BEHANDELING VAN WATER IN KLIMAATREGELINGSSYSTEMEN

Transcriptie

1 BEHANDELING VAN WATER IN KLIMAATREGELINGSSYSTEMEN 2016

2 DE LUCHT EN HET VUIL IN DE KLIMAATREGELINGSSYSTEMEN Verwarmingssystemen zijn vaak onderworpen aan ongemakken door afzettingen en restanten: verlies van efficiency bij de warmtewisseling, veel lawaai, stuk gaan van apparatuur, verstopping van de leidingen. Deze problemen worden grotendeels veroorzaakt door de kwaliteit van het water en de aanwezigheid van lucht en onzuiverheden die de vorming van afzettingen veroorzaken en het verschijnsel corrosie vergemakkelijken. Problemen door de aanwezigheid van lucht Problemen door lucht in waterinstallaties kunnen ernstig en storend zijn voor zowel de gebruikers als voor professionals die zich met de installatie bezighouden. Als deze problemen niet grondig geanalyseerd worden, leiden ze vaak tot oplossingen die op de lange termijn geen oplossing blijken. In het begin is het heel belangrijk de verschijnselen die lucht in de installatie kan veroorzaken, te onderscheiden. Geluid in de leidingen en in de eindunits Lucht in de installatie genereert geluiden in de leidingen en in de regelkranen door de aanwezigheid van luchtbellen, meestal in de opstartfase van de installatie, m.a.w. op het moment dat de stroming door de leidingen op gang komt. Onvoldoende debiet of totale blokkeringen van de circulatie De circulatie kan gedeeltelijk of volledig geblokkeerd zijn door luchtbellen aanwezig op bepaalde punten in de installatie. Dit verschijnsel is bijzonder ernstig voor installaties met radiatoren. Onvoldoende warmtewisseling tussen de eindunits en de omgeving De hoeveelheid warmte die wordt afgegeven aan de omgeving vermindert aanzienlijk door lucht in de radiatoren of in de wisselbatterijen. Een lager rendement van de verwarmingslichamen kan ernstige temperatuurverschillen veroorzaken en dus onvoldoende comfortniveaus, maar ook hogere energiekosten. Problemen door de aanwezigheid van vuil Het vuil dat is achtergebleven in het water van de hydronische circuits kan een reeks niet te onderschatten ongemakken veroorzaken. Corrosie door differentiële beluchting Ontstaat door het feit dat, bij water, een laag vuil op een metalen oppervlak leidt tot de vorming van twee zones (water/vuil en vuil/metaal) met verschillende zuurstofgehalten; om die reden worden er gelokaliseerde electrolyse ingeschakeld met stromen die leiden tot corrosie van de metalen oppervlakken. Onregelmatige werking van de ventielen Dit komt door vuil dat hardnekkig op zijn plek vast komt te zitten en vevormingenof lekken kan veroorzaken. Blokkeringen en vastlopen van de pompen Wordt veroorzaakt door het vuil dat door de pompen circuleert en dat daarin kan worden opgehoopt, zowel vanwege de specifieke geometrie van de pompen, als door de magnetische velden gegenereerd door de pompen zelf. Lager rendement van de warmtewisselaars De vuilafzettingen kunnen op belangrijke wijze de vloeistofdebieten en de oppervlakken die warmte wisselen verminderen. Corrosie van de installatie Dit komt door de zuurstof in de lucht en kan leiden tot verzwakking maar ook tot breuk van onderdelen zoals leidingen, radiatoren, warmtewisselaars van ketels. 2

3 Toestellen voor het verwijderen van lucht Automatische ontluchters - ROBOCAL Series MINICAL Series VALCAL Serie MAXCAL Serie DISCALAIR Serie 551 Ontluchtingsventielen voor radiatoren - automatische Series ventielen voor radiatoren Series Luchtafscheiders - voor horizontale leidingen Serie voor verticale leidingen Serie 551 Vuilafscheiders - standaard Serie 5462 Serie 5469 Serie 5465 Toestellen voor het verwijderen van vuil - met magneet Serie 5463 Serie 5468 Serie van kunststof met magneet Serie van kunststof onder de ketel Series Filter vuilafscheider - multifunctioneel toestel Serie 5453 Filters - Y - filter van brons Serie Y - filter van gietijzer Serie 579 Luchtafscheiders-Vuilafscheiders - standaard Serie met magneet Serie 5461 Toestellen voor het verwijderen van lucht en vuil 3

4 DE AANWEZIGHEID VAN LUCHT De aanwezigheid van lucht in de klimaatregelingsinstallaties heeft meerdere oorzaken: Niet verwijderde lucht uit de vulfase, dus lucht die achterblijft in niet ontluchte nissen, of in het hoogste deel van de radiatoren, of nog in met tegenhelling gemonteerde leidingen. terug gezogen lucht door zones die in onderdruk werken. Die lucht komt de installatie binnen via de normale ontluchtingssytemen, in plaats van eruit te gaan. lucht opgelost in het water waarmee de installatie gevuld is: opgeloste lucht in water op het niveau van ionen en moleculen. Niet verwijderde lucht in de vulfase: vorming van bellen Elke hydronische installatie zit, alvorens in werking te worden gesteld, natuurlijk vol met lucht. Een niet nauwkeurig ontwerp van de installatie met voorzieningen voor ontluchting van de leidingen, kan ervoor zorgen dat de lucht vast komt te zitten tijdens de vulfase. In het bijzonder neigt lucht zich te verzamelen: in het bovenste deel van de verwarmingslichamen; in delen van leidingen die rond een obstakel moeten draaien; in lange delen van horizontale leidingen die vervolgens naar omlaag buigen; in het bovenste deel van stijgkolommen. De lucht die binnen komt tijdens de werking van de installatie De lucht die binnen komt tijdens de werking van de installatie is de lucht die via het vrije oppervlak van een open vat kan binnenkomen (tegenwoordig weinig gebruikte systemen), of kan binnendringen via ontluchtingssystemen, pakkingen en koppelingen als de installatie in onderdruk werkt. Dit laatste treedt op wanneer de som tussen de statische druk van de installatie en de dynamische onderdruk veroorzaakt door de pomp negatief is. Een mogelijkheid die zich kan voordoen vooral in de hogere delen van de installatie, dus waar de statische druk lager is. Om te begrijpen of een installatie in onderdruk werkt, volstaat het in het algemeen om bijvoorbeeld het ventiel van de hoogste radiator te openen en te zien of er water uitkomt of lucht ingaat. Opgeloste lucht in water: vorming van microbellen Hoeveel lucht in water opgelost kan worden is afhankelijk van de werking van de druk en de temperatuur. Dit verband wordt onderstreept door de wet van Henry (waarvan hier een grafiek wordt afgebeeld), die de temperatuur van water verbindt aan het aantal liter lucht opgelost in een m 3 water. De lucht opgelost in koud vulwater of bijvulwater komt hoofdzakelijk vrij wanneer het water van de installatie wordt opgewarmd, bijvoorbeeld in een installatie van 1000 l (ongeveer een installatie van kcal/h) door het vulwater te verwarmen van 20 tot 80 C, bij de constante druk van 2 bar, komt er zo n 17 tot 18 liter lucht vrij. Deze lucht komt dan in de installatie in de vorm van microbelletjes. In de circuits van klimaatregelingsinstallaties vindt dit vormingsproces van microluchtbelletjes bovendien continu plaats op bepaalde punten, namelijk in verwarmingsketels en in apparaten die in onder omstandigheden werken waarin cavitatie optreedt. 45 Absolute druk 45 Absolute druk Max. aantal liter opgeloste lucht per m 3 water (l/m 3 ) bar 3 bar 1 bar Max. aantal liter opgeloste lucht per m 3 water (l/m 3 ) bar 3 bar 1 bar 0 0 Watertemperatuur ( C) Watertemperatuur ( C) 4

