Therapieën ALLEEN ZIJN MOET JE LEREN. Martin Gaus

Transcriptie

1 Honden Therapieën ALLEEN ZIJN MOET JE LEREN

2 Voorwoord Dit is een boekje met maar een bedoeling: U te helpen een betere relatie met uw hond op te bouwen. Natuurlijk bent u dol op uw hond en waarschijnlijk ziet u uw hond als een lid van het gezin. U beseft dat uw hond rechten heeft op een goed en waardevol leven en dat juist u daar verantwoordelijk voor bent omdat uw hond nu eenmaal bij u woont. U beseft ook dat u verantwoordelijk bent voor het gedrag van uw hond, ook als onze drukke maatschappij gedrag van hem eist dat niet automatisch bij alle honden past. Honden hebben door onze selectieprocedures en daarop gerichte fok-programma s gespecialiseerde taken gekregen. Herders werden zelfstandige bewakers van het vee en van erf en goed en zijn daardoor geen allemansvrienden. Jachthonden zijn bedoeld om samen te werken met een jager maar vaak resulteert dat in een ongewenste plezierjacht in hun eentje. En terriërs zijn bewust gefokt met een laagontwikkelde bijtrem, lage provocatiedrempel en hoge pijngrens die hen heel geschikt maakte om de strijd aan te gaan met venijnig wild of stieren en zelfs honden. Terriërs zijn daardoor vaak zeer luidruchtig, raken sneller betrokken bij felle vechtpartijen met soortgenoten en kunnen bezeten kattenjagers zijn. Dat is allemaal des honds maar in een overvolle maatschappij zijn die eigenschappen eerder een nadeel dan een voordeel. Ze worden niet getolereerd en daarom is het uw plicht uw hond te begeleiden naar gedrag dat wel gepast wordt geacht. Vaak lukt dat doordat u buiten een gerichte begeleiding van het probleemgevende gedrag de hond quality-time biedt waarmee ik bedoel dat hij een paar uur per week die dingen mag doen waar zijn hart ligt. Colofon Hondentherapêën is een uitgave van Dierenhotel Lelystad bv, Geleide- & Hulphonden bv en Hondenscholen bv. Eindredactie Tamara Gaus Redactie Helly Gaus Serge Gaus Vormgeving/Beeldbewerking/Foto cover studio vandenberg, Hem Foto s Michel Grollé fotostudio 2011 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever wenden. Daar gaat dit boekje over, het helpt u het gedrag van uw hond te begrijpen en waar nodig bij te sturen. Het vertelt u vanuit welke motivatie het ongewenste gedrag is ontstaan, welke invloeden u zelf op het ontwikkelen van dat gedrag heeft gehad en hoe u door op een andere manier invloed uit te oefenen dat ongewenste gedrag weer kunt bijsturen naar gewenst gedrag. Dat doet u niet door de boeman uit te hangen maar door de consequenties van het gedrag van uw hond heel bewust te beïnvloeden en aan te sturen. Want zo werkt leren en zo wordt uw hond de kameraad die u voor u zag toen u hem uit koos. Het gaat niet vanzelf, u zult opnieuw fouten maken, uw hond zal af en toe terugvallen in zijn ongewenste gedrag maar dat maakt allemaal niets uit. De aanhouder wint, zorg gewoon dat u dat bent. Door dit boekje te lezen en de adviezen toe te passen lukt u dat absoluut. U blij, uw hond blij. 2 Hondentherapieën - Hondentherapieën - 3

3 ALLEEN ZIJN MOET JE LEREN Voorkom verlatingsangst (zie ook benchtraining) Vrijwel iedere hond is wel eens alleen. De meeste honden voelen zich het prettigst voelen als ze in gezelschap zijn en soms valt ze dat best zwaar. Sommige honden wennen er nooit aan. Toch kunt u door een gerichte aanpak voorkomen dat uw hond straks ook hoort bij die categorie honden die niet alleen thuis kunnen zijn. U kent vast wel de verhalen over honden die thuis de boel afbreken zo gauw ze alleen moeten zijn. Het zijn de honden die burenruzies veroorzaken door hun aanhoudende geblaf en gejank en eigenaars tot wanhoop drijven omdat meubilair wordt geruineerd. Kussens worden aan flarden getrokken en deuren worden stuk gekrabd. Soms zijn ze door alle stress ook nog eens onzindelijk