. Prebes West-Vlaanderen 21/05/2012 CLP en integratie van veiligheid in een kwaliteitsysteem Ir Tine Cattoor Adviseur Productbeleid VLARIP projectleider 1
Waarover gaat het vandaag?! 2
Kennismaking en verwachtingen Doelstelling van vandaag : Veilig omgaan met gevaarlijke stoffen en mengsels -> gevaaraanduiding van chemische producten wat is CLP en waarom is dat belangrijk? Wat verandert er door CLP? Bewustwording van de impact van Vragen tussendoor mag! 3
Omgaan met gevaarlijke stoffen en mengsels voorzorg Ja, mits. Nee, tenzij risicomanagement communicatie 4
Afkortingen ATE Acute Toxicity Estimate (acute toxiciteitsschatting) ATP Adaptation to Technical Progress C&L Classification & Labeling (indeling en etikettering) CLP Verordening nr. 1272/2008 (EU-GHS) CMR Carcinogeen, mutageen en reprotoxisch DPD Stoffenrichtlijn 67/548/EEG DSD Preparatenrichtlijn 1999/45/EC ECHA European Chemical Agency EU European Union GHS Globally Harmonised System (VN-GHS) REACH Verordening nr. 1907/2006 RL Richtlijn SCL specifieke concentratielimiet SDS Safety Data Sheet SIEF Substance Information Exchange Forum STOT Specific Target Organ Toxicity (specifiek doelorgaan toxiciteit) VIB Veiligheidsinformatieblad VLARIP Vlaanderens REACH implementie Peterschapsproject 5
Inhoud Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen Gevareninfo over chemische producten De gevolgen van CLP 6
Harmonisering is noodzakelijk UN-GHS Eerste versie 2003 LD 50 (oraal rat) = 257 mg/kg Jurisdictie / Systeem CLP 1272/2008 Regulation on Classification, Labelling and Packaging of chemicals Harmonisatie : - Criteria om gevaar te bepalen - Communicatie van deze gevaren Transport EU US Canada Australia India Japan Malaysia Thailand GHS New Zealand China Korea Gevarenindeling / Communicatie Liquid: Slightly toxic Solids: not classified Harmful St.Andrew s cross Toxic Toxic Harmful Non-toxic Toxic Harmful Harmful Hazardous Not dangerous Toxic Signal word: Danger Pictogram: Skull & crossbones 7
Wereldwijde harmonisering - GHS Verenigde Naties Wereldwijd geharmoniseerd systeem voor de indeling, etikettering en communicatie van chemische stoffen, het Globally Harmonized System Gestart in 1992 Top van Rio Eerste versie 2003 2 jaarlijkse herziening Derde revisie : okt 2009 VN-GHS is niet bindend UN Wereldtop Duurzame Ontwikkeling (Johannesburg, 2002) Encourage countries to implement the new globally harmonized system for the classification and labelling of chemicals as soon as possible with a view to having the system fully operational by 2008. 8
Doel GHS Betere bescherming volksgezondheid en milieu door een internationaal gevarencommunicatiesysteem Verminderen van testen en evaluatie van chemicaliën door wederzijdse erkenning Kader voor landen die nog geen systeem voor C&L hebben Garanderen vrij handelsverkeer van chemicaliën Harmonisatie van indeling op fysische gevaren, gezondheid en milieu Wereldwijd dezelfde criteria en testmethoden Gericht op levering, gebruik en transport 9
GHS in de wereld 2011 bron UN activiteiten voorbereiding Implementatie http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/implementation_e.html 10
Inhoud Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen Gevareninfo over chemische producten De gevolgen van CLP 11
