Handreiking Toetsingskaders Opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO en OCW 30 augustus 2013
Inhoud 1 Algemeen 3 2 Toelichting op de toetsingskaders 5 3 Werkwijze beoordelingen 6 Bijlage Aanleveren materiaal en samenstelling informatiedossier door panel 8 pagina 2
1 Algemeen Opleidingsscholen en academische opleidingsscholen (opleidingsscholen met academische kop) die opnieuw voor financiering in aanmerking wensen te komen, moeten de opleidingsschool (het samenwerkingsverband) en de eventuele academische kop laten herbeoordelen. De financiering van de opleidingsschool is gekoppeld aan de accreditatietermijn van de betrokken lerarenopleidingen. De accreditatietermijn van het overgrote deel van de lerarenopleidingen moet binnenkort opnieuw worden verlengd. De huidige financiering van de academische kop loopt door tot en met 2016. Echter, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft vanuit inhoudelijke en efficiëntieoverwegingen besloten de beoordeling van de academische kop gelijk te laten plaatsvinden met de beoordeling van de opleidingsschool. OCW heeft de NVAO daarom verzocht beide beoordelingen gezamenlijk uit te laten voeren. Het advies van de NVAO over de academische kop heeft geen directe consequenties voor de lopende financiering vanuit de Regeling verankering academische opleidingsschool 2013-2016. Deze financiering loopt tot en met december 2016. De financiering van de academische kop wordt vanaf 2017 opgenomen in de reguliere financiering voor de opleidingsschool. Een positief advies in de aankomende beoordelingsronde zal wel meewegen in de nieuwe bekostigingsregeling, maar een negatief advies leidt niet direct tot uitsluiting per 2017. Om voor financiering in aanmerking te komen, moeten de opleidingsscholen voldoen aan een aantal voorwaarden: een positieve accreditatie van de betrokken lerarenopleidingen; geen oordeel zwak of zeer zwak van de inspectie over de betrokken scholen po, vo en bve; 40% van het curriculum van de lerarenopleidingen wordt uitgevoerd door de opleidingsschool; minimaal 80 studenten per jaar worden op de opleidingsschool geplaatst; een positieve beoordeling van de NVAO voor de opleidingsschool en voor academische opleidingsscholen tevens een positieve beoordeling van de academische kop. De NVAO heeft voor de beoordelingen de Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 ontwikkeld. Deze toetsingskaders zijn grotendeels gelijk aan de kaders die zijn gebuikt bij de beoordeling van de opleidingsschool in 2009 en de academische kop in 2011. De beoordeling van het gerealiseerd niveau vindt uitsluitend plaats bij de visitatie van de lerarenopleidingen. Eindwerken gemaakt bij opleidingsscholen moeten dus ook deel uitmaken van de steekproef van de eindwerken. Inhoudelijk zijn er raakvlakken tussen de visitatie van de lerarenopleidingen enerzijds en de beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop anderzijds. Bij bijna alle lerarenopleidingen is de opleidingsschool een belangrijk aspect van de opleiding. pagina 3
Veel studenten brengen een groot deel van hun studietijd door op één of meerdere opleidingsscholen. Het is dus bij de reguliere accreditatie van de lerarenopleidingen noodzakelijk dat er aandacht wordt besteed aan de kwaliteit van de opleidingsschool. De beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop worden dan ook uit inhoudelijke en efficiëntieoverwegingen gecombineerd met de visitatie van de lerarenopleidingen uitgevoerd. De vermindering van de accreditatielast van de instituten én de consistentie in de beoordelingen zijn daarbij de belangrijkste argumenten. Elke beoordeling kent uiteraard een eigen karakter en focus en leidt tot aparte oordelen. De oordelen opleidingsschool en academische kop hebben geen invloed op de accreditatie van de lerarenopleidingen. Ook heeft de uitkomst van de accreditatie door de NVAO geen invloed op de beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop. De uitkomst van de accreditatie kan echter wel gevolgen hebben voor de opleidingsschool en de academische opleidingsschool zelf. De betreffende lerarenopleiding zonder geldige accreditatie kan immers geen onderdeel meer uitmaken van de opleidingsschool. Zolang een geaccrediteerde partner deel uitmaakt van de betreffende opleidingsschool ontvangt de opleidingsschool financiering. pagina 4
2 Toelichting bij de toetsingskaders Hoewel de beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop en de visitatie van de lerarenopleidingen gecombineerd zullen plaatsvinden, is het niet noodzakelijk dat deze beoordelingen exact dezelfde planning volgen. De kritische reflecties van de opleidingsschool en de academische kop kunnen apart van de kritische reflectie van de lerarenopleidingen worden aangeleverd. Ook de bezoeken kunnen apart van elkaar worden georganiseerd. Het visitatietraject van de lerarenopleidingen valt onder de verantwoordelijkheid van de instellingen. De beoordelingstrajecten van de opleidingsschool en de academische kop vallen onder de verantwoording van de stuurgroep van de opleidingsscholen. De stuurgroep van de opleidingsschool beslist met welke visitatie van welke lerarenopleiding of cluster van lerarenopleidingen de beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop worden uitgevoerd. De keuze die nu wordt gemaakt voor het combineren van de beoordelingen betekent niet dat deze keuze ook voor een eventuele volgende beoordeling vastligt. Zoals eerder beschreven, is het niet noodzakelijk de drie beoordelingen gelijktijdig te laten plaatsvinden. De visitaties van de lerarenopleidingen