Jaarverslag 2007 Vernieuwd rijexamen Te land, te water, in de lucht
Jaarverslag 2007 349,5 mm Vernieuwd rijexamen Te land, te water, in de lucht
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Inhoud - Governance 4 - Kerncijfers 2007 6 - Raad van toezicht 8 - Directieverslag 10 - Examens en toetsen 14 - Medische geschiktheid 20 - Bert Wijbenga: Belangrijk is dat alle maatregelen elkaar aanvullen en versterken 24 - Onverantwoord rijgedrag 25 - Camiel Eurlings: Ik zie in het CBR in toenemende mate een open organisatie 28 - Ontwikkeling en innovatie 29 - Thorald Rasker: Vanaf de eerste seconde mochten we meedenken 34 - Dicht bij kandidaat en partners 35 - Jos Kneppers: Rijden en nadenken over de route is best lastig 38 - Door de ogen van de buitenwereld 39 - Personeelsbeleid 44 - Ondernemingsraad 48 - Financiële resultaten en vooruitzichten 50 - Jaarrekening 2007 54 - Beoordelen in aantallen 70
Governance De stichting CBR is een Zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) dat belast is met overheidstaken op het gebied van de verkeersveiligheid. Omdat een ZBO niet hiërarchisch onder de verantwoordelijke minister valt, zijn de uitvoering van onze publieke taken en de bedrijfsvoering vastgelegd in een zogeheten Toezichtvisie. Hiermee kan de minister zijn ministeriële eindverantwoordelijkheid uitoefenen. In de Toezichtvisie liggen de verantwoordelijkheid en bevoegdheden van de minister van Verkeer en Waterstaat en die van de Raad van toezicht vast, alsook belangrijke prestatieafspraken. In het document wordt ook het netwerk beschreven waarbinnen het CBR functioneert. Ook dat heeft immers invloed op onze taakuitvoering. De verantwoordelijkheid van de minister en de Raad van toezicht is, kort samengevat, als volgt: Minister van Verkeer en Waterstaat: - de implementatie van Europese rijbewijsrichtlijnen, alsmede aanvraag en afgifte van het rijbewijs; - toezicht via onze directie op en controle van de examinatoren; - de regels rond rijvaardigheid en rijbevoegdheid, inclusief de examentarieven; - afname van examens conform de regelgeving; - de continuïteit van de bedrijfsvoering van het CBR. Raad van toezicht: - toezicht op de gang van zaken in de stichting en het beleid van de directeur; - de directeur met raad terzijde staan; - benoemen, schorsen en ontslaan van de directeur; - goedkeuren van de begroting en van besluiten die de continuïteit van de bedrijfsvoering betreffen. De Raad van toezicht was ultimo 2007 als volgt samengesteld: - de heer E.A. van Amerongen, voorzitter (onafhankelijk lid) - de heer drs. P.W. Doop, vice-voorzitter (onafhankelijk lid) - de heer mr. F.A.M. van den Heuvel (onafhankelijk lid) - vacature (lid op voordracht van de ondernemingsraad) - de heer drs. M.C. van der Harst (voordracht CCV-raad) - de heer drs. W. de Lange (voordracht ANWB) - mevrouw drs. J.M. de Vries (voordracht BOVAG). Netwerk De belangen van aanstaande bestuurders onze belangrijkste doelgroep worden mede behartigd door de vertegenwoordigers in de Raad van toezicht. Met onze partners, de rijschoolbranche, vindt regelmatig overleg en projectgebonden samenwerking plaats.
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Via deelname in CIECA, de internationale organisatie van exameninstituten, draagt het CBR bij aan de harmonisatie van regels en richtlijnen in de Europese Unie. Via het Overlegorgaan verkeersveiligheid en de Regionale Organen Verkeersveiligheid leveren wij onze bijdrage aan de verkeersveiligheid in eigen land. In de zogeheten Denktank hebben wij periodiek overleg over het rijexamen en de rijopleiding in ruime zin. Naast het CBR nemen hieraan deel: ANWB, brancheorganisaties BOVAG en FAM, ministerie van Verkeer en Waterstaat, KNMV en Veilig Verkeer Nederland. Directie De directie van het CBR was in 2007 als volgt samengesteld: - tot 1 september: - mr. F.C.A. Meijer, algemeen directeur - R.A. van Walree, financieel directeur - vanaf 1 september: - C. Anker, algemeen directeur a.i. - A. Belt, directeur productie - R.A. van Walree, financieel directeur. Ondernemingsraad Krachtens de wet beschikt het CBR over een ondernemingsraad en over zogeheten onderdeelcommissies in de regio s. De ondernemingsraad was ultimo 2007 als volgt samengesteld: - de heer C.M. Lange, voorzitter - de heer S.D. Moes, secretaris - de heer H.A. Otten, plaatsvervangend voorzitter - mevrouw L. Leerling, plaatsvervangend secretaris - de heer H.J.J. Blösser - de heer P. Fuchs - de heer W.T. de Haan - de heer F.W. Kales - de heer A.J.J.M. Kavelaars - de heer M.A. Kesselring - mevrouw P.J.M. Keijzer-Tempelmann - mevrouw H.C. Kreune - mevrouw A.M. de Kruijf - de heer P.C.J. Lander - de heer J.M.R. Leerdam - de heer L. van Rijt secretaresse: mevrouw A.H. Kock.
