SYNTHESE Toeristische valorisatie van erfgoed uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) November 2009
Toeristische COLOFON Voorliggende Groote valorisatie synthese is van een erfgoed beleidsnota uit de met Eerste samenvatting Wereldoorlog van in het de uitgebreide Westhoek met studierapport Opdrachtgever Oorlog (2014-18). het oog op 100 jaar Vlaanderen Vlaamse Samenwerkingsverband Voor uitvoering Regering, Westtoer van navolging deze (uitvoerder) studieopdracht van het plan werd Vlaanderen een overeenkomst in Actie (2006) afgesloten tussen Toerisme Algemene Stefaan Projectverantwoordelijke Josephine Gheysen, Fassaert, leiding Afgevaardigd Projectmanager Bestuurder Toeristische Westtoer Productontwikkeling, Westtoer
INHOUD 1 ACHTERGROND...2 INLEIDING...2 2 DOEL...2 BETEKENIS WOI-PRODUCT...4 BELANG VAN EN HET BEWEEGREDEN...3 WOI-TOERISME IN WESTHOEK...3 3 ECONOMISCHE IMPACT...5 ALGEMENE VISIE VOOR VISIE...6 HET WOI-TOERISME IN DE WESTHOEK (EN RUIMER VLAANDEREN)...6 4 AMBITIES EN UITGANGSPUNTEN...6 PRODUCTONTWIKKELING...7 ACTIEPLAN Netwerk Actuele VOOR VALORISATIE VAN HET WOI-ERFGOED IN DE WESTHOEK...7 WOI-beleven Attractief Onthaalnetwerk en van evenementenaanbod...8 professionele kwalitatieve in het met landschap: verschillende bezoekersattracties...7 belevingspunten gradaties...8 en en -sites...7 routes...8 IMAGO Overflow Ondersteunende op het gebied van logies...8 Uniek positioneringsconcept...9 EN PROMOTIE...9 productontwikkeling...8 BELEID Prioritaire Eigen doelmarkten...9 Samen huisstijl en communicatiemix...9 Coördinatie Timing...11 EN ORGANISATIE...9 Financiering...11 sterk...10 100 jaar Groote Oorlog...10 Toeristische valorisatie van WOI-erfgoed in de Synthese Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 1
1 ACHTERGROND INLEIDING cruciale De regio achter waren Eerste Wereldoorlog en Westhoek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, toen en nu. De Eerste is als enige in België vier jaar lang het toneel geweest van vele veldslagen. Ook gebieden Gemenebest het front stonden veelal in het teken van de oorlog aan het front. Het landschap heeft een vernielingen rol gespeeld. Zo werden de frontlijnen bepaald door waterlopen en hoogtelijnen en zo Grooten heuvels Wereldoorlog felbegeerde in Westhoek uitkijkpunten. betrokken. Meer dan Vooral 50 hedendaagse voor landen staten uit het waren voormalige destijds bij Britse Bijna is Eerste Wereldoorlog nu vaak nog van grote betekenis. Vanwege de vele door en enorme aantallen doden, noemden de overlevenden deze oorlog ook wel den gedenktekens Oorlog. maar Toch 100 jaar later beïnvloedt de Eerste Wereldoorlog nog steeds het uitzicht van regio. Wie afgelopen Westhoek rijdt kan niet om vele merktekens van de oorlog heen: begraafplaatsen, maakt en andere sites. Lang was familieband de belangrijkste reden voor een bezoek, Westhoek. blijft intussen jaren het zijn oorlogsverleden zelfs nauwelijks aanzienlijk de overlevenden toegenomen. bezoeker aantrekken. meer Met en meer gaat Het dan het WOI-toerisme om 350 de 000 tweede WOI-toeristen in en de derde Westhoek generatie. per is jaar DOEL het WOI-toerisme voor maar liefst 30% deel uit van de totale toeristische omzet in de 100 oorlogstoerisme, haar het jaar Groote Oorlog in de Westhoek dé uitgelezen kans om niet alleen de Westhoek maar 2018, ook ruimer Vlaanderen de nationale en internationale kaart te plaatsen op het gebied vanuit initiatief werd zoals dit jaar opgenomen dan ook in een toeristische Vlaanderen studie, Actieplan met betrekking van Vlaamse tot de valorisatie Regering. van Op WOI-erfgoed in Westhoek met het oog op honderdjarige herdenking van 2014- sectoren door toeristisch Westtoer oogpunt uitgevoerd werd geschreven, in samenwerking zijn vele met aanknopingspunten Toerisme Vlaanderen. met Hoewel andere