HOOFDSTUK 1 ONDERZOEKSAANPAK...

Transcriptie

1 Onderzoeksrapport Resultaten van de basisregistratie en de uitgebreide registratie uitgevoerd bij de erkende instellingen schuldbemiddeling in Vlaanderen, November 2010

2 INHOUDSTAFEL HOOFDSTUK 1 ONDERZOEKSAANPAK INLEIDING METHODOLOGIE Basisregistratie Basisregistratieformulier Respons Uitgebreide registratie Vragenlijst Steekproefbepaling en respons HOOFDSTUK 2 BASISREGISTRATIE BUDGETHULOPVERLENING ZONDER SCHULDEN SCHULDHULPVERLENING COLLECTIEVE SCHULDENREGELING WACHTLIJSTEN EN WACHTTIJDEN PROVINCIALE CIJFERS BASISREGISTRATIE CIJFERS BASISREGISTRATIE PER TYPE ORGANISATIE HOOFDSTUK 3 UITGEBREIDE REGISTRATIE INDIVIDUELE KARAKTERISTIEKEN VAN MENSEN DIE SCHULDHULPVERLENING AANVRAGEN Socio-demografisch Geslacht Leeftijd Nationaliteit Gezinssamenstelling Gezinsgrootte Personen ten laste Type huisvesting Scholingsgraad Socio-economisch Arbeidssituatie Arbeidscontract Personen die bijdragen aan het inkomen Inkomsten uit arbeid Vervangingsinkomsten en bron Aanvullende inkomsten en bron SCHULDENLAST Totaal bedrag van uitstaande schulden Soorten schulden Aantal schuldeisers Aantal gerechtsdeurwaarderdossiers Aantal incassodossiers Zelf schuldvorderingen lopen? Leefgeld Schuldoorzaken GEBODEN DIENSTVERLENING Looptijd dossier Ervaren moeilijkheden Hoe de dienst leren kennen CONCLUSIES Pagina 2 van 48

3 HOOFDSTUK 1 ONDERZOEKSAANPAK 1. Inleiding Het doel is de schuldenproblematiek in Vlaanderen cijfermatig in kaart brengen De schuldenproblematiek in Vlaanderen groeit. Dat is de ervaring van alle diensten schuldbemiddeling. Maar tot op heden kon deze vaststelling niet of weinig onderbouwd worden met systematisch en wetenschappelijk cijfermateriaal. Evenmin kenden we het profiel van de aanvragers van één of andere vorm van schuldhulpverlening. Deze gegevens zijn nochtans nodig om op basis van een diepgaande analyse het beleid en de acties op de oorzaken en doelgroepen af te stemmen. Met de wijziging van 28 april 2006 van het decreet houdende de regeling tot erkenning van de instellingen voor schuldbemiddeling in de Vlaamse Gemeenschap wilde het Vlaams Parlement aan deze tekortkoming verhelpen. Er zijn momenteel 331 erkende diensten schuldbemiddeling in Vlaanderen. Daarvan zijn er 305 OCMW s, 22 CAW s en 4 intergemeentelijke diensten schuldbemiddeling. Bij de CAW s is er een langere traditie in het verzamelen van cijfermateriaal. Maar nieuw voor Vlaanderen is nu het uniforme registratiemodel voor budget- en schuldhulpverlening dat in een besluit van de Vlaamse Regering werd vastgelegd. Daardoor zijn alle erkende diensten voor schuldbemiddeling gehouden om jaarlijks gegevens aan het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling (VCS) over te maken. De registratie bestaat uit twee delen: de basisregistratie en de uitgebreide registratie. Via de invoering van een uniform registratiemodel, de basisregistratie genoemd, dienen alle erkende diensten schuldbemiddeling het aantal dossiers jaarlijks te registreren inzake budgethulpverlening (zonder schulden) en schuldhulpverlening (schuldbemiddeling en collectieve schuldenregeling). Deze basisregistratie gebeurde voor de eerste keer in 2008 en betrof het kalenderjaar Derhalve is de basisregistratie van het jaar 2007 een nulmeting en dus tevens een referentiejaar voor de metingen van de volgende jaren. In 2009 vond de verzameling van de gegevens over het kalenderjaar 2008 plaats en in 2010 die van 2009 (cf. infra). Aanvullend aan de basisregistratie werd er vanaf 2008 gestart met een uitgebreide registratie. Deze bevraging gebeurt bij wijze van en heeft als doel een analyse te maken van het profiel van het cliënteel van de diensten schuldbemiddeling. In 2009 werd de uitgebreide registratie herhaald (cf. infra), maar vanaf 2011 zal ze tweejaarlijks plaatsvinden. Pagina 3 van 48

4 2. Methodologie 2.1. Basisregistratie De basisregistratie houdt in dat het VCS jaarlijks kwantitatieve gegevens verzamelt over de dossiers budgethulpverlening en schuldhulpverlening in Vlaanderen. Budgethulpverlening houdt in dat mensen nog niet in schulden zitten, maar naar een OCMW of CAW stappen om hulp te vragen bij het beheren van hun budget. Naast de budgethulpverlening is er dan de schuldhulpverlening. Hier wordt het onderscheid gemaakt tussen de volgende categorieën: eenmalige bemiddeling, schuldbemiddeling an sich, schuldbemiddeling met budgetbegeleiding, schuldbemiddeling met budgetbeheer en collectieve schuldenregeling. Na evaluatie werd het basisregistratieformulier aangepast. Vorig jaar werd er in de basisregistratie voor de eerste maal gevraagd naar het aantal mensen op een wachtlijst en de gemiddelde wachttijd. Aangezien er daarbij geen onderscheid kon gemaakt worden tussen een nul qua aantal aanvragers op de wachtlijst en er worden geen wachtlijsten bijgehouden, werd er dit jaar een bijkomende antwoordmogelijkheid toegevoegd, namelijk wachtlijsten worden niet bijgehouden. Bij het item dat peilt naar het aantal eenmalige schuldbemiddelingen die een erkende dienst schuldbemiddeling doet, werd omwille van dezelfde reden een bijkomende antwoordmogelijkheid toegevoegd, namelijk eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden Basisregistratieformulier NAAM ORGANISATIE? POSTCODE (FUSIE)GEMEENTE? NIS-CODE (enkel voor OCMW s)? TYPE ORGANISATIE (1=OCMW, 2=CAW, 3=OCMW-vereniging hoofdstuk 12)? A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN Soort budgethulpverlening Totale aantal per soort A.1 Budgetbeleiding (zonder schulden)? A.2 Budgetbeheer (zonder schulden)? Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) 0 B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING Soort schuldhulpverlening Totale aantal per soort B.1a Eenmalige schuldbemiddeling? B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden? B.2 Schuldbemiddeling an sich? B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding? B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer? Pagina 4 van 48

