Landmacht. Schets van de nieuwe landmacht. Jungletraining à la carte Gregory Sedoc mikt op Spelen Groene hart commando s blijft. 1 jaar reorganisatie

Transcriptie

1 Landmacht Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht nummer 3 april jaar reorganisatie Schets van de nieuwe landmacht Jungletraining à la carte Gregory Sedoc mikt op Spelen Groene hart commando s blijft Landmacht 1

2 Landmacht Colofon Landmacht nummer 3 april 2012 Inhoud Adreswijzigingen: Als in de code op uw adresstrook onder meer uw militaire registratie nummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter T ) dan heeft het geen zin om een adreswijziging aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. U dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op Startpagina P&O-selfservice op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet geautoriseerd om adressen te wijzigen. Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun adreswijziging door te geven, kunnen het formulier wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij noodgevallen downloaden op de nl/personeel/reservisten. Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. Postactieven en veteranen kunnen een wijziging sturen naar PLC/ Sie LPD/Postactieven, PB 90004, 3509 AA, Utrecht, of info.postactieven@rnla.mindef.nl. Sinds 1 december 2011 is de nieuwe Abonnementenwet van kracht. Deze is van invloed voor abonnementen van betalende abonnees. Kijk voor meer informatie op de website en de specifieke pagina voor dit blad. Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementenland: (10 eurocent per minuut) of via de website voor abonneren, adreswijzigingen en overige vragen. Voorpagina: Soldaat-1 Michael Vriens tussen zijn pelotonsgenoten van de A-compagnie 17 Pantserinfanteriebataljon. Foto: Kpl-1 Rob van Eerden, AVDD jaar reorganisatie Aangezicht van Atlanta 10 DGLC: The best of both worlds 12 Landmachtdagen 2012: Je moet het maar kunnen! 38 Topsporter Gregory Sedoc mikt op Spelen Colofon Landmacht is een uitgave van de Koninklijke Landmacht, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensiemedia. Hoofdredactie: Kolonel Joland Dubbeldam Eindredactie: Kapitein Roel van de Wiel Vormgeving: Grafisch Bedrijf Audiovisuele Dienst Defensie Den Haag Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: Oplage: stuks Redactieadres: Kromhoutkazerne MPC 55A Postbus AA Utrecht MDTN * KPN redactielandmacht@mindef.nl Adreswijzigingen: Zie linkerkolom Commando s vieren zeventigjarige bestaan Dat groene hart blijft 4 Gezien 6 Van Commandant Landstrijdkrachten 7 Korte berichten 40 Personeelsberichten 42 Photoshoot 43 Korte berichten 44 Waargenomen Editoriaal - Onze club Mijn vader is het, dus ik ook: PSV-fan. Dat is al een paar jaar minder makkelijk dan de jaren daarvoor. Maar ja, supporter ben je in goede en in slechte tijden. Daar kunnen Feyenoord-fans over meepraten. Zij zijn de fanatiekste en trouwste in hun soort - ondanks de diepe dalen die de topclub het afgelopen decennium doorkruiste, zat de Kuip bij elke wedstrijd vol. De landmacht ontving onlangs de selectie van de Rotterdamse voetbalclub op de Bernhardkazerne Verkenners in opleiding dag en nacht waakzaam Alles voor de info (pag. 4). Trainer Ronald Koeman zag daar in ons werk topsport, onze commandant herkende in verdediger Ron Vlaar een talentvol infanterist. Er zijn meer parallellen. Terwijl de transferen salarisbedragen in de voetballerij steeds idiotere vormen aannemen, hebben ze in de Kuip de geldkraan juist dichtgedraaid. Uit financiële nood moet het in Rotterdam-Zuid tegenwoordig met veel minder. Frappant: het goedkoopste Feyenoord sinds tijden heeft het rechterrijtje dit seizoen ingeruild voor een plek tussen de titelkandidaten in de eredivisie. Als dat niet inspirerend werkt voor de landmachtcommandant. Rode en groene baretten volgen Franse opleiding Jungletraining à la carte Zijn club is immers in een forse reorganisatie verwikkeld. In de special waarmee we in dit nummer de balans opmaken van een somber, onzeker jaar (pag ), vroegen we diverse collega's waarom ze eigenlijk bij de landmacht willen blijven. Hun antwoorden leken opvallend veel op elkaar en deden me denken aan waarom ik PSV blijf steunen. Omdat het, in goede en in slechte tijden, een fantastische club blijft. Onze club, dus. Kapitein Roel van de Wiel Eindredacteur Landmacht

3 Landmacht Gezien Love it John Guidetti heeft een stopwoordje, liefst zo vaak, hard en monotoon mogelijk uitgesproken: Love it. De kreet kwam 2 april, toen de selectie van voetbalclub Feyenoord een dag op bezoek was op de Bernhardkazerne, te pas en te onpas uit z n mond, om maar aan te geven dat hij zich vermaakt. Guidetti is een bijzondere jongen. Hij kan niet alleen uitzonderlijk goed voetballen, de jonge Zweed is ook een absolute sfeermaker bij Feyenoord. En dat hebben ze geweten in Amersfoort. Of het nou bij het passen van een infanteristenbepakking, het bestormen van de hindernisbaan of het sjouwen met palen tijdens een communicatie- en commandovoeringsoefening was, de spits van de Rotterdamse eredivisionist was altijd nadrukkelijk aanwezig. Uitsmijter van de militaire dag voor de Kuipploeg was een ritje met onze sterkmaker, de CV90. Ook John Guidetti mocht een rondje over de hei mee. En hij loved it, dat mag duidelijk zijn. Foto: Sgtbdav Ruud Mol 'Vind ik leuk'? Scan de code, word vriend van de landmacht en bekijk alle foto's 4 Landmacht Landmacht 5

4 Landmacht Column Landmacht Korte berichten Van Commandant Landstrijdkrachten Bomvrij onthaal voor Kamerleden Omgeven door speurhonden en een militair zoekteam maakten Kamerleden vrijdag 16 maart hun opwachting op het hoofdkwartier van de landmacht in Utrecht. De parlementariërs van de Vaste Commissie voor Defensie toonden zich onder de indruk van het werk van het krijgsmachtdeel. We sluiten nooit Op 8 maart 1942 capituleert het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) voor de Japanse overmacht. Meer dan militairen van het KNIL en de Koninklijke Marine worden krijgsgevangen genomen. Meer dan 8000 keren hier niet van terug. En dan hebben we het nog niet over het leed dat Nederlandse families hebben ondergaan in de Japanse interneringskampen en daarna. Op 8 maart 2012 had ik de eer als Commandant Landstrijdkrachten aanwezig te zijn bij de herdenking. Na zeventig jaar was het nog steeds indrukwekkend en emotioneel om te praten met nabestaanden en betrokkenen. De waardigheid waarmee de herdenking in Bronbeek plaatsvond, stond wel in contrast met de media-aandacht. De herdenking werd eigenlijk alleen door lokale media opgepikt en gebruikt. Dat maakt mij als commandant des meer dankbaar dat ik er wel bij heb mogen zijn. Het nummer van de Landmacht wat voor u ligt heeft de reorganisatie als hoofdthema. Wat is afgelopen jaar besloten, hoe heeft het Commando Landstrijdkrachten dit opgepakt en waar staan we nu? U krijgt veel informatie, maar vast niet alle antwoorden die u wilt horen. De zorgvuldigheid vereist dat we eerst moeten weten hoe we het in de toekomst beschikbare aantal en soort functies (ook wel Numerus Fixus genoemd) kunnen koppelen aan de nieuwe organisatie van het CLAS. Dat is een lang, moeilijk en heel secuur werk, dat nu zijn einde begint te naderen. Daarna gaan we zo snel mogelijk de formele reorganisatietrajecten laten starten, zodat het gros van u in de loop van 2013 duidelijkheid heeft over de toekomst. Intussen doen we er alles aan om de aangegeven knelpuntcategorieën nader te verfijnen en onderzoeken we mogelijkheden om toch zoveel mogelijk collega s binnenboord te houden. Zodra daar meer duidelijkheid over is, krijgt u dat te horen. Dit alles neemt echter de pijn en onzekerheid niet weg en dat is het enige waar ik als uw commandant echt wakker van lig. Maar wees ervan overtuigd dat iedereen zijn uiterste best doet om zo snel mogelijk voort te kunnen gaan en het aanvalsdoel te bereiken. En dat aanvalsdoel is een landmacht die bereid is te vechten, professionaliteit als norm heeft en onmisbaar is voor Nederland, zowel binnen als buiten de landsgrenzen. Dat laatste heb ik afgelopen week weer kunnen zien in Afghanistan. Samen met collega s, enkele Kamerleden en een aantal overige autoriteiten hebben we in vier dagen bijna alle vijfhonderd (!) collega s die daar op missie zijn, kunnen zien. We waren allemaal onder de indruk van het vakmanschap, de betrokkenheid en de vooruitgang die we daar konden zien. Daarnaast zijn velen de afgelopen weken ingezet in, meestal geheime, nationale operaties. Ook daar vallen wij weer op door onze professionaliteit en toewijding. Want wij gaan door waar anderen moeten stoppen. En hoeveel we ook moeten reorganiseren, wij sluiten de tent nooit. Dat maakt ons uniek en zal de basis blijven vormen voor onze toekomst. Want wij vechten voor Vrede en Vrijheid. Luitenant-generaal Mart de Kruif Commandant Landstrijdkrachten De speurtocht in het gebouw ging om een verdacht koffertje. Het Engineering Advanced Reconnaissance and Search (EARS)-peloton rukte uit. Met behulp van de honden en de Explosieven Opruimingsdienst werd deze ontmanteld. Hoewel het nu maar een demonstratie betrof, bewees de zoekeenheid in februari haar waarde nog in de praktijk, toen het een miljoen euro aan contant geld vond. De zoekteams vormen een van de nieuwe aspecten binnen de landmacht. Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Mart de Eerste bachelors van Defensie-academie Minister Hillen te midden van de eerste groep NLDA ers met een bachelordiploma. Ruim veertig kersverse officieren, waaronder een groot aantal van de landmacht, hebben maandag 26 maart als eerste groep een erkend bachelordiploma van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) ontvangen. Minister Hans Hillen reikte de exemplaren uit op het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) in Den Helder. De studenten rondden met succes een opleiding af binnen de Faculteit Militaire Wetenschappen (FMW). Eind vorig jaar kregen daar de opleidingen Krijgswetenschappen, Militaire Bedrijfswetenschappen en Militaire Systemen en Technologie de status wetenschappelijke bachelor. Dit is niet alleen belangrijke erkenning voor de kwaliteit van de opleidingen bij Defensie, maar het geeft vooral ook afgestudeerde militairen bredere mogelijkheden in hun verdere carrière, aldus minister Hillen. De goedkeuring bevordert de doorstroom naar masteropleidingen die de officieren na hun bacheloropleiding kunnen volgen en maakt bovendien Defensie aantrekkelijker als werkgever. De Vaste Kamercommissie Defensie krijgt een demo op het landmachthoofdkwartier. Kruif sprak de Tweede Kamerleden bij over de overige ontwikkelingen. Ook de lopende nationale en internationale inzet en de grootte en complexiteit van de reorganisatie kwamen aan bod. Verder sprak de commissie uitgebreid met het stafpersoneel. Kunduz: rondje van de baas Luitenant-generaal Mart de Kruif heeft in de laatste maand van maart een bezoek gebracht aan Afghanistan. De commandant van de landmacht bezocht de werkplekken van Nederlandse militairen in Kunduz, Mazar-e-Sharif en Kabul. Met generaal De Kruif reisden de burgemeester van Arnhem en de politici Harry van Bommel (SP) en Han ten Broeke (VVD) mee naar het missiegebied. Ook brigadegeneraal Hans Hardenbol, directeur Training & Opleiding, nam de gelegenheid een kijkje te nemen in het uitzendgebied. De Kruif en zijn gevolg bezochten onder andere het oude ANA-kamp in Kunduz, waar de Nederlandse Police Operational Mentoring Liasion Teams de theorielessen verzorgen aan Afghaanse cursisten, voordat ze samen de straat op gaan. Op het kamp was een demonstratie van onder andere de Explosieven Opruimingsdienst en militaire zelfverdediging. De generaal sprak ook met een groepje Afghaanse agenten. Vrijdagavond deed De Kruif in de Nederlandse bar op Kamp Kunduz mee aan de pubquiz. Hoewel het team van de generaal de quiz niet won, liet hij zich van zijn gulle kant zien. In een volle bar gaf de commandant een uiteraard alcoholvrij rondje voor de hele zaak. Generaal De Kruif in gesprek met landmachters op het ANA-kamp in Kunduz. 6 Landmacht Landmacht 7