5 De microbelletjes Dit zijn heel kleine luchtbellen met een diameter tussen de 0,02 en de 0,10 mm, die zich vormen op de interne oppervlakken van de ketels. De verwarmende vloeistof sleept deze microbelletjes dan mee de installatie in, waar ze worden opgenomen door de vloeistof zelf, of ze verenigen op de kritieke punten in de installatie (bijvoorbeeld in de hoogste delen van de radiatoren) waardoor luchtbellen ontstaan. Microbelletjes in verwarmingsketels Op het scheidingsvlak tussen het water en de verbrandingskamer vormen zich voortdurend microbelletjes als gevolg van de hoge vloeistoftemperatuur. Het verschijnsel lijkt helemaal op wat we kunnen zien op de binnenwanden van een pannetje wanneer we water opwarmen. Deze lucht wordt door het water meegevoerd en verzamelt zich in kritieke punten van het circuit waaruit deze moet worden afgevoerd. Een deel ervan wordt opnieuw geabsorbeerd bij aanwezigheid van koudere oppervlakken. Temperatuur van de vlam 1000 C VLAM Temperatuur van de wand 160 C Wand van de verbrandingskamer Grenslaag WATER Microbellen Temperatuur van de grenslaag 156 C Gemiddelde watertemperatuur 70 C Problemen verbonden met de aanwezigheid van lucht in de installaties Onvoldoende warmtewisseling tussen de eindunits en de omgeving De thermische geleidbaarheid van lucht is aanzienlijk minder in vergelijking met die van water. Wanneer lucht zich verzamelt in de hogere punten van de radiatoren of warmtewisselaars, vermindert de hoeveelheid warmte die aan de omgeving wordt afgegeven aanzienlijk. Een lager rendement van de verwarmingslichamen kan ernstige temperatuurverschillen veroorzaken en dus onvoldoende comfort, maar ook hogere energiekosten. Lawaai van de verwamingslichamen door het passeren van bellen en microbelletjes door de ventielen van de radiatoren en door het vormen van echoboxen. Verschijnselen van cavitatie die de levensduur en de werking vooral van de pompen en de regelventielen in gevaar kunnen brengen. Volledige of gedeeltelijke blokkeringen van de circulatie door het zich vormen van luchtbellen in leidingen en panelen zowel in de vloer als in de wand. Corrosie veroorzaakt door zuurstof aanwezig in de lucht met hieruit volgende verzwakking, en soms ook breuk, van ketels, leidingen en radiatoren. 5

6 Toestellen voor de verwijdering van luchtbellen Automatische ontluchters De opeenhoping van luchtbellen boven in het afsluiterlichaam veroorzaakt het dalen van de vlotter en dus de automatische opening van de afsluitklep. Ze worden geïnstalleerd in de installatie op de kolommen of in zones waar de bellen stilstaan. Er worden verschillende types onderscheiden die onderling verschillen door de maximale bedrijfsdruk en luchtafvoerdruk, maar ook door de hoeveelheid afvoerbare lucht in verhouding tot de druk die bestaat in de installatie en de tijdseenheid. De correcte werking van het ventiel wordt gegarandeerd zolang de waterdruk onder de maximale afvoerdruk blijft. grote ontluchtingscapaciteit hoge aftapdruk Ventielen en ontluchters voor radiatoren Kunnen met automatische of handmatige bediening zijn. De bedieningen van het automatische type kunnen met vlotter zijn of met hygroscopische schijven. In de ventielen met handmatige werking wordt het handwiel losgedraaid totdat de lucht in het verwarmingslichaam volledig afgegeven wordt waarna er water uitloopt. De ontluchters met hygroscopische schijven hebben daarentegen speciale schijven die, in contact met water uitzetten en de ontluchter dichthouden, terwijl ze in contact met lucht inkrimpen waardoor de lucht eruit kan. De vlotterontluchters werken grotendeels hetzelfde als de automatische ontluchters: het opeenhopen van de luchtbellen in het glas veroorzaakt het dalen van de vlotter en dus de opening van de afsluiter. handmatig hygroscopisch werking met vlotter 6