5 B.5 Collectieve schuldenregeling 0 B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden? B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar? B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding? B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling? Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening 0 Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld?? Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst? Wachtlijsten worden niet bijgehouden? Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden)? Lees onderstaande toelichting: U dient in dit registratieformulier maximum 19 cellen/velden met een vraagteken in te vullen. In B1 vult u de naam in van uw organisatie (bv. ocmw Herentals, caw Sonar, Bodukap, etc.). De postcode van uw (fusie)gemeente vermeldt u in B2. B3 dient enkel ingevuld te worden door ocmw's. Het betreft hun NIS-code bestaande uit 5 cijfers. De anderen laten gewoon het vraagteken staan. In B4 vult u een 1, 2 of 3 in naargelang uw organisatietype. Verder worden er cijfers gevraagd in de cellen B8 en B9. Bij B14 en B15 vult u ofwel een cijfer in bij B14 als u het aantal eenmalige schuldbemiddelingen kent ofwel laat u het vraagteken staan bij B14 en zet u in B15 een kruisje. In B16, B17 en B18 vult u de juiste cijfers in, net zoals in B20 t.e.m. B23. In cel B26 wordt gevraagd naar het aantal dossiers collectieve schuldenregeling waarvan de dienst zelf het verzoekschrift heeft opgesteld in de loop van het betreffende kalenderjaar. Bij B28 en B29 vermeldt u in B28 het aantal aanvragers (gezinnen) die op een wachtlijst staan per 31 december, indien gekend, ofwel laat u in B28 het vraagteken staan en plaatst u in B29 een kruisje. Tot slot vermeldt u in B30, indien gekend, de gemiddelde wachttijd van het afgelopen jaar, uitgedrukt in maanden. Indien dit niet gekend is, laat dan het vraagteken staan. De overige aantallen (cellen/velden waar al een nul staat ingevuld) worden automatisch berekend. Het formulier is zo opgesteld/beveiligd dat er niets kan ingevuld worden op plaatsen waar u niets hoeft in te vullen. Het formulier moet uiterlijk op 31 maart elektronisch opgestuurd worden naar registratie@centrumschuldbemiddeling.be Respons Het VCS verzamelde voor de derde keer cijfermateriaal omtrent budgethulpverlening en schuldhulpverlening in Vlaanderen. De eerste keer had het VCS een respons van 98%: 326 van de 331 erkende instellingen schuldbemiddeling bezorgden hun cijfers. In 2009 en 2010 is het VCS erin geslaagd om een respons van 100% te bekomen. Pagina 5 van 48

6 2.2. Uitgebreide registratie De uitgebreide registratie gaat uitsluitend over dossiers schuldhulpverlening. De bedoeling is om informatie te verzamelen over het profiel van de cliënten van de erkende diensten schuldbemiddeling: leeftijd, geslacht, gezinssamenstelling, onderwijsniveau, gezinsinkomen, schuldenlast, aantal schuldeisers, schuldsoorten en schuldoorzaken. De uitgebreide registratie gebeurt in de regel tweejaarlijks. De eerste keer had plaats in 2008 en uitzonderlijk werd ook in 2009 gevraagd om de vragenlijst in te vullen. Dit maakt het mogelijk sneller een eerste vergelijking te maken met de gegevens uit Daarna wordt de uitgebreide registratie pas om de twee jaar hernomen (2011, 2013 etc.). Na evaluatie van de vragenlijst bij de eerste uitgebreide registratie werden nog enkele aanpassingen aangebracht aan de 30 vragen Vragenlijst 1. Postcode van de woonplaats van de aanvrager 2. Geslacht aanvrager mannelijk vrouwelijk beide partners vragen aan 3. Gezinssamenstelling alleenwonend gehuwd of samenwonend met partner, zonder kinderen gehuwd of samenwonend met partner, met kinderen éénoudergezin samenwonend met familie/vrienden/kennissen andere: specificeer 4. Geboortejaar aanvrager en eventuele partner 5. Nationaliteit aanvrager en eventuele partner 6. Aantal personen in het gezin (die onder hetzelfde dak leven) 7. Aantal personen die financieel ten laste zijn van het gezin tot en met 5 jaar (geboren na 2003) van 6 tot 11 jaar (geboren ) van 12 tot 17 jaar (geboren ) vanaf 18 jaar (geboren vóór 1992) andere volwassenen 8. Type huisvesting 9. Hoogst behaalde diploma aanvrager en eventuele partner geen diploma lager onderwijs buitengewoon lager onderwijs lager secundair onderwijs of 2e graad / ASO lager secundair onderwijs of 2e graad / TSO/KSO lager secundair onderwijs of 2e graad / BSO lager secundair onderwijs of 2e graad / richting onbekend hoger secundair onderwijs of 3e graad / ASO hoger secundair onderwijs of 3e graad / TSO/KSO hoger secundair onderwijs of 3e graad / BSO Pagina 6 van 48

7 hoger secundair onderwijs of 3e graad / richting onbekend buitengewoon secundair onderwijs hoger onderwijs of universitair onderwijs onbekend of andere, specificeer 10. Huidige arbeidssituatie aanvrager en eventuele partner werkloos werknemer ambtenaar zelfstandige gepensioneerd student huisman/-vrouw permanent werkonbekwaam 11. Type arbeidscontract aanvrager en eventuele partner contract onbepaalde duur contract bepaalde duur OCMW-contract (atikel 60, ) interimcontract studentencontract ander type arbeidscontract statutair ambtenaar niet van toepassing 12. Aantal personen (aanvrager en partner niet inbegrepen) dat bijdraagt aan het inkomen van het gezin (vb. kindergeld, studietoelage, ) tot en met 5 jaar (geboren na 2003) van 6 tot 11 jaar (geboren ) van 12 tot 17 jaar (geboren ) vanaf 18 jaar (geboren vóór 1992) andere volwassenen 13. Maandelijks nettobedrag van de inkomsten uit arbeid waarover het gezin beschikt (nettobedrag, vermeld op loonbriefje) geen inkomen uit arbeid euro euro euro euro euro euro euro euro euro euro 14. Maandelijks nettobedrag van het vervangingsinkomen waarover het gezin beschikt geen vervangingsinkomen euro euro euro Pagina 7 van 48