en kan het liefhebbende baasje bij thuiskomst meteen aan het ruimen. Het valt dan niet mee om je goede humeur te bewaren, menige hond zal dan ook ondanks zijn hevige verlangen naar zijn baasje diens thuiskomst met gemengde gevoelens tegemoet zien. Honden die hun leven lang echt niet alleen kunnen zijn maken het hun omgeving niet makkelijk. Menige eigenaar heeft dan ook zijn hond weggedaan, meestal naar het asiel omdat niemand een hond die niet alleen kan zijn wil hebben. Een hond die niet alleen thuis kan zijn veroorzaakt dus veel onrust en uiteindelijk verdriet. Alle reden dus om een hond te leren dat alleen zijn bij het leven hoort en dat de wereld dan niet instort. Leer het hem als hij klein is Onderzoek heeft uitgewezen dat vooral de honden die ouder zijn dan 11 weken als ze bij hun moeder vandaan komen en die tot die tijd niet gewend zijn af en toe even alleen te zijn, daar de grootste moeite mee hebben en blijven houden. Dat is een goede reden om te zorgen dat als men een puppy neemt, het hondje al jonger naar huis te halen. De mooiste leeftijd om een pup in huis te halen ligt trouwens toch ergens tussen de zeven en acht weken. Men kan dan zelf de verantwoording nemen om een pup goed te socialiseren. Bovendien zijn pups tot die leeftijd zeer open om te leren, ze schrikken niet snel en herstellen makkelijk als ze wel van iets schrikken. Na de zevende week neemt die openheid en nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen af en is het herstel na schrik ook minder. Ze blijven langer van slag en onthouden hun slechte ervaring beter waardoor ze angst kunnen ontwikkelen voor dat gevaar en de neiging hebben toekomstig contact daarmee te vermijden. Wees gerust, ik ben bij je Als men een pup naar huis haalt is het niet de bedoeling het hondje onmiddellijk (lang) alleen te laten. Het moet zijn broers en zusjes al missen en de warmte en verzorging van zijn moeder. Eerst moet de pup wennen aan zijn nieuwe omgeving, pas als hij zich daarin vertrouwd voelt kan men de pup af en toe even alleen laten. Maar dat vraagt wel om een speciale opbouw. De nachten zijn lang en koud voor een jong hondje in zijn eentje. Toch is dat wat veel pups moeten ondergaan als ze bij hun nieuwe baasje zijn aangekomen. Men legt de pup s nachts op het plekje dat men hem heeft toebedacht, meestal een plek waar hij weinig kwaad kan. Er valt niets stuk te maken en een ongelukje is daar ook geen probleem. Maar voor de meeste pups is zo n nacht alleen vreselijk, ze voelen zich totaal in de steek gelaten en zijn in paniek omdat hun gekerm om aandacht en verzorging niet gehonoreerd wordt. Normaal gesproken zou hun moeder onmiddellijk afkomen op hun gejammer maar nu luistert er blijkbaar niemand meer naar ze. Ze zijn moederziel alleen, niemand luistert. Als ze pech hebben en menig puppy heeft nog die pech - komt er iemand waar hij nog helemaal niets mee heeft, die op hem moppert en tegen hem schreeuwt dat hij stil moet zijn. Een hele nare ervaring voor het eenzame hummeltje. Veel beter is het om de pup in het begin bij u op de slaapkamer te nemen, in een bench, naast uw bed. U kunt hem dan met wat sussende woordjes of even een hand naar hem toe geruststellen als hij wakker wordt en vol schrikt merkt dat hij zo moederziel alleen is. Zo kunt u uw puppy laten merken dat u er voor hem bent. Dat weliswaar zijn moeder er niet meer is maar dat u nu voor hem zal zorgen als hij zich naar voelt. Pups raken niet verpest als ze s nachts bij u slapen. Als ze ietsje ouder zijn en er langzaam aan gewend zijn dat er niets steeds iemand in hun buurt is, is het moment aangekomen om ze een andere vaste plek te geven als men dat wil. Pups moeten s nachts hun behoefte doen, stel u er daarom op in dat u een keer of twee uw bed uit zult moeten om de pup uit te laten. Reageer meteen als u merkt