Economie & Werk december 2011 ingang van

Transcriptie

1 Voorstel GEMEENTERAAD VII - D Stuknummer Programma In te vullen door raadsgriffie. Programma Economie & Werk Programma Corsanummer Economie & Werk Onderwerp Enschede Aanpassingen verordeningen WWB met 20 december 2011 ingang van Wij stellen u voor te besluiten tot het vaststellen van: de Verordening werk en bijstand; de Verordening langdurigheidstoeslag 2012, en de Verordening participatie schoolgaande kinderen Wet Werk en Bijstand 2012 (respectievelijk bijlagen 1, 2 en 3). Vooraf: het landelijk proces De Eerste Kamer behandelt naar verwachting de wijzigingen in de Wet werk en bijstand voor het einde van het jaar. Het is de bedoeling van het Kabinet om de wet in werking te laten treden per 1 januari Een niet tijdige agendering in de Eerste Kamer heeft tot gevolg dat de wetswijziging niet op 1 januari 2012 van kracht wordt. Daarnaast moet nog worden opgemerkt dat de G4 samen met de G32 gemeenten, waaronder ook onze gemeente, een alternatief voorstel hebben ontwikkeld voor de huishoudtoets. Dit alternatief gaat uit van een lagere uitkeringsnorm (niveau persoonlijke toelage personen in een intramurale instelling) voor thuiswonende meerderjarige kinderen. Hierbij wordt gedacht aan het niveau van de persoonlijke toelage voor personen in een intramurale instelling (ca. 340 per maand). Om toch voortvarend door te kunnen gaan met de invoering van de wetswijzigingen wordt voorgesteld om de bijgevoegde verordeningen door de Raad te laten vaststellen. Indien landelijk als nog wordt besloten het alternatief voor de huishoudtoets aan te nemen, dan heeft dit gevolgen voor twee verordeningen, te weten de Verordening werk en bijstand en de Verordening langdurigheidstoeslag Deze twee verordeningen moeten dan formeel worden ingetrokken. Dit voorstel bestaat uit de volgende paragrafen: 1 Inleiding 2 Aanpassingen als gevolg van de wetswijzigingen 3 Aanpassingen als gevolg van het door de raad vastgestelde beleidsnotitie armoede: Vertrouwen op solidariteit Aanpassingen van algemene aard en naar aanleiding van de Centrale Raad van Beroep 5 Communicatie 6 Inspraakorganen 1 Inleiding Het doel van de Enschedese arbeidsmarktaanpak is om zoveel mogelijk mensen aan het werk helpen en het aantal mensen dat aan de kant staat en (langdurig) een uitkering heeft, terugdringen. Werk biedt mensen perspectief, zelfrespect, sociale contacten en maatschappelijke betrokkenheid. Vooruitlopend op de nieuwe Wet Werken naar Vermogen past het kabinet in 2012 de WWB aan om de sociale zekerheid activerender te maken, arbeidsdeelname te bevorderen, fraude aan te pakken en de financiën op orde te brengen. De bijstand voor gezinnen wordt aangepast. Ouders en hun inwonende meerderjarige kinderen moeten per 2012 gezamenlijk één uitkering aanvragen. Er wordt dan niet alleen gekeken naar de inkomsten van de ouders onderling, maar ook naar die van de inwonende kinderen. Met deze maatregel wil het kabinet het stapelen van uitkeringen