CLP = GHS in Europa Verordening nr. 1272/2008 over de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels Regulation on Classification, Labelling and Packaging Vervanging van Stoffenrichtlijn 67/548/EG (DSD) Preparatenrichtlijn 1999/45/EG (DPD) Rechtstreeks van toepassing, geen omzetting naar nationale wetgeving Maar nog impact op vele andere richtlijnen CLP, de Europese GHS, van kracht sinds 20 januari 2009! 12
De principes van CLP Neemt de algemene principes van GHS over Introduceert GHS criteria voor data interpretatie, classificatie en etikettering Gebruikt het GHS Building Block Approach en een aantal bijkomende opties om het systeem aan te passen aan de EU noden Consistent met transport regels Scope zo dicht mogelijk bij het vorige EU systeem. 13
Toepassingsgebied Voor alle gevaarlijke stoffen en mengsels in Europa Behalve wanneer veilig gebruik geregeld via andere, reeds bestaande wetgeving: radioactieve stoffen en mengsels niet-geïsoleerde tussenproducten stoffen en mengsels onder douanetoezicht afvalstoffen geneesmiddelen en diergeneesmiddelen Bepaalde stoffen voor R&D doeleinden cosmetica medische hulpmiddelen (bv kunstgewrichten) levensmiddelen (inclusief additieven en aromastoffen) diervoeders (inclusief toevoegmiddelen in vee- en diervoeders) stoffen en mengsels vrijgesteld in het belang van defensie vervoer gevaarlijke stoffen 14
Vergelijking VN-GHS en EU verordeningen VN niveau EU niveau Indeling GHS CLP Etikettering GHS CLP Veiligheidsinformatieblad GHS REACH Verpakkingen Niet in GHS CLP Notificatie C&L Niet in GHS CLP Etiketteren Data verzamel en Aftoets en met criteria Indelen Verpakken Notificatie van C&L 15
Bijlage VI geharmoniseerde classificatie CLP voor DU -VOKA Limburg 16
Bijlage VII omzettingstabel CLP voor DU -VOKA Limburg 17
Wat zijn gevaarlijke stoffen en mengsels? Fysicochemische gevaren Gezondheidsgevaren Milieugevaren Direct effecten Oplosmiddel inademen : hoofdpijn en duizelig Asbestvezels inademen : merk je niets van Lange termijn effecten Jarenlang oplosmiddel inademen : schade aan het zenuwstelsel Asbestvezels inademen: asbestose 18
Inhoud Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen Gevareninfo over chemische producten De gevolgen van CLP 19
Overgangsperiode 20 Jan 2009 1 Dec 2010 1 Juni 2015 Stoffen Indelen, etiketteren en verpakken volgens DSD Indelen, etiketteren en verpakken volgens DSD of volgens CLP Indelen, etiketteren en verpakken verplicht volgens CLP In VIB verplicht CLP én DSD DSD etikettering enkel nog tot 1/12/2012 voor stoffen die reeds op de markt waren voor 1/12/2010 Alles volgens CLP DSD en DPD vervallen Mengsels Indelen, etiketteren en verpakken volgens DPD Indelen, etiketteren en verpakken ofwel volgens DPD ofwel volgens CLP Indien volgens CLP wel nog bijkomend DPD indeling op VIB! DPD etikettering enkel nog tot 1/6/2017 voor mengsels op de markt voor 1/6/2015 20
Overgangsperiode Voordeel Geeft industrie tijd de nodige aanpassingen te doen Geeft industrie tijd om de nodige opleidingen te geven van werknemers en klanten Geeft wetgevers tijd om afgeleide wetgevingen aan te passen Nadeel Gedurende 7 jaar dubbele etikettering mogelijk, kan verwarring veroorzaken Voldoende en correct informeren cruciaal 21
Inhoud Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen Gevareninfo over chemische producten De gevolgen van CLP 22