dat uw pup onrustig wordt omdat hij uit moet. Laat hem niet jammeren, hij zal zijn frustratie omdat hij niet weg kan om buiten zijn nest zijn behoefte te doen pups hebben vanaf drie weken de aangeboren behoefte hun nest schoon te houden - kunnen associëren met zijn bench en het feit dat hij alleen is. Uw pup moet vertrouwen kunnen opbouwen dat er voldaan wordt aan zijn noden, dat lukt u niet als u hem in zijn sop laat gaarstoven. Vroeger was het heel normaal om pups meteen hele nachten alleen te laten, buren werden gewaarschuwd dat er de eerste tijd slecht geslapen zou worden omdat de kermende pup de hele buurt wakker zou houden. Maar gelukkig zijn er heden ten dage andere inzichten die pups voor al die ellende behoeden. Ik ben klaar wakker Als een pup s nachts wakker is geworden en naar buiten is gebracht om even zijn behoefte te doen, kan het gebeuren dat hij moeilijk weer in slaap valt. Zijn eenzaamheid en het gemis van de warme lijfjes van zijn broers en zusjes rondom heen belemmeren hem om zich te ontspannen. Maar hij is toch doodmoe van alle nieuwe ervaringen. Vaak helpt het om de pup wat brood te geven, zacht en lauw gemaakt met wat warme melk of water. Dat geeft hem in ieder geval een voldaan gevoel in zijn buikje waardoor hij toch makkelijker de slaap kan vatten. Let op: Speel niet met uw puppy als hij wakker blijft. Hij is echt moe en voor je het weet is hij gewend dat wakker worden betekent dat er gespeeld gaat worden. Hij zal daarom steeds minder zin hebben om te gaan slapen. Dus doe rustig, geef hem wat te eten en te drinken, stop hem in zijn bench en doe het licht uit. Laat hem even wat pruttelen en jammeren, dat heeft hij misschien nodig maar zijn ogen zullen snel dichtvallen. Ga in je bench Doordat de pup s nachts in een bench slaapt, is het verblijf in de bench op zich geen probleem meer voor hem. Daarom is het handig uw pup ook een bench te geven in de huiskamer, daar waar u straks zijn vaste ligplaats wil maken. Pups hebben ongelukjes en weten nog niet wat wel of geen geeigend speelgoed voor ze is. Dan is een bench heel prettig als u even niet goed op uw pup kunt letten. Heeft u kinderen, dan is een bench helemaal ideaal omdat dat een duidelijk teken is dat het puppy moet rusten. Hij moet immers nog heel veel slapen. En niets is zo onweerstaanbaar voor kinderen als een puppy, het is hen vrijwel onmogelijk zo n hondje met rust te laten, hoe vaak u ze dat ook zegt. Doe leuke dingen in de bench, geef uw pup daar eten, een speeltje al dan niet met lekkers erin verstopt en geef hem aandacht als hij rustig is. Niet als hij piept of aan het hekje krabt! Haal uw pup uit de bench meteen als hij wakker wordt, zo voorkomt u dat hij gaat jammeren. Een bench is een hulpmiddel, geen oplossing op zich! Sinds er zoveel te leren en te lezen is over het opvoeden van honden is het gebruik van een bench vrij normaal geworden. Een bench is niet alleen voor de opvoeding van een puppy handig maar ook voor volwassen honden die moeilijk zijn als er bezoek is, die zenuwachtig worden van rennende kinderen of anderszins met een verblijf in een bench geholpen zijn. Maar dat betekent nog niet dat een bench het antwoord is op probleemgedrag, het is een hulpmiddel ter ondersteuning van een therapie om een probleem op te lossen of om bepaalde problemen te voorkomen. Te vaak gebeurt het dat honden die niet alleen thuis kunnen zijn en de boel dan stuk gaan maken of onzindelijk zijn, klakkeloos in een bench worden opgesloten. Dat maakt het probleem en de angst van de hond niet minder, wellicht erger. Een bench mag nooit een makkelijke oplossing worden. Uren in een bench zitten is niet in het belang van honden. Als men een hond heeft die niet of moeilijk alleen kan zijn, is een hondencrèche wellicht een oplossing. Of een oppasadres. Of een uitlaatservice. Heel