sectoren. studie Het Zonder het WOI-erfgoed -landschap zou er immers nauwelijks sprake zijn van WOI-toerisme in Oorlog regio. Naast en ruimtelijke ordening zijn ook cultuur, media onderwijs flankerende verdere studierapport in toeristische waarmee Westhoek moet een ontwikkeling goede beschouwd als een samenwerking op basisdocument het worden. gebied van Waar van groot voor het de belang de Eerste rapport voorbereidingen is. Wereldoorlog een soort van voor is, handboek dient 100 voorliggende jaar Groote bovendien synthese als een samenvatting van de visie acties uit het studierapport en als een open oproep ruimer naar betrokken de Vlaanderen) flankerende sectoren bedoeling te met creëren. sectoren om het te een oog werken toe. samenwerking op Vanuit rond de honderdjarige toerisme valorisatie voor 100 is herdenkingsperiode van jaar men het Groote vragende WOI-erfgoed Oorlog partij in in in 2014-2018. de de om Westhoek met andere Het met (en is Toeristische valorisatie van WOI-erfgoed in de Synthese Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 2
2 BETEKENIS BELANG VAN HET WOI-TOERISME IN DE WESTHOEK Al aan snel de na oorlogsgebieden EN BEWEEGREDEN is het is WOI-toerisme in de loop der ontstaan. jaren echter De belangrijkste verschoven beweegreden van familieband voor een naar bezoek een het specifieke immers wilden het echte interesse graf bedevaarten van voor hun de naar dierbare Eerste de slagvelden. Wereldoorlog. bezoeken en Ouders, zich In de broers, een twintiger beeld zussen, vormen dertiger echtgenotes van jaren het en waren front. kinderen Het het 2006 toeristische bezoeken, oorlogsverleden aspect was altijd wel ergens aanwezig, al werd het toen (nog) niet beschouwd. Door WOI-locatie verstrijken een van kleinere de Westhoek jaren rol gaan is nog die spelen. voor familieband, 13,1%1 Enkele als jaren belangrijkste geleden was reden familieband om de Westhoek met het te De nog maar voor 9,4%2 een beweegreden voor het bezoek, terwijl dit in dergelijke. het geval was. De belangrijkste beweegreden voor een bezoek aan een Eerste in de Westhoek is nu de specifieke interesse voor Eerste Wereldoorlog (53,6%). heel specifieke Wereldoorlog Zowel interesse de het voor Westhoek algemeen, WOI uit als zich maar in ondermeer ook landen specifiek van symbolen: de herkomst, gebeurtenissen memorialen, tonen symbolen in de herdenkingen Westhoek, aan dat voor de en Angelsaksische wat destijds betrokken landen nog steeds leeft. De mate van betekenis manier van besloot herinneren verliezen, aanwezigheid immers repatriëring, echter van landen vlak een sterk die na militaire annexatie afhankelijk destijds traditie. deel en van repatriëring uitmaakten kolonisatie Zo enkele leeft factoren: de van te tegenover Eerste verbieden. het deelname Britse Wereldoorlog natievorming Gemenebest. De versus aanwezigheid nu neutraliteit, nog en Groot-Brittannië sterk tenslotte winnen van bij veel de of heeft begraafplaatsen het Gemenebest zorgt dan ook voor een hechte band met die landen. Voor Wereldoorlog Britten zijn de gesneuvelden bovendien helden. De tussenkomst van de Britten heeft immers tot nauwelijks overwinning van Eerste Wereldoorlog geleid. Veel Britse schoolgroepen bezoeken dan ook de militaire slagvelden Eerste Wereldoorlog Westhoek aansluitend bijgedragen bij aan het het schoolcurriculum. nationale bewustzijn, Voor Nieuw-Zeeland terwijl staten die de Australië Eerste zich linken aan kolonisatie (bijv. Magreblanden), hun bijdrage aan de oorlog meestal mede hiervoor in mindere traditie. heeft. gevoeligheid herdenken. Omdat mate Dit wordt men identificeren In die Canada er in niet Canada nu graag nog met de nog wordt bij Verenigde hun de eens herinnerd Duitsers deelname versterkt Staten is aan ten doordat is verloren de er, aanzien Eerste naast de