5 Landmacht Korte berichten Koningin opent EOD-kazerne Koningin Beatrix heeft woensdag 7 maart de officiële opening verricht van de nieuwe Sergeantmajoor Scheickkazerne van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) in Soesterberg. Kolonel Marco Kathmann leidt de koningin rond over de Scheickkazerne. Korporaal Cools haalt AIB Kevin Cools (24) heeft vorige maand zijn Aanvullende Instructie Bekwaamheid (AIB) behaald. Al drie jaar werkt hij naar volle tevredenheid als instructeur bij Schoolbataljon Zuid in Oirschot. Bijzonder, want Cools is korporaal-1. Een baan als militaire instructeur is normaal gesproken alleen weggelegd voor onderofficieren. Korporaal Cools doorliep echter een volledig ander pad. Tijdens een verlof na uitzending naar Uruzgan merkte Cools dat zijn knie flink pijn deed. Na een intensieve periode bij fysiotherapeut, CMH en MRC bleek het kraakbeen onherstelbaar beschadigd. Cools: Via mijn groepscommandant kwam ik bij Schoolbat Zuid terecht als hulpinstructeur. Het eerste jaar was even aftasten. Daarna kreeg ik het vertrouwen en draaide ik zelfstandig AMO-groepen. Inmiddels heb ik ook TFO-, VeVa- en Natres-groepen onder mijn hoede. Onlangs heeft de korporaal de cursus AIB, een drieweekse opleiding die normaal alleen bestemd is voor ervaren onderofficieren, gevolgd én gehaald. Bij de voorstelronde heb ik meteen open kaart gespeeld over mijn situatie; ik legde uit dat ik me graag nuttig wilde maken en dat waardeerden ze. Ze stonden ervan versteld dat ik meekon op het vereiste niveau. De recent aangetreden commandant EOD, kolonel Marco Kathmann, sprak tijdens opening: Sinds 2009 zijn de opruimingsdiensten van de landmacht, luchtmacht en marine geïntegreerd en in combinatie met personeel van de marechaussee samengevoegd tot een EOD. Nu we op één locatie werken, kunnen we nog beter invulling geven aan ons gezamenlijke karakter. Alleen de maritieme compagnie voert haar taken vanuit Den Helder uit. Behalve de onderlinge samenhang komt de nieuwe locatie volgens kolonel Kathmann ook de samenwerking met bijvoorbeeld internationale partners, het bedrijfsleven, het Korps Landelijke Politie Diensten en het Nederlands Forensisch Instituut ten goede. Het EOD-complex beschikt over lesfaciliteiten waar cursisten leren omgaan met explosieven en EOD-materieel, zoals het bompak en op afstand bestuurbare robots. Behalve een kenniscentrum en werkplaatsen is er een modellenzaal voor studiedoeleinden, met een zeer uitgebreide collectie explosieven. EOD verwelkomt vrouwelijke ruimer Sergeant Karen Degen, de eerste vrouwelijke ruimer bij de EOD. Sergeant Karen Degen is eind maart geslaagd voor de twaalf maanden durende opleiding aan de school van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD). Ze kreeg haar diploma op de nieuwe Sergeant-majoor Scheickkazerne in Soesterberg. Ze is daarmee de eerste vrouw in de Nederlandse geschiedenis die zowel conventionele bommen als geïmproviseerde explosieven op het land kan ruimen. Vanwege het zware eisenpakket komen slechts zeer weinig mensen door de EOD-selectie. Bomruimers moeten beschikken over een bijzondere mix van technisch inzicht, omgevingsbewustzijn en koelbloedigheid. Daarnaast zijn er nog de fysieke eisen, onder meer voor het dragen van het bijna veertig kilo wegende bompak, en sociale vaardigheden voor het samenwerken met civiele partijen onder zware omstandigheden. Tenslotte moeten ze gedisciplineerd en nauwgezet zijn aangezien te allen tijde de voorzorgsmaatregelen en veiligheidsvoorschriften in acht moeten worden genomen. Degen gaat als explosievenruimer junior aan de slag in een driekoppige EOD-ruimploeg. Na meerdere jaren ervaring kan ze opklimmen tot ploegcommandant. NAVO spiekt in Münster De hoogste Nederlandse NAVO-vertegenwoordigers hebben zich begin maart bij 1 German/Netherlands Corps (GNC) in Münster laten informeren over de voorbeeldfunctie van het korps voor de NAVO. Ambassadeur Frank Majoor, het civiele hoofd van de Nederlandse permanente vertegenwoordiging bij de NAVO, sprak met zijn militaire collega luitenantgeneraal Freek Meulman op het hoofdkwartier over de praktische toepassing van het NAVO-concept Smart Defence. Uitgangspunt is hierbij dat landen met minder geld de militaire capaciteiten handhaven door meer samenwerking op gebieden als ontwikkeling en verwerving. In Brussel kijken we bij de transformatie heel sterk vanuit de NAVO-organisatie als geheel, vertelde ambassadeur Majoor. Hier in Münster zie je hoe Smart Defence van onderaf naar boven wordt opgebouwd. Met deze informatie gaan we verder met de vormgeving van het concept. Training is een van de taken van 1 GNC en een elementair onderdeel van Smart Defence, aldus de ambassadeur. Je kunt trainingen multinationaal effectiever realiseren dan in je eentje. Majoor doelt met name op de multinationale oefening Peregrine Sword in september. Hieraan nemen ruim vijfduizend militairen en burgers deel, onder wie eenheden van 1 GNC en 11 Luchtmobiele Brigade. Genie vindt mogelijk oorlogsgraf Een groep genisten van 41 Pantsergeniebataljon heeft onlangs een mogelijk graf uit de Tweede Wereldoorlog gevonden. Ter assistentie van het Rode kruis Oorlogsnazorg zochten ze met een grondradar op de Loonse en Drunense Duinen en vonden hierbij ook munitie en een mortier uit dezelfde periode. Na een middag intensief speurwerk stuitten de genisten op twee verstoringen op de radar. Die duidden op twee locaties waar de grond anders van samenstelling is. Eromheen detecteerden ze prikkeldraad en vonden ze munitie en een mortier. Alle aanwijzingen kwamen overheen met de tips die Rode Kruis Oorlogsnazorg onlangs kreeg over de locatie van de twee graven waarin vijftien verzetsstrijders zouden liggen. Luitenant Thijs van Leeuwen, commandant van het Engineers Advanced Reconaissance and Search-peloton, laat weten dat hij en zijn genisten meehelpen als het Rode Kruis verder onderzoek doet en de situatie het toelaat. Volgende stap in trainingsmissie Kunduz Nederlandse politietrainers in Afghanistan hebben de volgende stap gezet in de provincie Kunduz. Naast de begeleiding in de gelijknamige stad gaan de zogenoemde Police Operational Mentor and Liaison Teams ook naar het district Khanabad. Dat hebben de ministers van Buitenlandse Zaken, Veiligheid & Justitie en Defensie onlangs per brief aan de Kamer gemeld. De politieagenten uit het district komen eerst naar de Nederlandse opleiding in Kunduz-stad, zo meldde Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm. Khanabad ligt hier ongeveer 25 kilometer vandaan. Het is dus vrij gemakkelijk om de agenten op het beveiligde opleidingskamp te krijgen, zei Van Uhm. De brief van de ministers vermeldt ook dat de regering afziet van het plan het lagere kader van de Afghaanse geüniformeerde politie voor de gehele noordelijke regio en agenten van de grenspolitie op te leiden. We hebben voor de agenten die we nu in Kunduz scholen een goed tracking&tracing-systeem, aldus generaal Van Uhm. Daarbij zijn de contacten met de plaatselijke autoriteiten van groot belang. In andere provincies is die band er niet en bovendien is de grens tussen groen, de militairen, en blauw, de politie, bij de grensbewaking niet formeel gescheiden. Scan de code, word vriend van de landmacht en bekijk foto's van de Police Training Group 2. 8 Landmacht Landmacht 9

6 DGLC: The best of both worlds en iedereen zich thuis voelt. Met de oprichting van de joint eenheid is volgens Abma invulling gegeven aan de bezuiningsmaatregelen, waardoor in totaal zo n vierhonderd functies zijn gereduceerd. Naast delen van de batterijstaf en het logistieke peloton zijn onder andere drie van de zes Stingerpelotons opgeheven en worden nog slechts drie van de vier Patriotwapensystemen bemenst. Door opheffing van het Tegen Luchtdoelen (TL)-peloton van het Korps Mariniers, de Luchtverdedigingscompagnie van 11 Luchtmobiele Brigade en 101 Doelopsporingsbatterij van het JISTAR-command, heeft het DGLC de taken van deze drie eenheden overgenomen. Nieuwe taak Om de grondgebonden lucht- en raketverdedigingstaken uit te kunnen voeren is het DGLC voorzien van vier Patriot-wapensystemen, waarvan er één als logistieke en operationele reserve wordt beschouwd, twee AMRAAM-pelotons (Advanced Medium Range Air-to-air stafstafcompagnie. Het eigen Herstelpeloton is afkomstig van 330 Herstelcompagnie van het Operationeel Ondersteuningscommando Land (OOCL). Luchtmachter hoeft geen landmachter te worden Anders dan de twee operationele eenheden zijn de staf en het kenniscentrum volgens Abma wel volledig paars ingericht: Met luchtmachters, landmachters en marinemensen zijn we een echte joint-eenheid. Toch zullen de operationele eenheden volgens de commandant in de toekomst ook meer gaan integreren: We hebben de ruimte om de komende tijd kritisch naar onszelf te kijken en waar nodig zaken bij te stellen. Zaak is nu dat iedereen z n plek in de organisatie vindt en z n taken en verantwoordelijkheden leert kennen. Een proces dat tot nu toe goed verloopt. Luchtverdedigingseenheden samengevoegd in nieuwe landmacht-eenheid Het Commando Luchtdoelartillerie en de Groep Geleide Wapens zijn donderdag 29 maart ceremonieel samengevoegd tot het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC). De nieuwe joint eenheid wordt aangestuurd door het Commando Landstrijdkrachten en neemt alle grondgebonden lucht- en raketverdedigingstaken binnen de Nederlandse krijgsmacht op zich. TEKST: Nadesch Kuipers The best of both worlds, zo noemt commandant kolonel Erik Abma de samenvoeging van de de Groep Geleide Wapens (GGW) van de luchtmacht en het Commando Luchtdoelartillerie (CoLua) van de landmacht. Ongeveer anderhalf jaar geleden zijn we begonnen met de reorganisatie. Een omschakeling die vooral reacties opriep bij het luchtmachtpersoneel, dat met de reorganisatie ineens werd aangestuurd door het CLAS. Terugkijkend op de afgelopen tijd merk je dat het vooral een emotionele omschakeling is geweest, een andere 10 Landmacht manier van denken. Het besef dat de keuze nou eenmaal is gemaakt en we allemaal hetzelfde doel nastreven, heeft ervoor gezorgd dat iedereen de reorganisatie nu accepteert. Abma benadrukt het unieke karakter van de eenheid: De luchtmachters blijven luchtmachters, maar dan werkzaam in een landmachtorganisatie. Een luchtmachter hoeft ook echt geen landmachter te worden. Ik wil vooral streven naar een DGLC-cultuur, een paarse eenheid waarin alle neuzen dezelfde kant op staan Kolonel Abma accepteert het commando van het DGLC op de luitenant-generaal Bestkazerne. Missile) en drie pelotons Stinger Wapenplatform Fennek. Volgens Abma krijgt de luchtverdedigingseenheid er in de toekomst mogelijk een nieuwe taak bij; die van C-RAMU (Counter Rocket, Artillery, Mortar en UAV). In het Kenniscentrum wordt kennis ontwikkeld over de inzet van het systeem tegen inkomende raketten, artillerie- en mortiergranaten en op afstand bestuurbare vliegtuigjes. Ook wordt er onderzocht wat de eenheid op het gebied van psychologische oorlogsvoering kan betekenen, aldus de commandant. Binnen het DGLC wordt operationele slagkracht geleverd door 802 Patriot Squadron, dat volledig uit luchtmachtpersoneel bestaat, en 13 Luchtverdedigingsbatterij, dat uitsluitend uit landmachtpersoneel bestaat. Daarnaast beschikt het commando over een Kenniscentrum en Opleidings- & Trainingsbatterij (O&T). De O&T-batterij verzorgt alle opleidingen op het gebied van luchtverdediging. Abma: Opleiden en produceren van kennis zijn naast het leveren van grondgebonden luchtverdediging de belangrijkste taken van het DGLC. Het commando moet het expertisecentrum grondgebonden lucht- en raketverdediging van de Nederlandse krijgsmacht worden. Net als elke andere eenheid heeft het DGLC een staf en een ondersteunende eenheid, 800 Ondersteunend Squadron, te vergelijken met een De Peel wordt Luitenant-generaal Bestkazerne Met de oprichting van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC) verandert ook de naam van luchtmachtbasis De Peel. De locatie waar de eenheid is gevestigd, zal voortaan bekend staan als de Luitenant-generaal Bestkazerne. De thuisbasis van het DGLC is vernoemd naar artillerist Petrus Wilhelmus Best, geboren in 1881 in Amsterdam. Na zijn opleiding tot beroepsofficier aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) maakte Best carrière bij het Wapen der Artillerie. Best levert onder andere een bijdrage aan de herstructurering van de organisatie en zorgt er voor dat de Inspectie der Militaire Luchtvaart wordt ingesteld. In 1938 wordt Best benoemd tot commandant Luchtverdediging. Door meer grondtroepen en luchtdoelartillerie bij de Nederlandse vliegvelden te plaatsen, weet hij Duitse landingsoperaties in 1940 grondig te verstoren. Als Best na de capitulatie weigert een schriftelijke verklaring te ondertekenen, waarin hij belooft zich niet te verzetten tegen de Duisters, wordt de officier als krijgsgevangene naar Duitsland afgevoerd. In 1941 keert hij ziek terug, waarna hem in november van dat jaar eervol ontslag wordt verleend. Generaal Best overlijdt op 13 maart 1960 op 79-jarige leeftijd in Den Haag. Landmacht 11

