Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen WINTERSCREENING 2013 Dienstvergaderingen PCE / DGZ
Agenda dienstvergadering 1. Resultaten winterscreening 2012 PCE 2. Brucellose haarden 2010 / 2012 PCE 3. Winterscreening 2013 PCE 4. Equine Infectieuze Anemie 2012 PCE 5. Diergeneesmiddelen PCE 6. Prestatielijsten vergoedingsstaten DGZ 7. BVD, nieuw programma DGZ 8. IBR, verplicht programma, stand van zaken DGZ 9. Abortusprotocol DGZ 10. Paratuberculose DGZ 11. Aujeszky varken PCE 12. Salmonella varken PCE 13. Ademhalingsprotocol varken DGZ 14. Veepeiler varken abortusprotocol DGZ 2
1. Resultaten winterscreening 2012 3
1. Resultaten winterscreening 2012 IBR 2010-2012 WINTERSCREENING evolutie IBR ge seroprevalentie 2010 2011 2012 Beslagniveau 47,17% 55,28% 34,10% Dierniveau 15,71% 15,57% 10,86% 4
1. Resultaten winterscreening 2012 Q-koorts Bewaking NIET opgenomen in WS 2012, wel uitgevoerd bij abortusprotocol RUNDEREN & KLEINE HERKAUWERS Bewaking Q-koorts: MELKSCHAPEN EN - GEITEN 2-maandelijkse monitoring via PCR tankmelk door MCC/CdL of FAVV Onderzoek bij abortusprotocol kleine herkauwers Verplichte vaccinatie op besmette melkgeitenbeslagen 5
Resultaten 2-maandelijks tankmelkonderzoek Q-koorts bij kleine herkauwers 2011 februari april juni augustus oktober december PCR pos tankmelk 7 9 9 5 5 3 aantal beslagen 71 100 102 104 83 68 2012 februari april juni augustus oktober december PCR pos tankmelk 5 7 4 3 aantal beslagen 61 90 99 98 6
1. Resultaten winterscreening 2012 Blauwtong serologie Sentinel 2011 Sentinel 2012 Aantal beslagen 252 271 Aantal bemonsterde runderen Aantal geteste runderen 8-14 maanden Seroprevalentie beslag (minstens 1 seropositief dier) 3.274 3.609 3.093 3.248 7.20% 6.50% Seroprevalentie dier 2.37% 1.38% 7
1. Resultaten winterscreening 2012 Blauwtong virologie: sentinel beslagen 2010-2012 Ronde 1 10/11_2010 Ronde 2 1/2_2011 Ronde 3 10_2011 Ronde 4 1/2_2012 Beslagen 264 202 250 271 Runderen 3.684 2.150 3.213 3559 RT-qPCR pos 5 17 1 1 RT-qPCR ni 12 5 0 0 Bevestigingstest RT-qPCR gunstig gunstig gunstig gunstig 8
1. Resultaten winterscreening 2012 Blauwtong virologie: sentinel beslagen Aan de hand van virologisch onderzoek 2010-2011 op sentinel bedrijven kon de afwezigheid van BTV circulatie worden aangetoond Op 15 februari 2012: officieel BTV-vrije status van België Verdere opvolging afwezigheid viruscirculatie in 2012 via Abortusprotocol Klinische verdenkingen Winterscreening (o.a. 4 e ronde) 9
1. Resultaten winterscreening 2012 Schmallenberg epidemie gestart in 2011 23/12/2011: eerste geval SB vastgesteld bij onderzoek lammerfoetus 19/01/2012: eerste geval SB vastgesteld bij onderzoek runderfoetus SB serologie: 2011-2012 SCHAAP Serologie SBV 4/11/2011 4/04/2012 RUND Serologie SBV WS 2012 Beslagniveau 100,00% Dierniveau 84,00% 83 beslagen/1082 schapen 2012 Beslagniveau 98,03% Dierniveau 84,31% 10
1. Resultaten winterscreening 2012 Schmallenberg: PCR abortusprotocol Schmallenberg PCR periode 01/01/2012 12/07/2012 Aantal onderzochte beslagen Aantal PCR positieve beslagen Runderen 1154 407 Schapen 252 167 Geiten 13 2 Totaal 1419 576 11
2. Brucellose haarden 2010 / 2012
