BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het. KOMO-procescertificaat voor Het aanbrengen van tegelwerk BRL 1017

Transcriptie

1 BRL 1017 d.d BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO-procescertificaat voor Het aanbrengen van tegelwerk BRL 1017 Techniekgebied PBU Vastgesteld door CvD IKOB-BKB d.d Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting Bouwkwaliteit d.d. xx-xx-2009 Bindend verklaard door het bestuur van IKOB-BKB d.d. xx-xx-2009 Uitgave: IKOB-BKB BV Geaccrediteerd door de Raad van Accreditatie Nadruk verboden

2 BRL 1017 d.d BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO-procescertificaat voor Het aanbrengen van tegelwerk BRL 1017 Uitgave: Certificatie-instelling IKOB-BKB BV Nadruk verboden

3 Algemene informatie De publicatiedata van de documenten, waarnaar in de tekst van de BRL wordt verwezen, zijn vastgelegd in Hoofdstuk 10 "Titels vermelde normen en documenten". Deze Beoordelingsrichtlijn is opgesteld in samenwerking met o.a. de Bovatin, VNL en AVA, begeleid door hieruit samengestelde Technische Commissies, aangevuld met enkele andere deskundigen. Deze Beoordelingsrichtlijn, het aanbrengen van tegelwerk,is goedgekeurd door het College van Deskundigen van IKOB-BKB, en is door IKOB-BKB aangewezen als basis voor de afgifte van een KOMO-procescertificaat voor het aanbrengen van tegelwerk. IKOB-BKB BV, Postbus 298, 3990 GB Houten Niets uit deze beoordelingsrichtlijn mag worden gewijzigd, verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van IKOB-BKB.

4 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 2. ONDERWERP EN TOEPASSINGSGEBIED 3. TERMINOLOGIE 4. EISEN TE STELLEN AAN TEGELWERK 5. EISEN TE STELLEN AAN HET PROCES 6. EISEN TE STELLEN AAN DE CERTIFICAATHOUDER 7. EISEN TE STELLEN AAN DE INTERNE KWALITEITSBEWAKING VAN DE CERTIFICAATHOUDER 8. EXTERNE CONTROLE DOOR DE CERTIFICATIE-INSTELLING 9. EISEN TE STELLEN AAN HET GARANTIECERTIFICAAT 10. TITELS VERMELDE DOCUMENTEN BIJLAGEN: 1. MODEL CERTIFICAAT IKOB-BKB Pagina 4/16

5 1. INLEIDING De in deze Beoordelingsrichtlijn (BRL) opgenomen eisen worden gehanteerd door IKOB-BKB bij de behandeling van een aanvraag voor, en bij de controle voor de instandhouding van een KOMO-procescertificaat voor het aanbrengen van tegelwerk. De af te geven kwaliteitsverklaringen wordt aangeduid als KOMO-procescertificaat voor het aanbrengen van tegelwerk en wordt jaarlijks uitgegeven. Het KOMO-procescertificaat voor het aanbrengen van tegelwerk heeft betrekking op alle werkzaamheden die noodzakelijk zijn om al of niet binnen een bouwkundig kader of een reeds bestaande draagconstructie goed aanvaardbaar tegelwerk aan te brengen dat voldoet aan onderhavige beoordelingsrichtlijn en de betreffende uitvoeringsrichtlijn. Wanneer gesproken wordt over het aanbrengen van tegelwerk wordt tevens bedoeld: a. alle aanverwante hulpmaterialen in de ruimste zin des woords; b. het leveren van wand- en vloertegels. Dit zal in een contract tot uiting moeten komen. De kwaliteitseisen betreffen niet alleen de voorbereiding, uitvoering en nazorg van de werkzaamheden, maar ook de bedrijfsvoering, zoals het nakomen van allerlei wettelijke verplichtingen en de zorg voor de veiligheid en de opleiding van het personeel. De technische kwaliteitseisen zijn vastgelegd in de bij deze beoordelingsrichtlijn behorende uitvoeringsrichtlijnen (zie hoofdstuk 10). De controle of wordt voldaan aan de normen geschiedt door middel van zgn. audits en inspecties. Bij de audits wordt een onderscheid gemaakt tussen de toelatingsaudit en de periodieke voortgangsaudit. Bedrijven die zich gespecialiseerd hebben in het verrichten van bijzondere werkzaamheden, zoals b.v. het betegelen van zwembaden, kunnen terzake een aanvulling op het certificaat verkrijgen. Hiertoe wordt een separate uitvoeringsrichtlijn opgesteld. Op het certificaat en de website van SBK, kan men zien voor welke activiteiten de bedrijven zijn gecertificeerd. De certificaathouder verklaart door het aanvragen van het certificaat zich onverkort te zullen houden aan de verplichtingen die op grond van deze beoordelingsrichtlijn gelden. Deze BRL omvat proceseisen, eisen te stellen aan de certificaathouder en aan de interne kwaliteitsbewaking (IKB) van de certificaathouder, alsmede eisen te stellen aan de externe kwaliteitsbewaking (EKB) door de certificatie-instelling. IKOB-BKB Pagina 5/16