Kerncijfers 2007 Een gedetailleerd overzicht van onze jaarcijfers vindt u achterin dit verslag. Voor de vier hoofdprocessen zagen de kerncijfers er in 2007 als volgt uit. 2007 Theorie-examens 765.490 Praktijkexamens (incl. toetsen) 661.317 Verklaringen van geschiktheid 574.866 Vorderingsprocedures 16.573 6 Omzet 2003-2007 2007 2006 2005 2004 2003 Omzet in miljoen euro 99,8 88,3 89,9 84,2 80,5 Aantal medewerkers 2003-2007 2007 2006 2005 2004 2003 Aantal fte 1.029 987 996 1.045 1.055
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Resultaat 2003-2007 Hoofdprocessen 2003-2007 x miljoen euro 800.000 3,0 700.000 2,5 600.000 500.000 400.000 Praktijkexamens Theorieexamens 2,0 1,5 7 300.000 200.000 Verklaringen van geschiktheid 1,0 100.000 0 2007 2006 2005 2004 2003 Vorderingsprocedures 0,5 0,0 2007 2006 2005 2004 2003
Raad van toezicht 8 Het toezicht op de Stichting CBR en het directiebeleid wordt uitgeoefend door een Raad van toezicht die uit zeven leden bestaat. Zij worden benoemd door de minister van Verkeer en Waterstaat. De raad bestaat uit: - een onafhankelijke voorzitter; - twee onafhankelijke leden, aan de minister voorgedragen door de Raad van toezicht; - vier leden, met instemming van de Raad van toezicht voorgedragen aan de minister door respectievelijk de ANWB (na overleg met de representatieve verkeersbonden), BOVAG (na overleg met de representatieve organisaties van rijschoolhouders), CCV-raad en de ondernemingsraad van het CBR. Het verslagjaar stond alom in het teken van effectiviteit en vernieuwing. Met succes en in nauwe samenspraak met de rijschoolbranche loste het CBR de achterstanden in de examenafwikkeling op. Als gevolg van de economische ontwikkelingen en de explosieve marktgroei werd de organisatie in de eerste helft van het jaar geconfronteerd met een hoge druk op de reserveringstermijnen. Door slagvaardig optreden werd de opgelopen achterstand in de tweede helft van het jaar weggewerkt. Indrukwekkend door de inhoud, de totstandkoming en de beeldvorming was het vernieuwde rijexamen. Het CBR slaagde erin om met zijn partners een adequate uitwerking te geven aan de ministeriële opdracht en oogstte daarvoor maatschappelijke waardering. Om risico s in de bedrijfsvoering beter te identificeren en te borgen werd een veelbelovende start gemaakt met een vernieuwde systematiek van risicomanagement. Deze onderwerpen werden tussen directie en Raad van toezicht regelmatig besproken evenals, vanzelfsprekend, de financiële en operationele gang van zaken. De raad verzocht de directie om ontwikkeling van een integriteitcode voor de organisatie. De code zal in 2008 zijn beslag krijgen en zal uiteindelijk richtinggevend zijn voor het interne en externe optreden van de medewerkers. Ruime aandacht was er binnen de Raad van toezicht ook voor de uitwerking van de Kaderwet ZBO en de plaats van het CBR daarin. De implicaties voor het CBR worden in 2008 uitgewerkt en tussen Raad van toezicht en ministerie bediscussieerd. Het herstel van de examenvolumes en de groei van de geschiktheidaanvragen zetten door. Daardoor kon 2007 met een goed exploitatieresultaat worden afgesloten, waarmee het voor de continuïteit en innovatie benodigd eigen vermogen van het CBR werd versterkt. Grote vooruitgang werd geboekt op het terrein van de vernieuwing van de IT-structuur. Voor de examenafhandeling, de verwerking van geschiktheidaanvragen, de vorderingsprocedures en de interne processen werden belangrijke en vernieuwende stappen vooruit gezet.
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen De raad begeleidde de overgang van een tweehoofdige naar een driehoofdige directie, alsmede de komst van een algemeen directeur ad interim. Deze volgde de heer mr. F.C.A. Meijer op, die zijn functie per 1 september neerlegde. Met het aantreden van de directeur productie zal de organisatie zijn sturing in de examenprocessen versterken. De komst van de algemeen directeur a.i. heeft tot een begin van herstel van normale, zakelijke werkverhoudingen geleid en van een hernieuwde focus op de toekomst. Daarmee is de basis gelegd voor de meerjarenstrategie die in 2008 zal worden ontwikkeld en in de jaren daarna zal worden geïmplementeerd. Ook in 2007 is de relatie met de ondernemingsraad van het CBR een belangrijk onderwerp geweest. Alhoewel er in de tweede helft van het verslagjaar sprake is van normalisering van de verhoudingen met de ondernemingsraad, zijn sommige onderwerpen nog niet tot een eindconclusie gebracht. De Raad van toezicht en vooral de directie hebben zich ingespannen alle benodigde informatie te leveren om tot een afsluiting van de discussie over enige resterende vraagstukken te komen. Samenstelling De samenstelling van de Raad van toezicht is in het verslagjaar gewijzigd. De heer Van Gijzel legde op eigen verzoek zijn functie per 1 september neer. In de vacature wordt in 2008 voorzien. De zittingstermijn van de heer Van der Harst werd met twee jaar verlengd. De Raad van toezicht heeft plenair zeven keer vergaderd. Daarnaast vonden separate bijeenkomsten plaats van de audit- en renumeratiecommissie. Ook vond er overleg plaats tussen de (voorzitter van) de Raad van toezicht en de verantwoordelijke Directeur-Generaal bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat, in voorkomende gevallen. De Raad van toezicht is directie en medewerkers erkentelijk voor de bereikte resultaten over het jaar 2007. De fundamenten zijn versterkt en bieden goede vooruitzichten voor een verdere positieve ontwikkeling. Rijswijk, 17 april 2008 9 De Raad van toezicht is positief over diverse ingezette ontwikkelingen, die gericht zijn op een goede toekomst van de organisatie. Efficiënt en klantgericht werken zijn daarbij voor een maatschappelijke onderneming als het CBR wezenlijke uitgangspunten. E.A. van Amerongen Voorzitter Raad van toezicht CBR.
Directieverslag 10 Sinds de oprichting in 1927 is het CBR als privaatrechtelijke stichting door de minister van Verkeer en Waterstaat belast met een verkeersveiligheidstaak: wij beoordelen de rijvaardigheid en medische geschiktheid van bestuurders en de vakbekwaamheid van professionals in transport en logistiek. Tot en met 2007 zijn bijna 48 miljoen theorie- en praktijkexamens afgenomen. De laatste twee jaar staat het beleid in het teken van betaalbaarheid, transparantie en vernieuwing. Het CBR vernieuwt en verbetert haar processen en producten. Daarmee willen wij de partners en de klanten het best mogelijke product bieden tegen een maatschappelijk aanvaardbare prijs. Daarnaast worden nieuwe specialismen aan het pakket toegevoegd om van het CBR hét exameninstituut op mobiliteitsgebied te maken. Met innovatie, klantgerichtheid en efficiency verankeren wij onze positie voor de komende jaren. Vernieuwing Het verslagjaar stond sterk in het teken van de vernieuwing van ons meest gevraagde product: het rijexamen voor de personenauto. Er is de afgelopen 25 jaar geen product geweest waar zoveel eigen medewerkers en externe experts met zoveel inzet aan hebben gewerkt. Binnen een jaar en in voorbeeldige samenwerking met de rijschoolbranche ontwikkelden wij een adequaat antwoord op de hoge ongevalbetrokkenheid onder beginnende bestuurders. Extra nadruk op verkeersinzicht, gevaarherkenning, zelfreflectie en milieubewust rijden zijn de onderdelen waarmee het rijexamen klaar is voor de toekomst. Het vernieuwd rijexamen speelde in meerdere opzichten in 2007 een cruciale rol. Het werd door de buitenwereld al vóór de bekendmaking getypeerd als dé basis voor de voorbereiding op het hedendaagse wegverkeer. De opzet heeft de flexibiliteit om recente ideeën over begeleid rijden vanaf het zeventiende jaar in de examenopzet te integreren. Het deed ons als directie goed dat de buitenwereld kennis kon nemen van het vakmanschap van onze examenexperts. Maar ook de rijschoolbranche roemde de inhoud en totstandkoming en de grote sprong naar samenwerking die het CBR in tijd van enkele jaren heeft weten te maken (voorzitter Thorald Rasker van de FAM besteedt er elders in dit verslag aandacht aan). Reserveringstermijnen Na een turbulent eerste halfjaar was het vernieuwd rijexamen het goede nieuws waar onze organisatie behoefte aan had. In het kielzog van de nieuwe algemeen directeur ad interim maakte het CBR voor ruim 5.000 rijscholen en de pers de inhoud en opzet openbaar. Dat was ook de periode waarin maatregelen tegen de veel te hoge reserveringstermijnen voor de praktijkexamens effect begonnen te sorteren. Examenquota, wachttijden tussen examens, extra inzet van examinatoren en teruggave van te veel gereserveerde examentijd zorgden ervoor dat in nauwe samenwerking met de branche tegen het einde van het jaar acceptabele reserveringstermijnen konden worden genoteerd.