oorlogen, overheid van Groot-Brittannië, Wereldoorlog. deze kunnen een specifiek Dit de Hoewel een verliezers verklaart sterke beleid de brengen. reden Nederlanders toenemende bovenstaande vormen interesse neutraal factoren om ook van zijn bleven na Nederlanders zodanig 100 tijdens jaar diep WOI de geworteld voor Eerste in 2014-2018 het Wereldoorlog, thema en dermate van een de bezoek van is Eerste betekenis, aan sinds Wereldoorlog. de oorlogsgebieden dat laatste ze (mede) Enkele jaren van een te 12 Bron: Bezoekersonderzoek Toeristische Onderzoek valorisatie Oorlog van en Tyne Vrede Cot WOI-erfgoed in Cemetery de Westhoek, in de Synthese in Zonnebeke, Westhoek Westtoer, Westtoer, 2002 met het 2006 oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 3
WOI-PRODUCT Het doorkruisen wijzen terecht WOI-toerisme in de Westhoek is het laatste decennium sterk toegenomen. Veel WOI-toeristen de aantal nu jaarlijks het frontlandschap en gebieden achter het front. In 2008 werd het thema geschat ze als het op ware ongeveer weg. 362 Hier 000 kunnen WOI-toeristen de toeristen in zowel Westhoek3. leek Musea als meer en geïnteresseerde- bezoekerscentra Bovendien voor meer informatie over de Eerste Wereldoorlog in het algemeen met betrekking tot door promotie Westhoek het waar WOI-toerisme van genieten in zoveel de het Westhoek bijzonder. specifieke plaatselijke in de richt Evenementen regio. routes zich horeca, Het in rond succes belangrijke kleinhandel zijn werden van het allerlei mate ontwikkeld en WOI-toerisme andere soorten op het als bedrijven en WOI-gegeven WOI. maten in de ook Ook Westhoek en meer er van is toeristische geen inkomsten dient de regio. ander dus Gedurende niet enkel toegeschreven te worden aan het thema op zich, maar ook het product, de promotie evolutie coördinatie dragen hiertoe bij. De waardering van WOI-toerist ligt opvallend hoog: 80% van de uitgetekend WOI-toeristen uiterst of zeer tevreden en slechts 1% niet tevreden4. multimediale gekend. de laatste De komst jaren van heeft het het In toeristisch Flanders Fields WOI-product Museum heeft Westhoek tien jaar geleden een belangrijke de weg van ingericht tot voor een nieuwe en verdere ontwikkeling van het WOI-product. Het museum werd zoals als een moderne bezoekersattractie met een interactieve, ervaringsgerichte en presentatie. Hoewel het aanvankelijk was ingericht voor een capaciteit van 120.000 Zonnebeke. 140.000 bezoekers per jaar, haalde het sinds de oprichting een gemiddeld aantal bezoekers genereren. 210.000 per jaar. Ook andere bezoekersattracties werden de afgelopen jaren uitgebouwd, landschap de IJzertoren Dodengang Diksmuide, het Memorial Museum Passchendaele 1917 uiteenlopend en de onthaalinfrastructuren bij Duitse begraafplaats in Langemark Tyne Cot in november Nu zijn er verschillende publiekstrekkers die een bezoekersstroom naar de Westhoek de Naast de bezoekersattracties behoren ook grote evenementen het WOI- WOI-sites tweejaarlijkse viering) krijgt tot van de tijdelijke aard tot aantrekkingselementen laatste festivals en tentoonstellingen gaan jaren van grote steeds klassieke tijdelijke meer in van het herdenkingsplechtigheden tentoonstellingen aandacht In het Flanders WOI-toerisme. als Fields authentiek (bijv. Museum). het De (bijv. oorlogslandschap. Ten evenementen Het Vrede Last landschap Post festival en met zijn De 11 beleving aan relicten de beleving het landschap van bezoeker. vormen belangrijke Het landschap getuigen staat van echter de Eerste onder Wereldoorlog druk van andere die bijdragen sectoren, Verschillende zoals commerciële mobiliteit, van productontwikkeling partners WOI-toerist. industrie hebben landbouw. de afgelopen zijn ondersteunende Toeristisch jaren geïnvesteerd onthaal, elementen recreatieve in het die bewaren bijdragen infrastructuur, en