7 Automatische ontluchters met middelhoge aftapdruk Traditionele automatische ontluchters Serie MAXCAL DISCALAIR VALCAL MINICAL Materiaal messing verchroomd messing messing verchroomd messing messing verchroomd messing messing verchroomd messing Max. bedrijfsdruk 16 bar 10 bar 10 bar Max. aftapdruk 6 bar 10 bar 4 bar 2,5 bar Max. bedrijfstemperatuur -20 tot 120 C 0 tot 110 C 120 C 120 C 110 C Automatische afsluiters - - optie optie - Hygroscopische dop - optie optie optie Aansluitingen 3/4 1/2 1/4-3/8-1/2 3/8-1/2 3/8-1/2 3/4-1 3/4-1 3/8-1/2 3/8-1/2 Serie Automatische ontluchtingskleppen met antitrillingssysteem van de vlotter ROBOCAL Automatische afsluitkraan De automatische afsluitkraan, waarvan de afdichting met het kleplichaam wordt verzekerd door een O-Ring van EPDM, vergemakkelijkt de onderhoudswerkzaamheden, door de toestroom van water met uitgeschakeld ventiel te blokkeren, en de controlewerkzaamheden van de functies van het ontluchtingstoestel. Materiaal messing Max. bedrijfsdruk Max. aftapdruk Max. bedrijfstemperatuur Automatische afsluiters Hygroscopische dop Aansluitingen Serie 10 bar 4 bar 6 bar 115 C 110 C 115 C 110 C optie 115 C /4-3/8 3/8 3/8-1/2 3/8 Ontluchtingsventielen automatisch voor radiatoren Handmatige ontluchtingsventielen voor radiatoren s AERCAL HYGRO Hygroscopische dop Het werkingsbeginsel baseert zich op de kenmerken van de schijven van cellulosevezel die het afdichtingspatroon vormen. Het volume van de genoemde schijven neemt met 50% toe op het moment dat ze in contact komen met water, en sluiten de ontluchter zo af. Op deze manier, wanneer de installatie onder normale omstandigheden werkt, zijn de schijven nat en sluiten ze dankzij de toename van hun volume de ontluchter af. Wanneer er lucht aanwezig is, drogen de schijven op en laten de lucht zo ontsnappen. Zo wordt mogelijke schade vermeden bij waterlekkage. Materiaal verchroomd messing Verchroomd messing / technopolymeer Droog schijfje Max. bedrijfsdruk 10 bar 10 bar Max. aftapdruk 2,5 bar 6 bar - s+50% Max. bedrijfstemperatuur Hygroscopische functie Werkingsmodaliteit Positionering aftap 100 C 90 C 100 C automatisch Aansluitingen 1/2-3/ /4 1/8-1/4-3/8 1/8-1/4-3/8-1/2 - deze handleiding automatisch hygroscopisch permanent permanent uitrichtbaar permanent Nat schijfje 7

8 AUTOMATISCHE ONTLUCHTERS 501 MAXCAL Automatische ontluchter voor verwaming en koeling. Voor grote capaciteit. Lichaam en deksel van messing. Interne onderdelen van roestvrij staal. Pmax.: 16 bar. t min. max.: C. Max. ontluchtingsdruk: 6 bar MINICAL Automatische ontluchter met hygroscopisch veiligheidskapje. Van messing. t max.: 120 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar /2 M /4 F x 3/8 F 551 DISCALAIR Automatische ontluchter voor hoge prestaties. Lichaam van messing MINICAL Automatische ontluchter met hygroscopisch veiligheidskapje. Van messing. Verchroomd. t max.: 120 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar /2 F 5022 VALCAL Automatische ontluchter. Van messing. Verchroomd. t max.: 120 C. Max. ontluchtingsdruk: 4 bar /4 M 1 M 1/2 M 5020 MINICAL Automatische ontluchter. Van messing. t max.: 120 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar /4 M 1/2 M 5020 MINICAL Automatische ontluchter met hygroscopisch veiligheidskapje. Van messing. t max.: 120 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar /4 M 1 M 8

9 AUTOMATISCHE ONTLUCHTERS 5021 MINICAL Automatische ontluchter met afsluitklep. Van messing. t max.: 110 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar ROBOCAL Automatische ontluchter met O-ring. Van messing. t max.: 115 C. Max. ontluchtingsdruk: 4 bar /4 M /2 M 5021 MINICAL Automatische ontluchter met hygroscopisch veiligheidskapje en afsluitklep. Van messing. Verchroomd. t max.: 110 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar ROBOCAL Automatische ontluchter met afsluitklep. Van messing. t max.: 110 C. Max. ontluchtingsdruk: 4 bar /2 M 561 Afsluitklep voor serie PTFE dichting op de schroefdraad. Van messing. t max.: 110 C /2 M 5026 ROBOCAL Automatische ontluchter met O-ring. Van messing. t max.: 115 C. Max. ontluchtingsdruk: 6 bar /4 F x voor code /2 M zonder PTFE dichting 561 Afsluitklep voor serie 5020 en PTFE dichting op de schroefdraad. Van messing. Verchroomd. t max.: 110 C ROBOCAL Automatische ontluchter met afsluitklep. Van messing. t max.: 110 C. Max. ontluchtingsdruk: 6 bar /2 M zonder PTFE dichting

10 AUTOMATISCHE ONTLUCHTINGSKLEP VOOR RADIATOREN ACCESSOIRES VOOR AUTOMATISCHE ONTLUCHTERS 507 AERCAL Radiatorstop met automatische ontluchter en hygroscopisch veiligheidskapje. Met dichting. Van messing. Verchroomd. t max.: 100 C. Max. ontluchtingsdruk: 6 bar. R59720 R59720 AQUASTOP Hygroscopisch veiligheidskapje voor serie 507. Van messing. Verchroomd M rechts 1 M links 1 1/4 M rechts 1 1/4 M links R59681 AQUASTOP Hygroscopisch veiligheidskapje voor series 5020 en Van messing. R AERCAL Automatische ontluchter voor radiatoren met hygroscopisch veiligheidskapje. Van messing. Verchroomd. t max.: 100 C. Max. ontluchtingsdruk: 2,5 bar AQUASTOP Hygroscopisch veiligheidskapje voor series 5020, 5021, 5022 en 504. Van messing. Verchroomd /2 M 3/4 M 1 M rechts 1 M links Antivacuümkapje voor series 5020, 5021 en Antivacuümkapje voor ROBOCAL ontluchters series 5024, 5025, 5026 en

