks is dat ze alleen in de regentijd iedereen van drinkwater kunnen voorzien. De opslagcapaciteit zal nooit groot genoeg zijn om de droge tijd mee te kunnen overbruggen. Het voordeel van een waterput is dat de kwaliteit van het water zeer goed is en dat de capaciteit het hele jaar door genoeg is voor mens en dier. De nadelen van de waterput zijn de afstand tot de school en de onderhoudskosten, met andere woorden, er zal voor een emmer water moeten worden betaald. Nu de bouw van de school bijna is voltooid, willen wij de rest van dit jaar gebruiken om na te denken en beslissingen te nemen over het water: opslag van regenwater versus het boren naar water. Met een deel van het geld uit de erfenis Pots kunnen zeker eerste stappen worden gezet, waarna mogelijk andere donateurs alsnog willen aanhaken. 9
2.4 De droogte en voedselhulp Grote delen van Tanzania zijn eind 2016/begin 2017 getroffen door droogte. Ook in Mesera bleven de moesonregens uit, waardoor zowel de veehoeders als de landbouwers in de problemen kwamen. In samenwerking met onze Belgische partner zijn we een actie gestart om geld in te zamelen voor voedselhulp. De actie was in eerste instantie bedoeld om de schoollunch voor de kinderen veilig te stellen, maar leverde zoveel op dat ook de broertjes en zusjes van de schoolkinderen een paar keer per week een maaltijd konden komen halen bij de school. Eind februari is het alsnog wat gaan regenen. De regen is genoeg geweest om een maïsoogst van de akkers te kunnen halen. In juli was de hongersnood voorbij en hebben we de voedselhulp afgebouwd. De tabel hieronder laat zien wat we hebben gekocht. De grafieken laten zien welk percentage is besteed aan voedsel en welk percentage we kwijt waren aan bijkomende kosten. We hebben 14.605 euro ontvangen aan voedselhulp. Daarvan komt 8.775 euro van onze Belgische partner in het Kititenebo project. Het bedrag dat is binnengekomen heeft onze verwachtingen ver overtroffen. Zowel de Nederlandse als de Belgische donateurs hebben heel gul gegeven. Als de weersverwachtingen uit waren gekomen en er geen regen was gevallen, dan hadden we de kinderen in Mesera met dit bedrag bijna een jaar lang kunnen voeden! Nu is er nog ongeveer 10.000 euro over. Zodra zich weer een noodsituatie voordoet, dan kunnen we binnen een week met de verstrekking van maaltijden beginnen. Lees meer over de onvoorspelbaarheid van het weer in Bijlage B. item aantal prijs per kilo in shilling a totaal in shilling a maïs 5.000 1.172 b 5.860.000 bonen 680 2.000 1.360.000 suiker 275 3.000 825.000 olie 22 31.000 682.000 zout 11 7.000 77.000 salaris kookmama s 448.000 vervoer 310.000 pannen 105.000 bouwmaterialen 94.000 transactiekosten Mpesa 110.000 communicatie 20.000 9.891.000 a gemiddelde wisselkoers van 2385 shilling voor 1 euro b gemiddelde prijs per kilo voedselhulp; eten en overheads vervoer 3% overhead 3% arbeidsloon 5% eten 89% overheadkosten voedselhulp uitgesplitst transactiekosten 33% communicatie 6% bouw materialen 29% pannen 32% 10
11