Wat verandert er? Criteria en gevarenklassen Van 15 27 gevarenklassen Eindpunten EU (DSD/DPD) GHS/CLP Fys.gevaren 5 16 Gezondheid 9 10 Nieuwe indelingscriteria stoffen Ontvlambaarheid Humane toxiciteit Opgelet, niet alle gevarenklassen uit GHS overgenomen in CLP! Nieuwe rekenregels mengsels Strengere concentratielimieten voor mengsels Milieu 1 1 (aquatisch) Andere Specifieke provisies voor etikettering CLP in het algemeen strengere indeling dan DSD of DPD 23
Indeling op basis van concentratielimieten: Verschuiving concentratielimieten EU DPD CLP Huidige EU indeling Huidige concentratie limit Dichtst bijzijnde CLP indeling Corrosief C, R34 10% Huidcorrosief, cat. 1B en 1C Corrosief C, R35 5% Huidcorrosief, cat. 1A 3% Irriterend Xi, R38 20% Huidirritatie, cat. 2 10% Irriterend XI, R36 20% Oogirritatie, cat. 2A 10% Irriterend Xi, R 41 10% Ernstig oogletsel, cat. 1 3% CLP concentratie limiet 5% Reprotoxiciteit R60 of R61 Reprotoxiciteit R62 of R63 0,5% Reprotoxiciteit, cat. 1 0,3% 5% Reprotoxiciteit, cat. 2 3% Voorbeeld: mengsel met 8% stof C-R34 DPD CLP Niet gevaarlijk gevaarlijk 24
Indeling op basis van concentratielimieten: Natriumhypochloriet 12% Geen Specifieke concentratielimiet meer van 25% => oplossingen van javel reeds vanaf 2,5% ingedeeld als milieugevaarlijk onder CLP Huidig Onder CLP R31 Vormt giftige gassen bij contact met zuren R34 Veroorzaakt brandwonden Signaalwoord : Gevaar H314 Veroorzaakt ernstige brandwonden H400 Zeer giftig voor in het water levende organismen EUH 031 Vormt giftig gas in contact met zuren. 25
Wat verandert er? Van 7 symbolen naar 9 pictogrammen Letter onder symbool (T, T+, Xn, Xi, F, F+) verdwijnt Onderscheid in pictogram tussen lange termijn gezondheidsgevaar en acute giftigheid Opgelet : niet altijd een 1 op 1 omzetting Nieuw : signaalwoorden: gevaar en waarschuwing 26
Huidige pictogrammen RL 67/548/EEG 27
Nieuwe pictogrammen EXPLOSIEF ONTVLAMBAAR OXIDEREND GASSEN ONDER DRUK GHS01 GHS02 GHS03 GHS04! CORROSIEF GHS05 GIFTIG GHS06 IRRITEREND, SENSIBILISEREND, SCHADELIJK GHS07 LANGE TERMIJN GEZONDHEIDSGEVAARLIJK GHS08 GEVAARLIJK VOOR HET AQUATISCH MILIEU GHS09 http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs /pictograms.html 28
Waar zie ik dat op de werkvloer? Magazijn Andere etiketten op binnenkomende producten Andere etiketten op buitengaande producten Op de opslagtanks Op de leidingen Op de werkinstructies Op de veiligheidsinformatiebladen 29
CLP terminologie CLP EN CLP NL CLP FR mixture mengsel mélange Hazard statements gevarenaanduiding mention de danger Precautionary statements veiligheidsaanbeveling conseil de prudence hazard class gevarenklasse classe de danger hazard Category gevarencategorie catégorie de danger hazard pictogram gevarenpictogram pictogramme de danger signal word signaalwoord mention d'avertissement danger gevaar danger warning waarschuwing attention 30
Impact van CLP op het etiket Het etiket leert ons iets over De aard van het gevaar Veilig gebruik en opslag Wat te doen bij een ongeval. Wordt bepaald door CLP Eerst etiket lezen, dan pas product gebruiken! Bereid je voor op de nieuwe etikettering! 31
32
H- en P-zinnen H-zin Hazard Statement Gevarenaanduiding Eerste cijfer verwijst naar het gevaar: H2xx fysische gevaren H3xx gezondheidsgevaren H4xx gevaren voor het milieu P-zin Precautionary Statement Veiligheidsaanbeveling Eerste cijfer verwijst naar type: P1xx algemeen P2xx preventief P3xx interventie P4xx opslag P5xx verwijdering CLP bijlage III CLP bijlage IV 33