11 ONTLUCHTERS EN AFTAPKRANEN /8 M 1/4 M 505 Handbediende ontluchter. Handwiel van kunststof. Verchroomd. PTFE dichting op schroefdraad. t max.: 90 C /8 M 1/4 M 1/2 M 5080 Automatische hygroscopische ontluchter. Handwiel van kunststof. Verchroomd. PTFE dichting op schroefdraad. t max.: 100 C Handbediende ontluchter. Handwiel van kunststof. Verchroomd. PTFE dichting op schroefdraad. t max.: 90 C p.1, Vervangingspatroon voor serie /8 M 1/4 M 1/2 M 337 Mini-ontluchter met richtbare aftap. PTFE dichting op schroefdraad. Pmax.: 6 bar. t max.: 85 C. Handmatige ontluchter voor radiatoren serie 5055 De bijzonderheid die deze ontluchter karakteriseert bestaat uit de interne afdichting van speciaal elastisch materiaal die hem hermetisch maakt tegenover een beperkte vergrendeling van het handwiel en eventuele temperatuurwisselingen. Het bedieningshandwiel is geprofileerd om esthetisch te lijken op de thermostaatknoppen van Caleffi, en valt daarmee binnen de uniformiteit van de onderdelen voor radiatoren /4 3/8 337 Aftapkraan met metalen dichting. Met richtbare aftap. PTFE dichting op de schroefdraad. t max.: 100 C Handbediende ontluchter met richtbare aftap. Verchroomd. PTFE dichting op schroefdraad /4 3/ /8 M 1/4 M 1/2 M t max.: 90 C. 560 Aftap voor radiatoren en wandketels. Verchroomd. t max.: 100 C /2 extractor slangpilaar De verpakking van 10 stuks bevat een extractor cod

12 Toestellen voor de verwijdering van microbelletjes: luchtafscheiders Om de besproken verschijnselen te vermijden of tot een minimum terug te brengen, is het raadzaam de installaties te voorzien van luchtafscheiders: geschikte middelen om de microbelletjes te verwijderen en in essentie bestaand uit een speciaal netwerk en een ontluchtingsventiel. De geordende netvormige structuur creëert wervelende bewegingen waardoor de microbelletjes bevrijd worden en zich verenigen in bellen die verwijderbaar zijn via het ontluchtingsventiel. De luchtafscheiders laten de installaties werken met luchtarm water. Dit stelt het water in staat de luchtbellen te absorberen en in de kritieke zones van de installaties waar de luchtbellen zich hebben opgehoopt, te elimineren. Werking De luchtafscheider gebruikt de combinatie van verschillende fysische principes. Het actieve deel bestaat uit een geheel van oppervlakken met een geordende, netvormige structuur. Deze elementen veroorzaken wervelende bewegingen waardoor de luchtbelletjes gemakkelijker vrijkomen en zich afzetten op de oppervlakken van de netvormige structuur. De luchtbellen hopen zich op en vergroten in volume totdat de hydrostatische duwkracht de adhesiekracht van de structuur overwint. Vervolgens stijgen ze naar het bovenste deel van het toestel, van waaruit ze naar buiten worden afgevoerd door middel van een automatische vlotterontluchter. Het toestel is zo ontworpen dat de stromingsrichting van de warmtegeleidende vloeistof niet van belang is. Efficiëntie luchtafscheiding De hoeveelheid lucht die uit een circuit kan worden verwijderd is afhankelijk van diverse parameters: hoe lager de circulatiesnelheid en de druk, hoe meer lucht er kan worden verwijderd. Na slechts 25 doorstromingen bij de hoogste aanbevolen snelheid, is bijna alle ingebrachte lucht door de luchtafscheider DISCAL verwijderd, met percentages die variëren naargelang de druk in het circuit. De kleine resterende hoeveelheid wordt vervolgens geleidelijk aan verwijderd tijdens de normale werking van de installatie. Bij een lagere snelheid of een hogere temperatuur van de vloeistof is de hoeveelheid afgescheiden lucht nog groter. 1 bar 2 bar 3 bar Installaties met glycolhoudend water Het is goed de luchtafscheiders ook te gebruiken bij installaties met mengsels van vorstbeveiliging-glycolhoudend water. De mengsels water-glycol zijn ook heel dik en hebben dus een sterke capaciteit om zowel de luchtbellen als de microbelletjes vast te houden, waardoor deze ook niet verwijderd kunnen worden. V = 1 m/s - T = constant Ingebrachte lucht (%) Verwijderde lucht (%) Tijd (s) Aant. doorstr. Geadviseerde snelheden voor een goede scheidingsefficiëntie De aanbevolen maximumsnelheid van de vloeistof bij de aansluitingen van het toestel bedraagt ~ 1,2 m/s. Onderstaande tabel bevat een weergave van de maximumdebieten om aan deze voorwaarde te voldoen. DN l/min m 3 /h DN Aansluitingen l/min m 3 /h 12

13 LUCHTAFSCHEIDERS /2 F 551 DISCALAIR Automatische ontluchter voor hoge prestaties. Lichaam van messing. 551 DISCAL Luchtafscheider. Lichaam van messing DN 50 DN 65 DN 80 DN 100 DN 125 DN DISCAL Luchtafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen. PN 16. Tegenflens: EN t min. max. met isolatieschalen: C (DN 50 DN 100) C (DN 125-DN 150). Zonder isolatieschalen C /4 Vervollediging code: 0 zonder isolatieschalen 2 met isolatieschalen Ø 22 3/4 F 1 F 3/4 F 1 F 1 1/4 F 1 1/2 F 2 F 551 DISCAL Luchtafscheiders voor verticale leidingen. Lichaam van messing. 551 DISCAL Luchtafscheider. Lichaam van messing. Met aansluiting voor aftap. Isolatieschalen voor luchtafscheiders serie DN 50 DN 65 DN 80 DN 100 DN 125 DN 150 Vervollediging code: 1 zonder isolatieschale 3 met isolatieschalen 551 DISCAL Luchtafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met laseinden. t min. max. met isolatieschalen: C (DN 50 DN 100) C (DN 125-DN 150). Zonder isolatieschalen C 551 DISCAL Luchtafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen. PN 10. Tegenflens: EN Aansluiting temperatuursonde: 1/2 F. Voor code CBN CBN CBN DN 200 DN 250 DN