8 euro euro euro euro 15. Inkomensbron van dit vervangingsinkomen + bedrag indien mogelijk werkloosheidsuitkering mindervalidenuitkering ziekte- of invaliditeitsuitkering leefloon pensioen andere vervangingsinkomsten: specificeer 16. Maandelijks nettobedrag van het aanvullend inkomen waarover het gezin beschikt geen vervangingsinkomen euro euro euro euro euro euro euro 17. Inkomensbron van dat aanvullend inkomen + bedrag indien mogelijk inkomsten uit roerende en onroerende goederen voorschotten op onderhoudsgeld onderhoudsuitkeringen kinderbijslagen financiële hulp van vrienden, familie, (indien regelmatig) terugbetaling bijdragen studietoelagen andere aanvullende inkomsten: specificeer 18. Maken de inkomsten van het gezin het voorwerp uit van een loonoverdracht of een loonbeslag? 19. Totaal bedrag van de uitstaande schulden van het gezin op dit ogenblik euro euro euro euro euro euro euro euro 20. Aard van de schulden waaruit het totaalbedrag van de schulden is samengesteld + bedrag indien mogelijk lening op afbetaling aankoop op afbetaling kredietopening financieringshuur Pagina 8 van 48

9 hypothecair krediet huurschulden telefoon, gsm verzekeringen gezondheidsschulden alimentatie/onderhoudsgeld strafrechterlijke schulden, boetes fiscale schulden privélening school OCMW-schulden energieschulden/nutsvoorzieningen andere schulden: specificeer 21. Aantal schuldeisers op dit ogenblik Aantal gerechtsdeurwaarderdossiers in kader van gerechtelijke invordering Aantal incassodossiers met inbegrip van gerechtsdeurwaarders en advocaten in kader van minnelijke invordering Heeft de aanvrager zelf schuldvorderingen lopen? 25. Bedrag dat maandelijks overblijft als leefgeld voor voeding, kleding en ontspanning, na aftrek van alle aflossingen en vaste kosten geen euro euro euro euro euro euro euro euro euro Pagina 9 van 48

10 euro euro 26. Oorzaak van de schulden (volgens u) (meerdere keuzes mogelijk) geen inkomen te laag inkomen onregelmatig inkomen levenswijze niet in overeenstemming met de inkomsten (moeilijkheden met het beheer)/overbesteding ziekte van de aanvrager ziekte van de partner ziekte van een kind ziekte van een ander persoon ten laste scheiding (echtscheiding, breuk, ) overlijden van de partner verlies van job door aanvrager verlies van job door partner detentie borgstelling ten gunste van een vriend, familie, opstapeling/verlening van uitstel tot betaling grote onvoorziene uitgaven faillissement in geval van zelfstandige afhankelijkheidsproblemen (alcohol, drugs, ) tekort aan administratieve vaardigheden andere oorzaak: specificeer 27. Jaartal waarin het dossier werd geopend 28. Huidige status van het dossier eenmalige bemiddeling schuldbemiddeling an sich schuldbemiddeling + budgetbegeleiding schuldbemiddeling + budgetbeheer CSR voorbereidende werkzaamheden CSR instelling aangesteld als schuldbemiddelaar CSR instelling aangesteld als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding CSR instelling doet enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding (bij externe aanstelling) 29. Ervaren moeilijkheden door de aanvrager op moment van de vraag/ het contacteren van de dienst schuldbemiddeling (verschillende keuzes mogelijk) achterstallige betalingen aangetekende brief ter herinnering ingebrekestelling gerechtsdeurwaardersexploot aanmaning tot betaling beslag op en/of overdracht van loon uitvoering beslag roerende goederen beslag onroerende goederen dagvaarding afsluiting of begrenzing gas/elektriciteit Pagina 10 van 48

11 afsluiting of begrenzing telefoon andere moeilijkheden: specificeer 30. Hoe heeft de aanvrager de dienst schuldbemiddeling leren kennen? geschreven of gesproken media kredietinstelling mond-aan-mond reclame consumentenvereniging ministerie of politieke wereld sociale dienst werkgever rechterlijke macht gerechtsdeurwaarder vakbond andere: specificeer Steekproefbepaling en respons Net zoals in 2008, werd ook in 2009 aan elke erkende dienst schuldbemiddeling gevraagd om een bepaald aantal dossiers te registreren. Om dit aantal te berekenen, werd gekeken naar de verhouding van het totale aantal dossiers schuldhulpverlening van de dienst t.o.v. het totale aantal in Vlaanderen. Het totaal aantal dossiers schuldhulpverlening vindt men terug in de basisregistratie. Datzelfde percentage werd toegepast op het vereiste aantal. In Vlaanderen werden er in totaal dossiers schuldhulpverlening in 2008 geregistreerd in de basisregistratie. Dit aantal is onze onderzoekspopulatie. Om een representatieve aselecte te krijgen met een betrouwbaarheidsinterval van 99%, een foutenmarge van 3,5% en een spreiding van 50%, hadden we gegevens nodig uit 1325 dossiers in Vlaanderen. Na enkele correcties voor een aantal diensten i.v.m. het minimum (2) en maximum (50) aantal te registreren dossiers, bekwamen we een van 1377 dossiers. Dat werd ons beoogde aantal. Na het afsluiten van de registratieperiode kwamen we tot een finaal aantal van 1370 bruikbare dossiergegevens, en dus een respons van 99%. Pagina 11 van 48

12 HOOFDSTUK 2 BASISREGISTRATIE Tabel 1 geeft het aantal dossiers budgethulpverlening zonder schulden en het aantal dossiers schuldhulpverlening weer die geregistreerd werden door de erkende diensten schuldbemiddeling. Waar mogelijk wordt de vergelijking gemaakt tussen de kalenderjaren 2007, 2008 en Voor kalenderjaar 2009 krijgen we bovendien een zicht op het aantal diensten waar eenmalige schuldbemiddelingen en wachtlijsten niet worden bijgehouden (in de voorgaande kalenderjaren werd dit niet bevraagd). Het totale aantal dossiers budgethulpverlening en schuldhulpverlening bedraagt 77162, hetgeen wijst op een gestage toename ten opzichte van 2008 (74157 hulpverleningen) en 2007 (73231 hulpverleningen). Pagina 12 van 48