aan ontsluiten een logies totale van situeert het oorlogsverleden in Westhoek. De sterkte van het WOI-product is dan ook gebaseerd een cultuurtoeristische Vlaams samenspel van verschillende actoren: publiek privaat en op lokaal, regionaal, provinciaal en Toerisme uitgebouwd, niveau. zich Westhoek op Op een valorisatie regionaal het een cultuurtoeristisch belangrijke gebied niveau en leren van speler. werd netwerk wetenschappelijk uit het oorlog. netwerk van Op WOI-bezoekersattractie het Oorlog onderzoek, gebied en Vrede van zorg marketing de en voor Westhoek sites. en het promotie De erfgoed, opgezet werking is 34 Bron: Toeristische Onderzoek Westtoer valorisatie Oorlog en van Vrede WOI-erfgoed in de Westhoek, in de Synthese Westhoek Westtoer, met 2006 het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 4
ECONOMISCHE Het nog deel WOI-toerisme IMPACT toerisme van 10,6% eens uit van in een de ten de Westhoek belangrijke opzichte totale genereert toeristische van wordt economische 2006, niet geschat alleen toen omzet op factor de bezoekersstromen 34,5 in omzet de in miljoen Westhoek. de nog regio. 31,2 euro Het naar in miljoen De 20085. maakt totale de euro Westhoek, Dat voor omzet bedroeg. betekent maar van maar liefst het Dit een is ligt WOI- groei 30% ook lijn werd verblijfstoeristen Westhoek, met 5,1 de miljoen algemene namelijk (83,7%)6. euro 14,3 toename besteed miljoen Een van groot euro, door het deel WOI-toerisme wordt dagtoeristen van dan de totale ook in (16,3%) de omzet regio. in van Van 26,1 het de verblijfsaccommodatie totale WOI-toerisme miljoen omzet euro in in 2006 de in (45,8%). 4,3 attracties Westhoek 75,40 miljoen euro Daarnaast gemiddeld en per euro evenementen persoon voor gaat 25,08 per shopping er euro nacht. 6,2 (9,5%). per miljoen (13,7%) persoon De euro WOI-toerist en en naar 3,0 tijdens restaurants miljoen een besteedt verblijf euro of tijdens voor cafés in toegangsprijzen (20%), Westhoek een dagtrip gevolgd gemiddeld in door voor de 56 Westtoer Onderzoek Toeristische Oorlog valorisatie en Vrede van in WOI-erfgoed de Westhoek, in de Westtoer, Synthese Westhoek 2006 met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 5
3 VISIE VOOR HET WOI-TOERISME IN DE WESTHOEK (EN RUIMER ALGEMENE VLAANDEREN) De de VISIE Westhoek faam oorlogserfgoed Westhoek (Flanders Fields) en daarmee ook ruimer Vlaanderen nationaal en internationaal op rendement toeristische verwerft, uit te kaart spelen enerzijds plaatsen als een met in topevenement de het periode oog 2014-2018 dat het zowel blijvend in erna Vlaanderen herinneren door 100 als jaar en in Groote de bewaren wereld Oorlog naam van het de en Het voor toekomstige generaties en anderzijds voor het verhogen van het toeristisch naar door het oorlogserfgoed te valoriseren. AMBITIES topevenement, rest EN van UITGANGSPUNTEN Vlaanderen in eerste toe. plaats geconcentreerd in de Westhoek, geldt als een hefboom en Toerisme+ de een WOI WOI-toerisme is niet louter het ontsluiten vermarkten van het erfgoed voor het publiek, maar nooit manier om het erfgoed en de bijbehorende geschiedenis te bewaren met plaats voor betekenis landschappelijk, reflectie. De Eerste Wereldoorlog zal na honderdjarige herdenking namelijk steeds meer tot hedendaagse verre dan geschiedenis ook moeten horen. meegeven, De huidige van generatie nooit meer zou oorlog. volgende Vanuit generaties de wetenschap de boodschap dat zoiets van WOI-beleving meer mag vanuit gebeuren, de mens, dienen etc. alle Aan kanten de herinnering van aan oorlog Eerste verteld Wereldoorlog worden: kan militair, een WOI-beleven interpretatie gegeven worden met kunst en cultuur als internationale taal. van laatste concepten. Westhoek moet iets unieks zijn, waarbij beleving van het WOI-landschap als met authentieke getuige