Bijlage A - Berekening betaalbaarheid salarissen onderwijzers. Op termijn zal het schoolgeld omhoog moeten, het huidige bedrag van 5.000 shilling per kind per maand is bij lange na niet kostendekkend, maar zelfs een verdubbeling tot 10.000 shilling per kind per maand is niet genoeg om zonder de subsidie van Stichting Hatua de onderwijzers te kunnen betalen. Er zal dus meer moeten gebeuren. Al eerder hebben wij de onderstaande mogelijkheden genoemd om geld te genereren door middel van: i. geitenproject ii. kippenproject iii. koeienproject iv. landbouwproject v. invoering van een progressieve onderwijsbelasting Het startkapitaal voor het geiten, kippen en koeienproject kan worden gedoneerd door de inwoners: elke familie doneert een geit,kip of kalfje ten behoeve van het project. Dit zal niet op problemen stuiten, immers de meeste families houden geiten, kippen en/of koeien. Het verdient de voorkeur om de 3 projecten niet tegelijkertijd in te voeren, maar één voor één, en te leren van de opgedane ervaringen. Het startkapitaal voor het landbouwproject is lastiger. Er moeten zaden worden gekocht en een tractor of mankracht worden ingehuurd om de velden te bewerken. Het succes van het landbouwproject staat of valt met de hoeveelheid regen die er in een jaar valt. Beschikbaarheid van water uit een waterput, kan de haalbaarheid en succes van het landbouwproject ten goede komen. Het verdient daarom de voorkeur om met het opstarten van de landbouwactiviteiten te wachten totdat duidelijk is hoe het watermanagement zal worden georganiseerd. De invoering van een progressieve onderwijsbelasting kan worden gedaan aan de hand van het aantal koeien die een familie bezit. Het dorp heeft 135 families. 50 families hebben veel koeien, 50 families hebben een klein aantal koeien en 35 families hebben geen koeien en. De bijdragen zouden respectievelijk 120.000 shilling per jaar, 60.000 shilling per jaar en 20.000 shilling per jaar per familie kunnen zijn. Echter, op dit moment maar ook in de toekomst worden steeds weer bijdragen gevraagd aan de families. Denk aan de woonunits voor de onderwijzers. Mocht er een dokterspost komen, dan moet ook voor het personeel van de dokterspost woonruimte worden gebouwd. Volgens Tanzaniaans overheidsbeleid is dat de taak en verantwoording van de dorpelingen. De haalbaarheid van een verdubbeling van het schoolgeld staat of valt met de koopkracht van de ouders. Ook hier zou water uit een waterput een positieve invloed kunnen hebben. Een zeer geleidelijke verhoging van het schoolgeld heeft de voorkeur.
salaries 2018 2019 2020 2021 school manager 200,000.00 200,000.00 220,000.00 240,000.00 head teacher teacher grade 7 teacher grade 6 250,000.00 teacher grade 5 250,000.00 250,000.00 teacher grade 4 250,000.00 275,000.00 300,000.00 teacher grade 3 250,000.00 250,000.00 275,000.00 300,000.00 teacher grade 2 250,000.00 250,000.00 275,000.00 300,000.00 teacher grade 1 250,000.00 250,000.00 275,000.00 300,000.00 teacher pre-primary 250,000.00 250,000.00 275,000.00 300,000.00 teacher middle class 250,000.00 250,000.00 275,000.00 300,000.00 teacher baby class/secretary 250,000.00 250,000.00 275,000.00 300,000.00 facility manager/security 150,000.00 150,000.00 160,000.00 170,000.00 total per month 1,850,000.00 2,100,000.00 2,555,000.00 3,010,000.00 total per year 22,200,000.00 25,200,000.00 30,660,000.00 36,120,000.00 number of students 137 160 185 210 fees per month 5,000 5,000 5,000 6,000 income related education fee a 50 families @ 120,000 per year 50 families @ 60,000 per year 35 families @ 20,000 per year total per year donor subsidy 15,000,000.00 16,800,000.00 18,600,000.00 20,400,000.00 school fees 8,220,000.00 9,600,000.00 11,100,000.00 15,120,000.00 income related education fee goats project 1,000,000.00 2,000,000.00 chicken project 1,000,000.00 cows project agricultural activities a in 2022 the villagers will be charged 50% of the fee, from 2023 onwards full fee De wisselkoers is in mei 2018: 1 euro = 2600 Tshilling 23,220,000.00 26,400,000.00 30,700,000.00 38,520,000.00 In de tabel proberen we weer te geven hoe de uitgaven voor de salarissen van de onderwijzers kunnen worden betaald uit de opbrengsten van 1. Schoolgeld 2. Inkomstengenererende Projecten 3. Onderwijsbelasting 4. Bijdrage van Stichting Hatua