2. Brucellose: haard 2010 Brucellose: haard 30/11/2010 Stalonderzoek contactbeslagen Tankmelk ELISA melkveebeslagen Aantal geteste beslagen 146 9.460 Agglutinatie 12.917 pos 91 ELISA 9.285 9.460 pos 36 16 (pos + NI) POS na bevestigingtest 13 1 Proefslachting 13 1 Bacteriologie neg neg 13
2. Brucellose: overzicht onderzoeken 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Individuele serologische tests 579.390 500.766 563.948 544.135 452.016 42.378 47.647 Tankmelk 80.025 73.482 70.067 65.572 60.031 0 9.460 Onderzochte verwerpingen 3709 3535 3926 4184 3504 6650 8164 14
2. Brucellose overzicht haarden 2010 & 2012 HAARD 2010 H1 LUIK 2012 H1 NAM 2012 H2 OVL 2012 H3 NAM 2012 H4 NAM 2012 H5 NAM 2012 H6 NAM Reden Abortus Abortus Traçing-on H1 Contact H1 Contact H1 TANKMELK Contact H1 Oorsprong?? Secondair H1 Secondair H1 Secondair H1 Wilde fauna? Secondair H1 Typering B. abortus biovar 3 B. abortus biovar 3 B. abortus biovar 3 B. abortus biovar 3 B. abortus biovar 3 B. suis biovar 2 B. abortus biovar 3 Datum notificatie 30/11/2010 06/03/2012 21/03/2012 02/04/2012 02/04/2012 02/05/2012 18/05/2012 Scharnierdata 31/12/2009 Niet gemelde abortus 10/02/2011 normale kalving 25/11/2011 abortus onderzoek negatief 16/01/2012 Aankoop rund uit H1 14/02/1012 Keizersnede rund positief 11/01/2012 Keizersnede rund positief 02/03/2012 Kalf normaal geboren Contactbeslagen 137 291 148 18 17 64 0 26/02/2012 Keizersned e rund positief 15
2. BRU: geografische spreiding: haarden & contactbeslagen 2012 16
2. BRU: demografische spreiding contactbeslagen 17
2. BRU: spreiding volgens type contact tracing-on prijskamp dierenarts inseminator 18
2. Bru: extra aangepaste bewaking Ministerieel besluit 22 juni 2012 Vanaf 27 juni 2012 tijdelijk verplicht onderzoek bij: Aankoop van runderen > 18 maanden Deelname aan prijskampen bij runderen > 18 maanden Verplichting tot 31/12/2012 19
2. Bru: extra aangepaste bewaking Tankmelkonderzoek via ELISA: snelle screening van alle melkveebeslagen 2012 : 3x in maart, juni en november 2013 : 2x 20
2. Bru: tankmelkonderzoek 2012 TM aantal beslagen 8656 ronde 1 8634 ronde 2 ronde 3 november 2012 TM niet conform Stal onderzoek 23 12 conform 11 niet conform 28 16 conform 12 niet conform Proef slachting Cultuur positief 20 dieren 1 Haard 5 B. suis biovar 2 19 dieren 0 21
2. Brucellose: financiële aspecten Extra budget 1.876.000 BRU analysen in de haarden, in de contactbeslagen, tankmelk onderzoeken, bij aankopen & bij deelname aan prijskampen, abortusprotocol Aantal slachtingen: 1.271 runderen voor de 6 haarden 167 proefslachtingen t.g.v. niet conforme testresultaten tussen 1 jan 2012 en 31 aug 2012 (7 aankoop, 1 wedstrijd, 119 contactbeslagen, 39 tankmelk onderzoek, 2 abortus) Vergoedingen: Haarden: 1.295.662 Proefslachtingen: 184.000 Vacaties dierenartsen: 259.512 22
2. Brucellose incident 2012 01/08/2012 einde brucellose incident Telkens een B. abortus biovar 3 stam die ook in de jaren 90 voor kwam Toevallige ontdekking B. suis biovar 2 Enquête om oorsprong van de brucellose besmetting te achterhalen is nog volop bezig BE heeft zijn officieel brucellose-vrije status behouden 23
3. Winterscreening 2013 24
3. Winterscreening 2013 Dierziekten: serologie Blauwtong Brucellose Leucose IBR Schmallenberg Tuberculinaties Serotheek NIEUW 2013 = GROENE KLEUR! 25
3.1. Luik 1: Blauwtong monitoring op sentinel beslagen wordt niet meer uitgevoerd in WS 2013 26