centraal staat. Belangrijk is uiteraard de frontzone zelf, maar ook het aspect sleutelwoorden achter het front moet hieraan gekoppeld worden. Het binnenverhaal werd gedurende het en decennium sterk uitgebouwd gebruik makend van nieuwe technologie vernieuwende 2014-2018. aanwijsbare Naast het sites verder in het op punt landschap zetten van hedendaagse dit binnenverhaal, wijze dient ontsloten nu ook het worden. buitenverhaal Twee Totaalconcept innovatie als zijn hefboom hierbij voor kwaliteit structurele en innovatie. producten Kwaliteit met als vernieuwende garantie voor concepten een blijvende in beleving periode Om 100 jaar Groote Oorlog de Westhoek in de periode 2014-2018 als een topevenement op de elkaar onderzoek. productontwikkeling, niet internationale losgezien raken Een is dan kaart worden geïntegreerde ook marketing nodig. van kunnen bijvoorbeeld benadering plaatsen, promotie voor erfgoed, moet tot de één aspecten ruimtelijke geheel een waar samensmelten. totaalconcept ordening, verschillende onderwijs zijn. Toerisme beleidsdomeinen Hierbij en kan historisch moeten hierbij moet Inhoudelijk gebruikt Een gekoppeld tentoonstellingen inhoudelijk als een moeten aan rode ruimer scenario Toeristische valorisatie en draad worden, arrangementen) Vlaanderen is doorheen essentieel zowel op de op een om het hoger evenement niveau te 100 tillen. jaar Een Groote inhoudelijk Oorlog verhaal in de Westhoek (scenario) van WOI-erfgoed als verschillende in op het domeinen lopen. Het zou als een toetssteen de Synthese Westhoek het gebied vlak met van van productontwikkeling (bijv. tijdelijke het promotie oog op 100 (bijv. jaar publiekscampagnes). Groote Oorlog (2014-18) 6
4 ACTIEPLAN VOOR VALORISATIE VAN HET WOI-ERFGOED IN DE Er WESTHOEK dient Productontwikkeling; Imago Beleid een totaalconcept en organisatie. promotie; uitgewerkt te worden, opgedeeld in de volgende domeinen: Westhoek PRODUCTONTWIKKELING Aanbieden Productontwikkeling product van een attractief, divers en kwalitatief hoogstaand toeristisch totaalproduct in de Noord-Frankrijk op het gebied in de van Westhoek WOI is in de eerste plaats noodzakelijk voor een performant WO- Netwerk in eigen (o.a. regio, voor maar inpassing dient daarnaast in een ruimer gebeuren Frans-Belgisch in functie WOI-netwerk). van een samenwerking met Ontwikkelen komen reikwijdte, van kwalitatieve bezoekersattracties -sites vaste inhoudelijke tot ligging, een van een netwerk thema coherent en van dergelijke, totaalproduct verschillende die naar voor soorten elkaar WOI-bezoekersattracties doorverwijzen. instappunten, Doorverwijzing qua grootte, en sites. invalshoek, dient Het moet de Actuele opstellingen en professionele complementariteit en door bezoekersattracties middel inzake van verschillende uniforme bewegwijzering verhaallijnen cruciaal. te gebeuren. Daarnaast is Realiseren Nieuw van In vijf Flanders strategische Fields projecten: Museum (Ieper) dat opnieuw grote bezoekersstromen aantrekt (+200 Onthaalinfrastructuur 000) en over de bij regio Lijssenthoek uitspreidt; Cemetery (Poperinge) in functie van het spreiden bezoekers Museumtuin bij het verlagen Memorial van Museum de hoge Passchendaele bezoekersdrukte 1917 van (Zonnebeke) Tyne Cot Cemetery; als verlengstuk van het Geactualiseerd binnenverhaal museum als oplossing de voor IJzertoren de bereikte (Diksmuide) capacaiteitsgrenzen; als sterker vertrekpunt voor de Daarnaast verkenning van het Duits-Belgische verhaal; verduidelijking, Nieuw bezoekerscentrum bij het sluizencomplex aan Ganzenpoot (Nieuwpoort), tot nu toe voor een missing link in het netwerk van bezoekersattracties sites. I-zaal Koekelare Bayernwald in het en verdienen het stadhuis kleine Sanctuary Heuvelland, ook uitbreidingen van andere Wood Veurne, de waardevolle museum Dodengang het of andere Käthe in Ieper. projecten Kollwitz verbeteringen. Diksmuide, museum aandacht, Ten Er en Bogaerde worden het waarbij Lange aanbevelingen het Koksijde, Max veelal museum de gaat gedaan Albert om in Toeristische valorisatie van WOI-erfgoed in de Synthese Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 7