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Ook voor de interne focus en saamhorigheid waren de vernieuwing van het rijexamen en de aanpak van de reserveringstermijnen van groot belang. Zeker toen in zeer korte tijd een nieuwe CAO was overeengekomen, keerden het vertrouwen en de stabiliteit in de organisatie terug. Beroepschauffeurs In samenwerking met werkgevers en werknemers en het ministerie van Verkeer en Waterstaat bereidde het CBR de Richtlijn vakbekwaamheid voor, die vanaf 2008 wordt ingevoerd. Deze uitwerking van de EU-richtlijn heeft flinke gevolgen voor zowel de examens als de bijscholing van chauffeurs in de transportsector. Zo krijgen aspiranten met twee nieuwe praktijktoetsen te maken en moeten ervaren chauffeurs elke vijf jaar een minimum aantal uren bijscholing volgen. De maatregelen moeten zorgen voor toenemende veiligheid op de Europese wegen. Onze divisie CCV bereidde de opleiders en kandidaten via overleg en voorlichting intensief op de veranderingen voor. Die krijgen vanaf 2008 hun beslag. Nieuwe examens Door kwaliteitsverbetering van de bestaande examens en uitbreiding met nieuwe geeft het CBR vorm aan het streven om hét instituut voor mobiliteitsexamens te zijn. In dat verband kwamen wij met de Stichting Examenbureau Beroepsvervoer overeen dat onze divisie CCV de examens voor het ondernemersdiploma voor de transportsector voor haar gaat afnemen. Later wordt beoordeeld of verdergaande samenwerking mogelijk is. Met de Inspectie Verkeer en Waterstaat sloten wij een nieuw contract, waardoor wij de theorie-examens voor de Nederlandse burgerluchtvaart blijven afnemen. De inzet waarmee onze organisatie de afgelopen zeven jaar deze theorie-examens voor de inspectie verzorgde, gaf ons een voorsprong in de aanbesteding. De nieuwe contracten verstevigden ons opereren te land, te water en in de lucht. Effectieve processen Theorie-examen reserveren In december voerde het CBR een nieuw systeem voor het reserveren van theorie-examens via de rijschool en onze website in. Daarmee werd een belangrijke stap in onze dienstverlening, de slaagkans en de examenafhandeling gezet. Want tegelijk met de reservering bij de rijschool kunnen kandidaten theorielessen afspreken, zodat zij beter voorbereid op het examen verschijnen. Dat komt de slaagkans ten goede, zeker nu het gokelement uit het examen is verdwenen. Kandidaten kunnen immers niet meer direct na een onvoldoende examen aansluitend een nieuw examen doen. 11
Op onze examencentra is de onnodige hectiek van reserverende kandidaten voorbij. mogelijk zijn filmbeelden in het theorie-examen op te nemen, zodat verkeersinzicht en gevaarherkenning beter kunnen worden getoetst. 12 Digitale dossiers Het CBR zou zijn streven naar klantgerichte en efficiënte afhandeling van procedures in de wielen rijden, als er in het verslagjaar geen stappen naar digitale dossiervorming waren gezet. Met name over de afhandeling van vorderingsprocedures en van aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid is het aantal klachten de afgelopen drie jaar toegenomen. Daarom werd voor de vorderingsprocedures een digitaal systeem ontwikkeld dat voor een aanzienlijk snellere afwikkeling moet zorgen. Met de opgedane inzichten uit dit project werd vervolgens gestart met digitale dossiers voor de medische discipline. In dat kader wisselde het CBR bij alle gemeentehuizen oude Eigen verklaringen in voor nieuwe, die passen in het digitale proces. Dit proces zal tot de efficiency leiden die past bij onze bedrijfsvisie: resultaatgerichte dienstverlening tegen aanvaardbare kosten. Bedrijfszekerheid Bedrijfszekerheid en kwaliteit zijn ook het motto waarmee het systeem waarmee wij theorie-examens afnemen, wordt herzien. In het verslagjaar oriënteerden wij ons op de examenzaal waar in de nabije toekomst op pc s de theoriekennis wordt getoetst. Doordat de computers daar onafhankelijk van elkaar werken, neemt de flexibiliteit voor de klant toe. Met het nieuwe systeem moet het op den duur Communicatie met branche en kandidaten Om de relatie met de rijscholen verder te verstevigen, werd het overleg met de voorzitters van de brancheorganisaties intensief benut voor afstemming en uitwisseling. De constructieve samenwerking met de rijscholen en de branchevoorzitters had een positieve weerslag op de inhoud van nieuwe producten, zoals het vernieuwde rijexamen. Ook anderszins werd, zoals elders in dit jaarverslag te lezen is, op aangeven van rijscholen dankbaar gebruikgemaakt van verbeteringen in de dienstverlening van het CBR. Onze organisatie wil aansluiting blijven vinden bij de 500.000 veelal jonge kandidaten die jaarlijks van onze diensten gebruikmaken. Hun vraag naar mogelijkheden om zich op de examens voor te bereiden is groot. In vijf jaar groeide het aantal bezoeken aan onze website tot bijna vier miljoen. Dat impliceert voortdurende actualisering van de inhoud en de toonzetting van onze communicatie. Positief financieel resultaat Het verslagjaar 2007 werd afgesloten met een positief resultaat van 1,5 miljoen euro tegenover 2,7 miljoen euro in 2006, ofwel een daling van het resultaat met 1,2 miljoen euro. Deze daling is per saldo
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen veroorzaakt door een omzetstijging in het verslagjaar van 11,5 miljoen euro enerzijds en door een kostenstijging (inclusief financiële baten en lasten) van 12,7 miljoen euro anderzijds. Zowel in de opbrengsten alsook in de kosten zijn in het verslagjaar éénmalige effecten begrepen. Bij de opbrengsten betreft dit een effect van 2 miljoen euro met betrekking tot een boekhoudkundige stelselwijziging ten aanzien van het tijdstip van de opbrengstverantwoording van de vorderingenmaatregel. Bij de kosten betreft dit een toename van de incidentele pensioenlasten met 1,9 miljoen euro. De stijging van de opbrengsten is hoofdzakelijk veroorzaakt door meer afgenomen praktijk- en theorie-examens, respectievelijk 6 procent en 12 procent hoger ten opzichte van 2006. Deze ontwikkeling ligt in lijn met het positieve economische klimaat in 2007. 13 De directie dankt de medewerkers voor de inzet in het afgelopen jaar. Die heeft onder meer geleid tot een uitstekend bedrijfsresultaat. Het voor de continuïteit en innovatie benodigde eigen vermogen wordt met dit resultaat verder versterkt. Rijswijk, 17 april 2008