6 2 ONDERWERP EN TOEPASSINGSGEBIED De voorliggende Nationale beoordelingsrichtlijn heeft betrekking op "Het aanbrengen van tegelwerk, voor toepassing in gebruiksfuncties zoals omschreven in het Bouwbesluit (BB art. 1.1). Toelichting Onder bouwen wordt conform de Woningwet, artikel 1a, verstaan, het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk. Renovatiewerkzaamheden vallen hier dus ook onder. In de betreffende uitvoeringsrichtlijnen is per toepassingsgebied uitgewerkt hoe kan worden voldaan aan de betreffende privaatrechtelijke afspraken en normeringen (onder andere CEN/TR 13548). IKOB-BKB Pagina 6/16

7 3 DEFINITIES EN TERMINOLOGIE De volgende terminologie en begrippen zijn in het kader van deze BRL van belang: Certificaathouder: Een bedrijf / onderneming die mede als doelstelling heeft het uitvoeren van werkzaamheden, in het kader van onderhavige BRL, gericht op het vervaardigen van wand- en vloertegelwerk. Beoordelingsrichtlijn (BRL): Een door een certificatie-instelling bindend verklaard document waarin alle eisen zijn opgenomen die door genoemde instelling worden gehanteerd als grondslag voor de afgifte en de instandhouding van kwaliteitsverklaringen (attesten, certificaten, e.d.). Eindproduct: In het kader van onderhavige beoordelingsrichtlijn wordt met het eindproduct bedoeld het vervaardigde wand- en vloertegelwerk. Hulpmaterialen: Artikelen, zijnde materialen anders dan de te verwerken tegels zoals, specie, lijm- en voegmateriaal, primer, die nodig zijn voor realisatie van tegel- en natuursteenwerk. Verder behoren tot de hulpmaterialen alle materialen die nodig zijn voor een goede toepassing en aansluiting op de overige bouwdelen, voor zover zij behoren tot de aan de certificaathouder opgedragen werkzaamheden. IKB-schema: IKB-schema is de afkorting van Intern Kwaliteits Bewakings-schema (ook wel keuringsplan genoemd). Het IKB-schema is een korte beschrijving van de tot de interne kwaliteitsbewaking van de certificaathouder behorende keuringen, keuringsmethoden, frequenties van keuringen en de wijze van registratie van de keuringsresultaten. Kwaliteit: Het geheel van eigenschappen en kenmerken van een product, proces of dienst dat van belang is voor het voldoen aan vastgelegde of vanzelfsprekende behoeften. Wand- en vloertegelwerk: Een hechte (geordende) samenstelling van tegels, lijm, primer, voegmortel stenen, bouwplaten met de bouwmuren en constructieve vloeren als ondergrond. Proces: Verzameling van onderling samenhangende middelen en activiteiten die "input" (invoer) omzet in "output" (uitvoer). In het kader van deze beoordelingsrichtlijn wordt hiermee bedoeld, het vervaardigen van wand- en vloertegelwerken, en de daarbij behorende werkzaamheden en hulpmaterialen. Product: Resultaat van activiteiten of processen. Toeleverancier: Leverancier van grondstoffen, halffabrikaten of diensten ten behoeve van de certificaathouder. Toelichting Voor begrippen die niet nader zijn gedefinieerd in deze BRL, wordt verwezen naar het Bouwbesluit en de in Nederlandse normen en voorschriften gehanteerde definities en terminologieën. IKOB-BKB Pagina 7/16