13 Tabel 1 Cijfers basisregistratie voor Vlaanderen A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN (1) Soort budgethulpverlening Totale aantal per soort A.1 Budgetbegeleiding (zonder schulden) A.2 Budgetbeheer (zonder schulden) Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING (2) Soort schuldhulpverlening Totale aantal per soort B.1a Eenmalige schuldbemiddeling B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden n.b. n.b. 71 B.2 Schuldbemiddeling an sich B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer B.5 Collectieve schuldenregeling B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld? n.b Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst n.b Wachtlijsten worden niet bijgehouden n.b. n.b. 84 Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden) n.b ) inclusief CAW Archipel Brussel (2) exclusief CAW Archipel (hebben enkel toestemming om aan schuldhulpverlening te doen op het grondgebied Brussel-19) Pagina 13 van 48

14 1. Budgethulpverlening zonder schulden Bij de budgethulpverlening zonder schulden gaat het om dossiers waarbij er een dienstverlening wordt geboden aan cliënten die louter met betalingsproblemen te kampen hebben of gewoon moeilijk met geld kunnen omgaan (m.a.w. deze cliënten hebben geen schulden). Het dalende aantal dossiers budgethulpverlening in 2008 ten opzichte van 2007 (een daling van 14,2%) heeft zich niet voortgezet in Het totale aantal dossiers budgethulpverlening zonder schulden is opnieuw toegenomen tot dossiers, hetgeen overeenkomt met een stijging van 7,6% ten opzichte van kalenderjaar 2008, maar nog steeds een daling t.ov Bij de budgethulpverlening zijn de cijfers van CAW Archipel te Brussel meegeteld omdat dit CAW ook op Vlaams grondgebied aan budgethulpverlening doet. De dienstverlening in het kader van een budgethulpverlening zonder schulden kan ofwel een budgetbegeleiding ofwel een budgetbeheer zijn. Het aantal dossiers budgetbegeleiding zonder schulden is gestegen van 3710 dossiers in 2008 tot 4591 dossiers in Het aantal dossiers budgetbegeleiding zonder schulden is in 2009 (4591 dossiers) nog wel lager dan in 2007 (5961 dossiers). Het aantal dossiers budgetbeheer zonder schulden is eveneens gestegen van dossiers in 2008 tot dossiers in Het aantal dossiers budgetbeheer zonder schulden ligt bovendien hoger dan het aantal geregisteerde dossiers in kalenderjaar 2007 (10265 dossiers). Indien het dossiers zonder schulden betreft, kan er gesteld worden dat de diensten schuldbemiddeling voornamelijk opteren voor budgetbeheer. 2. Schuldhulpverlening 1 Het totale aantal dossiers schuldhulpverlening is in kalenderjaar 2009 verder gestegen tot dossiers. Dit betekent een stijging met 3,2% ten opzichte van 2008 en een stijging met 9,1% ten opzichte van Bij het aantal dossiers schuldhulpverlening zijn de dossiers van CAW Archipel te Brussel niet in rekening gebracht omdat dit CAW enkel toestemming heeft om aan schuldhulpverlening te doen op het grondgebied Brussel-19. Het aantal eenmalige schuldbemiddelingen is in 2009 verder gedaald tot dossiers. Er kan echter vastgesteld worden dat dit cijfer geen volledig beeld verschaft van het totale aantal eenmalige schuldbemiddelingen, aangezien in 71 diensten, ofwel 21% van de 331 erkende diensten schuldbemiddeling, deze tussenkomsten niet worden bijgehouden. Wat betreft de schuldbemiddeling an sich kunnen we spreken van een status quo ten opzichte van kalderjaar In 2008 bedroeg het aantal geregistreerde dossiers schuldbemiddeling an sich 8040 en in 2009 gaat het om 8041 dossiers. Het aantal dossiers schuldbemiddeling in combinatie met budgetbegeleiding is met 13,1% toegenomen van 6050 dossiers in 2008 naar 6842 dossiers in In 2009 werd eveneens een groter aantal dossiers schuldbemiddeling in combinatie met 1 De collectieve schuldenregeling komt afzonderlijk ter sprake in punt 3. Pagina 14 van 48

15 budgetbeheer geregistreerd, namelijk 20656, hetgeen overeenkomt met een stijging van 5,3% ten opzichte van kalenderjaar Collectieve schuldenregeling Het aantal dossiers collectieve schuldenregeling (CSR) is in 2009 opnieuw toegenomen en bedraagt 8423 geregistreerde dossiers, hetgeen overeenkomt met een stijging van 16,6% ten opzichte van kalenderjaar 2008 en een stijging van 46,8% ten opzichte van kalenderjaar Bij 37,4% van de dossiers CSR betreft het dossiers waarbij de dienst schuldbemiddeling enkel budgetbeheer of begeleiding op zich neemt bij een externe aanstelling. Bij 32,3% van de dossiers CSR gaat het om een aanstelling als schuldbemiddelaar al dan niet in combinatie met budgetbeheer of begeleiding. En ten slotte wordt in 30,2% van de dossiers CSR enkel voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd door de diensten schuldbemiddeling. In 2008 ging het bij de CSR in 38,7% van de dossiers om een aanstelling als schuldbemiddelaar al dan niet gecombineerd met budgetbeheer of begeleiding, in 36,4% van de dossiers om bugetbeheer of budgetbegeleiding bij een externe aanstelling en bij 24,9% enkel om voorbereidende werkzaamheden. Uit de cijfers van kalenderjaar 2007 blijkt dat het bij de CSR in 42,1% van de dossiers gaat om een aanstelling als schuldbemiddelaar al dan niet gecombineerd met budgetbeheer of budgetbegeleiding, bij 36,4% van de dossiers betreft het enkel budgetbeheer of begeleiding bij een externe aanstelling en bij 21,5% gaat het enkel om voorbereidende werkzaamheden. Op basis van deze cijfergegevens kan vastgesteld worden dat het aandeel van de dossiers waarbij de dienst schuldbemiddeling optreedt als schuldbemiddelaar (al dan niet in combinatie met budgetbeheer of budgetbegeleiding) afgenomen is van 42,1% in 2007 naar 32,3% in Uit de cijfers van de Centrale voor kredieten aan particulieren blijkt dat we in 2009 voor Vlaanderen een toename kennen met 10,8% van het aantal berichten van toelaatbaarheid van CSR. Dit is nog een grotere stijging dan die van 2008 (nl. 6,6%). Het totale aantal berichten van toelaatbaarheid van CSR is als volgt geëvolueerd sinds 2007: van in 2007 over in 2008, naar in In 2009 waren er 2545 dossiers CSR waarvan de erkende diensten schuldbemiddeling zelf het verzoekschrift hadden opgesteld in de loop van Dit is een afname met 10,3% ten opzichte van kalenderjaar Pagina 15 van 48