14 DE AANWEZIGHEID VAN VUIL De aanwezigheid van vuil komt door: deeltjes afkomstig uit het waterleiding, het vuil afkomstig van de montage en de onderdelen van de installatie, de corrosie door differentiële beluchting, de oxidatie van metalen oppervlakken door de werking van de zuurstof in de opgeloste lucht. Deeltjes afkomstig van de leidingen, de montage en de onderdelen van de installatie Ze bestaan uit restanten van afdichtingen (hennep, PTFE-banden), uit smeermiddelen (oliën en vetten), uit onzuiverheden afkomstig van materialen (metaalbraam, zand, verfklonters en schilfers). Corrosies voor differentiële beluchting Corrosies voor differentiële ontluchting treden op door het feit dat bij aanwezigheid van water, een laag vuil op een metalen oppervlak zorgt voor de vorming van twee zones (water/vuil en vuil/metaal) met verschillende zuurstofgehalten. De zone water/vuil is aanmerkelijk rijker aan zuurstof dan de zone vuil/metaal. Om die reden wordt er gelokaliseerde electrolyse (de kathodes zijn de zones rijk aan zuurstof, de anodes de arme zones) veroorzaakt met stromen die leiden tot corrosie van de metalen oppervlakken. Het zijn corrosies die, net als die door oxidatie, kunnen leiden tot verzwakking, maar ook tot breuk, van onderdelen als ketels en radiatoren. materiaal gecorrodeerd METAAL WATER vuil Corrosie door oxidaties van de metalen oppervlakken Worden veroorzaakt door de aanwezigheid van lucht, en dus zuurstof, in het water. Op het oppervlak van metaal vormt zich een dunne film van oxide die, binnen bepaalde grenzen, het metaal beschermt tegen corrosie. Deze laag heeft gewoonlijk een andere kleur dan die van het oorspronkelijke metaal en neigt ertoe met de tijd nog verder te veranderen, in het algemeen wordt hij lichter of donkerder. In dit geval spreekt men van een geoxideerd oppervlak (of oppervlak met deklaag), een oppervlak dat, wat kleur betreft, voortdurend verandert. Als om enige reden de beschermlaag slijt, zet de corrosie door totdat deze het metaal stuk maakt. Vuildeeltjes Microdeeltjes van vuil Het gaat om losse deeltjes (zand, ijzerschaafsel, externe lichamen) afkomstig van het waternet (waterleiding) of als restant van bewerkingen en onderhoudswerkzaamheden in de installatie (soldeerresten, hennep, smeermiddelen). Deze deeltjes zetten zich af en maken samen een korst waardoor ze verstoppingen veroorzaken van de leidingen, warmtewisselaars en de onderdelen met kleine doorgangen. Voor de installatie kan het niet zichtbare vuil, bestaande uit microdeeltjes met afmetingen tot 5 10 mm (0,005 0,010 mm), zoals magnetiet en roest, gevaarlijk zijn. Deze corrosiesoorten produceren en bevrijden in het water zowel niet magnetische stofdeeltjes van ijzer (roest) als magnetische deeltjes (magnetiet dat zich vormt in heel kleine schilfers en dat heel sterke magnetische eigenschappen heeft). 14

15 Problemen verbonden met de aanwezigheid van onzuiverheden in de installaties Onregelmatige werking van de ventielen Vuil zorgt er voor dat het hardnekkig op zijn plaats vast kan gaan zitten en blokkades of lekken kan veroorzaken. Onvoldoende warmtewisseling door de aanwezigheid van vuil in het onderste deel van de radiator. Lager rendement van de warmtewisselaars door de verlaging van het debiet en de oppervlakken die warmte uitwisselen. Blokkeringen en vastlopen van de pompen veroorzaakt door het vuil dat zich in de pompen kan ophopen, zowel vanwege de specifieke geometrie van de pompen, als door de magnetische velden gegenereerd door de pompen zelf. Corrosie veroorzaakt door oxidatie en differentiële ontluchting met hieruit volgend verzwakking, en soms ook breuk van ketels, leidingen en radiatoren. Korstvormingen en afzettingen in de leidingen die vervolgens ook de vloeistofstroom aanzienlijk verminderen. Verwijdering van de onzuiverheden De afscheiding van de onzuiverheden uit het water van het gesloten circuit is moeilijk vooral voor wat betreft de verwijdering van de kleinste deeltjes die in essentie bestaan uit zand, roest (niet magnetische ijzeroxiden) en magnetieten. Om deze deeltjes te verwijderen wordt in het algemeen gebruik gemaakt van: Y-filters, eenvoudige vuilafscheiders (horizontaal en verticaal) en vuilafscheiders met magneet. Aangezien het hoofddoel is om de warmtewisselaars van de warmtegeneratoren te beschermen tegen blokkering en verstopping, is het goed filters en vuilafscheiders te installeren op de retourlijn voor de generator. Middelgrote installaties: installatie van filter op de vullijn en van vuilafscheider of vuilafscheiderfilter op de installatie. Kleine installaties: installatie van het multifunctionele toestel (vuilafscheiderfilter) of compacte vuilafscheider onder de ketel. Het werkingsbeginsel van filters en vuilafscheiders is compleet verschillend, om deze reden wordt er in de volgende hoofdstukken dieper op in gegaan. 15