7 Landmachtdagen 2012: Vechten voor vrede en vrijheid Je moet het maar kunnen! Freedom of movement Als groepscommandant van de pantsergenie ben ik verantwoordelijk voor de kennis, vaardigheden en inzetbaarheid van acht genisten. De laatste jaren zijn we vooral bezig geweest met het Afghanistan optreden, IED-search en route clearance. Talloze IED s zijn uit de grond gehaald, waardoor wij een bijdrage hebben geleverd aan een veilige omgeving. Lessons learned worden meegenomen, maar momenteel richten wij ons weer op het groene optreden, zodat wij overal in de wereld ingezet kunnen worden. Dit is belangrijk zodat onze grote diversiteit aan taken beoefend blijven. Denk hierbij aan mobiliteit, het doorbreken van hindernissen zoals mijnvelden, en contramobiliteit, waarbij we zelf hindernissen opwerpen. Tevens houden wij ons bezig met algemene genietaken en bescherming, zoals het bouwen van kampementen en observatieposten. Groepsleden motiveer ik door ze voldoende informatie en verantwoordelijkheden te geven, zodat zij allemaal een belangrijke bijdrage leveren aan het gezamenlijke doel. Ons genieoptreden is essentieel omdat wij zorgen voor freedom of movement van onze gevechtseenheden. Extreem zelfstandig Sergeant Jorik van Raak Groepscommandant 41 Pantsergeniebataljon Wachtmeester Paul Maassen Groepscommandant 42 Brigade Verkenningseskadron Als verkenner moet ik kunnen reageren op snel veranderende situaties, kunnen omgaan met extreme vermoeidheid, een flinke tijdsdruk en een hoog niveau van tactisch optreden. Drills zijn hierbij erg belangrijk. Tijdens een van mijn uitzendingen kwam ik er in een vuurgevecht achter dat ik al zeker tien minuten op de automatische piloot drills aan het uitvoeren was. Dat is een teken dat ze erin zitten en goed werken. Het unieke aan mijn functie als groepscommandant bij de verkenners is dat we extreem zelfstandig kunnen optreden, tot wel vijf dagen onafhankelijk. Fouten die ik of mijn groepsleden maken hebben een uitwerking tot op brigadeniveau. Ik moet daarom zoveel mogelijk oplossingsgericht denken en vooral out-of-the-box. We winnen het gevecht door alle details tot in de puntjes goed uit te voeren. Verkennen is een specialisme maar ook een teamsport; je geeft vaak je eigen comfort op voor je collega s of de opdracht. Op de plekken waar niemand wil belanden, zitten wij. Het thema van de landmachtdagen benadrukt dit jaar de essentie van het leger en hoe speciaal het personeel is. Een belangrijke boodschap in een tijd dat de regering zoekt naar bezuinigingsposten. Dagelijks bereiden wij ons voor om onder de slechtste omstandigheden voor of namens Nederland te kunnen optreden. En omdat we ons voorbereiden op het allerergste, kunnen we ook in de dagelijkse situatie veel betekenen voor of namens Nederland. Dat doen we dan ook! Door in Nederland risicogebieden te observeren, terroristen op te pakken, bommen onschadelijk te maken of bewijsmateriaal te lokaliseren. Of door waar dan ook ter wereld de veiligheid te verbeteren en de rechtsorde te herstellen. De landmacht levert bijzonder werk dat vraagt om bijzonder personeel. De ervaring leert dat het Nederlandse publiek dit ook zo vindt als ze het horen. De ervaring leert echter ook dat het publiek hier niet zoveel over verneemt. Daarom is van belang dat het bijzondere personeel van de landmacht uitdraagt wat het doet. Het hele jaar door is dat belangrijk, maar één weekeinde staat zelfs speciaal in dat teken. Dit jaar is dat het weekeinde van 12 en 13 mei. Daag uw familie, vrienden, buren en kennissen uit voor een bezoek aan de landmachtdagen in Oirschot. Als u er zelf bent, draag uit dat wij er zijn om te vechten voor volk en vaderland als dat nodig is. En dat we tot die tijd op veel andere fronten bijdragen aan de veiligheid van Nederland. Schroom niet en vertel over het bijzondere aan uw vak en functie. Want uw functie ís bijzonder, al was het alleen omdat het een functie in een bijzondere organisatie is. De Koninklijke Landmacht vormt het hart van de krijgsmacht en onze mensen zijn onze kracht. Vechten voor vrede en vrijheid je moet het maar kunnen! Tekst: Kpl1 Thijs Imandt Foto s: Kpl1 Joshua Laisina Sergeant-majoor Bas van Esdonk Algemeen Militair Verpleegkundige 13 Geneeskundige Compagnie Je bent als AMV een goede verpleegkundige en een veelzijdige militair. Daardoor voer je in situaties waar het erop aan komt, vaak een interne tweestrijd. Hoe ga ik om met bekende collega s die op uitzending de hulppost binnenkomen? Je kunt geen stap terug doen om afstand te nemen, je kent ze soms al jaren. Help ik die gewonde Afghaanse man die ons net beschoot? Je weet pas op dat moment hoe je daarop reageert, hoeveel je er van te voren ook over speculeert. Ik ben blij als ik in cruciale situaties het verschil kan maken. Als ik nu de collega tegenkom van wie ik op uitzending het onderbeen heb gered van amputatie, weet ik weer hoe belangrijk mijn werk is. Je leert in mijn functie erg oplossingsgericht denken en de landmacht biedt mij de persoonlijke groei en voldoening die ik in de burgermaatschappij niet zou krijgen. Na zeventien jaar dienst leer ik nog steeds iedere dag bij. Ondanks de persoonlijke offers die je soms moet brengen, durf ik te zeggen dat deze baan mijn leven verrijkt. Eerste luitenant Kevin van Loon Plaatsvervangend compagniescommandant C-compagnie 42 Bataljon Limburgse Jagers Interne tweestrijd Constant scherp zijn Tijdens mijn uitzending naar Uruzgan als pelotonscommandant heb ik gemerkt dat een aantal zaken essentieel zijn om in die functie optimaal te kunnen functioneren. Het werken als pelotonscommandant vergt de nodige flexibiliteit en can-do mentaliteit. Goed kunnen samenwerken en volledig vertrouwen op elkaar is minstens net zo belangrijk om je gezamenlijke doel te bereiken. Je wordt continu fysiek en mentaal uitgedaagd; op patrouille gaan, patrouillerapporten schrijven, de geweldsspiraal handhaven, constant scherp zijn, weinig slaap. Als er vuurcontact uitbreekt, moet je, vermoeid en onder stress, beslissingen nemen die consequenties hebben voor 38 tot 50 mensen, die je allemaal kent. En het halen van je opdracht is daarbij leidend, omdat die consequenties heeft voor nog veel meer mensen, die je echter niet kent. Dat doe je op basis van gemaakte afspraken, drills en intuitie. Een uitdagende en verantwoordelijke job waarin je heel erg tot elkaar komt als collega s en kameraden. 12 Landmacht Landmacht 13

8 Landmacht 1 jaar reorganisatie Aangezicht van Atlanta Soldaat-1 Michael Vriens A-compagnie 17 Pantserinfanteriebataljon Overkomen Ik zit pas sinds 2010 in dienst. Toen was mijn VMBO-diploma voldoende voor de KMS. Had ik het toen maar gedaan; nu zijn de eisen aangescherpt en heb ik MBO-3 nodig. Ik ben nu aangewezen op het kader, dat een beperkt aantal mensen kan aanwijzen om in drie maanden de benodigde competenties te behalen. Hoop en vrees Ik hoop op een lange loopbaan bij de landmacht. Ik ben op het allerlaagste niveau begonnen, maar ik mik toch zo ver en breed mogelijk. Waarom ook niet? Mijn vrees is de keerzijde, dat de deur straks dichtgeslagen wordt. Maar ik ben optimist: ik ga ervoor. Ik blijf Mijn werk is mijn passie. Ik houd me niet bezig met besluitvorming of politiek. Ik heb er nu wel spijt dat ik niet meteen naar de KMS ben gegaan, maar het kan nog. Ik heb zelf research gedaan en gezien: er blijven mogelijkheden. Het kader kent mijn wensen, het is verder aan mij om het te laten zien. Minister Hans Hillen presenteerde 8 april 2011 zijn beleidsbrief. Daarmee leidde hij een ingrijpende reorganisatie bij de landmacht in, gebundeld in het Masterplan Atlanta. Precies een jaar later maken we een tussenbalans op. Over de pijn, de onzekerheid, de immense 'Atlanta'-puzzel en de toekomst van de landmacht. In acht portretten tonen we via de ervaringen van direct betrokken collega's het 'aangezicht' van Atlanta. Verder in deze special: Sitrep van de reorganisatie Schets van de nieuwe landmacht Zorg dat je erbij blijft Interview generaal-majoor Marc van Uhm 14 Landmacht Landmacht 15