2 achter één voordeur tegengaan. Met ingang van 2012 moeten jongeren tot 27 jaar eerst vier weken zelf werk of een opleiding zoeken voordat een uitkering kan worden aangevraagd. Gemeenten kunnen van uitkeringsgerechtigden een tegenprestatie vragen door het verrichten van maatschappelijk nuttige werkzaamheden. De specifieke ontheffing van de arbeidsverplichting voor alleenstaande ouders met kinderen tot 5 jaar vervalt. Om te stimuleren dat alleenstaande ouders met kinderen tot 12 jaar gaan werken, wordt een deel van hun inkomsten gedurende 3 jaar niet gekort op de uitkering. Op 7 december jongstleden is uw raad middels een brief van ons college geïnformeerd over de wijzigingen van de Wet Werk en Bijstand met ingang van 1 januari Waarom aanpassingen? De aanpassingen in de verordeningen en de beleidsregels zijn enerzijds het directe gevolg van de wetswijziging van de Wet Werk en Bijstand met ingang van 1 januari 2012, en anderzijds het gevolg van het vaststellen door de raad van de beleidsnotitie armoede: Vertrouwen op solidariteit Tevens zijn, naar aanleiding van uitspraken van de Centrale Raad voor Beroep, een aantal technische wijzigingen doorgevoerd. Bevoegdheid De raad stelt verordeningen vast, en overeenkomstig het Mandaatbesluit 2011 (overzicht 3.2 mandaten programma Economie en Werk) heeft de directeur van het programma Economie en Werk de bevoegdheid van het college gekregen om beleidsregels vast te stellen. Met dit schrijven wordt uw college en de raad op de hoogte gesteld op welke wijze invulling is gegeven aan deze bevoegdheid. 2 Aanpassingen als gevolg van de wetswijzigingen Algemeen Omdat de Wet Investeren in Jongeren en de Wet Werk en Inkomen Kunstenaars worden ingetrokken, vervallen alle WIJ- en WWIK verordeningen van rechtswege. Formeel hoeven deze verordeningen niet te worden ingetrokken, maar omwille van duidelijkheid worden deze verordeningen in Enschede formeel ingetrokken. Voorts dient in alle verordeningen en beleidregels de verwijzing naar gehuwd / gehuwdennorm te worden aangepast in gezin / gezinsnorm. Dit heeft te maken met de invoering van de toets op het gezinsinkomen. Enschede kent vanaf geen separate toeslagenverordening meer. De toeslagenverordening is vanaf als hoofdstuk ondergebracht in de Verordening werk en bijstand. In het overgangsrecht met betrekking tot het huishoudinkomen is neergelegd dat de meerderjarige huisgenoten van een persoon, die op 31 december 2011 recht op algemene bijstand of een inkomensvoorziening op grond van de WIJ heeft, reeds vanaf 1 januari 2012 inlichtingen moeten verschaffen in verband met alle omstandigheden waarvan het redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat die op 1 juli 2012 van invloed kunnen zijn op hun arbeidsinschakeling of recht op bijstand. Ook is voor deze personen een medewerkingspicht opgenomen. De gemeente Enschede gaat deze groep in de periode 1 januari 2012 tot 1 juli 2012 actief en persoonlijk benaderen. Zie ook paragraaf 5: communicatie naar de burgers. Nieuwe Verordening participatie schoolgaande kinderen Wet Werk en Bijstand 2012 Per 1 januari 2012 moet een verordening zijn vastgesteld met betrekking tot het verlenen van categoriale bijzondere bijstand aan personen met kinderen voor kosten in verband met maatschappelijke participatie van schoolgaande kinderen. Het verlenen van categoriale bijstand is uitsluitend mogelijk indien een alleenstaande (ouder) of een gezin een in aanmerking te nemen inkomen heeft van ten hoogste 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. Omdat ook de gemeente Enschede valt onder de verordeningsplicht is hiervoor een verordening geschreven. Deze verordening gaat ervan uit dat de stichting Leergeld Enschede, het Jeugd Sportfonds en het Fonds Bijzondere Noden Enschede passende en toereikende voorliggende voorzieningen zijn om de participatie van schoolgaande kinderen te bevorderen. Het aantal voorliggende voorzieningen kan eventueel naar de toekomst worden uitgebreid. Indien blijkt dat deze voorliggende voorzieningen niet passend en toereikend zijn, dan kan in bijzondere situaties een beroep worden gedaan op de individuele bijzondere bijstand. Aanpassing in de beleidsregels EU gehandicapten