16 Filters Filtering is een fysisch-mechanisch proces waarin een vloeistof in beweging zich scheidt van de solide deeltjes die erin verspreid zijn doordat deze worden tegengehouden door een poreus filterend middel waar de vloeistof doorheen wordt geleid. Werking Ze bestaan in essentie uit een mand van een metaalnet dat werkt als filterend element en als opvang van het vuil. De mazen in het metaalnet worden gekenmerkt door verschillende parameters, waarvan een van de belangrijkste de doorlaat is (of filterende capaciteit): dit duidt de minimale afmetingen aan van de deeltjes die het filter in staat is te onderscheppen. Bijvoorbeeld een filter met doorlaat gelijk aan 0,4 mm (400 µm) is in staat vuildeeltjes vast te houden vanaf die waarde en groter.. Het filter houdt bij de eerste doorstroom alle deeltjes met een omtrek groter dan het filterweefsel vast. Drukverliezen Als gevolg van de doorstroom door het filterweefsel wordt op de vloeistof een drukverlies geproduceerd die toeneemt naar gelang de toename van de verstoppingsgraad. Een filter (maat 1 ) met een filterweefsel van 400 µm heeft een drukverlies (bij schone filter) in een installatie waarin 1500 l/h circuleren gelijk aan circa 180 mm w.k.. Zijn drukverlies met verstopping van 70% neemt meer dan 4 keer toe en is gelijk aan circa 810 mm w.k.. Het is van extreem belang periodiek onderhoud op het filter te verrichten. Efficiëntie vuilafscheiding De filters blokkeren bij de eerste passage alle deeltjes van afmetingen groter dan de doorlaat van het weefsel. De beperking van deze toestellen bestaat in het feit dat ze niet in staat zijn de vuildeeltjes die kleiner zijn dan die waarde te onderscheppen en dus uit de circulatie te halen (in het algemeen voor de klimaatregelingsinstallaties 0,4 0,5 mm, dus µm). Ze zijn dus niet in staat voldoende de deeltjes van fijn zand, roest en magnetiet te filteren. Er moet ook rekening mee gehouden worden dat de onderschepte deeltjes zich vasthechten aan de filter en vaak hardnekkig, waardoor de drukverliezen van het filter aanmerkelijk toeneemt: deze situatie vraagt om frequente reinigingswerkzaamheden of vervanging van de filter. gemiddelde diameter vuil [µm] ROEST MAGNETIET ZAND LASRESTEN Werkingsgebied Y-filters 0,001 0,01 0, gemiddelde diameter vuil [mm] 577 Vuilfilter. Lichaam van brons, 1/2 2 : PN 16, 2 1/2-3 : PN 10. Binnendraadaansluitingen. Zeef van RVS. t min. max.: C. Max. glycol: 30%. 579 Vuilfilter voor cv-installaties. Lichaam in gietijzer, grijs gelakt. Met flensaansluitingen, PN 16. Binnenwerk in roestvrij staal AISI 304. Pmax.: 16 bar. t min. max.: C. Max. glycol: 50%. Tegenflens: EN Mazen Ø (mm) /2 3/ /4 1 1/ /2 3 Mazen Ø (mm) 0,40 0,40 0,40 0,47 0,47 0,53 0,53 0, DN 150 DN 165 DN 180 DN 100 DN 125 DN 150 DN 200 DN 250 0,87 0,87 1,55 1,55 1,55 1,55* 1,55* 1,55* * Ruitvormige gemaasde versteviging 16

17 Vuilafscheiders Vuilafscheiding is een fysieke behandeling die lijkt op filtering maar doeltreffender van uit het oogpunt van de afmetingen van de deeltjes. Door het principe van de zwaartekracht te benutten lukt het om ook deeltjes met een afmeting tot 0,005 mm (5 µm) te scheiden en te laten afzetten. Werking De scheidingswerking van de onzuiverheden verricht door de vuilafscheider baseert zich op de gecombineerde werking van meerdere verschijnselen: de vermindering van de snelheid van de vloeistof heeft een gunstige invloed op de zwaartekracht van de vuildeeltjes in de opvangruimte. Het interne element met netwerkoppervlakken ter vervanging van het gewone filter heeft van nature een lage weerstand tegen de doorgang van vloeistof waardoor hoe dan ook de scheiding wordt gegarandeerd. Deze vindt dan ook plaats doordat de deeltjes tegen de netoppervlakken aan botsen en daardoor naar beneden kunnen zakken en niet door filtering. De vuilafscheider verwijdert in de daarop volgende passages de zich in het water bevindende onzuiverheden volledig, tot aan de nominale afmeting van 5 µm. Standaardversie Opvangruimte De opvangruimte heeft de volgende bijzonderheden: - bevindt zich in het onderste deel van het toestel op een dusdanige afstand van de aansluitingen dat de verzamelde vuildeeltjes geen last hebben van de turbulenties veroorzaakt door de mazen van het net. - heeft een grote capaciteit om het afgescheiden vuil op te vangen, waardoor het legen/afvoeren veel minder vaak hoeft te gebeuren (anders dan de filters die heel vaak schoongemaakt moeten worden). - heeft een aftapkraan om het verzamelde vuil uit het onderste opvanggedeelte af te tappen, ook bij werkende installaties. Drukverliezen Versie met flenzen met magneet Anders dan bij filters is het drukverlies dat hierdoor ontstaat zeer beperkt en wordt niet beïnvloed door de verzamelde onzuiverheden. VERSIE MET MAGNEET Versie met magneet De magnetische vuilafscheider heeft, naast de traditionele werkingskenmerken van de vuilafscheider, een speciaal systeem voor de opvang van de ferromagnetische onzuiverheden in het circuitwater. Een speciale ring met twee magneten, wordt geplaatst aan de buitenkant van het lichaam van het toestel, in de zone van de vuilopvang. De ferromagnetische deeltjes worden op zo n manier vastgehouden in de opvangzone waardoor vermeden wordt dat ze opnieuw in de circulatie kunnen komen. In de flensversie bestaat het magnetisch element uit een flexibele cilinder, die wordt ingebracht in een afgesloten luchtkamer. Afscheidingscapaciteit van deeltjes Dankzij het bijzondere ontwerp van het interne element is de vuilafscheider Caleffi in staat om de onzuiverheden die in de kring aanwezig zijn volledig af te scheiden tot deeltjes van minimaal 5 µm. Na de uitgevoerde proeven bij een gespecialiseerd laboratorium (TNO - Science and Industry - NL) is geconstateerd dat de Caleffi vuilafscheider in staat is snel en bijna volledig de onzuiverheden te scheiden die na slechts 50 doorstromingen aanwezig zijn; circa een werkingsdag. Deze vuildeeltjes worden doeltreffend verwijderd uit het circuit tot 100% van de deeltjes met een diameter groter dan 100 µm en gemiddeld tot 80% van de kleinere deeltjes. De voortdurende doorstroming van de vloeistof bij een normaal werkende installatie zorgt er verder voor dat geleidelijk aan alle vuildeeltjes worden verwijderd. gemiddelde diameter vuil [µm] Efficiëntie (%) Afgescheiden hoeveelheid. 100% Beginhoeveelheid ( ) Efficiëntie 50 doorgangen (0,5 m/s) Efficiëntie 50 doorgangen (1 m/s) LASRESTEN ZAND ROEST MAGNETIET Werkingsgebied vuilafscheiders 0,001 0,01 0, gemiddelde diameter vuil [mm] Deeltjesgrootte (µm) Proeven in het gespecialiseerde laboratorium van TNO - Science and Industry (NL) 17