vaak is een uitgerende en uitgespeelde hond zo voldaan dat hij het alleen thuis zijn wel kan mannen. Hij gaat dan slapen. Ik ga nu even weg Als uw pup op zijn gemak is in zijn nieuwe omgeving en aan de bench gewend is - dat kost misschien een dag of twee, drie is het moment aangekomen om hem te wennen dat u er af en toe niet bent. Zeg ik ga even weg, ik ben zo terug en geef hem iets lekkers om zich bezig te houden. Ga de kamer uit maar kom binnen een minuutje weer terug, voordat de pup de tijd heeft om zich te realiseren dat u wegbent en hij gaar piepen. Herhaal dit achter elkaar, een paar keer per dag. Zeg iedere keer dat u even weggaat ik ga even weg, ik ben zo terug, maak daar een vast ritueel 4 Hondentherapieën - Hondentherapieën - 5

4 van. U mag natuurlijk ook iets anders zeggen, ik ga even boodschappen doen is ook goed natuurlijk. Doe vrolijk, praat niet op bezorgde toon, maak er geen punt van. Grote kans dat uw pup dat ook niet doet. Bouw de tijd dat u de kamer uit bent langzaam uit. Zaak is steeds te voorkomen dat uw pup onrustig wordt omdat u weg bent. Mocht dat toch een keer gebeuren, en dat gebeurt, ga dan niet meteen naar binnen maar wacht totdat uw pup weer stil is. Als u wel reageert op gepiep of gekrabbel of andere vormen van onrust door naar binnen te komen, dan leert uw pup dat zijn gejammer werkt. Hij zal daar dankbaar gebruik van maken en u ermee gaan manipuleren. Rituelen geven juist zekerheid Men heeft lange tijd gezegd dat het voor honden die niet alleen kunnen zijn goed is om het ritueel van weggaan te veranderen. Die honden zouden namelijk al alert en bang worden als ze de eerste tekenen zien die gewoonlijk uw vertrek aankondigen. Het aandoen van uw jas, het doorzoeken van een tas, het oppakken van de sleutels, ramen sluiten, het kunnen allemaal uw gewoontes zijn, uw vaste rituelen alvorens u vertrekt. Dat zou maken dat honden al lang voordat u de deur achter u dichttrekt, in een miserabele stemming zijn. Het veranderen van de vaste rituelen zou dat opbouwen van die angst voorkomen. Maar het tegendeel blijkt waar. Als men de vaste rituelen verandert en het huis op volstrekt onvoorspelbare manieren gaat verlaten, kunnen honden zich helemaal nergens meer op instellen. In plaats van zich te kunnen ontspannen zolang er geen ritueel te zien is, worden ze extra onrustig omdat er geen duidelijk teken meer is. Honden kunnen dan zo ver komen dat ze zich helemaal niet meer kunnen ontspannen, ze zijn dan voortdurend alert om te checken of u weggaat. Hun onrust neemt juist toe inplaats van af. Daarom is het juist heel belangrijk om een hond te vertellen dat u weggaat, met een vast zinnetje zodat hij weet waar hij aan toe is. Het is heel logisch dat het zo werkt. Zelf weten we ook graag waar we aan toe zijn en vinden het prettig als een huisgenoot ons vertelt wat hij of zij van plan is. Een duidelijk voorbeeld is misschien het volgende: u heeft een kind dat teveel en te regelmatig drugs gebruikt en u maakt zich daar ongerust over. U kent de symptomen van onrust voordat de lust naar drugs zo overheerst dat uw kind de deur uit gaat om te scoren. Totdat die symptomen zich voordoen kunt u zich redelijk ontspannen, er is geen reden om u ongerust te maken. Stel dat de onrust niet herkenbaar voor u zou zijn, dan zou u voortdurend op de toppen van uw tenen lopen en in staat van alarm zijn. Dus.. zeg uw hond dat u weggaat. Maak het leven voor hem zo duidelijk mogelijk. Puppy, wacht! Een andere manier om een pup te wennen aan alleen zijn is hem te leren dat hij u niet zomaar overal achterna kan lopen. Er zijn pups en volwassen honden die in huis hun eigenaar voortdurend achterna lopen. Als dat de behoefte aan gezelligheid is, is er niets aan de hand. Maar het is wel handig om uw pup eerst te leren dat dat niet nodig is. Leer uw pup