EUH zinnen Nummering stemt overeen met oorspronkelijke R zin Opgelet : enkel voor Europa EUH zinnen n.a.v. fysische gevaren Bv. EUH 019 Kan ontplofbare peroxiden vormen. Bv EUH 014 Reageert heftig met water. EUH zinnen n.a.v gezondheidsgevaren Bv EUH 032 Vormt zeer giftig gas in contact met zuren. Bv EUH 071 Bijtend voor de luchtwegen. EUH zinnen voor bepaalde producten Bv EUH 202 Cyanoacrylaat. Gevaarlijk. Kleeft binnen enkele seconden aan huid en oogleden. Buiten het bereik van kinderen houden. Bv EUH 204 Bevat isocyanaten. Kan een allergische reactie veroorzaken. 34
Pictogrammen voor transport 35
Overzicht relatie CLP en transport etikettering CLP voor DU -VOKA Limburg 36
Etikettering Duidelijker informatie over de gevaren Doorgaans meer pictogrammen per stof dan in vorige EU classificatie Meer stoffen zullen ingedeeld worden als gevaarlijk Betekent NIET dat intrinsieke eigenschappen en gevaren van stof veranderd zijn Enkel ANDERE manier van indeling Leidt tot BETERE COMMUNICATIE van gevaren 37
De fysische gevaren 38
Fysische gevaren: 5 16 klassen Gevarenklassen instabiele explosieven Sub. cat.1.1 Ontplofbare stoffen Ontvlambare gassen Cat. 1 Cat. 2 Ontvlambare aerosolen Cat. 1 Cat. 2 Oxiderende gassen Cat. 1 Gassen onder druk Categorieën samengeperst gas vloeibaar gemaakt gas Sub. cat.1.2 Sterk gekoeld vloeibaar gas Sub. cat.1.3 Opgelost gas Sub. cat.1.4 Sub. cat.1.5 Sub. cat.1.6 Sub. cat.1.7 Ontvlambare vloeistoffen Cat. 1 Cat. 2 Cat. 3 Cat. 4 Ontvlambare vaste stoffen Cat. 1 Cat. 2 Zelfontledende stoffen/mengsels Type A Type B Type C & D Type E & F Type G Pyrofore vloeistoffen Cat. 1 Pyrofore vaste stoffen Cat. 1 Stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting Cat. 1 Cat. 2 Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen Cat. 1 Cat. 2 Cat. 3 Oxiderende vloeistoffen Cat. 1 Cat. 2 Cat. 3 Oxiderende vaste stoffen Cat. 1 Cat. 2 Cat. 3 Organische peroxiden Type A Type B Type C & D Type E & F Type G Bijtend voor metalen Cat. 1 Categorie aangenomen door EU Categorie niet aangenomen door EU CLP (wel op wereldwijd de werkvloer vastgelegd) 39
Explosief Instabiele ontplofbare stoffen Ontplofbare stoffen van de subklassen 1.1,1.2,1.3 en 1.4 Zelfontledende stoffen en mengsels, type A en B Organische peroxiden, type A en B 40
Ontvlambaar Ontvlambare gassen, cat 1 Ontvlambare aerosolen, cat 1 en 2 Ontvlambare vloeistoffen, cat 1,2 en 3 Ontvlambare vaste stoffen cat 1 en 2 Zelfontledende stoffen en mengsel type B, C, D en F Pyrofore vloeistoffen cat 1 Pyrofore vaste stoffen cat 1 Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsel cat 1 en 2 Stoffen en mengels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen, cat 1, 2 en 3 Organische peroxiden type B,C, D, E en F F+ F 41
CLP Strengere indeling: ontvlambare vloeistoffen GHS gevaar waarschuwing waarschuwing Cat. 1 V p < 23 C & T k < 35 C Cat. 2 V p < 23 C & T k > 35 C Cat. 3 23 C < V p < 35 C Cat. 4 60 C < V p < 93 C F +,,R12 T k < 35 C 21 23 55 60 R10 93 C vlampunt F,,R11 DSD/DPD CLP 1272/2008 42
Oxiderend Oxiderende gassen, cat 1 Oxiderende vloeistoffen, cat 1, 2 en 3 Oxiderende vaste stoffen, cat 1,2 en 3 43
Gassen onder druk Nieuw! Samengeperste gassen Vloeibare gassen Sterk gekoelde vloeibare gassen Opgeloste gassen Geen symbool 44