18 VUILAFSCHEIDERS /4 F 1 F 1 1/4 F 1 1/2 F 2 F Vuilafscheider. Lichaam van messing. Aftapkraan met slangpilaar en bovenaansluiting 1/2 F met plug. Vuildeeltjes tot: 5 mm. Isolatieschalen voor vuilafscheiders serie DN 150 DN 165 DN 180 DN 100 DN 125 DN 150 Vuilafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen. PN 16. Tegenflens: EN Met isolatieschalen voorzien van dampscherm. Pmax.: 10 bar t min. max.: C (DN 50 DN 100) C (DN 125-DN 150). Vuildeeltjes tot: 5 mm. CBN CBN CBN Voor art Vuilafscheider voor verticale leidingen. Lichaam van messing. Aftapkraan met slangpilaar Vuilafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen. PN 10. Tegenflens: EN t min. max.: C Vuildeeltjes tot: 5 mm. Aansluiting temperatuursonde: 1/2 F Ø 22 mm 3/ DN 200 DN 250 DN 300 De afvoer van de verzamelde vuildeeltjes gebeurt door de aftap onderaan de de opvangruimte open te draaien. Dit kan zelfs wanneer de installatie in werking is. Afvoer en onderhoud In de schroefdraadversies is de opvangruimte bovendien eenvoudig te inspecteren door hem van het kleplichaam los te draaien voor eventueel onderhoud van het interne element, bijvoorbeeld bij verstopping door vezels of grotere vuildeeltjes. 18

19 VUILAFSCHEIDERS MET MAGNEET Vuilafscheider met magneet. Lichaam van messing. Aftapkraan met slangpilaar en bovenaansluiting 1/2 F met plug. Vuildeeltjes tot: 5 mm. Vuilafscheider met magneet. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen, PN 16. Tegenflens: EN Met isolatieschalen. t min. max.: C. Vuildeeltjes tot: 5 mm. Met isolatieschalen /4 F 1 F 1 1/4 F 1 1/2 F 2 F Zonder isolatieschalen /4 F 1 F 1 1/4 F 1 1/2 F 2 F DN 150 DN 165 DN 180 DN 100 DN 125 DN Vuilafscheider met magneet voor verticale leidingen. Lichaam van messing. Aftapkraan met slangpilaar. Vuilafscheider met magneet. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen. PN 10. Tegenflens: EN t min. max.: C Vuildeeltjes tot: 5 mm. Aansluiting temperatuursonde: 1/2 F Ø 22 mm Ø 28 mm 3/4 F 1 F DN 1200 DN 1250 DN 1300 Afvoer en onderhoud De magnetische buitenring kan van de behuizing worden gehaald om het vuil bij werkende installatie naar beneden te laten zakken en te verwijderen. Bij uitvoeringen met flensaansluiting bevindt de magneet zich in een dompelbuis. De magneet is flexibel, zodat deze gemakkelijk uitneembaar is. Dit kenmerk zorgt voor de gemakkelijke verwijdering ervan en vermindert de benodigde ruimte onderaan de vuilafscheider nodig voor het onderhoud. 19

20 VUILAFSCHEIDER VAN COMPOSIET MET MAGNEET Vuilafscheider met magneet Lichaam in kunststof. Verstelbare aansluiting voor horizontale en verticale leidingen. Aftapkraan met slangpilaar. Pmax.: 3 bar. t min. max.: 0 90 C. Vuilafscheider met magneet voor installatie onder de ketel. Lichaam in technopolymeer. Aftapkraan. Koppeling voor aansluiting aan de muur: 3/4 M. Koppeling voor koperbuis Ø 18 mm. Pmax bedrijfsdruk: 3 bar. Temperatuurbereik: 0 90 C Ø 22 mm Ø 28 mm 3/4 F 1 F /4 M - Ø 18 mm 3/4 M - Ø 22 mm 3/4 M x 3/4 F 5452 Werkingsprincipe De magnetische vuilafscheider van polymeer heeft, naast de traditionele werkingskenmerken van het afscheiden van vuil, een gepatenteerd systeem voor de opvang van de ferromagnetische onzuiverheden in het circuitwater. De vuildeeltjes in het water botsen tegen de interne netoppervlakken, worden afgescheiden en zakken naar de bodem van de behuizing, waar ze zich ophopen. De ijzerhoudende vuildeeltjes worden in de behuizing van de vuilafscheider vastgehouden door de werking van twee magneten in een speciale uitneembare buitenring. Het ruime binnenvolume van de DIRTMAG zorgt ervoor dat de stromingssnelheid van de vloeistof gereduceerd wordt, zodat de afscheiding van vuildeeltjes door de werking van de zwaartekracht bevorderd wordt. Verticale installatie Horizontale installatie /4 F F Werkingsprincipe Vuilafscheider met magneet voor installatie onder de ketel. Geschikt voor niet lineaire installaties, met gekruiste leidingen. Lichaam in technopolymeer. Aftapkraan. Koppeling voor aansluiting aan de muur: 3/4 M. Koppeling voor aansluiting met slang: 3/4 F. Pmax bedrijfsdruk: 3 bar. Temperatuurbereik: 0 90 C. Aansluitingskit excenter x 5451 Koppeling voor leiding Ø 22 mm x De magnetische vuilafscheider DIRTMAGSLIM scheidt en verzamelt de onzuiverheden aanwezig in de installatie dankzij een interne deflector op de doorstroming. Dit toestel creëert een turbulerende beweging in de vloeistof waardoor de onzuiverheden in de bezinkkolf terecht komen. In de "kalme zone" achter de deflector kunnen de deeltjes niet meer weg en bestaat er geen risico dat ze in de circulatie terugkeren. Dit werkingsprincipe zorgt ervoor dat er een minimaal drukverlies binnen het onderdeel is. De doeltreffendheid van de afscheiding is toegenomen door de aanwezigheid van de magnetische buitenring. Installatie onder de ketel code Installatie onder de ketel séire