te wachten als u een deur uitgaat, met de oefening zit gaat dat heel gemakkelijk. Eerst doet u de oefening maar heel eventjes, zodat u zeker weet dat de pup blijft zitten. De duur dat u buiten de deur bent voert u langzaam op. Natuurlijk moet u uw pup eerst leren wat zit is en dat hij moet blijven zitten totdat u zegt dat hij klaar is. Dat leert u hem in de kamer, gaat dat goed dan gaat u rondlopen terwijl hij moet blijven zitten totdat u zegt dat hij vrij is. Dat lijkt misschien een moeilijke opgave voor zo n jong hondje maar pups leren razendsnel. Juist nu ze nog zo jong zijn. Dat is ook logisch want pups moeten snel leren om snel voor zichzelf te kunnen zorgen. Uiteraard is uw puppy geen wilde hond en zorgt u voor hem, maar het systeem van leren zit ook in zijn kleine lijfje opgesloten. Maak daar dus gebruik van. Je bent een grote jongen Als u uw pup op deze manier opvoedt en begeleidt in het proces van leren alleen te zijn, heeft u de meeste kans dat uw pup opgroeit tot een volwassen hond met zelfvertrouwen. Als men een hond van het ene moment op het andere klakkeloos alleen laat en hem wellicht ook nog eens straft als hij de boel bij elkaar gilt, ontneemt men een hond de kans om te leren zich te ontspannen als hij alleen is. Alleen zijn en frustratie en stress horen dan onlosmakelijk bij elkaar, een vicieuze cirkel die vrijwel niet meer te doorbreken is. Resumerend: Pups die voordat ze 11 weken zijn niet hebben meegemaakt om af en toe alleen te zijn, hebben veel moeite om daar later nog wel aan te wennen. Sommige wennen er nooit meer aan. Door een pup eerst te laten ervaren dat hij bij jou thuis veilig is en dat hij op je kan rekenen, zorg je ervoor dat hij zich kan ontspannen. Een bench is een handig hulpmiddel om een pup te helpen begrijpen dat alleen zijn geen onmiddellijke ramp betekent en dat hij het wel aan kan om even alleen te zijn. De duur van het alleen zijn wordt langzaam uitgebouwd. Oefeningen als zit helpen om een pup te leren dat hij je niet overal achterna hoeft te lopen om zich toch prettig te voelen. Een vaste zin als ritueel bij het weggaan maakt dat ene pup weet waar hij aan toe is en voorkomt heel veel onnodige onrust. 6 Hondentherapieën - Hondentherapieën - 7

5 Hondenscholen Heeft u vragen in het algemeen, onduidelijkheid over de in te zetten begeleiding, over gedrag van uw hond dat u niet begrijpt, kortom, zit u ergens mee, schroom dan niet om een beroep te doen op de kennis van de Hondenscholen. Er zit er vast wel een bij u in de buurt. Hondenscholen zijn professionele hondenscholen die aangepaste begeleiding bieden in diverse levensstadia, van pup tot volwassen hond. Ze bieden een veelheid aan ondersteuning, vanaf puppycursussen, basiscursussen, hondensporten tot en met het individueel bijstellen van probleemgevend gedrag van de volwassen geworden hond. De Hondenscholen zijn onderdeel van een franchiseorganisatie waarbij constante bijscholing de garantie biedt voor recente kennis. Voor een Hondenschool bij u in de buurt kunt u terecht op onze site. Voor Nederland is dit en voor België Voor een intensievere begeleiding voor complex probleemgedrag kunt u uiteraard ook terecht op het moederbedrijf in Lelystad. U kunt daartoe een gedragsspreekuur boeken. Tijdens dat gedragsspreekuur wordt eerst het gedrag van uw hond helder in kaart gebracht waarna een op uw probleem toegespitste gedragstest duidelijkheid geeft over de interne motivaties van uw hond. Dat te samen leidt tot een begeleidingsadvies. Dit advies wordt met u in de praktijk geoefend en tegelijk op schrift gesteld om thuis na te lezen. Nazorg en individuele begeleiding kunnen u helpen het advies ook in de praktijk makkelijker toe te passen. Voor een afspraak voor een gedragsspreekuur in Lelystad belt u: Trainings- & Adviescentrum Trainings- & Adviescentrum