WOI-beleven Uitwerken autotoeren van doorheen in het vernieuwend landschap: het authentieke concept belevingspunten voor (front-) WOI-beleving landschap en routes in het met landschap: diverse belevingspunten wandelen, fietsen ter en men landschap verduidelijking van het WOI-verhaal. Belevingspunten fungeren als rust- en bezinningspunt en als belevingspunten begeleiding bij het lezen van het landschap. Op zorgvuldig geselecteerde plaatsen moeten moeten zichtassen, uitkijkpunten, gevaloriseerde relicten en informatieborden van het anders voor verhogen. volgende bezoekersattracties generaties Landmarks nalaat. vormen doorheen Verschillende actuele referentie-, het (front-) auto-, herinnerings- fiets- landschap en wandelroutes met en elkaar. bezinningspunten Nieuwe verbinden die de Attractief geconcipieerd. het evenementenaanbod bestaande aanbod versterken en zo wordt bijvoorbeeld het concept van autoroutes begin specifieke Structureren afstemmen van het evenementenaanbod, waarvan verwacht wordt dat dit in de Mijnenslag periode 2014-2018 ruim en uiteenlopend zal zijn. Bedoeling is dat gedurende deze periode een afgewisseld logische opbouw van evenementen met evenwichtige spreiding is. Hiervoor worden jaar accenten naar voor geschoven. Zo zullen 2014 en 2018 ondermeer in het teken van het openluchtevenementen. het einde van Eerste Wereldoorlog staan zal in 2017 veel aandacht uitgaan naar Westhoek Derde Slag bij Ieper (Passchendaele). Enkele grote publiekstrekkers zouden worden moeten worden met kleinschaligere activiteiten. Grote publiekstrekkers zijn ondermeer die tweejaarlijkse tijdelijke tentoonstellingen van het In Flanders Fields Museum in Ieper en grote herdenkingsmomenten allemaal vanuit moet dienen toerisme. weerspiegeld aan moeten Kwaliteit Het sluiten ambitieniveau worden toeristische geldt bij het hierbij de vooraf toppers grote van als bepaalde een evenementen. het worden. belangrijk project inhoudelijk 100 criterium Er dient jaar scenario. een bij Groote elk kader Niet type Oorlog uitgewerkt alle evenement, klassieke in onthaalnetwerk Onthaalnetwerk Creëren (Heuvelland, met verschillende gradaties infokantoren, onthaalpunten van Poperinge, professioneel van de regio, Veurne, onthaal bestaande Nieuwpoort, voor uit de een Diksmuide WOI-toerist centrale uitvalsbasis en geënt Zonnebeke), op (Ieper), het andere algemeen 6 toegangspoorten gemeentelijke toeristisch Overflow is WOI-bezoekersattracties noodzakelijk (bijv. bezoekerscentrum en horeca. De Vernieuwing Bergen in Heuvelland). en uitbreiding van enkele Stroomlijnen toeristen. bijcreëren op het gebied van logies samenwerking aan Met van van het logies de oog overnachtingsoverflow op functie winstgevendheid van de periode vanwege 2014-2018 logies een verwachte op langere onverstandig toename termijn, zijn. van zou Een (verblijfs-) het louter vlotte Ondersteunende het tekort aan met kampeermogelijkheden. omliggende steden en regio s is daarom essentieel. Wel kan gewerkt worden Uitwerken thema makend van van en verschillende aanbieden Eerste productontwikkeling Wereldoorlog, van vervoersvormen. diverse zowel soorten voor arrangementen, groepen als voor volledig individuele of deels bezoekers gebaseerd gebruik op het Toeristische valorisatie van WOI-erfgoed in de Synthese Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 8