21 MULTIFUNCTIONEEL TOESTEL UIT COMPOSIET MET VUILAFSCHEIDER EN FILTER 5453 Reserveonderdelen filters accessoires. Multifunctionele vuilafscheider met magneet en vuilfilter. Verwijdert de onzuiverheden in het hydraulisch circuit, en beschermt zo de magnetische rotor van de circulatiepomp en andere onderdelen. Lichaam in kunststof. Vuilafscheider met intern element uit technopolymeer, met magneet. Twee filterpatronen met buitenlichaam uit roestvrij stalen gaas: 1 voor eerste reiniging (blauw - reeds geïnstalleerd), 1 voor onderhoud (grijs). Aftapkraan en slangpilaar. Verstelbare aansluiting voor horizontale, verticale of 45 leidingen. Pmax.: 3 bar. t min. max.: 0 90 C. F49474/BL F49474/GR F49476 filter voor reiniging (blauw)* filter voor onderhoud (grijs)** * filter voor eerste reiniging mazen Ø = 0,30 mm ** filter voor onderhoud mazen Ø = 0,80 mm Set toebehoren voor het vullen en spoelen van installaties. Voor série Ø 22 mm Ø 28 mm 3/4 F 1 F Accessoirekit voor vullen en wassen circuit Een speciale accessoirekit, bestaande uit een dop met afvoerkraan en een intern element voor de scheiding van de stromen (zwart), zorgt voor de aansluiting op eventuele externe apparatuur voor het wassen van de installatie. Werkingsprincipe Het multifunctionele apparaat wordt verkregen uit de samenstelling van een vuilafscheider en een netfilter in serie geplaatst. Het water in circulatie in de installatie komt eerst door de vuilafscheider, dan door de netfilter. De vuilafscheider scheidt het vuil in het water middels de werking van het interne element. De ijzerhoudende onzuiverheden worden ook in het lichaam van de vuilafscheider vastgehouden door de werking van twee magneten in een uitneembare buitenring. De eerste doorgang door de vuilafscheider zorgt ervoor dat er meteen een hoog percentage van de onzuiverheden in het circulerende water gescheiden wordt, tot aan de vuildeeltjes van de kleinste afmetingen. De netfilter scheidt de onzuiverheden door de mechanische selectie van de deeltjes op basis van hun afmetingen via een specifiek filterweefsel van metaalgaas. Alle deeltjes met een afmeting groter dan de doorlaat worden mechanisch geblokkeerd en gescheiden, met de grootst mogelijke efficiëntie van scheiding bij de eerste doorgang. Reiniging circuit en onderhoud eerste doorgang. Het blauwe filter zorgt voor het blokkeren van alle deeltjes die in circulatie blijven bij de eerste doorgang door de leidingen, ter bescherming van de warmteopwekker en de onderdelen van de installatie. De filter wordt geleverde met een tweede filter (grijs van kleur) met een grotere maasgrootte, te gebruiken tijdens normale werking, nadat de eerste reiniging is uitgevoerd. Installatie De vuilafscheider kan dankzij de speciale combinatie van ringmoer en T-stuk gedraaid worden, zodat hij zowel op horizontale als op leidingen van 45 kan worden geïnstalleerd zonder dat de functionele kenmerken ervan gewijzigd worden. Dosering additieven Het multifunctionele toestel kan ook gebruikt worden als toegangspunt voor het invoeren van chemische additieven in het circuit ter bescherming van de installatie. 21

22 Dit wordt verkregen door een luchtafscheider en een vuilafscheider samen te voegen in één product (met of zonder magneet). Daarom kan één product volstaan voor het verwijderen van zowel lucht als onzuiverheden in het water van de installaties. VERWIJDERING VAN LUCHT EN VUIL Werkingsprincipe Het toestel gebruikt de gecombineerde werking van de luchtafscheider en van de vuilafscheider. Het intern element creëert wervelende bewegingen die de microbelletjes laten vrijkomen. Deze groeperen zich tot grotere bellen die dan omhoog komen naar het bovenste deel van het toestel waaruit ze worden geëvacueerd door een automatische vlotterontluchter. Bovendien worden de vuildeeltjes in het water, die botsen tegen de oppervlakken van het interne element, afgescheiden en zinken naar de bodem van de afscheider. Ten opzichte van de oplossingen met een aparte luchtafscheider en een aparte vuilafscheider, bieden de gecombineerde luchtafscheidervuilafscheider de volgende voordelen: ze nemen minder plaats in en vragen minder aansluitpunten, en zijn daarom ideaal voor installaties waarin er geen twee gescheiden onderdelen kunnen worden geïnstalleerd. LUCHTAFSCHEIDERS-VUILAFSCHEIDERS 546 DISCALDIRT Lucht- en vuilafscheider. Lichaam van messing. Aftapkraan met slangpilaar. Vuildeeltjes tot: 5 mm DISCALDIRTMAG Lucht- en vuilafscheider met magneet. Lichaam van messing. Aftapkraan met slangpilaar. Vuildeeltjes tot: 5 mm Ø 22 mm 3/4 F 1 F 1 1/4 F /4 F 1 F 1 1/4 F Isolatieschalen voor lucht- en vuilafscheiders serie 546. CBN CBN Voor code

23 LUCHTAFSCHEIDERS-VUILAFSCHEIDERS 546 DISCALDIRT Lucht- en vuilafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met flensaansluitingen. PN 16. Tegenflens: EN t min. max. met isolatieschalen: C (DN 50 DN 100) C (DN 125-DN 150). Zonder isolatieschalen C 546 DISCALDIRT Lucht- en vuilafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Tegenflens: EN Met flensaansluitingen. PN 10. Aansluiting temperatuursonde: 1/2 F. Vuildeeltjes tot: 5 mm DN 150 DN 165 DN 180 DN 100 DN 125 DN 150 Vervollediging code: 0 zonder isolatieschalen 2 met isolatieschalen 546 DISCALDIRT Lucht- en vuilafscheider. Lichaam van staal, gelakt met epoxypoeder. Met laseinden. Met isolatieschalen voorzien van dampscherm. t min. max. met isolatieschalen: C (DN 50 DN 100) C (DN 125-DN 150). Zonder isolatieschalen C DN 200 DN 250 DN DN 150 DN 165 DN 180 DN 100 DN 125 DN 150 Vervollediging code: 1 zonder isolatieschalen 3 met isolatieschalen Wij behouden ons het recht voor te allen tijde en zonder voorafgaande kennisgeving wijzigingen of correcties aan te brengen aan de beschreven producten en de betreffende technische specificaties. 23

24 CALEFFI INTERNATIONAL N.V. Moesdijk P.O. BOX GJ Weert Nederland Nederland Tel Fax België Tel Fax Copyright 2016 Caleffi NL