8 4. EISEN TE STELLEN AAN TEGELWERK Tegelwerk moet in overeenstemming zijn met de hiervoor opgestelde Uitvoeringsrichtlijn (zie hoofdstuk 10). Hierin zijn tevens de relevante producteisen opgenomen. In de van toepassing zijnde ontwerp- en uitvoeringsrichtlijnen is opgenomen aan welke voorschriften wordt voldaan en zonodig hoe dit wordt gerealiseerd. IKOB-BKB Pagina 8/16

9 5. EISEN TE STELLEN AAN HET PROCES Algemeen De werkzaamheden van de certificaathouder die onder het procescertificaat "Verwerken van wand- en vloertegels" vallen hebben betrekking op alle werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden om een goed eindproduct te verkrijgen (dat wil zeggen, wand- en vloertegelwerk die voldoet aan onderhavige Beoordelingsrichtlijn). Alvorens met de werkzaamheden te beginnen, moet de certificaathouder controleren of aan alle randvoorwaarden is voldaan en dit schriftelijk vastleggen. Deze randvoorwaarden zijn opgenomen in de betreffende uitvoeringsrichtlijn. De certificaathouder is niet verantwoordelijk voor het voldoen aan eisen, die uit deze randvoorwaarden voortvloeien, voor zover het producten of bouwdelen betreft, die niet tot de opgedragen levering behoren tenzij dit uitdrukkelijk is afgesproken. Projectvoorbereiding Alvorens de opdracht te aanvaarden dan wel alvorens het project in uitvoering te nemen, moet de certificaathouder, voor zover van toepassing, controleren of het bouwkundig (aansluit)kader voldoet aan de eisen genoemd in de betreffende Uitvoeringsrichtlijn. De certificaathouder moet de opdracht schriftelijk vastleggen (opdrachtbevestiging) met alle bijbehorende voorwaarden, waarbij tevens aangegeven dient te worden dat het werk wordt uitgevoerd onder certificaat. Toelichting Eén van de genoemde voorwaarden kan bijvoorbeeld zijn, dat het tegelwerk pas mag worden belast 72 uur na het aanbrengen. Veder kan een voorwaarde zijn dat, indien sprake is van vloerverwarming, deze gelijkelijk opgewarmd dient te worden. Projectuitvoering Van toepassing zijn de Uitvoeringsrichtlijnen zoals genoemd in hoofdstuk 10. Oplevering Alvorens het tegel- en natuursteenwerk over te dragen aan de opdrachtgever ter acceptatie moet een daartoe bevoegde functionaris van de certificaathouder controleren of alle overeengekomen werkzaamheden naar behoren zijn verricht. Het werk wordt met de opdrachtgever opgenomen. Eventuele onvolkomenheden worden, onder vermelding van de termijn waarbinnen deze moeten worden hersteld, schriftelijk vastgelegd op een proces verbaal van oplevering. IKOB-BKB Pagina 9/16

10 6 EISEN TE STELLEN AAN DE CERTIFICAATHOUDER Algemeen Teneinde in aanmerking te komen voor het certificaat moet de certificaathouder voldoen aan alle wettelijke verplichtingen, met name betrekking hebbende op veiligheid, gezondheid en milieu, zoals onder andere de arbeidsomstandigheden (ARBO-eisen), een juiste Risico Inventarisatie Evaluatie (RIE) en eventueel van toepassing zijnde A-bladen. Bovendien dient de certificaathouder een recent uittreksel van de inschrijving bij de kamer van koophandel te overleggen waaruit blijkt dat de certificaathouder ingeschreven staat. Opleiding en ervaring Binnen het bedrijf van de certificaathouder moet aantoonbaar voldoende vaktechnische kennis aanwezig zijn op het gebied van het vervaardigen van wand- en vloertegelwerk. Hiertoe dient het bedrijf van de certificaathouder ten minste één persoon werkzaam te hebben die een erkende vakopleiding op het gebied van tegelwerk met goed gevolg heeft doorlopen met daarnaast aantoonbaar ten minste 5 jaar ervaring op dit gebied. Bij bedrijven met meer dan 10 man personeel dient op iedere 10 medewerkers die direct betrokken zijn bij de genoemde werkzaamheden een dergelijke personen werkzaam te zijn die minimaal kan aantonen dat hij een leidinggevende functie kan bekleden. Dit kan mogelijk met behulp van EVC s (eigen verworven competenties). Richtlijnen voor het opstellen van deze EVC s zijn te vinden op de website van BOVATIN ( Tevens zal iedere werknemer twee scholingsdagen per jaar besteden aan opleiding. De scholingsdagen van alle werknemers gezamenlijk mogen ook worden besteed aan opleidingen van enkele personen waarvan de opleiding langer dan 2 dagen in beslag neemt. Toelichting: Op de website van de BOVATIN staat een actueel overzicht van cursussen of opleidingen die hiervoor in aanmerking komen. IKOB-BKB Pagina 10/16