Examens Examens en medische beoordelingen horen tot de kerntaak van het CBR. Daarmee stellen we vast of aanstaande bromfietsers, motorrijders en automobilisten zelfstandig en veilig aan het verkeer kunnen deelnemen. Daarnaast beoordelen wij de vakbekwaamheid van aanstaande en ervaren professionals in het wegvervoer, de binnenvaart en de logistiek. Ook examineren wij de theoriekennis van beroeps- en privévliegers. In 2007 werden in totaal negen procent meer examens afgenomen. Een mobiliteitsexamen is niet alleen een beoordeling van de rijvaardigheid en de vakbekwaamheid, maar ook van de medische geschiktheid. Vandaar dat bij de eerste aanvraag van een rijbewijs op het gemeentehuis zowel een Verklaring van rijvaardigheid als een Verklaring van geschiktheid nodig is. Motor, personenauto en bromfiets In 2007 nam het CBR in totaal 1.107.325 examens voor de motor, personenauto en bromfiets af. Dat is een toename van zeven procent. Er meldden zich meer nieuwe kandidaten. Door de lagere slagingspercentages voor de examens personenauto en verkeersdeelname motor was het aantal herexamens hoger. Met 14 Aantal AVD-examens en geslaagden 2003-2007 Aantal B-praktijkexamens en geslaagden 2003-2007 42.000 400.000 36.000 350.000 30.000 300.000 24.000 18.000 Aantal AVD-examens 250.000 200.000 150.000 Aantal B-examens 12.000 6.000 Aantal geslaagden 100.000 50.000 Aantal geslaagden 0 2007 2006 2005 2004 2003 0 2007 2006 2005 2004 2003
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen extra inzet van onze medewerkers werd het navenant grote aantal aanvragen weggewerkt. Theorie-examens Het aantal afgenomen theorie-examens voor de motor (A) steeg met zestien procent, voor de personenauto (B) met acht procent en voor de bromfiets met twee procent. De slagingspercentages bij deze examencategorieën stegen met bijna één tot ruim vier procentpunt. Deze stijging is waarschijnlijk het gevolg van twee ontwikkelingen. Op de eerste plaats kan het nieuws over het op handen zijnde praktijkexamen bromfiets jongeren extra gestimuleerd hebben om te slagen voor het huidige theorie-examen. Kandidaten wilden zodoende een mogelijk toekomstig praktijkexamen vermijden. Daarnaast werd in twee regio s op proef de reservering van theorieexamens via de rijschool en de CBR-website ingevoerd. Snelle herkansingen reserveren aan de balie van een examencentrum behoorden niet meer tot de mogelijkheden, waar door het gokelement afnam. De voorbereiding kan daardoor verbeterd zijn. Praktijkexamens Het aantal A-examens is in twee jaar tijd onder invloed van de verbeterde economie met bijna een kwart toegenomen. Het totaal aantal herexamens A en B in 2007 steeg opvallend met respectievelijk elf en drie procent ten opzichte van 2006. Deze stijging werd op de eerste plaats veroorzaakt door een neveneffect van de papierloze afhandeling van examens. Sinds die in 2006 is ingevoerd, kon er tot één dag tevoren een examen worden gereserveerd. In de loop van het verslagjaar is twee weken wachttijd voor een herexamen ingevoerd, waardoor de examenvoorbereiding aan kwaliteit kan winnen. Daarnaast daalde bij de B-examens het aantal kandidaten uit de Rijopleiding in Stappen (RIS). RIS-kandidaten slagen gemiddeld sneller dan anders opgeleide kandidaten en beïnvloeden daarmee het gemiddelde slagingspercentage gunstig. De afgelopen jaren staakte circa tien procent van de motorkandidaten na het examen voertuigbeheersing zijn examenpogingen. Zij laten het examen verkeersdeelneming schieten en lopen daardoor hun kans op een A-rijbewijs mis. Dit keer is dat aantal verder opgelopen. Aanhanger Bij de examens voor de personenauto met aanhanger (BE) leek twee jaar geleden de groei eruit. Maar die terugval was tijdelijk, want in het verslagjaar steeg het aantal aanhangerexamens voor het tweede jaar opvallend; dit keer met vijftien procent. Het zijn vooral mensen die na 1984 hun rijbewijs hebben gehaald die voor dit examen opgaan. Zij kregen de BE-categorie niet meer automatisch bij hun B-rijbewijs en komen nu terug voor de aanhangerspecialisatie. Veelal willen deze mensen met een caravan op vakantie. Gezien de steeds zwaardere voertuigcombinaties is een BE-rijbewijs dan al snel verplicht. Het slagingspercentage is bij deze examens traditiegetrouw hoog, omdat het om ervaren bestuurders gaat. 15
Toetsen Sinds de invoering van de tussentijdse toets (TTT) en de Rijopleiding in Stappen (RIS) zijn kandidaten beter voorbereid op het examen, waardoor ze meer kans hebben om te slagen. Kwaliteitsverbeteringen als de TTT en de RIS hebben de afgelopen tien jaar tot een stijging van zeven procentpunt in het gemiddelde slagingspercentage bij de B-examens geleid. Aantal CDE-examens en geslaagden 2003-2007 30.000 25.000 20.000 15.000 Aantal CDE-examens 16 Tussentijdse toets Het aantal kandidaten dat een TTT aflegde voor de A, B en BEexamens steeg met bijna acht procent. Eén op de drie kandidaten maakte gebruik van de toets. Het slagingspercentage van deze kandidaten lag ruim twaalf procentpunt hoger dan van de kandidaten die geen toets deden. 10.000 5.000 0 2007 2006 2005 2004 2003 Aantal geslaagden Rijopleiding in Stappen Het aantal RIS-examens nam met zeven procent af. Vermoedelijk wachtte de rijschoolbranche op de ontwikkeling van het vernieuwd rijexamen en de afstemming van de RIS daarop. Het slagingspercentage bij de RIS steeg met 0,7 procentpunt. Het lag ruim 15 procentpunt boven dat van de overige kandidaten. Professionals in vervoer en logistiek De divisie CCV van het CBR is verantwoordelijk voor de examens voor professionals in wegvervoer, binnenvaart en logistiek. Een breed scala van examenkandidaten dus, variërend van truck- en buschauffeurs, taxichauffeurs en magazijnbeheerders tot binnenvaartschippers en transportplanners. CCV is daarnaast verantwoordelijk voor de afgifte van vaardocumenten voor de binnenvaart. Deze CBR-divisie wordt geadviseerd door de CCV Raad, waarin het bedrijfsleven en de sociale partners vertegenwoordigd zijn. De divisie CCV nam 31 procent meer praktijkexamens C, D en E (vrachtauto, bus en aanhanger) af dan in 2006. Het aantal theorieexamens voor het chauffeursdiploma steeg met 21 procent. De