3.2. Luik 1: cross-sectionele studie WS 2013 400 at random geselecteerde beslagen voor monitoring Blauwtong, Schmallenberg & IBR Blauwtong: afwezigheid viruscirculatie en seroprevalentie Schmallenberg: seroprevalentie IBR: seroprevalentie voor opvolging bestrijdingsprogramma en aanvraag art. 9 status voor België. Aanvullen serotheek Periode bemonstering 1 januari 28 februari 2013 (monsters bij DGZ) Serologie: enkel serum, GEEN ongestold bloed!!! Categorie 6 12 maanden ouderdom: maximaal 10 sera Categorie 12 24 maanden ouderdom: maximaal 10 sera Categorie > 24 maanden ouderdom: maximaal 20 sera 27
3.3. Luik 2: Brucellose Leucose Tracering haard 2010 en haarden 2012, alle dieren ouder dan 12 maanden, uitgezonderd meststieren Beslagen met niet conform resultaat abortusonderzoek met nog geen volledig stalbilan, alle dieren ouder dan 12 maanden, uitgezonderd meststieren Winterscreening import risicolanden IR: bruc en/of leuc Max. 2.000 stalen Categorie > 24 maand, aanvoer laatste 3 jaren Winterscreening beslagen zonder abortusonderzoek: bruc 15.000 stalen, 750 beslagen, minimum aantal geboorten (50), Maximum 20 sera, > 24 maand vrouwelijke dieren Abortusprotocol 8.000 à 10.000 dossiers op jaarbasis Op jaarbasis: import officieel vrije landen IF/ binnenlandse handel TR op jaarbasis bruc en/of leuc 8500 stalen IF / 8500 stalen TR: stalen worden willekeurig geselecteerd gedurende het jaar 28
3.4. Risicolanden brucellose en/of leucose Richtlijn 64/432/EEG BG Bulgarije CY Cyprus EE Estland ES Spanje GR Griekenland HU Hongarije IT Italië LT Litouwen LV Letland MT Malta PL Polen PT Portugal RO Roemenië UK Verenigd Koninkrijk 29
3.4. Luik 3: Bewaking tuberculose Tuberculinatie, aanvoer uit risicolanden laatste 3 jaar: individueel Tracering haard/verdenking: staltuberculinatie, categorie > 6 weken 50 Tuberculose haarden 0 24 23 13 7 8 5 8 5 Thuisverkoop / hoeveproducenten: vrouwelijke runderen > 24 maanden Periode vanaf ontvangst opdracht 28 februari 2013 (resultaat aflezing kan worden gemeld tot 4 maart 2013) 12 2 0 1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 30
3.6. Risicolanden tuberculose Richtlijn 64/432/EEG BG Bulgarije CY Cyprus ES Spanje GR Griekenland HU Hongarije IE Ierland IT Italië LT Litouwen MT Malta PT Portugal RO Roemenië UK Verenigd Koninkrijk 31
4. Equine Infectieuze Anemie 2012 32
4. EIA Koopvernietiging Meldingsplichtige ziekte Positief paard zo snel mogelijk verwijderen Euthanasie Afslachting voor humane consumptie Verdachte paarden Isoleren Bewegingsbeperkingen Vrijgave dier indien negatieve test, 3 maanden na mogelijk contact met besmetting 33
4. EIA haard 1 - Provincie Luik, Flémalle Paard gehospitaliseerd Faculteit Diergeneeskunde Luik Aankomst 06/05/2012, euthanasie 10/05/2012 (autopsie lymphoma) positieve Coggins test (immunodiffusie) CODA 15/05/2012 Paarden Faculteit met contact (2) in quarantaine geplaatst o Gestorven (niet door EIA) Haard (herkomstbeslag) = particulier die meerdere paarden bezit en boxen verhuurt aan andere eigenaars : 17 paarden aanwezig (+ 1 veulen geboren 09/2012) 4 andere paarden positief (euthanasie) Overige paarden in quarantaine + opvolgingstesten Epidemiologische enquête Contactdieren (ander beslag + maneges + verzamelingen) : quarantaine, testen : negatief Haard vrijgegeven: 25 September 2012 34