9 Landmacht 1 jaar reorganisatie Toon Dorresteijn Senior medewerker Verzamelplaats Soesterberg Overkomen Op de Verzamelplaats zijn we wel gewend aan reorganiseren. Nu is er ineens een opleidingsverplichting. Afgelopen zomer kreeg ik, na negen jaar, code 3 voor mijn functie: 'komt te vervallen'. Degene die nieuw kwamen op de functies waar mijn werkzaamheden in ondergebracht zijn, beschikten ook niet over de juiste papieren, maar hadden wel al de juiste schaal. Of ik wel mijn opvolger wilde inwerken. Het is niet allemaal even logisch. Ik blijf Ik werk al 22 jaar op de Verzamelplaats, op allerlei verschillende functies. Toen ik van kantoor werd gehaald en weer in het magazijn werd geplaatst, dacht ik een maand: krijg het heen en weer. Maar je moet verder. Het burgerbedrijf is ook geen walhalla. En het werk hier blijft leuk, waar ik ook sta. Landmacht 2016 De plannen zijn goed. Alle materieellogistiek verzamelen in het DBGS is ook een goed idee. Je moet toch met de tijd mee en Defensie moet concurreren met de burgersector. Dat is een omslag. Ik zou alleen niet te veel uitbesteden. We kunnen zelf alles heel goed, als je maar met z n allen efficiënt werkt. Daarin valt veel te winnen. Sergeant-1 Matthijs Pors Hersteller 107 Aerial Systemsbatterij Lid Medezeggenschap JISTARC Momentje Ik heb het afgelopen jaar de minister horen zeggen dat we onderverzekerd raken op de veiligheid. Die kwam bij mij wel aan. Het gaat direct op voor onze batterij. We hebben een Flight Ops- en een Maintenance-peloton. Daar gaan in totaal dertig van de 120 man gaat weg. En dat terwijl er werk zat is. Onze ICMS-tak komt om in het werk. Dat maakt deze keuze erg surrealistisch. Ik blijf Het vak is ontzettend mooi en het militair zijn is bijzonder. Ik ben militair en lid van de medezeggenschap. Wat ik kan veranderen, verander ik. Bij de rest leg ik mij neer. Mijn werk verandert niet, dat blijft leuk. Ik hoop dat de beleidsmakers nu een organisatie aan het wegzetten zijn die werkbaar is en blijft. Landmacht 2016 Ik ben betrokken geweest bij de visie van C-LAS. Ik kan me er wel achter scharen. Het is in elk geval een stip aan de horizon waar we ons op kunnen richten. We moeten terug naar de core business. Maar de sjeu raakt er wel af. De kroket op de schietbaan, zeg maar. Peanuts in het totaal, maar essentieel voor de goodwill, als de smeerolie in de organisatie. Het is geven en nemen. Als je jaren lang zoveel van je mensen hebt gevraagd, moet je ze ook wat geven. Die balans verdwijnt. Adjudant Ronald Benschop Compagniesadjudant 310 Herstelcompagnie Momentje Ik zat 8 april in de zaal in Utrecht. Mijn eerste reactie op de bezuinigingen was: alweer? Ik loop al wat jaren mee. Wat mij stoorde, was het karige hoofdstuk personeel. Ik snap dat het moeilijke materie is, maar toon in elk geval empathie. Iedereen vraagt zich toch af: wat gebeurt er met mij? Ik blijf Ik ben gevraagd stafadjudant te worden van de nieuw te vormen matlogcompagnie. Ik heb dus geluk. Ik werk sinds mijn zestiende bij Defensie, ben vergroeid met dit bedrijf. Natuurlijk ben ik weleens ontevreden over de gang van zaken, maar ik heb nog nooit gedacht: dit gaat te ver. Bovendien: de landmacht zijn we met z n allen, zowel de positieve als de negatieve kanten. Landmacht 2016 Veel is nog onduidelijk. De volgorde is ook vreemd: we hebben straks de matlog al gereorganiseerd, maar we weten nog niet hoe ons klantenbestand er uit gaat zien. Positief is dat we eindelijk naar een vulling van honderd procent gaan. Ik hoop dat onze militairen in de toekomst hier een leuke baan hebben, inclusief de uitdaging waarvoor je het leger in gaat. In een garage kunnen ze civiel ook werken. 16 Landmacht Landmacht 17

10 Landmacht 1 jaar reorganisatie Adjudant Ron Boeser Stafdadjudant OTC Manoeuvre Overkomen Ik had niet verwacht in de ontslagbescherming terecht te komen. Ik word op 1 juni 54 jaar. Als je terugrekent, had ik geen minuut later moeten worden geboren, dan was ik er nu buiten gevallen. Ik moest er wel een paar dagen aan wennen: 1 juli 2013 verloopt mijn functie, daarna krijg ik geen nieuwe baan meer. Hoop en vrees Ik hoop dat ik niet in de Plantsoenendienst Defensie mijn tijd tot aan m n FLO moet vullen, maar iets boeiends vind. Ik vrees er voor dat ik aan het einde van mijn diensttijd nog met een kluitje in het riet gestuurd wordt, omdat ik waarschijnlijk niet meer bij een eenheid te werk wordt gesteld maar projecten ga doen. En ik hoop vooral dat mijn collega s goed terecht komen. Landmacht 2016 We richten ons op de lichte eenheden. Dat moet ook, zonder tanks. Als het goed is, zal het zwaartepunt in 2016 bij de brigades liggen. We vergeten weleens: we doen alles voor de operationele eenheden, zodat zij hun werk nationaal en internationaal kunnen doen. Liefst zo paars mogelijk, dat is efficiënt. Ik heb bij alle krijgsmachtsdelen gewerkt, ik staar me niet blind op groen. Ruud Roelevink Hoofd OTR Signals Intelligence en EOV (DIVI) Lid Medezeggenschap DIVI, voorzitter DMC OTCo Overkomen Namens de medezeggenschap ben ik al jaren bij reorganisaties betrokken. Ook nu zit ik middenin de informatiestroom, ook dankzij het besef van commandant OTCO dat medezeggenschap belangrijk is. Vooralsnog is de informatie echter nog weinig concreet. Ja, de tanks zijn weg. Maar wat weten we nou nog meer? Hoop en vrees Ik vrees dat er nog meer bezuinigd gaat worden en we nog meer moeten inleveren. Ik hoop dat de verantwoordelijken inzien dat bij het inleveren van mensen ook het afstoten van taken hoort. Pas het ambitieniveau aan op wat we kunnen, niet op wat we moeten. Ik blijf Niet. Ik ga in augustus met pensioen. Anders was ik er trouwens uitge-numerus-fixust. Ik zou blijven, omdat Defensie een aantrekkelijke werkgever en mijn werk leuk is. Maar ik adviseer mensen wel goed om zich heen te kijken. Het geld is gewoon op. Ritmeester Rutger Poelakker Senior medewerker Afstoting DMO Overkomen Geen tanks, geen eenheid meer. Ineens heerste complete onzekerheid. We hebben geprobeerd al het personeel elders geplaatst te krijgen, maar nog steeds zweven sommige collega s. Op een gegeven moment moest ik voor mezelf kiezen. Nu probeer ik de Leopards verkocht te krijgen. Heel bizar. Momentje 8 april. 42 Tankbataljon kreeg te horen dat ze als een van de eerste eenheden stilgezet werden. We hoorden het al informeel de avond ervoor, tijdens een regimentsdiner. Een vreselijk slikmoment, ook al zagen we het aankomen. Die avond zal ik me altijd herinneren. Ik blijf Ik ben militair. De politiek heeft de keuze gemaakt. In mijn optiek onverstandig, alleen financieel gedreven en niet gebaseerd op operationele gronden. Maar je moet door. Het gras is in de civiele wereld niet groener. En we werken nog steeds in een mooie organisatie. Het fundament van de tanker is weg, maar je moet op zoek blijven naar kansen en die grijpen. 18 Landmacht Landmacht 19

11 Landmacht 1 jaar reorganisatie Landmacht 1 jaar reorganisatie nieuws Artilleriestaven gezamenlijk verder De staf van 14 Afdeling veldartillerie (14 Afdva) is verhuisd van gebouw 207 naar gebouw 205 op de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne in t Harde. Hiermee zijn de staven van 11 Afdeling Rijdende Artillerie (11 Afdra) en 14 Afdva bij elkaar in hetzelfde gebouw gekomen. Ook de stafbatterijen van beide afdelingen zitten vanaf nu bij elkaar in gebouw 205. Majoor Jan Boot Commandant 103 Constructiecompagnie Momentje In de presentatie op 8 april zat één foutje, zei de kolonel. Niet 111 Pantsergeniecompagnie werd opgeheven, maar 113 Pantsergeniecompagnie. Bij thuiskomst lag m n beschikking op de deurmat: u wordt commandant van de 113 Pantsergeniecompagnie. Een mentale tik: het was mijn droomfunctie. Hoop en vrees Ik heb alleen hoop. Een militaire organisatie kent geen vrees. Uit elke tegenslag moet je weer iets positiefs oppakken. Ik blijf Natuurlijk blijf ik. Ik ben een weekeinde lang chagrijnig geweest. Het doet nog steeds een beetje pijn. Maar ik heb de kans gekregen én gegrepen uit mijn comfort zone te treden, van de explosievenbestrijding naar force support. Ik was altijd Jan van de pantsergenie, maar deze functie heeft mij verbreed. Ik ben nu interessanter voor de landmacht. En ik blijf omdat de landmacht een unieke organisatie blijft. Rondje langs de velden Commandant Landstrijdkrachten doet in april een rondje langs de velden om commandanten en hun onderofficieren tekst en uitleg te geven bij de vorderingen van de reorganisatie bij de landmacht. De nadruk ligt voor generaal De Kruif bij het beantwoorden van vragen. Vrijdag 13 april, uur 11 Luchtmobiele Brigade 1 (German/Netherlands) Corps Locatie: Schaarbergen Dinsdag 17 april, uur Defensiebedrijf Grondgebonden Systemen Locatie: Utrecht Woensdag 18 april, uur OOCL EODD Locatie: Apeldoorn Woensdag 18 april, uur Staf CLAS Locatie: Utrecht Donderdag 19 april, uur OTCo Locatie: Amersfoort Donderdag 19 april, uur 43 Gemechaniseerde Brigade Locatie: Wezep Vrijdag 20 april, uur 13 Gemechaniseerde Brigade Korps Commandotroepen DGLC Locatie: Oirschot De verhuizing is voor de betrokken artilleristen de noodzakelijke eerste stap van de lopende reorganisatie van de grondgebonden vuursteun. Vanaf nu gaan de staven namelijk gezamenlijk sturing geven aan de overgebleven capaciteiten van de beide afdelingen. Later in 2012 zal dit proces een vervolg krijgen wanneer ook het Opleiding en Trainingscentrum Vuursteun (OTCVust) wordt betrokken en alle grondgebonden vuursteun wordt gecentraliseerd in het op te richten Vuursteuncommando (VustCo). 11 Afdra en 14 Afdva beschikken beide over vuurmonden van het type Pantserhouwitser 2000NL en binnenkort operationeel over de Mortier 120mm. Hiermee leveren zij grondgebonden vuursteun aan eenheden van de Koninklijke Landmacht en het Korps Mariniers. Bron op intranet De Beleidsmaatregelen zijn bij de landmacht vertaald in ruim vijftig projecten, die in veel gevallen weer uit deelstudies en deelprojecten bestaan en bovendien vaak meerdere eenheden raken. Afgesproken is dat elke projectleider verantwoordelijk is voor de communicatie over zijn project. De lijn is het belangrijkste informatiekanaal voor de ontwikkelingen en beslissingen, maar niet alles past daar doorheen en niet alles doorloopt de hele lijn. Dat is ook goed, want niet alles is relevant voor iedereen. Voor geïnteresseerden en leidinggevenden die de stand van zaken en achtergronden van een bepaalde Beleidsmaatregel binnen het CLAS willen weten is op intranet centraal een reorganisatieportaal ingericht. Het is de centrale bron van informatie over gevolgen van de Beleidsmaatregelen voor de landmacht. Koninklijke Landmacht > Publicaties > Communicatie > Reorganisatie CLAS (Atlanta) 20 Landmacht Landmacht 21

12 Landmacht 1 jaar reorganisatie Nieuw per 1 april Wordt MATLOGCO Schets van de nieuwe landmacht Waar ook ter wereld, in elke strijd De KL in zes essentiële onderdelen: 1. Mobiel hoofdkwartier 2. Drie gevechtsbrigades 3. Operationeel + D-cie Naar Ermelo? 4. Korps Commandotroepen, voor speciale operaties 5. Explosieven opruimingsdienst 6. De Nationale Reserve Van 5 naar 3! 22 Landmacht Landmacht 23