2022 2023 2024 salaries 260,000.00 280,000.00 300,000.00 school manager 450,000.00 475,000.00 head teacher 350,000.00 400,000.00 450,000.00 teacher grade 7 350,000.00 400,000.00 450,000.00 teacher grade 6 350,000.00 400,000.00 450,000.00 teacher grade 5 325,000.00 350,000.00 375,000.00 teacher grade 4 325,000.00 350,000.00 375,000.00 teacher grade 3 325,000.00 350,000.00 375,000.00 teacher grade 2 325,000.00 350,000.00 375,000.00 teacher grade 1 325,000.00 350,000.00 350,000.00 teacher pre-primary 325,000.00 350,000.00 350,000.00 teacher middle class 325,000.00 350,000.00 350,000.00 teacher baby class/secretary 180,000.00 190,000.00 200,000.00 facility manager/security 3,765,000.00 4,570,000.00 4,875,000.00 total per month 45,180,000.00 54,840,000.00 58,500,000.00 total per year 235 235 235 number of students 6,000 6,000 6,000 fees per month income related education fee a 6,000,000.00 6,000,000.00 6,000,000.00 50 families @ 120,000 per year 3,000,000.00 3,000,000.00 3,000,000.00 50 families @ 60,000 per year 700,000.00 700,000.00 700,000.00 35 families @ 20,000 per year 4,850,000.00 9,700,000.00 9,700,000.00 total per year 20,400,000.00 20,400,000.00 20,400,000.00 donor subsidy 16,920,000.00 16,920,000.00 16,920,000.00 school fees 4,850,000.00 9,700,000.00 9,700,000.00 income related education fee 3,000,000.00 4,000,000.00 5,000,000.00 goats project 2,000,000.00 3,000,000.00 4,000,000.00 chicken project 1,000,000.00 2,000,000.00 3,000,000.00 cows project 1,000,000.00 1,000,000.00 agricultural activities 48,170,000.00 57,020,000.00 60,020,000.00 Het is duidelijk dat de begroting van de Kititenebo school zonder de bijdrage van Stichting Hatua niet sluitend te krijgen is. De afhankelijkheid van de donor neemt echter wel sterk af van bijna 68% in 2018 tot 34% in 2024. Bovendien ontvangen de onderwijzers in 2024 een marktconform salaris.
Bijlage B De onvoorspelbaarheid van het weer Masai-hoofdman Ezekiel Ole Katato:,,De kinderen raken ondervoed.'' Annemiek van der Kuil De Masai snappen niets meer van het weer Het weer is onvoorspelbaar geworden voor de Masai. De droogte houdt aan en het vee, de enige voedselbron, sterft. Stamoudste Ezekiel Ole Katato probeert zijn nomadenvolk te redden. Gerben van t Hof, Algemeen Dagblad 30 oktober 2017 Ezekiel (55) draagt zijn traditionele rode Masai-kleding. In zijn hand rust een stokje waaraan haar van een gnoe is bevestigd. Een symbool van wijsheid en eenheid.,,droogte is in ons gebied niet bijzonder'', vervolgt de Keniaan.,,Iedere Masai weet dat elke tien jaar een lange periode aanbreekt zonder regen. Dan sterft er altijd wel wat vee.'',,maar de laatste jaren is een verandering merkbaar. Het regenseizoen is onvoorspelbaar. Het is korter of blijft zelfs uit. Gras krijgt geen tijd om te groeien. Het vee heeft niets te eten. We zijn dit jaar met onze koeien naar het noorden gelopen, naar Mount Kenia en zelfs helemaal naar Mombasa, 700 kilometer verderop. Nergens is iets