4. EIA haard 2 Provincie Luik, Horion-Hozémont 1 paard positief, gehouden in een weide op 300m afstand van de weide waar het paard 1 uit haard 1 had verbleven Manege met 45 paarden Dieren in quarantaine + testen Alle resultaten negatief Epidemiologische enquête Contact dieren: quarantaine, testen: resultaten negatief Haard vrijgegeven: 17 Oktober 2012 35
4. EIA haard 3 Provincie Luik, Saint-George-Sur-Meuse Verantwoordelijke = moeder van verantwoordelijke haard 1 4 paarden aanwezig, 1 positief dier geeuthanasieerd op 08/08/2012 Paarden in quarantaine, testen Contact met paard 1 uit haard 1 1 paard gestorven (2011) na weidecontact met de 4 positieve paarden uit haard 1 + contact met ander positief dier uit haard 1 Epidemiologische enquête Alle contacten: paarden in quarantaine, testen: negatief o 1 handelaar o Positief paard verkocht in 2008 (+ andere ponys) o Beslag valt onder opvolgingsonderzoek van Roemeense paarden uitgevoerd in 2010 (groep ezels binnengebracht in 2008, 29 bij tracering niet teruggevonden) o 3 positieve paarden uit haard 1 op beslag (2008) 36
5. Diergeneesmiddelen op het bedrijf: enkele aandachtspunten 37
INHOUD Cascade en MRL Bedrijfsbegeleiding & epidemiologische bewaking Registers INFORMATIE 38
CASCADE & MRL VOEDSELPRODUCERENDE DIEREN (VPD) Geldt : - Voor diergeneesmiddelen - Voor gemedicineerde voormengsels (voeders) 39
CASCADE & MRL VPD Mag ik een (dier)geneesmiddel X, gebruiken? 1. Bekijk de actieve substantie(s) [ AS ] van X 2. Zoek die [ AS ] op in de MRL lijst! (Verordening 37/2010) VERORDENING (EU) Nr. 37/2010 (van 22 december 2009) betreffende farmacologisch werkzame stoffen en de indeling daarvan op basis van maximumwaarden voor residuen in levensmiddelen van dierlijke oorsprong 40
CASCADE & MRL VPD Mag ik een geneesmiddel X, gebruiken? 3. [ AS ] bevindt zich in MRL-lijst: JA: gebruik van X bij voedselproducerende dieren is toegestaan volg desgevallend de cascade regels OPGELET MRL-lijst kan zelf beperkingen opleggen (vb. niet bij melkvee) NEEN: gebruik bij voedselproducerende dieren is NIET toegestaan. EINDE verhaal behalve voor paarden 4 41
VOEDSELPRODUCERENDE PAARDEN 4. PAARD: bevindt de [ AS ] zich op de lijst van essentiële middelen voor paarden? 5. Zoek de [ AS ] op in de lijst van essentiële middelen voor paarden! (Verordening 1950/2006 enkel voor paarden) VERORDENING (EU) Nr. 1950/2006 (van 13 december 2006) tot vaststelling, overeenkomstig Richtlijn 2001/82/EG van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een communautair wetboek betreffende geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik van een lijst van stoffen die essentieel zijn voor de behandeling van paardachtigen 42
VOEDSELPRODUCERENDE PAARDEN 6. [ AS ] bevindt zich in de essentiële lijst: JA: gebruik van X bij voedselproducerende paarden is toegestaan (wachttijd min. 6 maanden). volg desgevallend de cascade regels NEEN: gebruik bij voedselproducerende paarden is NIET toegestaan. Door het paard uit te sluiten van de voedselketen (paspoort) wordt elk gebruik van (dier) geneesmiddelen, ook ZONDER MRL, mogelijk. 43