13 Landmacht 1 jaar reorganisatie Het eerste jaar van de reorganisatie is er een geweest van studies, puzzelen en plannen. Die fase is bijna voltooid, het wordt tijd voor de volgende stap. De reorganisatie wordt nu concreet. Het is pas een jaar geleden dat de toenmalige Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Rob Bertholee, de beleidsbrief van de minister aan zijn ondercommandanten presenteerde. Het was het startsein voor de defensiebrede reorganisatie en van een jaar vol onrust en onzekerheid bij het landmachtpersoneel. Vanaf nu wordt het, voor ons maar ook voor al het personeel, steeds concreter, weet kolonel Kees Matthijssen, die met de programmaraad van Staf CLAS de regie voert over en de samenhang bewaakt tussen ruim vijftig reorganisatieprojecten bij de landmacht. Na twaalf maanden heeft de raad de reorganisatiepuzzel zo goed als voltooid. Het is het eerste jaar een beetje abstract gebleven, omdat per project nog bedacht moest worden welke maatregelen zouden worden genomen, maar vooral ook binnen welke randvoorwaarden qua Numerus Fixus dat 24 Landmacht Sitrep reorganisatie On track Kolonel Kees Matthijssen Director of Staff, Hoofd Afdeling Integratie Staf CLAS Momentje De Landmacht-infodagen in december 2011, waar de nieuwe Commandant Landstrijdkrachten zijn visie op de toekomst van de landmacht gaf. Er viel nog geen volledige duidelijkheid te geven, maar hij gaf in elk geval de richting aan, waar hij met de landmacht naartoe wil. Dat werkte motiverend. Hoop en vrees Ik hoop dat de Defensie en de landmacht na deze reorganisatie uiteindelijk goed op orde komen. Ik vrees voor de pijnlijke periode die voor ons ligt, waarin veel functies verdwijnen en we afscheid moeten nemen van personeel. Landmacht 2016 is voor haar taken berekend en altijd en overal inzetbaar. mogelijk was. Die keuzes zijn nu zo goed als vastgelegd in het Masterplan Atlanta versie 4, en per project in concept beleidsvoornemens (cbv's). De komende maanden wordt ineens heel duidelijk zichtbaar welke functies blijven bestaan en welke niet. Let op: of jij ontslagen wordt, is dan nog niet aan de orde. Alleen de overtolligheid wordt duidelijker. Het komt nu wel allemaal dichtbij. Full swing Het eerste reorganisatiejaar is voor de programmaraad en alle onderliggende projectteams er een geweest van studies, puzzelen en keuzes maken. In de eerste fase lag de bal nog in Den Haag. Matthijssen: Vanaf 8 april zijn bij de Bestuurstaf de blauwdrukken geschreven. We hebben geprobeerd daarin de belangen van de landmacht goed vertegenwoordigd te krijgen. Bij het verschijnen van de Startbrief en de blauwdrukken op 1 augustus konden we full swing aan de bak. Het hele afgelopen jaar is erg intensief geweest voor alle betrokkenen, vanaf de onderzoeksfase tot aan de uitwerking in de studies en cvb s. De programmaraad heeft daarbij niet de leidende rol gehad, zegt de kolonel. Die lag bij de betreffende projectteams. Wij zijn er om de samenhang van de projecten te bewaken, de reorganisaties volgens de opgelegde regels verlopen, niet met elkaar gaan botsen en goed in de tijd lopen. Vertraging kan er toe leiden dat we onze reductie niet op tijd halen. Dat kan geld kosten en zo direct ten koste gaan van oefenactiviteiten. De bottom line van de samenhang is dat er een toekomstbestendige landmacht wordt gebouwd die berekend is voor haar taken. We zijn nu een jaar op weg naar de end state van de nieuwe landmacht in Volgens kolonel Matthijssen loopt het proces in grote lijnen on track. Het is een gevoelige balans. Je wilt geen tijd verspillen, maar het werk moet wel grondig worden gedaan. Er zijn nu wat projecten die een kleine vertraging hebben opgelopen. Aan de andere kant hebben we bijvoorbeeld de opheffing van de tankbataljons versneld uitgevoerd. Kort en goed kun je zeggen dat we op schema lopen. Duidelijk De schets van de landmachtorganisatie in 2016 is bekend (zie pagina 22). Bij elke landmachtcollega leidt dat nog steeds tot de alom heersende vraag: Wat betekent dat voor mij? Matthijssen: De komende maanden wordt veel meer duidelijk van de nieuwe organisatie en wat dat betekent voor de betrokken mensen. Dat moet, omdat de omklapmomenten van de betreffende eenheden ook al naderen (zie kader, red.). Niet iedereen, maar wel een groot deel van het landmachtpersoneel weet in het tweede deel van dit jaar meer over zijn functie. Daarmee weten ze nog niet alles, want het personeelsproces begint daarmee pas. Maar het wordt nu echt concreet. Oktober Toenmalig C-LAS, luitenant-generaal Bertholee, praat zijn ondercommandanten bij over de reorganisatie. Omklapmomenten Maatregel Omklapmoment (Datum Begin Geldigheid Eenheid) Opheffen Tankbataljons 1 maart 2012 Reorganisatie DGLC 1 april 2012 Reorganisatie 107 ASBt 1 april 2012 Reorganisatie Natresbats 1 september 2012 Reorganisatie Manoeuvre-eenheden 13 Mechbrig 1 oktober 2012 Reorganisatie Manoeuvre-eenheden 43 Mechbrig 1 oktober 2012 Reorganisatie 11 Infbat 1 oktober 2012 Reorganisatie 12 Infbat 1 oktober 2012 Reorganisatie 13 Infbat 1 oktober 2012 Reorganisatie 101 Gnbat 1 november 2012 Reorganisatie 11 Pagnbat 1 november 2012 Reorganisatie 41 Pagnbat 1 november 2012 Reorganisatie 11 Gncie LMB 1 november 2012 Reorganisatie Staf OOCL 1 november 2012 Oprichten GG Vuursteun Commando 1 december 2012 Reorganisatie Matlog CLAS 1 december 2012 Reorganisatie Militaire Muziek 1 december 2012 Control & Audit 1 januari 2013 Reorganisatie Staf CLAS en Staf OTCo 1 januari 2013 Reorganisatie OG CLAS 1 januari 2013 Reorganisatie LO/Sport 1 februari 2013 Herinrichten Personele logistiek CLAS 1 februari 2013 Oprichten LTC en LCW binnen OTCo 1 maart 2013 Samenvoegen KMS en OCIO 1 maart 2013 Herinrichten OTCMan 1 maart 2013 Herinrichten OTCGn 1 maart 2013 Herinrichten OTCLog 1 maart 2013 Herinrichten OTCRijden 1 maart 2013 Herinrichten Operationele Catering 1 maart 2013 Oprichten Civil Effects Bataljon 1 maart 2013 Reorganisatie GZHZ Role 1 1 april 2013 Samenvoegen JISTARC en DIVI 1 april 2013 Reorganisatie 101 CISBat 1 april 2013 Reorganisatie CISBn 1GNC 1 april 2013 Reorganisatie GZHZ Role 2 1 juni 2013 Reorganisatie brigadehoofdkwartier 13 Mechbrig 1 december 2013 Reorganisatie brigadehoofdkwartier 43 Mechbrig 1 december 2013 Reorganisatie brigadehoofdkwartier 11 LMB 1 december 2013 Reorganisatie KCT 1 december 2013 Reorganisatie EODD 1 december 2013 Reorganisatie StSptBn HRFHQ 1 juli 2013 Herinrichten Transportketen 1 november 2013 Reorganisatie HRFHQ 1 januari 2014 Reorganisatie OGO 1 januari 2013 Landmacht 25

14 Landmacht 1 jaar reorganisatie Generaal-majoor Marc van Uhm Zorg dat je erbij blijft Als voorzitter van de programmaraad is plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten, generaal-majoor Marc van Uhm, officieel de regisseur van de reorganisatie. Een oerinfanterist achter de tekentafel van de nieuwe landmacht. TEKST: Kap Roel van de Wiel FOTO S: Kpl1 Rob van Eerden U kwam in oktober 2011 naar Utrecht. Dat moet een cultuurschok zijn geweest: een infanterist met zoveel operationele ervaring, in de landmachtstaf. Dat valt wel mee. Als militair moet je flexibel genoeg zijn om overal en in verschillende omgevingen je werk te doen. Dat maakt ons werk juist zo mooi. Het was wel even wennen weer in Nederland te werken. Ik had de laatste zestien maanden in het buitenland gezeten. De terugkeer in de schoot van de landmacht gaf een gevoel van thuiskomen in een warm nest. U kwam bij Staf CLAS meteen in het oog van de storm terecht. De plaatsvervanger van C-LAS is voorzitter van de programmaraad, de regiekamer van Masterplan Atlanta. Ik kreeg een snelle wake up call. Er was weinig tijd om rustig in te dribbelen. Ik heb me in het buitenland wel op de hoogte gehouden, vooral via de defensiemedia. Toch kwam er veel nieuws op me af. De rol van de plaatsvervanger is een belangrijke bij het bouwen aan de nieuwe landmacht. We hebben een zware opdracht en een gevoelige boodschap, maar het is een eervolle taak hier mee bezig te zijn. Deze operatie is ingrijpend voor de organisatie en al haar mensen. Infanteristen zijn doeners, niet meteen bureautijgers. Bent u een reorganisatieman? Dat doet er eigenlijk niet toe. Als landmachtmilitair met veel ervaring zie ik wat er moet gebeuren en probeer ik dat zo goed mogelijk te doen. Ik heb niet het idee dat ik met een bureaucratische, statische klus bezig ben. We bouwen, met z n allen, een nieuwe organisatie. Dat is uitdagend en dynamisch. U bent de brenger van soms door anderen opgelegd - slecht nieuws. Is dat niet een ondankbare taak? We hebben helaas veel slecht nieuws te melden, dat beseffen we terdege. Je zult maar kostwinner zijn thuis, al maanden in onzekerheid zitten over je baan en die straks kwijtraken. Dat is vreselijk. Maar ook slecht nieuws moet bekend gesteld worden. Sterker nog, je kunt slecht nieuws beter zo snel mogelijk brengen. Van uitstel wordt het echt niet beter. En de mensen hebben recht op alle informatie die voorhanden is. We hebben trouwens niet alleen maar slecht nieuws. Reorganiseren brengt ook kansen met zich mee. We voeren ook vernieuwingen door, bijvoorbeeld op basis van ervaringen uit onze operaties. We kunnen ook beter worden. Hoeveel van de reorganisatie is eigenlijk vanuit Den Haag opgelegd, en hoeveel is eigen inzicht van de landmacht? In percentages kan ik dat niet zeggen. Maar er is natuurlijk meer van bovenaf opgelegd dan ons lief is. Wat ons betreft had de minister mogen zeggen: je moet zoveel bezuinigen, zoek het maar uit. Daar heeft hij niet voor gekozen. De beslissing over de tanks is om financiële redenen boven ons niveau genomen, de Numerus Fixus is ons opgelegd. Hoe wij de landmacht binnen die opgelegde randvoorwaarden inrichten is aan ons. In 2009 was u commandant van de Taskforce Uruzgan 7. Was dat een droombaan? Het was in elk geval een erg mooie klus. Ik werd in 2006 Commandant 11 Luchtmobiele Brigade en heb in die hoedanigheid vier keer de staf, vele Battlegroups en andere eenheden voor de TFU gereedgesteld. De vierde keer, voor de TFU-7, ben ik als commandant mee op inzet gegaan. Uruzgan is een belangrijk hoofdstuk geworden in onze krijgsgeschiedenis. Om daar als militair deel van te hebben uitgemaakt, zeker als commandant, daarmee prijs ik mij gelukkig. Bovendien: the proof of the pudding is in the eating. Je weet pas dat je een eenheid op jouw niveau in gevechtsomstandigheden kan leiden als je het hebt gedaan. Het is niet aan mij om te zeggen of dat is gelukt. Maar ik kijk er in ieder geval met professionele voldoening op terug. 26 Landmacht Landmacht 27