11 7. EISEN TE STELLEN AAN DE INTERNE KWALITEITSBEWAKING VAN DE CERTIFICAATHOUDER Interne kwaliteitsbewaking (IKB) De certificaathouder moet schriftelijk hebben vastgelegd op welke wijze de kwaliteitszorg in het bedrijf is geregeld en hoe de kwaliteit van het eindproduct, het wand en vloertegelwerk, is gewaarborgd. Dit wordt de Interne Kwaliteitsbewaking of het Kwaliteitssysteem genoemd. Alle werknemers moeten van dit kwaliteitssysteem op de hoogte zijn. De navolgende aspecten dienen een onderdeel te zijn van het kwaliteitssysteem: 1. Organisatiestructuur, waarin aangegeven de plaats van iedere medewerker in de organisatie met de daarbij behorende taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden; 2. Beoordeling van het contract, waarin aangegeven hoe wordt nagegaan of alle noodzakelijke aspecten betrekking hebben de op de uit te voeren werkzaamheden op een juiste wijze zijn geregeld; 3. Beheersing van documentatie, waarin aangegeven hoe documentatie "up-to-date" wordt gehouden en op welke wijze wordt bewerkstelligd dat de noodzakelijke en juiste documenten op het werk aanwezig zullen zijn; 4. Beheersing van de werkzaamheden, waarin aangegeven de benodigde vakbekwaamheid, ervaring en opleiding van de betrokken medewerkers ; 5. Kwaliteitscontrole, waarin vastgesteld welke controles plaatsvinden ten aanzien van processen en producten, en waarvan de uitvoering aantoonbaar gemaakt kan worden met registraties (zie 7.1) 6. Beheersing van tekortkomingen, waarin aangegeven hoe in voorkomende gevallen met tekortkomingen ten aanzien van producten en uitvoering wordt omgegaan; 7. Identificatie van uitgevoerde werken, waarin aangegeven de dossiervorming van uitgevoerde werken; 8. klachtenbehandeling, waarin aangegeven de klachtenregistratie, de behandeling van de klacht, eventuele corrigerende maatregelen die daaruit voortvloeien en hoe deze geïmplementeerd zijn; 9. Terugkoppeling van ervaringen, waarin wordt vastgelegd hoe ervaringen met uitgevoerde werken worden uitgewisseld (werkoverleg, e.d.). *) Deze aspecten zijn ontleend aan NEN-EN-ISO Deze norm biedt een leidraad (geeft richtlijnen) over introductie van kwaliteitszorg en de elementen van een kwaliteitssysteem. 7.1 IKB schema Onder punt 5 in de vorige paragraaf is de kwaliteitscontrole genoemd. De certificaathouder dient te beschikken over registraties waarmee de uitgevoerde kwaliteitscontroles aantoonbaar gemaakt worden. Minimaal de volgende registraties kunnen worden getoond door de certificaathouder: - contractbeoordeling; (bijvoorbeeld door bevoegde ondertekening); - controle van materieel en van meet- en beproevingsmiddelen; (bewijs van periodieke controle van de geïdentificeerde middelen, bijvoorbeeld controle of ijking van een meetapparaat, door wie en met welke frequentie, controle op het functioneren van elektrisch gereedschap); - ingangscontrole op de materialen op het werk en eventueel in het magazijn; (aantoonbare controle van het geleverde ten opzichte van inkoopdocumenten); - controle op intern transport en de opslag in het magazijn en het transport naar het werk (indien van toepassing, bijvoorbeeld vorst of regen); - een controle op transport en de opslag op het werk; (aantoonbare controle van transport en opslag volgens de betreffende uitvoeringsrichtlijn); - een kwaliteitscontrole tijdens de uitvoering; (aantoonbare controle van kritieke aspecten tijdens uitvoering; zie de betreffende uitvoeringsrichtlijn); - een controle bij de oplevering; (aantoonbare vastlegging van opleverpunten en overdracht aan de opdrachtgever, zie de betreffende uitvoeringsrichtlijn). IKOB-BKB Pagina 11/16