3 Categoriale inkomenondersteuning door de gemeenten is vanaf uitsluitend toegestaan tot 110% van de bijstandsnorm. Als gevolg van deze wetswijziging is het percentage van 150% naar 110% van de bijstandsnorm in de beleidsregels éénmalige uitkering gehandicapten aangepast. 3 Aanpassingen als gevolg van het door de raad vastgestelde beleidsnotitie armoede: Vertrouwen op solidariteit In de verordening voor de Langdurigheidstoeslag is overeenkomstig het raadsbesluit de hoogte van de toeslag met ingang van verlaagd. De hoogte van de toeslag per jaar voor de desbetreffende categorieën huishoudens wordt met ingang van : Norm Hoogte toeslag 100% is in 2011 Hoogte toeslag wordt 33% in 2012 Alleenstaande 341 euro 114 euro Alleenstaande ouder 436 euro 145 euro Gehuwden/gezinsnorm 486 euro 162 euro Overeenkomstig het raadsbesluit is in de beleidsregels voor de Arbeids- en Flexbonus de paragraaf voor de Flexbonus geschrapt. Vanaf wordt uitsluitend nog een bonus van 2000 vertrekt voor de uitkeringsgerechtigde tussen de 27 en 65 jaar die twee jaar of langer ononderbroken algemene bijstand heeft ontvangen en aansluitend een betaalde baan heeft aanvaard. 4 Aanpassingen van algemene aard en naar aanleiding van de Centrale Raad van Beroep Van algemene aard In de verordening werk en bijstand wordt een premie opgenomen voor additionele werkzaamheden (participatie- / klimopbanen). Dit was een manco in de verordening. Het is een wettelijke verplichting dit artikel op te nemen in de verordening. Geen wijziging van het beleid, maar uitsluitend formele juridische verplichting. Indien verzorging plaatsvindt van een zorgbehoevende, overeenkomstig de voorwaarden van de wet, in de woning van een belanghebbende, dan vindt geen verlaging van de uitkering plaats. Hiertoe moet een verzoek worden ingediend, waarop het college kan besluiten dat de zorgbehoevende niet tot het gezin behoort. De landelijke criteria om onder deze uitzondering te vallen zijn scherp: -aantoonplicht van bestaan AWBZ-indicatie voor tien uur of meer; - voor vijf specifieke zorg terreinen, en - de zorgbehoevende mag geen PGB ontvangen. De uitkering van het gezin wordt niet verlaagd indien het gezin uit drie of meer meerderjarige gezinsleden bestaat (zonder eigen inkomsten). Dit voorkomt dat grote gezinnen in financiële problemen komen. De gemeenten hebben van het Rijk de beleidsvrijheid gekregen om de eerste 6 maanden na het beëindigen van de studiefinanciering aan de jongere geen toeslag op de basis- uitkeringsnorm toe te kennen. In de huidige verordening krijgt de zelfstandig wonende schoolverlater na het beëindigen van de studiefinanciering een toeslag van 10 % bovenop de basis- uitkeringsnorm. Dit heeft tot gevolg dat na het beëindigen van de studie, de jongere een uitkering krijgt die 10% hoger is dan de studiefinanciering, dit vormt geen financiële prikkel om actief te zoeken naar een baan. Voorgesteld wordt: om in de nieuwe verordening werk en bijstand 10 % op de basisuitkeringsnorm voor de jongere gedurende de eerste 6 maanden na beëindiging van de Studiefinanciering te schrappen. Vanaf het moment van inwerkingtreden van de nieuwe verordening geldt dit voor nieuwe aanvragen. Jongeren die nu al deze toeslag hebben behouden deze toeslag voor maximaal 6 maanden. Met deze wijziging wordt aangesloten bij het beleid van bijna alle grote gemeenten. Gedragingen van de jongere die in de zoekperiode van vier weken de arbeidsinschakeling belemmert leiden tot een verlaging van 20% gedurende een maand. Indien een jongere ondubbelzinnig te kennen geeft geen enkele verplichting te willen nakomen in de zoekperiode van 4 weken, dan kan de uitkering worden geweigerd. De uitkering weigeren kan op grond van de wet. Het weigeren van de uitkering hoeft niet te in een lokale