16 4. Wachtlijsten en wachttijden Volgens de basisregistratie stonden er op 31 december gezinnen op een wachtlijst bij 80 erkende diensten schuldbemiddeling. Dit is een toename van 7,4% ten opzichte van kalenderjaar erkende diensten schuldbemiddeling geven echter aan dat er geen wachtlijst wordt bijgehouden. Bijgevolg hebben we geen volledig beeld van het aantal wachtenden. De overige 167 diensten maken wel gebruik van wachtlijsten, maar hadden daar op 31 december 2009 niemand op staan. Het niet bijhouden van een wachtlijst kan enerzijds te wijten zijn aan organisatorische/ administratieve redenen. Wachtlijsten worden dan niet meer aangelegd omdat ze te lang en niet te beheersen zijn en/of omdat de dienst niet over voldoende mankracht beschikt om een wachtlijst accuraat bij te houden. Anderzijds kan er ook geen wachtlijst voorhanden zijn in een dienst, omdat er geen wachtenden zijn. We zullen de 84 diensten die geen wachtlijst aanleggen, vragen naar de redenen waarom. Tevens hebben wachtlijsten een relatief karakter omdat bij dringende zaken al een directe interventie van de schuldbemiddelaar nodig is. Een vraag die men zich hierbij terecht kan stellen, is ook: hoeveel mensen haken er af omdat ze niet onmiddellijk geholpen kunnen worden? Men dient er rekening mee te houden dat een dienst ook zijn grenzen heeft. Als de maximum capaciteit bereikt is, worden wachtlijsten misschien niet zo gemakkelijk bijgehouden omdat de wachttijd toch veel te lang is. Feit is dat alle diensten een toenemende vraag naar schuldhulpverlening vaststellen en het niet altijd mogelijk is om het aanbod vanuit de dienst uit te breiden. Het lineair verhogen van het aantal dossiers per schuldbemiddelaar mag niet ten koste gaan van de kwaliteit. Schuldhulpverlening is naast een erg technische kwestie vooral een traject van begeleiding van de hulpvrager naar meer zelfredzaamheid en vaardigheden in het budgetteren. Als dit aspect verloren gaat, dreigt de cliënt snel te hervallen in een probleem van schuldoverlast waardoor de druk op de diensten nog meer toeneemt. In tabel 2 wordt de gemiddelde wachttijd in de loop van kalenderjaar 2009 weergegeven. Uit de tabel kan worden afgelezen dat er in 106 erkende diensten schuldbemiddeling geen gemiddelde wachttijd is. In 83 van de 331 diensten is er wel een wachttijd en wordt deze ook geregistreerd. Deze gemiddelde wachttijd varieerde van twee weken tot 16 maanden. Bij 21 van deze 83 diensten was de gemiddelde wachttijd in de loop van maanden. De gemiddelde wachttijd bij deze diensten die effectief een wachttijd opgeven, bedraagt, net zoals in kalenderjaar 2008, 4 maanden. Ten slotte kan gesteld worden dat het aantal diensten waar er een wachttijd is in realiteit waarschijnlijk hoger ligt, aangezien 142 diensten schuldbemiddeling geen gemiddelde wachttijd hebben geregistreerd. Pagina 16 van 48

17 Tabel 2 Gemiddelde wachttijd in de loop van kalenderjaar 2009 Gemiddelde wachttijd Aantal diensten (in aantal maanden) schuldbemiddeling , , , , , , ,5 1 9, Niet geregistreerd 142 Totaal aantal diensten 331 In punt 7 en punt 8 worden ter informatie de basisregistratiecijfers weergegeven per provincie en per type organisatie. Pagina 17 van 48

18 5. Provinciale cijfers basisregistratie A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN Antwerpen Oost-Vlaanderen Soort budgethulpverlening A.1 Budgetbegeleiding (zonder schulden) A.2 Budgetbeheer (zonder schulden) Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING Antwerpen Oost-Vlaanderen Soort schuldhulpverlening B.1a Eenmalige schuldbemiddeling B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden n.b. n.b. 21 n.b. n.b. 23 B.2 Schuldbemiddeling an sich B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer B.5 Collectieve schuldenregeling B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld? n.b n.b Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst n.b n.b Wachtlijsten worden niet bijgehouden n.b. n.b. 25 n.b. n.b. 16 Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden) n.b. 4 4 n.b. 4 3 Pagina 18 van 48

19 A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN West-Vlaanderen Limburg Soort budgethulpverlening A.1 Budgetbegeleiding (zonder schulden) A.2 Budgetbeheer (zonder schulden) Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING West-Vlaanderen Limburg Soort schuldhulpverlening B.1a Eenmalige schuldbemiddeling B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden n.b. n.b. 4 n.b. n.b. 10 B.2 Schuldbemiddeling an sich B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer B.5 Collectieve schuldenregeling B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld? n.b n.b Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst n.b n.b Wachtlijsten worden niet bijgehouden n.b. n.b. 15 n.b. n.b. 10 Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden) n.b. 4 3 n.b. 3 4 Pagina 19 van 48

20 A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN (1) Vlaams-Brabant 2 Soort budgethulpverlening A.1 Budgetbegeleiding (zonder schulden) A.2 Budgetbeheer (zonder schulden) Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING (2) Vlaams-Brabant 3 Soort schuldhulpverlening B.1a Eenmalige schuldbemiddeling B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden n.b. n.b. 13 B.2 Schuldbemiddeling an sich B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer B.5 Collectieve schuldenregeling B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld? n.b Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst n.b Wachtlijsten worden niet bijgehouden n.b. n.b. 18 Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden) n.b inclusief CAW Archipel Brussel 3 exclusief CAW Archipel (hebben enkel toestemming om aan schuldhulpverlening te doen op het grondgebied Brussel-19) Pagina 20 van 48