12 7.2 Project-aanmelding De certificaathouder is verplicht voor de aanvang van de werkzaamheden die betrekking hebben op het werkgebied zoals omschreven in deze beoordelingsrichtlijn en de betreffende uitvoeringsrichtlijnen aan de certificerende instelling op te geven waar en wanneer de werkzaamheden plaatsvinden. Deze gegevens worden door de certificatie-instelling vertrouwelijk behandeld. Uitbesteding van werkzaamheden door een certificaathouder van werkzaamheden die onder deze beoordelingsrichtlijn vallen kan alleen aan andere certificaathouders. Eventueel inhuren door een certificaathouder van personeel van andere bedrijven is toegestaan, mits het betreffende werk altijd wordt uitgevoerd onder toezicht en onder algehele verantwoording van de certificaathouder en de werkzaamheden voldoen aan de betreffende uitvoeringsrichtlijn. Uitbesteed werk aan andere certificaathouders dient ook te worden gemeld. Werk dat wordt uitgevoerd door ingehuurd personeel dient ook te worden gemeld aan de certificerende instelling. IKOB-BKB Pagina 12/16

13 8 EXTERNE CONTROLE DOOR DE CERTIFICATIE INSTELLING 8.1 Algemeen De externe controle door de certificatie-instelling vindt plaats conform het IKOB-BKB reglement voor Certificatie en Attestering. Hierin zijn algemene zaken geregeld zoals: - administratieve afwikkeling; - kosten en betalingsvoorwaarden; - publicatieplicht; - aansprakelijkheid en vrijwaring; - behandeling afwijkingen; - sancties; - klachtenregeling; - beroepsprocedures. 8.2 Controle en controlefrequentie De certificatie-instelling controleert steekproefsgewijs de door de certificaathouder aangemelde projecten, op het voldoen aan de eisen zoals vermeld in hoofdstuk 4, 5, 6 en 7 van deze BRL. Hiertoe worden controles uitgevoerd op de certificaathouder en op de projecten van de certificaathouder. Met ingang van de datum van uitgifte van deze BRL is de controlefrequentie per certificaathouder per jaar vastgesteld op 1 bedrijfsaudit en 1 projectcontrole per 1200 m 2 tegelwerk met een minimum van 6 inspecties. Toelichting: Op basis van mogelijke klachten over de certificaathouder of op basis van de resultaten van de projectcontroles en bedrijfsaudits kan de frequentie per certificaathouder worden verhoogd. Projectcontroles De projectcontroles geschieden onverwachts, zonder voorkennis van datum of tijd. Er wordt getoetst op de eisen zoals omschreven in de betreffende uitvoeringsrichtlijn. In principe worden de op dat tijdstip in uitvoering respectievelijk gereed zijnde werkzaamheden bij de controle betrokken. Bedrijfsaudit Naast voorgaande controles op in uitvoering zijnde projecten zal periodiek door de certificatieinstelling een controle uitgevoerd worden op de totale interne kwaliteitsbewaking (IKB) van de certificaathouder en worden getoetst of nog steeds aan de gestelde eisen wordt voldaan. Er wordt getoetst op de eisen zoals omschreven in deze beoordelingsrichtlijn en de betreffende uitvoeringsrichtlijn(-en). IKOB-BKB Pagina 13/16