15 Landmacht 1 jaar reorganisatie Generaal-majoor Marc van Uhm Plaatsvervangend C-LAS Momentje Terugkijken op het jaar na het verschijnen van de beleidsbrief, is voor mij een momentje dat ik me vooral realiseer: toch wel complex, die reorganisatie. Hoop en vrees Nu we een jaar op weg zijn in de totstandkoming van de nieuwe landmacht, hoop ik vooral dat we niet met nog meer bezuinigingen geconfronteerd gaan worden. Ik blijf Omdat de landmacht nog steeds een mooie organisatie is. En dat vooral door de mensen die er werken. Landmacht 2016 Is klaar om te vechten. uniek voor Nederland. En dat gaat ook in de landen om ons heen, zoals Duitsland, Engeland en Frankrijk, ten koste van de krijgsmacht. Daar staan we echt niet alleen in. Binnen de NAVO staat het idee Smart Defense hoog op de agenda. De gedachte daarvan is dat landen nationaal weliswaar minder in huis hebben, maar door meer met elkaar samen te werken minstens zo effectief blijven. Niet voor niets heeft C-LAS met zijn collega s in Duitsland, België en Noorwegen al gesproken over de mogelijkheden tot verdergaande samenwerking. Neem bijvoorbeeld het gebruik van tankcapaciteit van Duitsland. Dat biedt veel perspectief. We zijn een jaar verder sinds de beleidsbrief van de minister. Wat is de status? In drie kernwoorden: het is ingrijpend, complex, maar als Commando Landstrijdkrachten zijn we in control. Op hoofdlijnen zijn we er bijna uit hoe we de nieuwe landmacht moeten bouwen met het aantal functies dat we mogen gebruiken. De plannen moeten nu verder worden uitgewerkt en uitgevoerd. Daarin wordt de medezeggenschap erg belangrijk. Hoe vroeger het personeel er bij betrokken wordt, hoe beter. Het is een ingewikkeld verhaal, maar de komende maanden wordt steeds meer duidelijk en zal de onzekerheid afnemen. Grosso modo kun je stellen dat we een eind zijn gekomen in het eerste jaar. Vergis je niet, we richten ons op januari 2016, dus we hebben nog vier jaar te gaan tot de eindsituatie. inhouden dat de mensen daar de komende maanden duidelijkheid over krijgen. Dit jaar dus het slechte nieuws, het jaar erop het afscheid. Het worden geen leuke jaren, we moeten dan echt door de zure appel heen. Wat adviseert u alle landmachters intussen? De landmacht die we aan het bouwen zijn, is in 2016 nog steeds de moeite waard. Een landmacht die weliswaar kleiner wordt, maar die wel kan vechten als het moet. Een landmacht om trots op te zijn. Daar spant generaal De Kruif zich maximaal voor in en iedereen om hem heen ook. Mijn advies luidt dan ook: als je wilt blijven, zorg dan dat je als vakman beschikt over kwaliteit, en operationeel inzetbaar bent. Dan zijn je kansen het grootst. Zorg dus dat je erbij blijft. Zou u met de landmacht nieuwe stijl in 2016 zo n omvangrijke missie nog durven aangaan? Absoluut. We hebben dan nog steeds onze brigadehoofdkwartieren en onze manoeuvre-eenheden. Een ankerpunt bij de bouw van de nieuwe landmacht is het behoud van een aantal niveaus: het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse legerkorps, de brigadehoofdkwartieren en de manoeuvre-eenheden met combat support en combat service support. Daar hebben we bewust voor gekozen, zodat we missies als de TFU ook straks nog op de mat kunnen leggen. Waar we op inleveren, is het voortzettingsvermogen. Het niveau hebben we dus nog steeds in 2016, maar we kunnen het minder lang volhouden. In 1980 kwam u als jonge luitenant van de KMA. Is de landmacht van toen nog te vergelijken met die van nu en straks? Totaal niet. We hadden toen nog een compleet Nederlands legerkorps, we zaten midden in het Koude Oorlogtijdperk en Nederland had in de verdediging van Europa een vak aangewezen gekregen op de Noord-Duitse laagvlakte. Dat was ons werk, klaar. We hadden bovendien een dienstplichtig leger. Nu zijn we een beroepsleger, treden we nationaal en expeditionair op in allerlei operaties, zijn de technologische middelen compleet veranderd en zijn bovendien de geopolitieke verhoudingen in de wereld volledig op z n kop gezet. Zelfs uw eerste bataljon bestaat niet meer. Heeft u heimwee? Mijn eerste functie was pelotonscommandant bij 48 PantserInfanteriebataljon Regiment van Heutsz. Dat bestaat inderdaad niet meer, maar de regimentstradities zijn via wat rondzwervingen uiteindelijk terechtgekomen bij 12 Infanteriebataljon. De traditie is dus overeind gebleven. Ik heb daardoor het geluk gehad dat ik pelotons-, compagnies- en bataljonscommandant ben geweest bij hetzelfde regiment. Ik denk dat militairen en eenheden behoefte hebben aan traditie. Het staat namelijk voor identiteit en dat draagt in belangrijke mate bij aan het leveren van gevechtskracht. Zou u nu dezelfde keuzes maken als in 1980? Dat is niet eerlijk, ik wist toen nog niet wat ik nu allemaal weet. Ik zou wel absoluut weer voor de KMA en de infanterie kiezen. Daar heb ik nog nooit spijt van gehad. De landmacht is een prachtige organisatie om voor te werken. Ik heb sinds 1980 altijd met mensen gewerkt. Mensen met inzet, teamspirit en kameraadschap. Daar ben ik trots op. Kijk eens naar wat voor verantwoordelijkheid wij jonge luitenants tegenwoordig al vroeg in hun loopbaan geven, in veeleisende situaties zoals in Uruzgan. Dat is een gigantische uitdaging. Dat werk heeft een sterke aantrekkingskracht op jonge mensen, ook nu. Daar zou ik zeker weer voor kiezen. U heeft veel in internationale omgevingen gewerkt. Is het in het buitenland ook gewoon om zo aan een gezond defensieapparaat te zagen? Dat er door financiële crises overheidsbreed wordt bezuinigd, is niet Hoe nu verder? Het wordt een moeilijk jaar voor het personeel van de landmacht. Bijna iedereen zit nog in onzekerheid. Daar komt dit jaar verandering in, maar dat kan voor het individu goed of slecht uitpakken. In de planning van veel projecten van de reorganisatie begint de afbouw van het personeelsbestand in het eerste kwartaal van Dat zal Curriculum vitae Generaal-majoor Marc van Uhm 2 juli 1958, Nijmegen Plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten, tevens Gouverneur van de Hoofdstad, tevens Inspecteur Reservepersoneel Koninklijke Landmacht Opleidingen Officier der Infanterie, Koninklijke Militaire Academie in Breda Hogere Militaire Vorming 1995 Hogere stafcursus, België 2001 U.S. Army War College - Master in Strategic Studies Functies Pelotonscommandant, plaatsvervangend compagniescommandant en compagniescommandant, 48 Pantserinfanteriebataljon Hoofd sectie S3 11 Pantserinfanterie Brigade / 11 Luchtmobiele Brigade Commandant 12 Infanteriebataljon Luchtmobiel Regiment Van Heutsz Hoofd Personeel en Organisatiebeleid Landmachtstaf Commandant Korps Commandotroepen Hoofd afdeling Toekomstverkenningen Defensiestaf Commandant 11 Luchtmobiele Brigade (AASLT) 7 December Director Strategic Operations Center, Supreme Headquarters Allied Powers Europe in Mons (België) Plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten Uitzendingen 1999 Bosnië - Stabilisation Force (SFOR) Afghanistan - Commandant Taskforce Uruzgan (TFU) 28 Landmacht Landmacht 29

16 Reünie wandelmars Voorafgaand aan de reünie namen bijna vijftig oud-commando s van tussen de 42 en 82 jaar deel aan de reünie wandelmars. Zij liepen van maandag 19 tot en met vrijdag 23 maart het 180 kilometer tellende traject van Schaarsbergen tot Roosendaal. Het detachement werd in alle vroegte onder muzikale begeleiding van de Pipes en Drum band The Seaforth Highlanders via de tranenpoort van de Engelbrecht van Nassaukazerne binnengehaald. De commando s hadden dit jaar een nobel doel. Voor Stichting Kinderen Kankervrij (KiKa) haalde de Commandovereniging Gelderland met de mars zo n euro op. TEKST: Elnt Marlous de Ridder FOTO S: sm Gerben van Es, AVDD Commando s vieren zeventigjarige bestaan 'Vind ik leuk'? Scan de code, word vriend van de landmacht en bekijk alle foto's. Dat groene hart blijft Normaal opereren commando s in stilte, maar op een dag als vandaag mag heel Roosendaal weten dat ze er zijn. Met het traditionele defilé over de oude Markt vieren de mannen het zeventigjarige bestaan van het Korps Commandotroepen (KCT). Burgemeester Niederer: Wat ik belangrijk vind aan het defilé is de verbinding tussen militair en burger. Normaal gesproken blijft het KCT vanwege de aard van het werk verborgen voor het publiek. Een dag als vandaag bevestigt juist de warme vriendschapsband tussen het KCT en de bevolking van Roosendaal. Ook de minister liet zich lovend uit over Voor de reünie moet alles wijken zijn commando s. Hij dankte de huidige en oud korpsleden namens het hele kabinet voor hun wereldwijde inzet door de jaren heen. Mysterie Van Suriname en Cambodja tot recentere missie in Irak en Afghanistan. Hoewel de aard van de operaties en de inzet van het KCT door de jaren heen radicaal is veranderd, blijft de vijfjaarlijkse reünie een hoogtepunt voor elke groene baret. Er hangt altijd een zweem van mysterie over de missies van commando s, maar dat is niet wat ons samenbrengt, zegt kolonel Rob Querido, commandant KCT, op het ochtendappel. Wat bindt is de opleiding, die is al zeventig jaar hetzelfde. De broederschap, kameraadschap en waarden en normen die je worden bijgebracht, gaan van oud op jong over. Dus als de jonge operator van nu praat met een commando van No2 (Dutch) Troop (de eerste Nederlandse commando-eenheid, red.) dan herkent hij hoe die is opgeleid en delen ze de ontberingen. Dat maakt het Korps uniek. Balans En ja, bij een reünie die maar eens in de vijf jaar plaatsvindt, is het voor sommigen altijd maar afwachten wie van je maten nog in leven is. Terwijl de feesttent na de parade vol loopt met liefhebbers van bier en erwtensoep maken ze aan de tafel van Wim Tollenaar en Theo Schmiedt de balans op. Drie minder dan vorige keer. Dat is toch confronterend. Schmiedt: De kameraadschap en mores die je hier leert, raak je nooit meer kwijt. Het is als gif. Er is natuurlijk wel veel veranderd, vult Tollenaar aan. In onze tijd mocht het allemaal niets kosten. Als je het materieel van nu ziet, sla je steil achterover. Als ik het over mocht doen, was ik bij de parachutisten gegaan. Die kerels doen mooi werk. Als ik de klimtoren weer zie, lopen de rillingen door me heen. Via die ijzeren treden klommen we omhoog, natuurlijk ongezekerd. Soms viel er dan een maatje in de sloot eronder. Zo ging dat in die tijd. K van der Velden is één van de 3300 oud-commando s die zich 24 maart melden aan de poorten van de Engelbrecht van Nassaukazerne. Onder het motto eens een commando, altijd een commando weet de reünie altijd duizenden groene baretten te trekken. Van heinde en ver komen de oudgedienden naar Roosendaal voor een vrolijk weerzien met de maten. Zoals Indiëganger Adam Hoefman: Al weken leef ik toe naar deze dag. s Nachts schrik ik zelfs wakker en zie ik de parade voor me. Openbaar Hoogtepunt van de reünie vormt het traditionele defilé over de oude Markt. Reünisten van alle lichtingen lopen naar het centrum, aangevoerd door een select groepje parate troepen in verschillende tenues. Dit jaar was het de beurt aan burgemeester Jacques Niederer en minister Hans Hillen om het defilé af te nemen. Commando s in het traditionele woodlandtenue, snipers, operators in voor bergachtig terrein geschikte kleding en para s sieren de route. Het publiek krijgt zo een goed beeld van het veelzijdige karakter van het Korps Commandotroepen. De speciale eenheden zijn onherkenbaar gemaakt met bivakmutsen en camouflage, want ondanks het openbare karakter van het defilé mag niemand weten welke personen er schuil gaan achter het KCT. Indrukwekkend om te zien en te horen wat het KCT allemaal doet, zegt Roosendaalse Edith over haar bijzondere stadsgenoten. Voor de beeldvorming ook goed dat ze zo n defilé houden. Het is duidelijk dat je over een enorme mentaliteit moet beschikken om commando te worden. Ook Rieta uit Rotterdam vindt het allemaal prachtig. Mijn man loopt mee, zegt ze vol trots. Tachtig jaar hè. Voor de reünie moet alles wijken. Want ja, dat groene hart blijft. Opa, opa, schreeuwt zijn kleindochter als de Surinamecompagnie voorbij komt. Maar opa kijkt strak de andere kant op, met de borst fier vooruit brengt hij de groet aan de minister. Verbinding De stad Roosendaal en het KCT zijn, na de oprichting in 1942 in Schotland, inmiddels sinds 1949 onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kolonel Bruce Crandall, naast kapitein Marco Kroon, de minister, de CDS en plaatsvervangend C-LAS. Oude held Bijzonder was de aanwezigheid van de 79-jarige Vietnamveteraan en Medal of Honor drager Bruce Crandall. De gepensioneerde kolonel van de Air Cavalry Division deed op weg naar Afghanistan, waar hij ISAF-eenheden zal bezoeken, onder meer Roosendaal aan. Eenheden van de luchtmacht en de landmacht traden tijdens zijn vijfdaagse verblijf in Nederland op als gastheer. Zij tonen daarmee hun respect, net als de Amerikanen dat vorig jaar deden voor kapitein Marco Kroon, bij de afscheidsceremonie van generaal David Petraeus. Zo sprak Crandall op vliegbasis Gilze-Rijen over de Battle of la Drang in 1965 waarvoor hij als helikoptervlieger de Medal of Honor ontving. Tijdens een zestien uur durende vlucht met een onbewapende Huey wist Crandall samen met zijn wingman 75 gewonden te evacueren en de grondtroepen te voorzien van munitie. Over zijn Nederlandse bezoek zei Crandall: Eindelijk heb ik de kans om meer over het Nederlandse leger te horen. De ontvangst was fantastisch en de verhalen van de jonge militairen zijn indrukwekkend. De meesten kennen de oude held uit We Were Soldiers, de verfilming van het gevecht. 30 Landmacht Landmacht 31