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen aantrekkende economie en de inspanningen van de sector om nieuwe chauffeurs aan te trekken hebben dat veroorzaakt. Bij de categorie C daalde het slagingspercentage met bijna 3 procentpunt en bij D met bijna 5 procentpunt. Dit resulteerde in meer examens, maar de reserveringstermijnen namen nauwelijks toe. Taxi De stormloop op het nieuwe verplichte taxi-examen was na 2006 voorbij; in 2007 stabiliseerde het aantal examens. Maar met ruim 14.000 theorie- en ruim 12.500 praktijkexamens was de toeloop toch groter dan verwacht. Het slagingspercentage daalde sterk: bij de theorie-examens met 7,5 procentpunt en bij de praktijkexamens met ruim 5 procentpunt. Nascholing Vanaf september 2008 moeten buschauffeurs elke vijf jaar minstens 35 uur nascholing volgen. Voor vrachtwagenchauffeurs gaat deze verplichting een jaar later in. Deze verplichtingen komen voort uit de Europese Richtlijn vakbekwaamheid die het Europese Parlement in 2003 heeft vastgesteld. De nieuwe richtlijn heeft ook gevolgen voor de examens voor beroepschauffeurs. Zo krijgen aspirant-chauffeurs te maken met twee praktijktoetsen, die de opleider mag afnemen. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat stemde tegen het einde van het verslagjaar in met de uitwerking van de richtlijn. Deze was opgesteld door een werkgroep van werknemers- en werkgeversorganisaties en de divisie CCV. Via het web en met bijeenkomsten lichtte CCV de opleiders en kandidaten voor over de veranderingen. Zij zal toezicht op de nascholing houden en de regie voeren over de administratieve afhandeling. ADR-examens Chauffeurs die gevaarlijke stoffen willen vervoeren, moeten afhankelijk van de lading over één of meer ADR-certificaten beschikken. Regelmatig moeten zij zich bijscholen om deze certificaten te kunnen verlengen. Het aantal examens hiervoor nam in 2007 licht toe. Op verzoek van het ministerie van Verkeer en Waterstaat verscherpte CCV het toezicht op de ADR-opleidingen om de kwaliteit te verbeteren. Een derde van de opleiders raakte daardoor op 1 juli 2007 zijn erkenning kwijt. De ADR-opleiding zal vanaf 2009 meetellen bij de verplichte nascholing die dan volgens de Richtlijn vakbekwaamheid verplicht is. De verwachting is dat het aantal examens vanaf dat moment zal stijgen. Binnenvaart De divisie CCV verzorgt ook de examens voor de beroepsbinnenvaart en de uitgifte van vaarbewijzen. Zij nam in 2007 ruim negenduizend binnenvaartexamens af, meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2006. De stijging was het gevolg van de splitsing van de mondelinge examens in meerdere schriftelijke. Het aantal afgegeven vaarbewijzen nam met meer dan tien procent toe. 17
18 Lange Zware Voertuigen De proef met examens voor bestuurders van Lange Zware Voertuigen is in 2007 geëvalueerd. Ook in politieke kring kreeg het onderwerp veel aandacht vanwege de zorg over de invloed die de voertuigen zouden hebben op de verkeersstromen. Uiteindelijk besloot de minister van Verkeer en Waterstaat het toegestane tonnage te verlagen van 60 naar 50. De voertuigen werden daardoor voor de transportsector minder aantrekkelijk. Dat was te merken aan het aantal examens: CCV nam er 160 af, terwijl er 600 waren verwacht. Ondernemersvakbekwaamheid CCV zal vanaf 1 januari 2008 de examens voor het ondernemersdiploma voor de transportsector gaan afnemen. Dat kwamen het CBR en de huidige uitvoerder, Stichting Examenbureau Beroepsvervoer (SEB) in 2007 overeen. SEB blijft daartoe door de minister van Verkeer en Waterstaat aangewezen bestuurlijk verantwoordelijk voor de uitvoering en de inhoud van de examens. SEB en CBR zullen na een aantal jaar beoordelen of verdergaande samenwerking mogelijk is. Aantal nader onderzoeken en geslaagden 2003-2007 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 2007 2006 2005 2004 2003 Aantal nader onderzoeken Aantal geslaagden Nader onderzoek naar de rijvaardigheid De divisie BNOR (Bureau Nader Onderzoek Rijvaardigheid) van het CBR neemt praktijkexamens af die langer duren dan het reguliere praktijkexamen. Dit langere praktijkexamen nader onderzoek naar de rijvaardigheid genaamd is bedoeld voor kandidaten die in een periode van vijf jaar vier keer of meer voor het reguliere praktijk-examen zijn gezakt. Bij een nader onderzoek naar de rijvaardigheid hebben de rijvaardigheidsadviseurs extra tijd en kunnen daardoor meer aandacht schenken aan de begeleiding van de kandidaat. Dat vermindert de spanning voor het examen. De individuele aandacht creëert een situatie waarin kandidaten zo goed mogelijk kunnen presteren. De eisen die aan de rijvaardigheid worden gesteld, zijn overigens hetzelfde als bij de reguliere praktijkexamens.
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Meer nader onderzoeken Het aantal nader onderzoeken steeg voor het tweede jaar achtereen, nu met tien procent (2006: zeven procent). Kandidaten deden sneller herexamen nadat ze gezakt waren. Door de korte voorbereidingstijd voor het herexamen zakten veel mensen opnieuw. Daardoor daalde het percentage geslaagden en kwamen meer kandidaten voor een nader onderzoek in aanmerking. Ook de afschaffing van het versneld bijzonder examen (VBE) voor houders van een buitenlands rijbewijs leidde hoogstwaarschijnlijk tot extra nader onderzoeken. Sinds voormalig minister Peijs het VBEexamen in 2004 ophief, moeten rijbewijsbezitters van een aantal landen buiten de Europese Unie een regulier examen doen. Waarschijnlijk hebben de taalachterstand en de elders opgebouwde rijervaring tot gevolg dat veel van deze kandidaten in aanmerking komen voor een nader onderzoek. Theorie-examens voor de luchtvaart Onder de kandidaten zijn niet alleen aanstaande verkeersvliegers, maar ook aspirant-ballonvaarders en aspirant-helikopterpiloten. Maandelijks kunnen zij in één of meer van de ruim negentig vakken examen doen in onze examencentra in Assen, Amsterdam, Eindhoven en Utrecht. Sinds 2000 heeft de Inspectie deze taak bij het CBR ondergebracht. Tegen het einde van het verslagjaar sloot zij met ons een nieuw contract, nadat wij een Europese aanbesteding winnend hadden afgesloten. Onze afdeling Luchtvaartexamens verzorgde de afgelopen jaren al de logistiek rond het examentraject, stelde de resultaten vast, organiseerde inzagedagen voor het examen en verstrekte de toelatingsbewijzen. Door het nieuwe contract kwamen daar een aantal taken bij, zoals de behandeling van verzoeken om de examenuitslag te herzien, het beheer van de databank met Nederlandse examenvragen en het leveren van vragen aan de Joint Aviation Authorities. 19 In opdracht van de Inspectie Verkeer en Waterstaat nam het CBR ruim 9.000 theorie-examens voor de Nederlandse burgerluchtvaart af: tweederde voor aanstaande beroepsvliegers en een derde voor aankomende privévliegers. Bij de privévliegers betekende dat een daling van 3 procent en bij de beroepsvliegers een stijging van 25 procent.