14 9 EISEN TE STELLEN AAN HET PROCESCERTIFICAAT Het procescertificaat bestaat uit een voorblad met de verklaring van de certificatie-instelling en verder een processpecificatie waaruit duidelijk blijkt voor welke scope(-s) het certificaat van toepassing is en wenken voor de afnemer. IKOB-BKB Pagina 14/16

15 10. TITELS VERMELDE DOCUMENTEN Normen: NEN 1775: 1991 Bepaling van de bijdrage tot brandvoortplanting van vloeren, inclusief wijzigingsblad A1:1997 NEN 2778: 1991 Vochtwering in gebouwen Bepalingsmethoden, inclusief wijzigingsblad A3:2004 NEN 5077: 2001 Geluidwering in gebouwen Bepalingsmethoden voor de grootheden voor luchtgeluidsisolatie, contactgeluidisolatie, geluidwering van scheidingsconstructies en geluidniveaus veroorzaakt door installaties, inclusief wijzigingsblad A2:2005 en correctieblad C1:2005 NEN 6064: 1991 Bepaling van de onbrandbaarheid van bouwmaterialen, inclusief wijzigingsblad A2:2001 NEN 6065: 1991 Bepaling van de bijdrage tot brandvoortplanting van bouwmateriaal(combinaties), inclusief wijzigingsblad A1:1997 NEN 6066: 1991 Bepaling van de rookproductie bij brand van bouwmateriaal(combinaties), inclusief wijzigingsblad A1:1997 NEN-EN : Brandclassificatie van bouwproducten en bouwdelen-deel 1: 2007 Classificatie op grond van beproeving van het brandgedrag CEN/TR 13584:2004 Algemene regels voor het ontwerp en installatie van keramische tegels NEN-EN-ISO 9004: Kwaliteitsmanagementsystemen - Richtlijnen voor 2000 prestatieverbeteringen NEN-EN : Mortels voor keramische tegels - Deel 5: Bepaling van de waterabsorptie 2002 NEN-EN 13888: 2002 Mortels voor keramische tegels - Definities en specificaties Opmerking: Voor de juiste uitgave, datum en gegevens, over eventuele wijzigingsbladen en/of correctiebladen van de normen die direct of indirect via het bouwbesluit worden aangewezen, wordt verwezen naar NEN Datering en onderlinge samenhang van normen ten behoeve van de bouwregelgeving, Iste uigave d.d. oktober Uitvoeringsrichtlijnen: URL Uitvoeringsrichtlijn voor het aanbrengen van wand- en vloertegelwerk in reguliere toepassing* * Uitgave IKOB-BKB IKOB-BKB Pagina 15/16

16 Bijlage 1 Model tekst KOMO procescertificaat Het aanbrengen van tegelwerk KOMO procescertificaat Ruimte voor logo CI Naam CI Adres Vestigingsplaats Telefoon (Fax) ( ) Logo van bevoegde accreditatie instantie Proces (naam) Nummer : Uitgegeven : Geldig tot: Vervangt : d.d. : Bedrijf Naam Adres Vestigingsplaats Telefoon (Fax) ( ) Verklaring van (naam CI) Dit procescertificaat is op basis van BRL (nummer) afgegeven door (naam CI), conform het (naam CI) Reglement voor Procescertificatie:(jaar). (Naam CI) verklaart dat de door het bedrijf verrichte werkzaamheden in het kader van (gecertificeerde processen) aan de in dit procescertificaat vastgelegde processpecificaties voldoen, mits in het contract betreffende het uitvoeren van de werkzaamheden is vermeld dat de werkzaamheden verricht conform dit procescertificaat en dat het eindresultaat voldoet aan de daaraan gestelde prestaties, zoals in de BRL zijn vastgelegd. Het certificaat is opgenomen in het Overzicht van erkende kwaliteitsverklaringen in de bouw op de website van SBK: Voor (naam CI)... directeur Gebruikers van dit procescertificaat wordt geadviseerd om bij (naam CI) te informeren of dit document nog geldig is. Afbeelding van het KOMO -beeldmerk. Ruimte voor KOMO logo is een collectief merk van Stichting Bouwkwaliteit (SBK) Dit procescertificaat bestaat uit... bladzijden Nadruk verboden Ruimte voor Copyright IKOB-BKB Pagina 16/16