IMAGO Uitspelen periode Westhoek EN van PROMOTIE een ( Flanders duidelijk Fields ) imago als met topbestemming bijbehorende positionering, op het gebied communicatie van oorlogstoerisme en promotie (in voor Uniek positioneringsconcept 2014-2018). de Topbestemming De Westhoek zou differentieert voor zich een op het totale zich gebied WOI-beleving hierbij van doordat de Eerste ontsluiting Wereldoorlog op korte aan afstand als het volgt Westelijke van elkaar moeten Front. vier positioneren: bezoekersattracties, veldslagen andere hebben onthaal, plaatsgevonden. landschap, Bovendien sites, logies, is accommodaties, er een kwalitatief cafés totaalproduct en restaurants jaar lang vele van Prioritaire aanwezig. en Dit De van prioritaire landen. doelmarkten Vlaanderen en werden Groot-Brittannië bepaald op vormen basis van de marktaandeel belangrijkste doelmarkten, en de WOI-betrokkenheid opportuniteiten. door Nederland, zal Wallonië, gaan Ierland, Frankrijk van Canada, een en actieve Duitsland Verenigde marktbewerking op de Staten, derde plaats Nieuw-Zeeland tot en ad door hoc India en acties Australië en China inspelend tweede vierde op gevolgd instantie, instantie. bepaalde door Eigen Voor uitgewerkt Wereldoorlog. 100 huisstijl jaar en Groote communicatiemix uitgespeeld mediabewerking. moeten Daarnaast worden, Oorlog zou gaande met een in mix de de van klaproos van Westhoek een verschillende campagnewebsite als in algemeen 2014-2018 communicatie- gekend en zou drukwerk symbool en een promotieinstrumenten tot specifieke trade-, voor de pers- huisstijl Eerste en Toeristische valorisatie van WOI-erfgoed in de Synthese Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 9
BELEID Coördineren jarige herdenkingsperiode, EN ORGANISATIE van het WOI-toerisme in samenwerking de Westhoek, met diverse en partners. in het bijzonder met het oog op de 100- gebied sterk Wereldoorlog Samenwerking 100 is één van sleutelwoorden bij de organisatie en coördinatie van het evenement In jaar Groote Oorlog in de Westhoek en ruimer Vlaanderen. Een nauwe samenwerking op het essentieel van promotie en commerciële productontwikkeling met Noord-Franse regio s waar Eerste en zich ook heeft afgespeeld, zou moeten leiden tot een win-win situatie voor beiden. om media Vlaanderen voor het zelf welslagen is een nauwe van dit samenwerking evenement. Initiatieven met partners moeten uit op diverse elkaar betrokken afgestemd sectoren worden Hoewel één huisstijl is aangewezen voor een duidelijke communicatie naar de bezoeker toe. Het gaat een samenspel vanuit de sectoren toerisme, erfgoed, cultuur, ruimtelijke ordening, onderwijs, Vlaanderen en eventuele andere. nationale toerisme. het wel door degelijk en om middel de bedoeling van Westhoek de studieopdracht om samen in te met spelen nu ruimer in op eerste aanknopingspunten Vlaanderen instantie gefocust de periode met werd andere 2014-2018 op gebieden Westhoek, op de in Coördinatie en internationale kaart te plaatsen als een topbestemming op het gebied van WOI- Voor diverse de producten periode 1002014-2018 jaar een Groote absolute is coördinatie Oorlog noodzaak. van Hoewel de verschillende een focus activiteiten zou moeten en afstemming komen van de Westhoek, coördinatie Taskforce is zijn een de Vlaams link volgende naar niveau heel structuren Vlaanderen en bijbehorend van belang personeel (o.a. hefboomeffect). dan ook essentieel: Voor een optimale bijbehorende beslissende Deze overleggroep, kracht moeten voor optreden. 