te vinden.,,de droogte heeft zich jaar na jaar opgebouwd. Veel vee is al dood. Sommige Masai zijn inmiddels de helft van hun dieren kwijt. De overgebleven koeien produceren geen melk meer. De kinderen raken ondervoed. Wij zijn gewend om dieren te zien sterven. Maar nu sterven ook onze mensen.'' Generaties De Masai konden voorheen prima inschatten welk weer zich aandiende.,,of het ging regenen, zagen we aan de stand van de sterren. Als de dieren lawaai maakten, kwam er water. Zelfs de bomen en de struiken toonden ons of er regen op komst was. Het is kennis die we van generatie op generatie hebben overgedragen.'' Ezekiel stelt dat de onvoorspelbaarheid van het weer het gevolg is van de klimaatverandering.,,dat begrip zegt de ongeschoolde Masai weinig. Maar ze ondervinden wel de gevolgen ervan. Zittend in hun hut hopen ze dat de droogte stopt. Dat het misschien gaat regenen.'',,ik en de andere stamoudsten houden er ondertussen rekening mee dat de droogte een aanhoudend probleem zal blijven. We moeten oplossingen vinden. Zo vragen we Masai tegenwoordig een geit te
doneren aan een soort fonds. De dieren zijn niet zo gevoelig voor de droogte en we kunnen ze verkopen en van de opbrengst voer voor het vee kopen. We gebruiken geitencondooms gemaakt van koeienhuid om te voorkomen dat de dieren zich blijven vermeerderen.'' Hobbel-de-bobbel De Masai-leider grinnikt. Minder dan een etmaal geleden liep hij om twee uur 's nachts zijn hutje zonder stroom en stromend water uit. De heuvel op en af, kilometers lang naar de dichtstbijzijnde weg. Daar klom hij op een taxibrommer die hem hobbel-de-bobbel naar het eerste grote dorp bracht. Dan in de auto naar Nairobi, waarna hij via Schiphol in Zeist aankwam en er nu aan een kopje warm water nipt. Ezekiel is in Nederland om met jongeren van de duurzaamheidsorganisatie Nudge te praten over zijn volk. De Masai geloven dat God, of Enkai, hen heeft aangewezen als de hoeders van het vee op de wereld.,,we doen niet aan landbouw, maar leven op een dieet van melk, bloed en vlees van de koeien'', zegt Ezekiel.,,Het doet me pijn dat het een na het andere dier het loodje legt door de droogte. Toch ben ik optimistisch over het voortbestaan van onze eeuwenoude cultuur. Mijn eigen zoon loopt in een spijkerbroek, half afgezakt om te showen welke onderbroek hij heeft. Maar hij omarmt ook de tradities van de Masai. Onze jongeren zijn ambitieus en nieuwsgierig. Ze zoeken oplossingen voor problemen. Dus vinden ze ook een oplossing voor hoe we moeten leven met de droogte.''
Het motto van stichting Hatua is armoedebestrijding door middel van onderwijs. Wij zijn actief in Tanzania. Het woord hatua betekent stap in het Swahili. Wij hebben voor deze naam gekozen omdat wij met onze stichting een stap willen zetten op de weg naar een betere toekomst voor de kinderen van Tanzania. Stichting Hatua is erkend als ANBI, uw gift is daardoor aftrekbaar bij uw aangifte voor de inkomstenbelasting. Zie: www.belastingdienst.nl/giften/anbi_zoeken/ Stichting HATUA Hoogeveenlaan 8k 2545 TR Den Haag Contact Jan van Leeuwen: 015 8795629 Pauline Schouten: 0416 857741 email: jemvanleeuwen@gmail.com email: jasch@ziggo.nl Janneke Rijn: 070 3973373 Jan Vreugdenhil: 0174 628809 email: janneke.rijn@gmail.com Email: jantonny@caiway.nl Bankgegevens IBAN: NL81INGB0004670858 BIC: INGBNL2A Kamer van Koophandel: 27291714 RSIN (ANBI-nummer): 816963472 Website: www.stichting-hatua.nl