CASCADE regels 14 DECEMBER 2006. Koninklijk besluit betreffende geneesmiddelen voor menselijk en diergeneeskundig gebruik Art. 231. de dierenarts oordeelt en beslist bij wijze van uitzondering onder zijn rechtstreekse persoonlijke verantwoordelijkheid indien er voor een aandoening van een voor de productie van levensmiddelen bestemde diersoort geen geneesmiddel vergund en in de handel in België bestaat, de betrokken dieren van een bepaald bedrijf, met name teneinde deze dieren onaanvaardbaar lijden te besparen, behandelen met : 44
CASCADE regels a) een in BE vergund geneesmiddel voor toediening aan een andere diersoort of voor een andere aandoening bij dezelfde diersoort; of b) indien een onder a) bedoeld geneesmiddel niet bestaat : hetzij een in BE vergund geneesmiddel voor menselijk gebruik hetzij een vergund DIERgeneesmiddel in een andere Lidstaat voor dezelfde of een andere voor de productie van levensmiddelen bestemde diersoort, voor de betrokken aandoening of voor een andere aandoening; of c) indien een onder b) bedoeld geneesmiddel niet bestaat, een geneesmiddel dat door een apotheker overeenkomstig een voorschrift van een dierenarts ex tempore wordt bereid. (magistrale bereiding) 45
CASCADE & WACHTTIJDEN Tenzij op het gebruikte DIERgeneesmiddel de wachttijd voor de betrokken diersoorten is aangegeven, minstens: 7 dagen : voor eieren, 7 dagen : voor melk, 28 dagen : voor vlees van pluimvee en van zoogdieren, met inbegrip van vet en afval, 500 graaddagen : voor visvlees. 6 maanden: voor essentiële lijst paarden!! 46
CASCADE & DEPOT Geneesmiddelen die gemotiveerd zijn door de CASCADE mogen: In DEPOT bij de dierenarts (indien systematisch weerkerende problematiek / uitzondering ) In RESERVE bij de veehouder 5 dagen regel (voortzetten van een ingestelde behandeling) 2 maanden (bedrijfsbegeleiding) 47
Databanken beschikbare geneesmiddelen -FAGG -EU = EMA -BCFI-vet (en BCFI-humaan) 48
BE EU-medicines BCFI Alle 49
50
51
Bedrijfsbegeleiding & Epidemiologische bewaking KB 10 april 2000 (bedrijfsbegeleiding) bedrijfsbegeleidende dierenarts KB 15/02/1995 (varken) KB 28/02/1999 (rund) bedrijfsdierenarts KB 12/06/1970 (pluimvee) geen plaatsvervanger verplicht 52
Epidemiologische bewaking Bedrijfsbegeleiding VERPLICHT voor -Runderen -Varkens [- pluimvee ] Bedrijfsdierenarts 100 per diersoort Verplicht Plaatsvervangend bedrijfsdierenarts 100 per diersoort 53 FACULTATIEF Bedrijfsbegeleidende dierenarts Facultatief 100 in totaal Plaatsvervangend Bedrijfsbegeleidende dierenarts 100 in totaal
VOLUME voorschrijven of verschaffen ZONDER BBL (of door elke dierenarts): 5 dagen regel (voortzetten van een ingestelde behandeling) 15 dagen gemedicineerde voeders MET BBL (door bedrijfsbegeleidende dierenarts): 2 maanden 1 maand gemedicineerde voeders 54
Geneesmiddelenregisters KB 23 mei 2000 55
REGISTERS over de geneesmiddelen VEEHOUDER ZONDER BBL Enkel documenten bewaren TVD-document: bij verschaffen + behandeling IN risicoperiode Voorschriften: geneesmiddel + gemedicineerde voeders IN = UIT 56
REGISTER UIT over de geneesmiddelen VEEHOUDER MET BBL IN = idem als zonder BBL TVD-documenten & Voorschriften UIT register op papier / computer IN Risicoperiode dagelijks BUITEN Risicoperiode niets 57
RISICOPERIODE Rund, varken Pluimvee, konijnen, hertachtigen, geiten, schapen, paarden en vissen Vleeskalveren vanaf 2 maanden voor de slacht Een maand voor het slachten Vanaf de leeftijd van 16 weken Pluimvee in de legperiode (eieren voor menselijke consumptie) Bijen in de periode waarin voor menselijke consumptie bestemde honing wordt geproduceerd Altijd Altijd 58