Fysische gevaren Voorbeeld waterstof als samengeperst gas (EU) (Richtlijn 67/548/EEG) CLP Zeer licht ontvlambaar R12 Zeer licht ontvlambaar S-zinnen Gevaar H220 Zeer licht ontvlambaar gas H280 Bevat gas onder druk; kan ontploffen bij verwarmen P-zinnen 45
Fysische gevaren Voorbeeld waterstof vloeibaar, diep gekoeld (EU) (Richtlijn 67/548/EEG) CLP Zeer licht ontvlambaar R12 Zeer licht ontvlambaar S-zinnen Gevaar H220 Zeer licht ontvlambaar gas H281 Bevat sterk gekoeld gas; kan cryogene brandwonden of letsel veroorzaken P-zinnen 46
Corrosief Nieuw! Corrosief voor metalen, cat 1 Geen symbool 47
De gevaren voor de gezondheid 48
Gevaren voor de gezondheid Gevarenklassen Acute toxiciteit (oraal, dermaal, ademhaling) Huidirritatie/corrosief Categorieën CAT1 CAT2 CAT3 CAT4 CAT5 CAT1 (bijtend) CAT2 (irriterend) CAT3 Irriterend voor ogen CAT1 CAT2A CAT2B Sensibiliserend (huid) Sensibiliserend (ademhaling) CAT1 (huid) CAT1 (adem) Mutageen in geslachtscellen CAT1A CAT1B CAT2 Kankerverwekkend CAT1A CAT1B CAT2 Reprotoxisch CAT1A CAT1B CAT2 lactatie STOT (eenmalig) CAT1 CAT2 CAT3 STOT (herhaald) CAT1 CAT2 Aspiratiegevaar CAT1 CAT2 Categorie aangenomen door EU Categorie niet CLP aangenomen CLP op de op de werkvloer 49 door EU (wel wereldwijd vastgelegd)
Giftig Acute toxiciteit (oraal, dermaal,bij ademhaling), cat 1, 2 en 3 50
Conversietabel bijlage VII Acute orale toxiciteit DSD CLP T+; R28 Acute tox 2 H300 T; R25 Acute tox 3 H301 Xn; R22 Acute tox 4 H302 R28 R25 R22 25 200 5 50 300 2000! mg/kg lichaams gewicht Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 51
Voorbeeld orale acute toxiciteit Indeling Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 GHS-pictogrammen! Signaalwoord Gevaar Gevaar Gevaar Waarschuwing Gevarenaanduiding: oraal H300: Dodelijk bij inslikken H300: Dodelijk bij inslikken H301: Giftig bij inslikken H302: Schadelijk bij inslikken Gevarenaanduiding: dermaal H310: Dodelijk bij contact met de huid H310: Dodelijk bij contact met de huid H311: Giftig bij contact met de huid H312: Schadelijk bij contact met de huid Gevarenaanduiding: inhalatie H330: Dodelijk bij inademing H330: Dodelijk bij inademing H331: Giftig bij inademing H332: Schadelijk bij inademing 52
Corrosief Huidcorrosie, cat 1A, 1B en 1C Ernstig oogletstel, cat 1 53
Irriterend, sensibiliserend, schadelijk Acute toxiciteit cat. 4 Oraal, dermaal, inhalatie Huidirritatie cat. 2 Oogirritatie cat. 2 Huidsensibilisatie cat. 1 STOT cat. 3 Irritatie van de luchtwegen Narcotische werking Nieuw! Geen symbool 54
Lange termijn gezondheidsgevaar Nieuw! Sensibilisatie van de luchtwegen cat. 1 Mutageen in geslachtscellen cat. 1A, 1B en 2 Kankerverwekkend cat. 1A, 1B, 2 Voortplantingstoxiciteit cat. 1A, 1B, 2 STOT (eenmalige blootstelling) cat. 1, 2 STOT (herhaalde blootstelling) cat. 1, 2 Aspiratiegevaar cat. 1 Geen symbool 55
De milieugevaren 56
Gevaren voor het milieu Gevarenklassen Gevaar voor het aquatisch milieu, acuut Gevaar voor het aquatisch milieu, chronisch Gevaarlijk voor ozonlaag Categorieën CAT1 CAT2 CAT3 Chronic1 Chronic2 Chronic3 Chronic4 Gevaarlijk waarschuwing Categorie aangenomen door EU Categorie extra aangenomen door EU - in 3 e revisie GHS in CLP met 2 e ATP Categorie niet aangenomen door EU 57