17 Verkenners in opleiding dag en nacht waakzaam Sven Nouwen: We worden opgeleid als collega s, niet als scholieren Alles voor de info Scan de code voor meer foto's. Niels van den Boomen kookt wat water, een zeldzame luxe bij het verkennen te voet. tweeënhalve dag weinig meer hebben gedaan dan waarnemingen doorbellen, is het moreel nog steeds prima, geeft Van Opstal aan. Goed eten en drinken en af en toe een hazenslaapje, dan is het wel te doen. Winkel toont hun logboek. Niet alleen staan hierin alle bewegingen van de targets genoteerd, ook hebben de mannen een gedetailleerde schets gemaakt van de boerderij. Je bent als verkenner een kleine zelfstandige, merkt Winkel op. Je krijgt een opdracht en moet zelf uitvinden hoe je die gaat volbrengen. Het is echt ervarend leren, zegt opper Middelkoop. Ze moeten goed met zichzelf én hun opdracht omgaan. Slaapmanagement is heel belangrijk. Je hebt niets aan iemand in de waarneming als die in slaap sukkelt. Voortdurend vooruit blijven denken is dus cruciaal. Verkenners moeten snel en doeltreffend kunnen inspelen op veranderende situaties, onderstreept de instructeur. Als je niet permanent je veldfles gevuld houdt of de batterij van je radio niet voortdurend wisselt, kun je in de problemen komen. Het verkenningswerk vraagt om mentale hardheid en oplossingsgericht denken. drie meter houden drie verkenners een IED fabriek in het oog. De primitieve omstandigheden deren de wachtmeesters Fred van Leeuwen en Marc Baremans en kornet Jelte Pijl niet. Je weet vooraf dat het zwaar gaat worden. Je loopt veel, je zit lang stil, vertelt Baremans. Maar de hele club is goed gemotiveerd: het is een mooie oefening met een mooi plaatje. Van Leeuwen houdt zicht op het doelwit, zo n 300 meter verderop aan de overkant van een knollenveld. Voertuigen, kentekens, opschriften, alles geven we door. Pijl vult aan: Uren sta je naar een dood gebouw te kijken. Opeens gebeurt er iets. Je moet continu scherp zijn om juist op dat ene kleine moment te presteren. Taakgericht en dienend, dat zijn kernwaarden in het verkenningswerk. Een verkenner moet zichzelf helemaal wegcijferen, stelt Middelkoop. Cavalerieverkenners doen hun werk met de Fennek of te voet en als het moet, zit je dagen onder de grond. Zolang je de informatie maar krijgt. In geval van nood moeten de verkenners met minimale middelen terug zien te komen bij de eigen troepen. Verscholen, gecamoufleerd, maar vooral muisstil en bewegingsloos. Zo liggen elf verkenners in spé getweeën of gedrieën drie dagen onafgebroken te waarnemen in de bossen bij Kootwijk. Zes officieren en vijf onderofficieren doorlopen samen de vaktechnische opleiding cavalerieverkenning en bemannen dus ook samen de waarnemingsposities. Soms tot vlak onder de neus van hun targets. TEKST: Ingmar Kooman FOTO'S: sgt-1 Dave de Vaal, AVDD Erwin van Opstal: Als verkenner moet je de absolute wil hebben om informatie te vergaren Privacybubbel Luxe bij de verkenners, dat is een thermoskan warm water, zegt tweede luitenant Niels van den Boomen. Samen met wachtmeester Kelvin Snel ligt hij in de achterwaartse post, een overdekte kuil middenin een dicht dennenbos. Het is de enige plaats waar de verkenners enigszins tot rust kunnen komen na uren turen naar kopstukken, vertelt Van den Boomen. Je zit hier droog en warm en kun nog wat water koken. Op de close target recce posities heb je niet meer dan camo-netje. Maar dat is dan wel weer een stuk spannender. Hier wachten we eigenlijk alleen tot we de kerels in de waarnemingsput kunnen aflossen. Bladeren, takken, lens. Zelf als je weet waar je de waarnemingsput is, valt de kijker amper op. Vanuit een gecamoufleerde kuil van twee bij Wachten op beweging. Urenlang. Dag en nacht onder niet meer dan een camouflagenet met bladeren. Het is goed vol te houden hoor, verzekert de nog fris ogende wachtmeester René Vaartjes. Tweeënhalve dag ligt hij inmiddels zwijgzaam op een heuvel, schouder aan schouder met tweede luitenant Sven Nouwen, te turen naar een boerderij met extremisten. De luitenant grijnst van onder zijn bladerdak: Al praten we nauwelijks, het schept wel een band. Eén ding is zeker: knus is het wel. Geduld, concentratie en doorzettingsvermogen zijn essentieel in het verkenningswerk, benadrukt opperwachtmeester Arnaud Middelkoop. Informatie vergaren, daar gaat het om, 24/7, zegt de cursusleider. Hoe zien hun targets eruit? Wanneer plegen ze een telefoontje, hoe vaak gaan ze naar het toilet? Alles kan van belang zijn. Daarom liggen de verkenners drie dagen onafgebroken met hun veldkijker, nachtzichtapparatuur, warmtebeeldcamera en radio in de aanslag. Door elkaar regelmatig af te wisselen blijf je scherp, legt Vaartjes uit. Ogen en oren, dat is de truc. Je houdt de boel ofwel via de kijker in de gaten, of je luistert naar het radioverkeer en pakt je rust. Kleine zelfstandige Ingeklemd tussen een mikado aan boomstammen zitten de wachtmeesters Erwin van Opstal en Tim Winkel. Hoewel ze in de afgelopen Samen stekkeren De vaktechnische opleiding (VTO) vraagt het nodige van de aspirant-verkenners. Fysiek en mentaal is het een taai traject. Voordat ze beginnen met de opleiding moeten ze voldoen aan de luchtmobiele fysieke eisen. Een verkenner bij de cavalerie moet uiteindelijk vijf dagen autonoom kunnen optreden, tot 300 kilometer voor de eigen troepen uit. Met de Fennek of te voet. Opperwachtmeester Middelkoop: Munitie, waarnemingsmiddelen, radio, camouflagemateriaal, alles sjouwen ze mee. Kilometers stekkeren met een rugzak van ruim 50 kilo en vervolgens dagen achtereen continu waarnemen vereist wel wat zelfredzaamheid en volharding. Verkenning is geen kunstje, maar echt een specialisme. Een specialisme waarvoor officieren en onderofficieren gezamenlijk worden klaargestoomd. Dit zogeheten gestapeld opleiden is gebruikelijk bij de verkenners, vertelt Middelkoop. Ze zijn erg elkaar afhankelijk. De officier vertaalt de informatie van zijn waarnemers naar inlichtingen voor het eskadron. Dan moet je ook goed weten wat je aan elkaar hebt. Na afronding van hun 26-weekse VTO worden de verkenners geplaatst bij een van de brigadeverkenningseskadrons of een van de verkenningseskadrons van JISTARC. In de toekomst zullen de verkenners ook bij de verkenningspelotons van de pantserinfanteriebataljons worden ondergebracht. 32 Landmacht Landmacht 33

18 Rode en groene baretten volgen Franse opleiding Tijdens de eerste weken van de jungletraining worden de cursisten fysiek en mentaal tot het uiterste gedreven. Op de voorgrond sergeant Yodi van 11 Luchtmobiele Brigade. Jungletraining à la carte TEKST: Tlnt Wouter Helders FOTO S: Sgt1 Dave de Vaal (AVDD), CEFE Alleen de (aller)besten doorstaan de achtweekse jungletraining van het Franse Vreemdelingenlegioen. De rest valt ten prooi aan de extreme omstandigheden in Frans Guyana. Van de 44 zorgvuldig geselecteerde internationale cursisten staan begin maart slechts 33 opgesteld tijdens de eindceremonie op de kazerne in Kourou. Onder de gedecoreerden zijn vijf Nederlanders. Drie groene en twee rode baretten hebben de eindstreep gehaald. Over één ding zijn ze het eens: Het was loodzwaar. 34 Landmacht Een van de Nederlandse deelnemers aan de jungletraining op CEFE in Frans Gyana. De militairen zijn acht weken afgebeuld op het Centre d Entraînement au Fôret Equatoriale (CEFE). Het door het Franse vreemdelingenlegioen geleide trainingscentrum ligt midden in de uitgestrekte jungle van Frans Guyana, die circa negentig procent van het land bedekt. Alles aan het gebied is vijandig. De broeierige omstandigheden, dichte begroeiing en ongedierte maken overleven bijna onmogelijk. Dit is het zwaarste jungleterrein dat er is, aldus de Franse kapitein Besnier Meriadec, commandant van het CEFE. Als je hier kunt overleven, kun je het overal. Groene hel En dat is precies waarom we hier zijn, licht kolonel Rob Querido, commandant Korps Commandotroepen (KCT). De verwachte toekomstige inzet van militairen is vooral rond de belt of instability Als je hier kunt overleven, kun je het overal (geografisch gebied grofweg rond de evenaar, gebied met veel landen met wankele regimes, red.). Onze troepen moeten dus geoefend zijn in het vechten in de jungle. Dat de commando s en luchtmobielers zijn neergestreken op het CEFE is dus niet verwonderlijk. Een mix van moerassen, heuvels en ondoordringbaar oerwoud maakt het gebied tot een groene hel. Op het ruim tweehonderd vierkante kilometer grote oefenterrein zijn hindernisbanen en complete oefendorpen aangelegd en worden onder andere survivaltraining, schieten, aanvals- en verdedigingstechnieken geïnstrueerd. Bijna alles is mogelijk. Luitenant-kolonel René van Dorp, als G3 verantwoordelijk voor de opleiding en training bij 11 Luchtmobiele Brigade, beaamt dit. Ook voor ons biedt deze cursus veel meerwaarde. Wereldwijd zijn de mogelijkheden voor jungletraining beperkt. Guyana biedt ons veel mogelijkheden op dit gebied. Querido vult aan: We hebben verschillende centra in de regio bekeken en het CEFE kwam als beste uit de bus. Zuid-Amerikanen Het gebied mag potentie hebben, over de huidige invulling van de opleiding zijn de cursisten na de opleiding kritisch. Vooral het feit dat zestien verschillende nationaliteiten aan de cursus meedoen, is van negatieve invloed. De instructeurs moeten hun lessen op het gemiddelde afstemmen. Aangezien de Zuid-Amerikanen een stuk minder goed getraind zijn dan wij, haalt dat het niveau flink naar beneden, vertelt de veertigjarige cursist sergeant-majoor Richard (KCT). Er wordt hier überhaupt anders getraind dan wij, Europeanen, gewend zijn, vult medecursist sergeant-1 Gerben (11LMB) aan. De Landmacht 35