REGISTERS over de geneesmiddelen DIERENARTS (algemeen) Register IN Register UIT Datum Nauwkeurige identificatie van het geneesmiddel Lotnummer Ontvangen hoeveelheid Geleverde hoeveelheid Naam en adres van de leverancier. Naam en adres van de ontvanger. Diersoort Specifieke registers: cascade, psychotropen,.. 59
INFORMATIE over (dier)geneesmiddelen INTERNET!!! 60
WELKE geneesmiddelen voorschrijven of verschaffen TABEL: zie website FAGG http://www.faggafmps.be/nl/diergeneeskundig_gebruik/ VADEMECUM veehouder: zie website FAVV Startpagina > Publicaties > Thematische publicaties http://www.favvafsca.fgov.be/thematischepublicaties/_documents/2 versie Bijgewerkte 012-07-26_vademecum-veehouder_nl.pdf 61
Lijst voor de veehouderij 62
63
GOED EN VERANTWOORD GEBRUIK ANTIMICROBIELE RESISTENTIE AMCRA http://www.amcra.be/ BELVETSAC http://www.belvetsac.ugent.be/pages/home/ FAGG website info voor DIERENARTSEN FAVV website VADEMECUM veehouder BCFI-vet website FOLIA http://www.bcfi-vet.be/nl/nlinfos/nlfolia.php EMA: Euoropean Medicines Agency (ESVAC / resistance) 64
65
66
67
6. PRESTATIELIJSTEN 7. BVD NIEUW PROGRAMMA 2014 8. IBR BESTRIJDINGSPROGRAMMA 9. ABORTUSPROTOCOL 10. PARATUBERCULOSE
11. AUJESZKY VARKEN 69
11. Aujeszky België is officieel Aujeszky vrij sinds 5 Oktober 2011 Uitvoeringsbesluit 2011/648/EU Nieuw Aujeszky programma Verplichting van alle varkensbeslagen om het A4- statuut te verkrijgen en te behouden Geen bloedonderzoek meer nodig voor uitvoer van fok- en gebruiksvarkens naar andere EU- Lidstaten 70
11. Nieuw Aujeszky programma Het bewakingsprogramma zal worden versoepeld (minder testen, meer risico gebaseerd) vermindering testen met 60 à 70% Soepeler modaliteiten voor toekenning en behoud van de statuten De wilde everzwijnenpopulatie is endemisch besmet: bioveiligheidsmaatregelen zijn belangrijk 71
11. Nieuw "Aujeszky" programma Ontwerp nieuw ministerieel besluit tot uitvoering van het koninklijk besluit van 12 Oktober 2010 betreffende de bestrijding van de ziekte van Aujeszky zal 3 huidige MB s vervangen: - MB van 8 maart 1993 toezichtsmaatregelen betreffende de enting tegen de ziekte van Aujeszky - MB van 21 april 1999 houdende voorwaarden betreffende het verwerven en het behoud van de Aujeszky-statuten - MB van 4 mei 1999 houdende maatregelen voor contrôle op de uitvoering van de vaccinatie tegen de ziekte van Aujeszky 72
11. Nieuw "Aujeszky" programma Toepassing nieuw programma voorzien in 2013 Monitoring: gebaseerd op de opvolgingstesten voor A4-statuut, met verminderde frequentie Meeste varkensbeslagen: opvolgingstesten, 1x per jaar KI centra: beren 1x per jaar (geen wijziging) Varkensbeslagen met buitenbeloop, Varkensbeslagen die opfokvarkens en/of fokvarkens commercialiseren 3x per jaar Uitzondering voor everzwijnen: 50 % van dieren die jaarlijks het beslag verlaten 73
12. SALMONELLA VARKEN 74
12. Nieuw programma Salmonella varkens in 2013 Programma gebaseerd op serologisch onderzoek van vleesvarkens zal vervangen worden door een programma gebaseerd op bacteriologisch onderzoek op varkensbeslagen die fokvarkens commercialiseren. 75
13. ADEMHALINGSPROTOCOL VARKEN 14. VEEPEILER VARKEN ABORTUSPROTOCOL 76