4 verordening te worden geregeld. De jongere die niet meewerkt aan het opstellen, uitvoeren of evalueren van een plan van aanpak krijgt een verlaging van de uitkering van 20 % voor de duur van een maand. Indien de alleenstaande ouder die is vrijgesteld van de arbeidsverplichting, maar laat merken dat hij/zij niet mee wil werken aan scholing, dan wordt de uitkering verlaagd met 20% voor de duur en een maand. Het college is bevoegd met ingang van een belanghebbende te verplichten naar vermogen een tegenprestatie te verrichten. Indien de verplichting tot tegenprestatie niet wordt nagekomen, dan wordt de uitkering verlaagd met minimaal 20% en maximaal 50% van de bijstandsnorm gedurende een maand. In beleidsregels kan worden neergelegd wanneer het college gebruik maakt van de bevoegdheid om een tegenprestatie naar vermogen te verlangen en welke vormen van tegenprestatie door de gemeente kunnen worden ingezet. Hierbij kan ook worden geregeld aan welke doelgroepen een tegenprestatie kan worden opgelegd en hoe de controle op de uitvoering wordt geregeld. De WWB regelt dat de gemeente de verplichting kan opleggen mee te werken om de primaire lasten (huur, gas, water en elektriciteit ) in te houden op de uitkering en aan derden door te betalen. Dit voorkomt huisontruiming, afsluitingen en daarmee verbonden grote maatschappelijke problemen en kosten. Indien een uitkeringsgerechtigde zich naar oordeel van het college niet houdt aan deze verplichting kan een maatregel opgelegd worden tot maximaal het bedrag van de bij de die verplichting bedoelde noodzakelijke betaling. In de beleidsregels wordt het rentepecentage voor de terugbetaling van een lening onder verband van krediethyppotheek aangepast. De rente wordt gelijk aan de wettelijke rente met een maximum van 5%. Momenteel bedraagt de wettelijke rente 4%. Indien de bijstand in verband met vermogen in de vorm van een eigen woning als lening wordt verstrekt moet deze lening na beëindiging van de bijstand worden terugbetaald. Rente hoeft pas te worden betaald indien de lening niet binnen 10 jaar is terugbetaald. Het rentepercentage was tot dusver de wettelijke rente minus 3%. Dit stamt nog uit een tijd dat de wettelijke rente 8% was. Centrale Raad van Beroep De gemeenteraad heeft besloten om vanaf geen toeslag toe te kennen aan degene die de woonlasten met een ander kan delen (niet zijnde gezinsleden in de eerste graad). Het uitgangspunt is het criterium: of de alleenstaande de woonlasten met een ander kan delen en de hieruit voortvloeiende schaalvoordelen heeft in de woonlasten. Er ligt een uitspraak van de CRvB ( LJN: ZB8147) dat een toeslag van 0% in strijd is met de wet, omdat de wet zegt dat er een toeslag moet worden verleend. De wet spreekt van: verleent een toeslag dit is dwingend recht. Een toeslag van 0% is geen toeslag meer. Hoe hoog de toeslag dan moet zijn daar zegt de wet niets over en is ter beleidsvrijheid van de gemeente. Het is weliswaar een zeer oude uitspraak en nog onder de Algemene Bijstandswet, maar het toeslagenbeleid is sindsdien niet wezenlijk gewijzigd. De CRvB heeft recentelijk een toeslag van 5% van de gemeente Roosendaal getoetst en heeft deze akkoord verklaard. Een toeslag van 5% vanwege het kunnen delen van de woonlasten lijkt daarmee juridisch houdbaar. Omdat de bestaande toeslagenverordeningen (WWB en WIJ), op het punt van afschaffing van de toeslag onverbindend is, wordt voorgesteld om de alleenstaande met terugwerkende kracht alsnog een toeslag toe te kennen van 10% en vanaf het inwerking treden van de bijgevoegde nieuwe verordening een toeslag van 5%. 5 Communicatie Voor de communicatie naar de burgers is een separaat communicatieplan opgesteld. Burgers die te maken krijgen met de gevolgen van de invoering van de toets op het huishoudinkomen worden in de periode actief en persoonlijk benaderd. Daarnaast zal via de media: de Nieuwsbrief Werk & Bijstand (Klantenkrant) worden verspreid. Hierin worden de klanten op hoofdlijnen over wijzigingen WWB geïnformeerd. De wijzigingen in de WWB worden op de website van het digitaal loket en het Geldkompas Enschede gezet. Tevens worden wijzigingen in de beleidsregels en de verordeningen in Huis aan Huis geplaatst.. 6 Inspraakorganen De Gehandicapten- Seniorenraad en de Cliëntenraad Werk en Inkomen hebben reeds een advies uitgebracht over de

5 beleidsnotitie armoede: Vertrouwen op solidariteit Dit advies is meegenomen tijdens het debat met de raad. Aangezien de aanpassingen van de verordeningen en beleidsregels overwegend van technische aard zijn, is aan deze adviesorganen geen formeel advies gevraagd. 1. Relatie met programma/beleidskader/wettelijke taak/bestuurlijke geschiedenis 2. Situatieschets, probleemstelling, doelstelling 3. Bevindingen uit de interactie met belanghebbenden Zie paragraaf Informeren over het vervolg 5. Financiële informatie 6. Risicoparagraaf 7. Overige voor de raad relevante informatie 8. Bijlagen bij dit raadsvoorstel 1.de Verordening werk en bijstand; 2.de Verordening langdurigheidstoeslag 2012; 3.de Verordening participatie schoolgaande kinderen Wet Werk en Bijstand 2012; 4.de Beleidsregels eenmalige uitkering voor WMO en AWBZ; 5.de Beleidsregels eenmalige uitkering zwaar lichamelijk gehandicapten ; 6.de Beleidsregels terugvordering, verhaal en zekerheidsrechten 2012; 7.de Beleidsregels arbeidsbonus Ter inzage (leeskamer): Vertrouwlijke bijlagen (bij de griffie): Burgemeester en Wethouders van Enschede, de Secretaris, M.J.M. Meijs de Burgemeester, P.E.J. den Oudsten

6 Besluit van de Raad van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 20 december het vaststellen van: de Verordening werk en bijstand; de Verordening langdurigheidstoeslag 2012, en de Verordening participatie schoolgaande kinderen Wet Werk en Bijstand 2012 (respectievelijk bijlagen 1, 2 en 3). vastgesteld in de vergadering van de Griffier, de Voorzitter,