Gevaarlijk voor het aquatisch milieu Gevaar voor het aquatisch milieu Acuut gevaar Cat 1 Chronisch gevaar cat 1 en 2 58
Gevaren milieu Effect Categorie Signaal woord ACUUT 1 Waarschuwing Pictogram Gevaren aanduiding H400: Zeer giftig voor in water levende organismen 1 Waarschuwing H410: Zeer giftig voor in water levende organismen, met langdurige gevolgen CHRONISCH 2-3 - - 4 - - H411: Giftig voor in water levende organismen, met langdurige gevolgen H412: Schadelijk voor in water levende organismen, met langdurige gevolgen H413: Kan langdurige gevolgen voor in water levende organismen hebben 59
Inhoud Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen Gevareninfo over chemische producten De gevolgen van CLP 60
Nieuwe etiketten Nieuwe pictogrammen Diamant, rode rand Communicatie van de gevaren: min. 1 cm² min. 1/15 vd etiketoppervlakte Min 1 cm signaalwoord H-zinnen ipv R-zinnen P-zinnen ipv S-zinnen CLP 1272/2008 - Tine Cattoor 61
Taal van het etiket Het etiket wordt gesteld in de officiële taal of talen van de lidstaat (lidstaten) waar de stof of het mengsel in de handel wordt gebracht, tenzij door de betrokken lidstaat (lidstaten) anders wordt bepaald. BE: taal/talen van het taalgebied en in de 3 landstalen indien het in de handel wordt gebracht op het hele grondgebied (KB 11/01/1993 en KB 24/05/1982) Leveranciers mogen op het etiket meer talen gebruiken dan door de lidstaten wordt vereist, mits in alle gebruikte talen dezelfde gegevens worden vermeld. 62
Het veiligheidsinformatieblad Aanvullende informatie t.o.v. het etiket Niet alle gevaren weergegeven door pictogram op het etiket In het VIB bijkomende info over EHBO maatregelen Brandbestrijding Lekken Voorzorgsmaatregelen bij stockage en gebruik Stabiliteit en reactiviteit van de stof H en P zinnen. R en S zinnen blijven verplicht op VIB tot 1 juni 2015 Consulteer het VIB vooraleer te werken met gevaarlijke stoffen 63
Rubriek 2: Indeling en etikketering 2.1 indeling STOF CLP indeling (= CLP registratie/notificatie) én DSD indeling tot 1/6/2015 2.2 etiketteringselementen volgens CLP Pictogrammen Signaalwoorden H-zinnen en P-zinnen 2.1 indeling MENGSEL DPD indeling OF CLP indeling én DPD indeling tot 1/6/2015 2.2 etiketteringselementen volgens DPD: OF symbolen, gevarenaanduidingen, R-zinnen en S-zinnen volgens CLP: Pictogrammen, signaalwoorden, 64 H-zinnen en P-zinnen
Voorbeelden rubriek 2 65
Voorbeeld rubriek 2 2.1 2.2 CLP DSD 2.3 66
Het VIB 67
C&L inventaris ECHA Meer dan 90.000 stoffen Meer dan 3 miljoen aanmeldingen Beschikbaar sinds midden Februari Public C&L Inventory http://echa.europa.eu/information-onchemicals/cl-inventory C&L Inventory Q&A http://echa.europa.eu/support/faqs/q-a-on-thepublic-cl-inventory C&L Inventory Factsheet http://echa.europa.eu/documents/10162/17242/f actsheet_public_classification_labeling_en.pdf 68
C&L inventaris 69
C&L inventory CLH Aandacht: Geen onderscheid fysische vorm Onzuiverheden niet opgelijst Niet gevaarlijke geregistreerde stoffen nog niet in de lijst Geen controle door ECHA Ga verder met de info van uw leverancier! Geregistreerde stof: C&L van joint submission 70
ECHA geregistreerde stoffen Meer data beschikbaar dan in inventaris! Niet alle stoffen al geregistreerd Database op website http://www.echa.europa.eu/web/guest/information-on-chemicals C&L afgesproken in SIEF Verschillen mogelijk ifv onzuiverheden, samenstelling Fysische vorm 71