Medische geschiktheid Het CBR beoordeelt niet alleen de rijvaardigheid, maar ook de lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van motorrijtuigen. De basis voor deze beoordeling is de ministeriële Regeling eisen geschiktheid 2000. De beoordeling vindt plaats bij de aanvraag van een rijexamen, bij de periodieke keuring voor het vrachtwagen- en busrijbewijs en bij de vernieuwing van het rijbewijs rond het zeventigste levensjaar. Ook beoordelen wij mensen die vanwege een medische aandoening een rijbewijs met kortere geldigheidsduur hebben, om een tussentijdse beoordeling vragen omdat hun medische situatie is veranderd of een Verklaring van geschiktheid willen, als hun rijbewijs in een vorderingsprocedure ongeldig is verklaard. Een (aanstaande) bestuurder vraagt een beoordeling aan met een Eigen verklaring. Veertig tot vijftig procent van de aanvragers blijkt meteen medisch geschikt. Het CBR registreert hun Verklaring van geschiktheid digitaal in het Centraal Rijbewijzenregister, zodat de gemeente de aanvraag voor een rijbewijs kan toetsen. Is een vraag op de Eigen verklaring met ja beantwoord, heeft er een keuring plaatsgevonden of bestaat er een medisch dossier, dan voert het CBR een nadere beoordeling uit. Die kan leiden tot vervolgonderzoek bij een medisch specialist of een rijtest met een deskundige praktische rijgeschiktheid van het CBR. Verklaringen van geschiktheid 20 Verklaringen van geschiktheid 2003-2007 550.000 440.000 330.000 220.000 Totaal aantal Verklaringen van gechiktheid Het CBR ontving in 2007 voor het tweede achtereenvolgende jaar meer aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid. De stijging van bijna elf procent was het gevolg van de periodieke keuring van vrachtwagen- en buschauffeurs. Sinds 1 januari 2005 moet elke tien jaar de medische geschiktheid van vrachtwagen- en buschauffeurs worden vastgesteld. Arbodiensten voeren de keuring uit. De maatregel vloeit voort uit de tweede Europese richtlijn. Hij zorgde in het verslagjaar voor ruim 100.000 extra aanvragen (2006: 47.000 extra). Om de groei van de aanvragen het hoofd te bieden, trok het CBR vier nieuwe medisch adviseurs aan. 110.000 0 2007 2006 2005 2004 2003 Nader beoordeeld Nader beoordeeld Van de aanvragers beantwoordde 41 procent alle vragen op de Eigen verklaring met nee en bevestigde daarmee geen relevante aandoe-
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen 2007 2006 2005 2004 2003 Totaal aantal Verklaringen van geschiktheid 574.866 520.180 441.939 442.026 445.121 Zonder nadere beoordeling 233.802 226.920 198.935 232.040 246.713 Nader beoordeeld 341.064 293.260 243.004 209.986 198.408 - Extra gekeurd door oogarts/optometrist 40.871 38.722 32.100 30.132 26.212 - Extra gekeurd door andere specialist 34.723 33.414 21.553 19.418 18.905 - Rijtests 16.587 14.941 13.713 13.711 10.020 Totaal afgegeven na beoordeling 337.175 288.410 225.247 200.712 190.772 - Met beperkte geldigheidsduur 34.831 30.587 26.259 26.148 23.501 - Met aangepaste auto 22.228 15.594 12.539 11.997 - - Aanvraag afgewezen/ingetrokken 8.459 8.699 8.757 9.274 7.636 ningen te hebben (2006: 44 procent). De rest van de aanvragen werd nader beoordeeld door artsen en medisch assistenten van het CBR. Dit waren er bijna 17 procent meer dan in 2006. Ruim een derde van de aanvragers was zeventig jaar of ouder. Het CBR ontving meer dan 75.500 rapporten van medisch specialisten na een vervolgonderzoek, een groei van zes procent. Ruim de helft van de rapporten kwam van oogartsen en optometristen. Beslissing Op een aanvraag voor een Verklaring van geschiktheid kunnen uiteindelijk drie besluiten volgen: - De aanvrager is medisch geschikt en het CBR geeft de verklaring af. Dat was bij 81 procent van de nader beoordeelde aanvragen het geval (2006: 81 procent). - Het CBR geeft een verklaring met beperkingen af. Zo krijgen aanvragers met een progressief ziektebeeld een verklaring met een kortere geldigheidsduur. Dat was bij tien procent van de aanvragers het geval. Zeven procent bleek alleen geschikt als het voertuig vrijwel altijd een auto werd aangepast. Dat kan betekenen, dat de bestuurder automaat moet gaan rijden. Maar de aanpassing kan ook ingrijpender zijn, zoals het aanbrengen van een voetstuur. - De aanvraag wordt afgewezen. Dat kwam in 2007 vrijwel even vaak voor als in 2006. In die gevallen bleek de aanvrager op grond van de Regeling eisen geschiktheid 2000 ongeschikt of trok deze de 21
22 aanvraag tijdens het beoordelingstraject in. De belangrijkste redenen voor afwijzing in de groep van zeventig jaar en ouder waren ernstige oogafwijkingen en hersenziekten (onder andere dementie en beroerte). Beneden de zeventig jaar waren vooral alcoholmisbruik, hersenziekten (onder andere beroertes) en oogafwijkingen de meest voorkomende redenen van ongeschiktheid. Bij de beroepschauffeurs waren dat hersenziekten en onvoldoende gezichtsscherpte. Herkeuring en bezwaar Met het besluit van het CBR waren 1.305 aanvragers het niet eens; zij maakten gebruik van hun recht op een herkeuring (2006: 1.033). Een kwart van hen kreeg na een herkeuring opnieuw geen Verklaring van geschiktheid. In 32 procent van de gevallen was alcoholmisbruik daarvan de reden en bij 31 procent een hersenziekte. Het aantal verzoeken om een herkeuring tot vorig jaar stabiel steeg in 2007 met 26 procent, terwijl het aantal besluiten met 10 procent steeg. Naast een medische herkeuring bestaat de mogelijkheid om op grond van de Algemene wet bestuursrecht een bezwaarschrift in te dienen tegen de manier waarop de herkeuring is verlopen. Hiervan werd in het verslagjaar 731 maal gebruikgemaakt, 34 procent meer dan in het jaar daarvoor. Het CBR verklaarde 17 bezwaren gegrond (2006: 76). Te water In opdracht van de Inspectie Verkeer en Waterstaat beoordeelt het CBR de Eigen verklaringen voor het klein vaarbewijs waarop één van de vragen met ja is beantwoord. In het verslagjaar waren dat er 1.127, tegenover 1.052 in 2006. Door de toegenomen welvaart is dit type aanvragen in 10 jaar bijna vertienvoudigd. Praktische rijgeschiktheid Het CBR streeft ernaar zoveel mogelijk mensen veilig aan het gemotoriseerde verkeer te laten deelnemen. Vooral voor mensen met een functiebeperking is mobiliteit van groot belang; vaak is het hun sleutel tot zelfstandigheid. Het CBR beschikt over de expertise van zijn deskundigen praktische rijgeschiktheid. Zij begeleiden en adviseren mensen met functiebeperkingen en stellen de benodigde aanpassingen vast voor het voertuig. Bestuurders met een functiebeperking moeten aan dezelfde rijvaardigheidseisen voldoen als ieder ander. Rijtest De laatste jaren doen steeds meer oudere rijbewijsbezitters een beroep op onze deskundigen praktische rijgeschiktheid. De ouderen kampen met oogproblemen en verminderde mentale functies (traagheid en vermoeden van dementie). Zij worden door een externe arts gekeurd, zodat wij informatie hebben over de functiebeperkingen van ledematen, ogen of hersenen. Op basis daarvan kan een rijtest worden opgelegd die uitsluitsel geeft over de rijgeschiktheid. Wij besteden daarbij vooral aandacht aan een veilige en praktische verkeersdeelname. In 2007 steeg het aantal rijtests met 11 procent tot 16.587. Deze hing