100 jaar In Groote deze groep Oorlog dienen in Vlaanderen, diverse betrokken zou als sturende sectoren en te Een worden vertegenwoordigd (o.a. erfgoed, cultuur, ruimtelijke ordening, onderwijs media). dient Verantwoordelijkheden zouden per sector toegewezen moeten worden met eigen coördineren. algemene specifiek taken. de projectcoördinator zaken ruimer (personeelslid Vlaanderen, vanuit afgestemd de Taskforce op andere Vlaams sectoren, niveau) te Er Coördinatieteam zal een overleg opgestart worden met het federale niveau (o.a. Defensie). attracties overleggroep Specifiek voor zou als Westhoek sturende en zou beslissende een kracht structuur moeten opgezet optreden moeten op regionaal worden. niveau, Deze Een Toerisme met het Vlaamse niveau. Hierin dienen het kabinet van minister voor Toerisme, dient vertegenwoordigd Vlaanderen, Westtoer, te zijn. de provincie West-Vlaanderen, gemeenten de WOI- Toeristische van tweede zich projectcoördinator personeelslid, specifiek richten namelijk valorisatie van WOI-erfgoed Westhoek. op een coördinatie (personeelslid vanuit het coördinatieteam Westhoek) in de Synthese projectassistent Ten van het WOI-product regio Westhoek. Een Westhoek derde met het een Westhoek, dient ter ondersteuning oog inhoudelijk op 100 jaar Groote deskundige Oorlog (2014-18) gewenst. 10
Naast verantwoordelijke lokale vier personeelsleden toeristische specifiek marketing voor het (personeelslid Vlaamse of vanuit het Westhoek niveau, Vlaanderen) dient een in projectsecretariaat functie De vijf partners, personeelsleden van een samenwerking acties 100 op op jaar Vlaams het Groote gebied tussen Westhoek van Oorlog. Toerisme toeristische niveau Vlaanderen, voor marketing uitvoerende Westtoer, te sturen. taken Toerisme vormen Westhoek samen het en Westhoek. kerngroep In de Westhoek Westhoek is regelmatige zou dan afstemming ook ondersteunend met enkele moeten direct betrokken zijn voor actoren de werking erg belangrijk. op regionaal Een Naast Groote niveau. Het Oorlog, gaat regiowerking hierbij vooral Toerisme om een goede Westhoek afstemming en projectwerking tussen het projectsecretariaat Oorlog en Vrede 100 in jaar de goede namelijk te sturen. de Toerisme 4 Concrete personeelsleden Vlaanderen taakafspraken zal Westtoer, ook tussen een de beroep met betrokken bijkomende gedaan actoren worden krachten zijn op om noodzakelijk, de dit bestaande evenement waarbij organisaties, mee tijdig aan Timing profielen worden uitgewerkt. Teneinde nodige promotie gerealiseerd professionalisering acties en de beleid zouden 100-jarige ondernomen en moeten organisatie. van herdenkingsperiode het te zijn. worden aanbod Zo Daarnaast werden op van het in nu bezoekersattracties, werd 2014-2018 al gebied voorbereidingen van het degelijk productontwikkeling, concept die getroffen voor van te de WOI-beleving voor bereiden, periode marketing actualisering 2012-2014 dienen het en de 2014-2018 landschap project (Interreg reeds een IV) samen procedure met via Noord-Franse de Vlaams regio s Bouwmeester ingediend opgestart. voor investeringen Ook werd op een het Europees gebied Op van echter infrastructuur, nog volledig hard nodig evenementen op punt zijn om zetten. het en topevenement marketing. De 100 komende jaar Groote jaren Oorlog van de aanloopperiode Westhoek zullen tegen Timing 2009 het gebied van beleid en organisatie Actie Coördinatiestructuur wordt de volgende Vlaams timing (op en Westhoek korte termijn) niveau voorgesteld: oprichten Financiering 2010 Start volwaardige werking projectsecretariaat Veel organiseren actualiseren gezet goede financiële middelen zullen nodig zijn om 100 jaar Groote Oorlog in de Westhoek tegemoet te realiseren. Er moeten investeringen gebeuren het WOI-product te Bijkomende worden coördinatie. te middelen komen. te dit professionaliseren, De Deze alles specifiek vooropgestelde moet kosten uiteraard kunnen dit een budgetten project onmogelijk ook heuse zijn goede marketing- dienen dan uit ook banen de het onontbeerlijk. reguliere ambitieniveau geleid promotiecampagne kanalen worden van door gefinancierd dit middel topevenement moet van worden. touw een Toeristische valorisatie van WOI-erfgoed in de Synthese Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog (2014-18) 11