Belgische helpdesk CLP Federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Eurostation II Victor Hortaplein, 40 bus 10 1060 Brussel Contact Center : +32 (0)2 524.97.97 E-mail : info@health.fgov.be 72
Inhoud Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen Gevareninfo over chemische producten De gevolgen van CLP 73
Strengere indeling door CLP Nieuwe criteria: Testmethoden Limietwaarden Indelingsmethoden Aantal stoffen vroeger niet ingedeeld, nu wel ingedeeld als gevaarlijk Acute toxiciteit: aantal stoffen T in plaats van Xn Aantal gevaarlijke mengsels zal verhogen Nieuwe rekenregels Lagere specifieke concentratielimieten 74
Chemische producten inventaris Oplijsting chemische producten Stoffen Mengsels en hun ingrediënten Eigenschappen DSD/DPD CLP Aanwezig in het bedrijf Aankoop: EU/niet-EU Op de markt brengen Opslag Aanvulling bestaande inventaris Bv REACH, milieuvergunning 75
Gevolgen voor de gebruikers Nieuwe pictogrammen en etiketten op bv opslagtanks, instructiekaarten Verwarring bij opslag tijdens overgang met 2 symbolen bij elkaar Meer stockagecapaciteit gevaarlijke mengsels? Verwarring informatie leveranciers op VIB IT systemen, etiketten printers aan te passen Arbeidsveiligheid PBM Vergunningen 76
Gevolgen op andere wetgeving etikettering verpakkingen afval bescherming consument / beperkingen voor het op de markt te brengen milieuwetgeving INDELING ecolabels EU: meer dan 20 wetgevingen beïnvloed door CLP zware ongevallen (Seveso) beschermimng werknemers 77
impact CLP op Seveso http://www.essenscia.be/en/essenscia/essens cia+vlaanderen/issues/page.aspx/2105 Tool om de impact te schatten 78
Impact op werknemers Sensibilisatie van werknemers EHS team - Regulatory en Product experts Evaluatie PBMs M&S voor verkoopsproducten, Purchase voor aankoop van gevaarlijke stoffen Interventieploeg, nijverheidshelpers Magazijniers en operatoren IT voor aanpassing bedrijfssoftware TRAINING! Bewustwording nieuwe pictogrammen, opslag en omgang met dubbel systeem Gevolgen voor hun werk Opleiding voorzien in de opleidingsplannen! 79
Vorming van werknemers Training werknemers Externe opleidingen http://www.essenscia.be/01/mydocuments/reach_clp_opl2011_inschrijving.pdf DVD materiaal : http://ecom.coastal.com/haz018-dvd-eur(coastalu-nl)/se/nl- NL/ProductDetails/Global-training.aspx Napo filmpjes : http://www.napofilm.net/nl/naposfilms/napoepisode?filmid=id_napo_film_12 Brochure Belgische helpdesk http://www.health.belgium.be/eportal/19065883_nl E-learning Borealis : http://borealis.emea.acrobat.com/p60137526/ Posters : bv BIG, Merck http://www.prc.cnrs-gif.fr/en_telechargement/memo-clpnl.pdf 80
Conclusie: actieplan opstellen Bescherming van werknemers/milieu Risico analyse werkpost Instructies Risicobeheersmaatregelen Training werknemers Heretiketteren opslagtanks, leidingen, Basis: chemische stoffen inventaris 81
Zijn er nog vragen? Disclaimer Alle gegevens op dit document worden door essenscia vlaanderen met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Voor deze informatie worden enkel betrouwbare bronnen aangewend. Ondermeer door de snelle evolutie van de behandelde materie blijft de mogelijkheid bestaan dat de gegevens toch niet volledig accuraat zijn, daarom wijst essenscia vlaanderen elke aansprakelijkheid voor fouten of onvolkomenheden af. 82