vinden uiteraard plaats bij de instellingen. De beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop kunnen echter ook op een school plaatsvinden. De NVAO laat de keuze voor het moment én de locatie van de beoordelingen opleidingsschool en academische kop over aan de stuurgroep van de opleidingsschool. Voor de beoordeling van de opleidingsschool en de academische kop wordt een referent met kennis van de opleidingsschool en de academische kop aan het visitatiepanel toegevoegd. Het kan ook zijn dat de referent tevens panellid is bij de reguliere visitatie van de lerarenopleidingen. Noodzakelijk is dit echter niet. De beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop kunnen worden uitgevoerd door een kleiner panel dan het volledige visitatiepanel, inclusief referent. Dit afgeslankte panel dient ten minste te bestaan uit twee personen, waarvan één referent en één panellid dat ook betrokken is bij de visitatie van de lerarenopleidingen. De NVAO beoordeelt de panelsamenstelling inclusief referent voorafgaand aan de visitaties en beoordelingen. Mocht het - gezien de tijd - niet haalbaar zijn om gelijktijdig met het voorstel voor de panelsamenstelling ook de keuze van de referent ter beoordeling voor te leggen, dan kan dat ook op een later moment ter beoordeling worden aangeboden aan de NVAO. Voordat het panel de beoordeling uitvoert, dient de NVAO echter de samenstelling van het panel te hebben goedgekeurd. De panelsamenstelling maakt deel uit van de rapportage van het panel. De NVAO beschikt over een lijst van referenten. Deze referenten zijn allen betrokken geweest bij de beoordelingsrondes in 2009. Deze lijst wordt aangevuld. Tevens zorgt de NVAO voor de training van de referenten. De evaluatiebureaus zijn, in samenwerking met de instellingen, verantwoordelijk voor de werving van de referenten. pagina 5
3 Werkwijze beoordelingen Voor een goede beoordeling van de opleidingsschool en de academische kop zijn drie gesprekken noodzakelijk: met de stuurgroep van de opleidingsschool: met de docenten van de opleidingsschool; met de studenten van de opleidingsschool. Hierbij is ruimte voor een korte terugkoppeling van de eerste bevindingen. Het gespreksschema voor de opleidingsscholen die de beoordeling van de academische kop aanvragen, is gelijk aan bovenstaand schema. Beide beoordelingen worden dus gecombineerd in de gesprekken: met de stuurgroep van de opleidingsschool en de academische kop; met de docenten van de opleidingsschool en de academische kop; met de studenten van de opleidingsschool en de academische kop. Hierbij is ruimte voor een korte terugkoppeling van de eerste bevindingen opleidingsschool en academische kop. De gesprekken worden gevoerd met maximaal zes acht personen. Omdat de opleidingsscholen vaak bestaan uit meer partners (zowel instituten als scholen) kunnen bij de gesprekken van de docenten en studenten niet van alle partners vertegenwoordigers aanwezig zijn. Voorafgaand aan de gesprekken levert de opleidingsschool een lijst met gesprekspartners voor deze gesprekken aan. Het panel maakt uit deze lijst een keuze. Het bezoekschema inclusief de namen en functies van de gesprekspartners maakt deel uit van de rapportage van het panel. Het panel oordeelt voldoende of onvoldoende over de opleidingsschool en de academische kop. Het panel formuleert dus niet per standaard een oordeel en er zijn geen beslisregels. Van het panel wordt wel verwacht dat het zijn oordeel beargumenteerd. Dit is vergelijkbaar met de wijze waarop bij de vorige beoordelingsrondes de oordelen zijn opgesteld en om argumentatie wordt gevraagd. Als richtlijn geldt dat het inhoudelijk deel van de rapportage hooguit één tot twee pagina s beslaat. pagina 6
Bijlage Aanleveren materiaal en samenstelling informatiedossier door panel De NVAO verzoekt u onderstaande gegevens in te vullen en bij de aanvraag voor de beoordeling van de opleidingsschool en academische kop in te dienen. Deze aanvraag maakt deel uit van de accreditatieaanvraag van de lerarenopleiding. 1.1 Administratieve gegevens Naam opleidingsschool Naam penvoerder opleidingsschool Adres penvoerder opleidingsschool Contactpersoon penvoerder beoordelingsaanvraag Voornaam Tussenvoegsel(s) Achternaam Telefoonnummer E-mailadres Partners Instellingen en status (wel of geen accreditatie NVAO) Scholen en status (Inspectie) Eventuele opmerkingen pagina 7
1.2 Basisgegevens over de opleidingsschool Docentkwaliteit docenten opleidingsschool (docenten instituten en docenten scholen betrokken bij de opleidingsschool. Graad Hbo-bachelor Master (hbo/wo) PhD Percentage % % % Eventuele toelichting 1.3 Rapportage beoordeling panel Het panel ontvangt van de opleidingsschool de zelfevaluaties van de opleidingsschool en de academische kop. Dit kunnen afzonderlijke dossiers zijn, maar de twee dossiers kunnen ook worden samengevoegd. Een en ander wordt afgestemd met het bij de accreditatie betrokken evaluatiebureau. De NVAO ontvangt bij voorkeur van de lerarenopleiding die de accreditatieaanvraag indient gelijktijdig tevens de panelbeoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop. De accreditatieaanvraag bevat dan de volgende onderdelen: 1. Beoordelingen van de opleidingsschool en de academische kop: o aan te leveren informatie zoals hierboven onder 1.1 en 1.2 beschreven o panelverslag inclusief oordeel (1 tot 2 pagina s) over de opleidingsschool en de academische kop o bijlagen: samenstelling panel inclusief onafhankelijkheidsverklaringen programma bezoek inclusief gesprekspartners 2. Visitatierapport van de lerarenopleiding. pagina 8