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen samen met de groei van het aantal aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid. Opleidingen Het CBR leidde vier nieuwe deskundigen praktische rijgeschiktheid op. Daarmee vingen we de groei in de rijtests en het vertrek van gepensioneerde collega s op. Verder werden 61 examinatoren opgeleid om examens af te nemen bij kandidaten met een functiestoornis. Deze examens vergen kennis van de (medische) achtergronden om de kandidaten adequaat te kunnen beoordelen. Ontwikkelingen Eisen medische geschiktheid Volgens de huidige regels mogen mensen met slaapstoornissen vaak jarenlang niet achter het stuur, omdat zij op onverwachte momenten in slaap vallen. De commissie Rooijackers, die in 2005 werd geïnstalleerd, onderzocht of de regelgeving gezien de nieuwste medische inzichten kon worden aangepast. De commissie adviseerde de minister van Verkeer en Waterstaat om deze groep bestuurders, vooropgesteld dat zij adequaat zijn behandeld, onder voorwaarden geschikt te verklaren voor een rijbewijs. In de loop van 2008 kan dit in de Regeling eisen geschiktheid 2000 worden opgenomen. Op verzoek van de minister van Verkeer en Waterstaat installeerde het CBR een commissie die de geschiktheideisen bij psychiatrische stoornissen als depressie en psychose evalueerde. Zo nodig brengt de commissie advies in 2008 uit over aanpassing van de eisen aan de huidige medische inzichten. Het CBR overlegde met de verantwoordelijke instanties voor de scheepvaart, de luchtvaart en het spoor over mogelijkheden om de keuringen en eisen voor de medische geschiktheid op elkaar af te stemmen. Naar verwachting krijgt dat in 2008 een vervolg met onder meer een mini-symposium waar de betrokken instanties elkaar informeren over ieders werkwijze en de knelpunten. Voorlichting De medische discipline bij het CBR geeft jaarlijks vele tientallen presentaties voor medici en paramedici, patiëntenorganisaties en verzekeraars. Wij helpen daarmee de mobiliteit voor mensen met een beperking en de toepassing van de geschiktheideisen te bevorderen. In 2007 ging het onder meer om lezingen over cognitieve stoornissen en rijgevaarlijke geneesmiddelen, presentaties over diabetes en dementie en voorlichting voor de geriatrische zorg over ouderen en autorijden. Tot slot nam het CBR deel aan de werkgroep Voorlichting rijgevaarlijke geneesmiddelen van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Inzet van de werkgroep is om in 2008 een voorlichtingscampagne voor artsen, apothekers en het publiek te organiseren. Daarmee moet de kennis van rijgevaarlijke geneesmiddelen toenemen en de verkeersveiligheid worden verbeterd. 23
Bert Wijbenga, portefeuillehouder Verkeer in de Raad van Hoofdcommissarissen en korpschef van Politie Flevoland: Belangrijk is dat alle maatregelen elkaar aanvullen en versterken Jaarlijks stemt de Nederlandse politie in de Raad van Hoofdcommissarissen de prioriteiten af die met het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn afgesproken. Voor de verkeersveiligheid worden aanvullende afspraken gemaakt met Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (BVOM). De nadrukkelijke aandacht van de politie en het BVOM voor alcoholmisbruik op de weg heeft de afgelopen jaren tot toename van de meldingen bij het CBR geleid. De bijdrage van de divisie Vorderingen van het CBR is van groot belang voor de handhaving van de veiligheid op de weg, aldus Wijbenga. Zij is een belangrijke partner en een onmisbare schakel bij succesvolle procedures tegen overtreders. Laat er geen twijfel over zijn dat de inmenging van die divisie belangrijk is voor de veiligheid op de weg. Verkeersonveiligheid aanpakken kan op verschillende manieren, maar wezenlijk is dat die werkwijzen elkaar aanvullen. Als handhaving van politie en justitie en het vorderingenwerk elkaar aanvullen, krijg je het best haalbare veiligheidseffect. Moet het aantal meldingen dat de politie aan het CBR uitbrengt omhoog? Iedereen die beroepshalve bij de veiligheid betrokken is, zou het liefst alle onveiligheid tegelijk aanpakken. Maar we zijn aan prioriteiten gehouden om met de beschikbare menskracht het best denkbare effect te bereiken. Belangrijk is daarom dat alle maatregelen in het kader van verkeersveiligheid elkaar aanvullen en versterken. Hoe belangrijk is de komst van het alcoholslot en de educatieve maatregel gedrag, waarmee asociaal rijgedrag kan worden aangepakt? Elke maatregel die de verkeersveiligheid verhoogt en de weggebruikers op hun verantwoordelijkheid wijst, juichen wij toe. Veilige mobiliteit is ten slotte een gemeenschappelijk belang. Wel bepleiten wij dat er vooraf studie wordt gedaan naar gevolgen van de nieuwe maatregelen voor de praktijk. Zo wordt duidelijk of politie, justitie en het CBR de maatregelen kunnen uitvoeren en of de wet effectief gehandhaafd kan worden. Hoe zou u de contacten van de politiekorpsen met het CBR karakteriseren? 24 De korpsen hebben een direct contact met het CBR, wat tot korte lijnen leidt en een snelle afhandeling van verzoeken over en weer. Het CBR komt over als attente, bevlogen en plezierige netwerkpartner. Wat kan er nog verbeteren in het samenspel tussen de handhavers op straat en de divisie Vorderingen? Voor het politiewerk zal informatiegestuurde politiezorg steeds belangrijker worden. Daar moeten onze resultaten en de verkeersveiligheid door verbeteren. Cruciaal daarin is een verbeterde terugkoppeling en aandacht voor een adequate afwikkeling van mededelingen.