21 6. Cijfers basisregistratie per type organisatie A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN OCMW CAW 4 Soort budgethulpverlening A.1 Budgetbegeleiding (zonder schulden) A.2 Budgetbeheer (zonder schulden) Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING OCMW CAW 5 Soort schuldhulpverlening B.1a Eenmalige schuldbemiddeling B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden n.b. n.b. 68 n.b. n.b. 2 B.2 Schuldbemiddeling an sich B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer B.5 Collectieve schuldenregeling B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld? n.b n.b Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst n.b n.b Wachtlijsten worden niet bijgehouden n.b. n.b. 76 n.b. n.b. 6 Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden) n.b. 4 4 n.b inclusief CAW Archipel Brussel 5 exclusief CAW Archipel (hebben enkel toestemming om aan schuldhulpverlening te doen op het grondgebied Brussel-19) Pagina 21 van 48

22 A. REGISTRATIE DOSSIERS BUDGETHULPVERLENING ZONDER SCHULDEN Intergemeentelijke diensten Soort budgethulpverlening A.1 Budgetbegeleiding (zonder schulden) A.2 Budgetbeheer (zonder schulden) Totaal aantal dossiers budgethulpverlening (zonder schulden) B. REGISTRATIE DOSSIERS SCHULDHULPVERLENING Intergemeentelijke diensten Soort schuldhulpverlening B.1a Eenmalige schuldbemiddeling B.1b Eenmalige schuldbemiddelingen worden niet bijgehouden n.b. n.b. 0 B.2 Schuldbemiddeling an sich B.3 Schuldbemiddeling + budgetbegeleiding B.4 Schuldbemiddeling + budgetbeheer B.5 Collectieve schuldenregeling B.5.1 Enkel voorbereidende werkzaamheden B.5.2 Aanstelling als schuldbemiddelaar B.5.3 Aanstelling als schuldbemiddelaar + budgetbeheer/budgetbegeleiding B.5.4 Enkel budgetbeheer/budgetbegeleiding bij externe aanstelling Totaal aantal dossiers schuldhulpverlening Nog 1 vraagje rond CSR: hoeveel van de dossiers CSR zijn met verzoekschrift door u opgesteld? n.b Totaal aantal aanvragers (gezinnen) op wachtlijst n.b. 0 0 Wachtlijsten worden niet bijgehouden n.b. n.b. 2 Gemiddelde wachttijd (uitgedrukt in aantal maanden) n.b. 0 0 Pagina 22 van 48

23 HOOFDSTUK 3 UITGEBREIDE REGISTRATIE In wat volgt krijgt u een overzicht van de resultaten van de uitgebreide registratie van 2009, in vergelijking met die van Vooraf nog even de toelichting dat we in 2008 beschikten over 1103 dossiergegevens en in 2009 over 1370 dossiergegevens. Bij de partners zal er telkens vermeld worden hoeveel gegevens er waren betreffende een bepaalde vraag. In 2009 is er in 401 dossiers in elk geval sprake van een partner. 70,73% van de dossiers is bijgevolg zonder partner. De cijfers voor Vlaanderen zijn doorgaans afkomstig van de Studiedienst van de Vlaamse Regering en zijn zo recent mogelijk (2008). 1. Individuele karakteristieken van mensen die schuldhulpverlening aanvragen 1.1. Socio-demografisch Geslacht Geslacht in onze 2008 in onze 2009 in Vlaanderen Mannelijk 44,97 47,16 49,34 Vrouwelijk 34,54 34,01 50,66 Beide partners vragen schuldhulpverlening aan 20,49 18,83 - Totaal 100,00 100,00 100,00 Ten opzichte van 2008, zijn er in ,19% meer mannelijke aanvragers, wat dichter aanleunt bij het aandeel van de mannen in de Vlaamse bevolking. Bij de Vlaamse bevolking telt men 49,34% mannen en 50,66% vrouwen. Rekening houdend met de categorie beide partners vragen schuldhulpverlening aan in onze, kunnen we er zelfs van uitgaan dat het aandeel van de mannen oververtegenwoordigd is t.o.v. Vlaanderen. Pagina 23 van 48

24 Leeftijd Leeftijd in jaren % aandeel 2008 aanvragers % aandeel 2009 aanvragers % aandeel 2008 partners % aandeel 2009 partners % aandeel 2008 totaal % aandeel 2009 totaal % aandeel in Vlaanderen (18+) ,44 6,20 10,32 7,69 6,59 6,53 10, ,61 12,70 9,73 17,95 11,16 13,86 7, ,21 24,53 30,09 28,98 25,59 25,51 16, ,01 28,25 28,91 23,33 28,99 27,16 19, ,76 18,54 13,57 14,10 18,31 17,56 16, ,90 4,16 4,43 4,10 4,02 4,15 7,18 65 & ouder 6,07 5,62 2,95 3,85 5,34 5,23 22,25 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Bij de partners ging het in 2008 resp in totaal om 339 resp. 390 gegevens. De leeftijden variëren tussen 18 en 98 jaar in onze van In vergelijking met 2008 stellen we een verjonging vast bij de aanvragers en partners. De categorie jaar wint aan belang in het totaal. Het aandeel stijgt van 11,16% tot 13,86%. Deze stijging is in grote mate te wijten aan het aandeel bij de partners dat in die leeftijdscategorie gestegen is van 9,73% naar 17,95%. Wat verder opvalt, is dat de leeftijd van 30 tot 49 jaar in onze duidelijk oververtegenwoordigd blijft in 2009 ten opzichte van Vlaanderen, zowel bij de aanvragers als bij de partners. De 65+-ers zijn ondervertegenwoordigd t.o.v. Vlaanderen Nationaliteit Nationaliteit 2008 aanvragers 2009 aanvragers 2008 partners 2009 partners 2008 totaal 2009 totaal in Vlaanderen Belgische 94,02 95,47 91,21 91,52 93,37 94,58 94,38 Europese Unie (niet-belgische) Niet-Europese Unie 2,36 2,34 3,64 2,99 2,65 2,48 3,66 3,62 2,19 5,15 5,49 3,98 2,94 1,96 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Bij de vergelijking met 2008 valt op dat de overgrote meerderheid van aanvragers en partners Belgisch blijft. Het totale aandeel van Belgische aanvragers en partners samen is gestegen van 93,37% tot 94,58%. Pagina 24 van 48