19 ZUID AMERIKA Frans Guyana: Een stuk Europa in de jungle Hoofdstad: Cayenne Oppervlakte: km² (circa 2x Nederland) Bevolking Status: Overzees departement Frankrijk (EU) Taal: Frans Munteenheid: Euro eerste drie weken werden we fysiek tot het uiterste gedreven en probeerden ze ons mentaal te breken. Discipline is de grootste uitdaging. Je moet je niveau I-vaardigheden blijven toepassen, reageert jungle-expert sergeant-majoor Martijn (11LMB). Wijzend op zijn Pamphlet number 5 merkt hij op: Dit is de bijbel voor de jungle-expert. Het gedisciplineerd volgen van de drills in het boek is volgens hem de sleutel tot succesvol opereren in de jungle. Het kan bijvoorbeeld erg verleidelijk zijn op momenten je droog en nat discipline (afwisselen van droge en natte kleren, red.) te laten varen, maar dat is funest. Problemen met je voeten, schuurplekken of infecties zorgen voor de grootste uitval onder deelnemers. Alleen door de juiste drills te blijven uitvoeren maak je een kans. In de praktijk is dat echter niet altijd mogelijk, vult KCT er sergeantmajoor Richard aan. Als je door tijdgebrek moet kiezen tussen voetverzorging en eten, kies je voor het laatste. Supermarkt Eten is een probleem, stemt sergeant-majoor Martijn in. De jungle is geen grote supermarkt. Dat is een fabeltje. Alle schappen zijn leeg. Eten vinden en pakken kost vaak meer energie dan het oplevert. Voor de meeste cursisten is het honger lijden en de broekriem aantrekken. De luchtmobieler is samen met onder andere Querido en Van Dorp naar Guyana gekomen om de op het CEFE aangeboden jungletraining te evalueren en beoordelen. De drie zijn, net als de geslaagde militairen, eenstemmig in hun oordeel. Het gebied is prachtig en biedt ons alles wat we zoeken, maar aan de didactische invulling en inhoud van de cursus moet wat geschaafd worden. Een mogelijke oplossing is het, in samenwerking met de Fransen, zelf geven van cursussen op het terrein. Met onze eigen instructeurs kunnen we de toekomstige trainingen vormgeven zoals we dat willen, De jungle is geen supermarkt. Alle schappen zijn leeg legt kolonel Querido uit. We gaan de komende maanden met de Fransen om tafel om af te stemmen wat er mogelijk is. De afsluitende woorden van kapitein Meriadec stemmen hoopvol. De Nederlanders zijn welkom en kunnen aangeven wat ze willen en verwachten. Wij bieden onze jungletraining à la carte aan. Sergeant-1 Gerben is één van de vijf Nederlandse militairen die de loodzware 8-weekse jungletraining volbrachten. Tijdens een eindceremonie op de kazerne van het derde Infanterieregiment van het Franse Vreemdelingenlegioen ontvingen zij een onderscheiding. Nederlands Franse samenwerking Luitenant-kolonel Simon Wouda is namens het CLAS liaisonofficier binnen de Franse landmacht. Hij maakt zich sterk voor meer samenwerking tussen Nederland en Frankrijk en was nauw betrokken bij het organiseren van de deelname van de Nederlandse militairen aan de op het CEFE gegeven jungletraining. Waarom moeten de Nederlanders en Fransen meer samenwerken? Sinds een paar jaar zijn de Fransen weer actief militair betrokken bij de NAVO. Frankrijk is een van de grote spelers binnen de EU en op het wereldtoneel. Recente voorbeelden zijn het optreden in Libië en Ivoorkust. Er is dan ook een reële kans dat we in de nabije toekomst met ze samen moeten werken. Nu samen oefenen heeft dus ook voor de toekomst voeten in de aarde. Meer samenwerking met de Fransen is niet voor niets één van de speerpunten van de C-LAS. Wat hebben beide landen elkaar precies te bieden? Net als de Nederlanders zijn de Fransen bezig met de operationele gereedstelling van hun landmachteenheden. De twee landen kunnen tijdens hun afzonderlijke opwerktrajecten gebruikmaken van elkaars capaciteiten. Zo hebben de Fransen behoefte aan brigadestaven en hebben de Nederlanders juist behoefte aan trainingsmogelijkheden op dat niveau. Breng de twee samen en je hebt een win-win-situatie. Ook hebben de Nederlanders bepaalde expertises in huis die nuttig kunnen zijn voor de Fransen. Denk aan forward air control in een tactische setting en onze kennis op het gebied van JISTARC. Hoe past het jungle trainingscentrum in dit plaatje? Het is uniek een jungle trainingscentrum op Europees grondgebied te hebben. Bovendien hebben de Fransen een rijke ervaring op het gebied van jungletraining waarvan wij nu kunnen profiteren. Het feit dat het een opleidingsgebied is, betekend overigens wel dat de oefenmogelijkheden hier beperkt zijn. Insteek is dan ook onze mensen hier te trainen zodat ze in bijvoorbeeld Gabon beter beslagen ten ijs komen. Het Franse Vreemdelingenlegioen Het derde Régiment Etranger d Infanterie (3e infanterieregiment Vreemdelingenlegioen) is opgericht in Het regiment, één van de meest onderscheiden eenheden van het Franse leger, verdiende zijn sporen tijdens de wereldoorlogen en in veldslagen in Marokko, Indochina, Algerije en Madagaskar. In 1973 werd het regiment naar Frans Guyana overgeplaatst. Hier heeft het als hoofdtaak om vanuit de thuisbasis in Kourou het Centre Spatiale Guyanais (ruimtevaartstation) te beschermen. Verder houdt het legioen zich bezig met het tegengaan van illegale handel, smokkel en goudwinning in de jungle en staat het standby voor operaties in het gebied, zoals hulp tijdens de recente aardbeving op Haïti. Op het midden in de jungle gelegen opleidingscentrum Centre d Entrainement au Fôret Equatoriale hebben de legionairs sinds 1986 ruim 35,000 cursisten opgeleid. Wat staat er in de nabije toekomst op de planning? Er gebeurt van alles. In september zullen eenheden van het KCT hier in Guyana een nog nader af te stemmen programma komen afdraaien. Verder gaat 13 Gemechaniseerde Brigade eind dit jaar tijdens de internationale maar voornamelijk Franse stafoefening Citadel Guibert 2012 een regional command vormen. Ook staat de oefening Colibri, een groots opgezette para-oefening waaraan Luchtmobiel gaat deelnemen, op de planning. Hoe ziet de toekomstige samenwerking met de Fransen eruit? We hebben elkaar veel te bieden, dus ik hoop dat de samenwerking verankerd wordt. De kansen zijn er. Beide landen zoeken toenadering en we hebben door de bezuinigingen en NAVO deelname op dit vlak de wind mee. Samenwerken levert voor beide partijen winst op. De Landmacht moet nu de kans grijpen om de samenwerking structureel te maken. 36 Landmacht Landmacht 37

20 Topsporter Sedoc mikt op Spelen Het wordt in elk geval voor atleet Gregory Sedoc van de Defensie Topsportselectie een heet voorjaar. De hordeloper kan zich in juni kwalificeren voor de Olympische Zomerspelen van Londen. Een hele opgave, door een schorsing liep hij een jaar geen nationale en internationale wedstrijden en mist zodoende ritme. Aangezien hij de limiet al eens haalde, weet de sergeant van de landmacht echter zeker dat hij het redt. Ik ben tot in mijn genen gemotiveerd. TEKST: Jack Oosthoek Het einde van een nachtmerrie competitie die ik nodig heb, lacht Sedoc. In mei keert Sedoc terug uit Florida. Op 24 juni, daags na het einde van zijn schorsing, hoopt hij in een wedstrijd op de 110 meter horden bij zijn vereniging AAC in Amsterdam vormbehoud te tonen en zich voor de Spelen te plaatsen. Hij gelooft heilig in een goede afloop. De limiet ligt op 13,60 sec., hij klokte al eens 13,43 sec. Dat het ook mis zou kunnen lopen, dáár denkt hij in de verste verten niet aan. Maar gebeurt dit toch, dan moet ik de Spelen vanachter de televisie volgen, voor mij als Olympisch atleet waarschijnlijk een vreemde gewaarwording. Jammer hoe het allemaal is gegaan. Ik ben het nog steeds oneens met de Dopingautoriteit. Die had me voor mijn fouten kunnen behoeden door me telefonisch te waarschuwen. Teleurgesteld ben ik ook in de tuchtcommissie. Mijn whereabouts heb ik tot in detail uitgelegd; kon alles prima verantwoorden en heb mijn excuses gemaakt. Bovendien ben ik olympisch ambassadeur van NOC*NSF en de Atletiekunie. Dat zegt veel. Waarom mij dan toch schorsen? Maar wat geweest is, is geweest. In de toekomst zal ik scherper op mijn whereabouts letten. Graag blijven Of hij dan nog het militaire uniform draagt, weet Sedoc nu nog niet. In februari 2013 eindigt zijn contract met Defensie en daarnaast bestaat de kans dat de Topsportselectie (DTS) waarvan hij deel uitmaakt door de reorganisaties ophoudt te bestaan. De inwoner van Almere voelt zich echter verbonden met Defensie en zou graag willen blijven. Bijvoorbeeld in een public relations-functie waarin hij de krijgsmacht bij evenementen kan presenteren. De kans bestaat echter dat hij het dan door het mogelijk verdwijnen van de DTS moet stellen zonder de speciale regeling die topsporters in staat stelt om in dienst van Defensie werk en sport te combineren. Terwijl hij in 2016 wil meedoen aan de Olympische Spelen van Rio de Janeiro en met het oog daarop op Mijn collega s steunden me altijd, ook in minder goede tijden De nachtmerrie voor Sedoc begon vorig jaar, toen hij het dopingreglement overtrad. De 29-jarige atleet beging in een periode van achttien maanden een administratieve fout en miste twee keer een dopingtest. Één keer vulde hij zijn administratie onvolledig in, twee keer verzuimde hij een wijziging van locatie in te voeren. Op basis van deze drie zogenoemde 'whereabouts -overtredingen schorste de tuchtcommissie van het Instituut Sportrechtspraak hem voor een jaar. Een minimale straf, opgelegd voor administratieve nalatigheden, liet de commissie destijds weten. In een verklaring benadrukte dezelfde commissie ook 'dat op geen enkele wijze het gebruik van een verboden middel of het onttrekken aan een dopingcontrole in het geding was'. Veel ongeloof De oud-europees indoorkampioen (2007) Sedoc gaf na het bekend worden van de schorsing aan het heel zwaar te hebben. Sinds 2002 ben ik op alle grote buitentoernooien geweest. Er is me iets afgenomen, terwijl ik nooit met doping te maken heb gehad. Er zit veel ongeloof bij me. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat het goed met me gaat. Hoewel hij nog steeds baalt van de schorsing, is de ergste pijn negen maanden later weggezakt. Sedoc erkent misschien fouten te hebben begaan die de mistests in de hand werkten. Ik was op bepaalde momenten niet in staat om het systeem in te vullen, wat dus wel had gemoeten. De verantwoordelijkheid lag bij mij. Maar ik kon eenvoudigweg niets invullen omdat ik in een vliegtuig zat en in de auto reed. Misschien had ik een alternatief moeten bedenken, bijvoorbeeld de Dopingautoriteit zo snel mogelijk bellen. Aan de andere kant: mijn whereabouts had ik ingevuld, achteraf bezien echter verkeerd. Maar om daar nou een mistest op te krijgen. Met de Olympische kwalificatie in het vooruitzicht, traint Sedoc keihard. Qua vorm zit ik op circa tachtig procent van mijn kunnen, maakt hij de balans op. Door een gebrek aan wedstrijdritme loop ik nog niet de tijden die ik wil. Over mijn trainingsprestaties ben ik wel tevreden. Het is een raar en verre van ideaal gevoel: hard trainen, maar geen wedstrijden lopen. Daardoor kan ik moeilijk nagaan hoe het met mijn techniek, snelheid en lenigheid staat. Hoewel ik nooit op uitzending ben geweest en daar zodoende moeilijk over kan oordelen, voel ik me als het ware een militair die zich mentaal en fysiek voorbereidt op een missie en te horen heeft gekregen dat hij voorlopig moet thuisblijven. Superhoog niveau Sinds medio maart belegt Sedoc op eigen kosten een trainingskamp in Orlando (Florida), waar hij spart met de Amerikaanse recordhouder op de 110 meter horde David Oliver en diens landgenoot, de sprinter Justin Gatlin. De laatste was in 2004 Olympisch kampioen op de 100 meter en in 2005 wereldkampioen op de 100 en 200 meter. David en Justin trainen op een superhoog niveau en geven mij de het hoogste niveau actief zal moeten blijven. Al met al krijgt Sedoc in de aanloop naar het einde van zijn contract met een min of meer dilemma te maken. Een afscheid zal hem zwaar vallen, omdat hij de krijgsmacht, waar hij al zeven jaar werkt, zoals gezegd een warm hart toedraagt. Bij Defensie werk je niet onder commerciële druk en spelen bonussen zoals in het bedrijfsleven geen rol, motiveert hij. Goed voorbereid op uitzending gaan en met succes een oefening draaien, dát zijn de doelstellingen van de militair en die spreken me aan, ondanks dat ik nooit op missie ben geweest. Maar na zeven jaar Defensie kan ik me wel enigszins in de positie van de militair verplaatsen. Ook de kameraadschap binnen Defensie en de afspraak is afspraak -mentaliteit bevallen goed. Mijn collega s hebben me altijd gesteund, ook in minder goede tijden. Verder heb ik me bij landmacht met opleidingen en cursussen als mens kunnen ontwikkelen. Ja, ik heb veel aan Defensie te danken. 38 Landmacht Landmacht 39