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Onverantwoord rijgedrag Wie zich op de weg onverantwoord gedraagt, kan met het CBR te maken krijgen. Als de politie, de officier van justitie of de directeur van het CBR vermoedt dat iemand ongeschikt is om een voertuig te besturen, start onze divisie Vorderingen een zogeheten vorderingsprocedure. Die kan ertoe leiden, dat een overtreder wordt verplicht tot een EMA-cursus (Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer) of een onderzoek. Het onderzoek kan over de medische geschiktheid of de rijvaardigheid gaan. De uitkomst kan ertoe leiden dat het rijbewijs ongeldig wordt verklaard. 2007 2006 2005 2004 2003 Mededelingen van de politie 21.371 17.900 21.426 19.999 18.197 Onderzoeken 7.652 7.720 7.545 7.460 6.868 - psychiatrisch onderzoek (alcohol) 4.996 5.146 4.942 5.078 4.749 - medisch onderzoek 2.049 1.900 1.863 1.671 1.354 - onderzoek rijvaardigheid 607 674 740 711 765 25 EMA-cursussen 8.921 9.321 11.161 10.288 9.117 Rijbewijs ongeldig verklaard 7.078 6.526 7.462 6.917 5.890 - vanwege alcoholmisbruik 3.660 4.223 4.758 4.428 3.463 - na medisch onderzoek 735 * * * * - vanwege rijvaardigheid 370 * * * * - i.v.m. EMA-cursus 2.313 1.759 1.820 1.731 1.395 Bezwaarschriften 2.636 2.361 2.715 2.977 2.592 - waarvan gegrond 196 238 288 267 207 * De indeling van de ongeldigverklaringen is in 2007 gewijzigd. Daardoor zijn van deze categorie over de jaren 2003-2006 geen cijfers beschikbaar.
26 Onderzoeken en EMA-cursussen In 2007 besloot de divisie Vorderingen ruim 7.600 maal tot een onderzoek naar de rijgeschiktheid of rijvaardigheid van bestuurders. Dit is een daling van iets minder dan één procent. Alcohol Bij 65 procent van de besluiten op een politiemelding was alcoholmisbruik in het spel, elf procent minder dan in 2006. Door het groeiende aantal oudere weggebruikers nam het aantal meldingen van verwarde bestuurders toe. Samen met agressie, drugsbezit en rijden onder invloed van drogerende stoffen steeg dit type meldingen met acht procent. Wie met een alcoholpromillage tussen 1,3 en 1,8 achter het stuur zit en wordt aangehouden, komt in aanmerking voor een driedaagse cursus in het kader van de Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer (EMA). Het rijbewijs wordt ongeldig verklaard als de overtreder weigert aan de cursus deel te nemen. Bestuurders doen in de cursus kennis op over de effecten van alcohol op de verkeersveiligheid en analyseren de motieven voor hun alcoholgebruik om hun houding en gedrag te verbeteren. Het totaal aantal deelnemers aan de EMA-cursus nam in het verslagjaar licht af. Bijna 9.000 rijbewijsbezitters meldden zich bij een instelling voor verslavingszorg, 4,3 procent minder dan in 2006. Er lijkt voor het tweede jaar op rij sprake te zijn van een kentering in het alcoholgebruik. Niet drinken als er nog gereden moet worden, lijkt steeds normaler te worden. Medisch onderzoek Wie met een alcoholpromillage van 1,8 of hoger wordt aangehouden, komt in aanmerking voor een medisch onderzoek. Als een overtreder daar rijgeschikt blijkt, moet hij of zij alsnog naar een EMA-cursus. Ook bestuurders die onder invloed van drugs of medicijnen achter het stuur zitten en worden aangehouden, komen in aanmerking voor een vaak medisch onderzoek. Wie ongeschikt blijkt om nog achter het stuur te zitten, moet het rijbewijs inleveren. Het aantal verwijzingen van alcomobilisten naar een psychiater nam met bijna drie procent af. De verwijzingen naar andere medisch specialisten onder meer vanwege drugsgebruik stegen met ruim acht procent. Rijtests Bestuurders met opvallend slecht rijgedrag komen in aanmerking voor een onderzoek naar de rijvaardigheid. Rijvaardigheidsadviseurs van het CBR nemen daarvoor rijtests en theorietoetsen af. In meer dan de helft van de gevallen ging het om rijbewijsbezitters van zeventig jaar en ouder. Bijna zes procent deed naar aanleiding van de rijtest vrijwillig afstand van het rijbewijs. Rijbewijs ongeldig Van ruim 7.000 bestuurders werd het rijbewijs ongeldig verklaard. In ruim de helft van de gevallen ging het om overmatig alcoholgebruik, een daling van dertien procent. Bij een derde van de bestuurders verklaarden wij het rijbewijs ongeldig, omdat zij niet meewerkten aan de verplichte EMA-cursus.
CBR jaarverslag 2007 Vernieuwd examen Bezwaar en beroep Wie het niet eens is met een besluit van de divisie Vorderingen kan bezwaar, beroep en hoger beroep aantekenen bij achtereenvolgens het CBR, de bestuursrechter en de Raad van State. In het verslagjaar behandelden wij ruim 2.600 bezwaarschriften, een stijging van ruim elf procent. De stijging hield onder meer verband met het oponthoud dat de bouw van het digitale afhandelingsysteem veroorzaakte. Zevenenhalf procent van de bezwaren was gegrond 18 procent minder dan in 2006, wat overigens niet automatisch tot stopzetting van een procedure leidde. De toewijzingen konden namelijk ook betrekking hebben op onjuistheden in details van de procedure. Ketenpartners Met het Bureau Verkeershandhaving van het Openbaar Ministerie (BVOM) vond periodiek overleg plaats om tot een goede afstemming te komen tussen de taken van het Openbaar Ministerie en de divisie Vorderingen van het CBR. Daarnaast vindt intensief contact plaats met instellingen in de verslavingszorg, met name over de uitvoering van de EMA-cursussen. 27