25 Gezinssamenstelling Gezinssamenstelling in onze 2008 in onze 2009 in Vlaanderen Alleenwonenden 43,15 44,53 30,00 Gehuwden of samenwonenden met kinderen 21,58 19,71 27,00 Eénoudergezinnen 17,95 17,44 12,00 Gehuwden of samenwonenden zonder kinderen Samenwonend met familie, vrienden of kennissen 9,34 8,69 24,00 5,35 7,59 - Andere 2,63 2,04 7,00 Totaal 100,00 100,00 100,00 Ook hier merken we weinig verschillen in 2009 t.o.v De belangrijkste stijger is de categorie samenwonend met familie, vrienden of kennissen van 5,35% tot 7,59%. Alleenwonenden blijven het merendeel voor hun rekening nemen met 44,53%. Op de tweede plaats staan de gehuwden of samenwonenden met kinderen met 19,71% van het totale aantal dossiers schuldhulpverlening. Eénoudergezinnen nemen de derde plaats in met 17,44%. In vergelijking met Vlaanderen merken we op dat vooral de categorieën alleenwonend en éénoudergezinnen oververtegenwoordigd zijn in onze. De categorieën gehuwd of samenwonend met en zonder kinderen zijn ondervertegenwoordigd in onze Gezinsgrootte Gezinsgrootte Steekproef 2008 Steekproef 2009 Vlaanderen Gemiddeld 2,20 2,19 2,39 In 45,62% van onze in 2009 gaat het om één persoon. Dat dit niet overeenkomt met de 44,53% alleenwonenden (cf. supra 1.1.4) heeft te maken met bv. personen die wonen in een rusthuis, psychiatrische instelling, en die bij de categorie 1 persoon werden bijgeteld om de gezinsgrootte te berekenen. In 20,58% van de geregistreerde dossiers gaat het om een gezin van 2 personen die onder hetzelfde dak wonen. Dossiers met 3 resp. 4 gezinsleden beslaan 15,98% resp. 9,71%. Gezinnen met 5 personen nemen 4,89% voor hun rekening. 1,90% van de gezinnen in onze telt 6 personen, 0,88% 7 personen, 0,29% 8 personen en 0,15% 9 personen. Dit geeft een gemiddelde gezinsgrootte van 2,19 personen. In Vlaanderen bedroeg de gemiddelde gezinsgrootte in ,39 personen. Pagina 25 van 48

26 Personen ten laste Er wordt een onderscheid gemaakt tussen kinderen ten laste en andere personen ten laste (volwassenen zoals ouder, grootouder, vriend). In de van 2009 zijn er 588 dossiers met één of meer personen ten laste. Dit is 42,92% van de totale. In 2008 waren er 480 dossiers, wat toen 43,52% was van de. In onderstaande tabel vindt u een meer gedetailleerde opdeling voor De percentages werden berekend op het totale aantal dossiers met één of meer personen ten laste. Een voorbeeld zal de tabel verduidelijken: als we de eerste rij bekijken van kinderen t.e.m. 5 jaar, kunnen we het volgende zeggen: in 26,70% van de dossiers met één of meer personen ten laste komt 1 kind jonger dan 5 jaar voor, in 10,00% komen 2 kinderen jonger dan 5 jaar voor, 3 kinderen jonger dan 5 jaar vinden we in 2,55% van de dossiers, en 4 kinderen jonger dan 5 jaar in 0,34% van de dossiers. Het rijtotaal van 39,59% wil dus zeggen dat in 39,59% van de dossiers met personen ten laste er kinderen jonger dan 5 jaar ten laste zijn. Leeftijdscategorie in het totale aantal dossiers met personen ten laste 1 (1) 2 (1) 3 (1) 4 (1) Rijtotalen (%) Kinderen t.e.m. 5 jaar 26,70 10,00 2,55 0,34 39,59 Kinderen 6 11 jaar 26,19 9,18 1,87 1,02 38,26 Kinderen jaar 25,34 8,84 1,87 0,51 36,56 Kinderen vanaf 18 jaar 14,97 2,89 1,02 0,00 18,88 Andere personen ten laste 5,10 1,70 0,30 0,30 7,40 (1) 1, 2, 3 of 4 staat voor het aantal kinderen/personen uit een bepaalde categorie in eenzelfde gezin. Als we het concrete aantal personen ten laste hiertegenover zetten voor onze in 2009, krijgen we het volgende beeld voor de 588 dossiers met één of meer personen ten laste: Aantal ten laste Kinderen t.e.m. 5 jaar 334 Kinderen 6 11 jaar 319 Kinderen jaar 303 Kinderen vanaf 18 jaar 140 Andere personen 70 Totaal 1166 Dit betekent dat er 1166 personen ten laste zijn in de 588 dossiers waar er personen ten laste zijn. Gemiddeld komt dit neer op 2 personen ten laste per dossier. Pagina 26 van 48

27 Type huisvesting Type huisvesting in onze 2009 Huurder private woning 53,21 Huurder sociale woning 28,18 Eigenaar met lopend hypothecair krediet 8,32 Onderdak (vriend, familie, kennis) 3,87 Eigenaar zonder lopend hypothecair krediet 1,68 Opvangcentrum/onthaaltehuis 1,31 Medehuurder private woning 0,88 Gratis ter beschikking gestelde huisvesting 0,80 Andere 1,75 Totaal 100,00 Uit onze bevraging blijkt dat meer dan de helft van de aanvragers huurder is van een private woning. Op de tweede plaats komt huurder sociale woning met een aandeel van 28,18%. Bij deze categorie werden ook de sociale verhuurkantoren gerekend. De eigenaars met een lopend hypothecair krediet staan op de derde plaats met een aandeel van 8,32%. Eigendomsstatuut in onze 2009 in Vlaanderen Private huurder 53,21 18,50 Sociale huurder 28,18 5,60 Eigenaar 10,00 74,40 Woning gratis ter beschikking 0,80 1,50 Restcategorie 7,81 - Totaal 100,00 100,00 In vergelijking met Vlaanderen valt op dat in onze de eigenaars duidelijk ondervertegenwoordigd zijn en de huurders oververtegenwoordigd. Pagina 27 van 48

28 Scholingsgraad Van 1282 aanvragers in 2009 weten we welk hun hoogst behaalde diploma is. Bij de partners hebben we in 2009 gegevens verzameld van 366 personen. De cijfers van 2008 gaan over 773 aanvragers en 241 partners. Hoogst behaalde diploma 2008 aanvragers 2009 aanvragers 2008 partners 2009 partners 2008 totaal 2009 totaal in Vlaanderen Geen diploma 14,23 15,37 17,43 18,30 14,99 16,02 6,60 Lager onderwijs 15,01 11,08 17,43 6,83 15,58 10,13 13,83 Lager secundair onderwijs 33,64 32,22 29,04 30,33 32,55 31,80 18,08 Hoger secundair onderwijs of 3 de graad richting 3,23 8,11 6,64 9,83 4,04 8,50 - onbekend Hoger secundair onderwijs of 3 de 16,04 13,96 15,77 15,85 15,98 14,38 10,79 graad BSO Hoger secundair onderwijs of 3 de graad 11,13 12,79 7,88 12,30 10,36 12,68 13,49 TSO/KSO Hoger secundair onderwijs of 3 de graad ASO 3,23 3,12 3,32 3,28 3,25 3,16 10,97 Hoger of universitair onderwijs 3,49 3,35 2,49 3,28 3,25 3,33 26,24 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 We merken geen belangrijke verschillen tussen aanvragers en partners. We merken wel een lichte verschuiving: het aandeel mensen met slechts een diploma lager onderwijs verkleint ten voordele van het aantal mensen met een diploma (hoger) secundair onderwijs. In de totale (inclusief mensen zonder diploma) zien we een meerderheid laaggeschoolden en een minderheid hooggeschoolden. Pagina 28 van 48

29 Scholingsgraad totaal 2008 totaal 2009 in Vlaanderen Maximaal lager secundair onderwijs 63,12 57,95 38,52 Hoger secundair onderwijs 33,63 38,72 35,26 Hoger of universitair onderwijs 3,25 3,33 26,24 Totaal 100,00 100,00 100,00 Ten opzichte van 2008 merken we een daling op van het totale aantal mensen die maximum een diploma lager secundair onderwijs hebben, maar deze groep blijft duidelijk oververtegenwoordigd ten opzichte van de Vlaamse bevolking. De categorie hoger secundair onderwijs kent een stijging van 33,63% naar 38,72% en de categorie hoger of universitair onderwijs behoudt eenzelfde aandeel van ongeveer 3% in onze, wat duidelijk een ondervertegenwoordiging is t.o.v. Vlaanderen. De mensen met schulden die over een diploma hoger secundair onderwijs ASO, TSO/KSO of BSO beschikken, volgden voornamelijk beroeps secundair onderwijs (46,74%) en technisch of kunst secundair onderwijs (42,82%) en in veel mindere mate algemeen secundair onderwijs (10,44%). De risicogroepen binnen het secundair onderwijs komen dus vooral uit de richtingen beroeps en technisch of kunst Socio-economisch Arbeidssituatie Onderstaande tabel geeft de arbeidssituatie weer van de mensen van 18 tot 64 jaar. Om de gegevens uit de accuraat te vergelijken met de kengetallen in Vlaanderen, wordt de groep van de mensen vanaf 65 jaar apart gehouden. In de heeft de groep van 65- plussers een aandeel van ongeveer 5%. Arbeidssituatie 2008 aanvragers 2009 aanvragers 2008 partners 2009 partners 2008 totaal in 2009 Vlaanderen totaal Werkend 47,88 47,49 46,79 44,91 47,62 46,90 69,65 Werkloos (niet-werkende werkzoekende) Niet beroepsactief 30,02 32,25 22,02 24,28 28,10 30,43 4,39 22,10 20,26 31,19 30,81 24,28 22,67 25,96 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Pagina 29 van 48

30 Voor de groep jaar gaat het in 2008 resp om gegevens van 1036 resp aanvragers. Bij de partners gaat het in 2008 resp om 327 resp. 383 verzamelde gegevens. Ook in 2009 blijft de categorie werklozen sterk oververtegenwoordigd. We merken zelfs een lichte stijging van deze categorie, al zullen de komende jaren moeten aantonen of deze significant is. De verdere uitsplitsing van de categorie werkenden toont dat het grootste aandeel bestaat uit werknemers; ambtenaren en zelfstandigen komen slechts sporadisch voor. Bij de mensen die niet beroepsactief zijn, gaat het voornamelijk om permanent werkonbekwamen; in beperkte mate ook huismannen/-vrouwen en studenten. Werkloze gezinnen Uit nader onderzoek van de basisgegevens blijkt dat 42% van de gezinnen uit de werkloze gezinnen zijn (gezinnen waar niemand van de gezinsleden van 18 tot 59 jaar een inkomen uit betaalde arbeid heeft). In 2008 was dit 38%. Onderstaande tabel geeft het aandeel volwassenen (18+) en kinderen (0j - 17j) weer dat in een werkloos gezin leeft. We stellen dus een stijging vast in 2009: meer dan één op drie van de mensen uit de, zowel volwassenen als kinderen, leeft in een gezin waar niemand van de gezinsleden van 18 tot 59 jaar een inkomen uit betaalde arbeid heeft. Steekproef 2008 (%) Steekproef 2009 (%) Vlaanderen 2008 Volwassenen 33,19 35,73 8,00 Kinderen 33,17 33,79 6, Arbeidscontract Arbeidscontract 2008 aanvragers 2009 aanvragers 2008 partners 2009 partners Contract onbepaalde duur 68,02 72,40 72,79 67,84 Interimcontract 14,67 10,72 12,66 8,19 Contract bepaalde duur 7,74 8,28 9,49 15,20 OCMW-contract (artikel 60 e.d.) 2,24 2,60 0,63 1,17 Statutair ambtenaar 2,85 0,97 0,00 1,17 Ander type arbeidscontract 4,48 5,03 4,43 6,43 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 In 2008 resp waren er 491 resp. 616 werkende aanvragers. Bij de partners betreft het hier 158 resp. 171 data van werkende partners in 2008 resp Pagina 30 van 48