RekenGroen Inventarisatie rekenen in examenprogramma s en syllabi

Transcriptie

1 RekenGroen Inventarisatie rekenen in examenprogramma s en syllabi Inleiding Het doel van het project rekengroen is het verbinden van rekenen (referentniveau 2F) met de groene vakken. Daartoe wordt op verschillede manieren geïnventariseerd waar verbindingen mogelijk zijn en welke inhoudelijk aanknopingspunten er liggen. Dat gebeurt onder andere via een documentanalyse van examenprogramma s en syllabi (dit document) en van beroepsgerichte (bg) examens en CSPE s inclusief de minitoetsen. Daarnaast worden lesmaterialen voor het bg programma (onder andere die van het ontwikkelcentrum) geanalyseerd op rekenen en worden de wensen en mogelijkheden die docenten van belang vinden verzameld. Dit alles om te komen tot een concrete en praktische uitwerking in prototypische lesmaterialen. Dit document bevat een analyse van alle examenprogramma s (inclusief de syllabi voor zover die er zijn) zowel het vigerende als het nieuwe geglobaliseerde competentiegerichte examenprogramma. Algemene onderwijsdoelen Deze gelden voor alle vakken, afdelingen en sectoren. Deze algemene onderwijsdoelen vormen het kader waarin het belang van het verbinden van rekenen met andere vakken en thema s wordt aangegeven, ondersteund en gelegitimeerd. We belichten uit deze algemene onderwijsdoelen alleen die (sib)doelen die een direct verband met rekenen laten zien. Daarbij dient opgemerkt et worden dat het verband met rekenen op een meer impliciete wijze op veel meer plekken tot uitdrukking zal komen. Onderdeel examenprogramma Relatie met rekenen 1 Werken aan vakoverstijgende thema's oriëntatie op mens en samenleving 2 Leren uitvoeren: De leerling leert in zoveel mogelijk herkenbare situaties, mede met gebruikmaking van ICT, een aantal schoolse vaardigheden verder te ontwikkelen. 2.3 informatie opzoeken, selecteren, 2F verbanden verzamelen en ordenen; 2.4 rekenvaardigheden toepassen (hoofdrekenen, rekenregels gebruiken, meten en schatten); 2.7 computervaardigheden Voor rekenen: Excel 3 Leren leren Leerstrategieën Rekenen past hierbinnen in kader van burgerschap 2F getallen, (verhoudingen), meten en meetkunde Voor rekenen: informatie beoordelen en gebruiken (2F verbanden); schematiseren 1

2 6 Leren reflecteren op de toekomst Kenmerken van de arbeidsmarkt Rekenen: numerieke informatie o.a in tabellen en diagrammen interpreteren (verbanden 2F) Actie Onderzoeken middels vragen aan docenten/schoolleiding op welke wijze deze doelen in de onderwijspraktijk aan bod komen. In welk vak vakken? Is daar een methode voor? Impliciet? Etc. Als dit gebeurt in een vak als maatschappijleer of burgerschap, dan daarvan lesmateriaal analyseren op aanknopingspunten voor rekenen. Examenprogramma landbouw (2010/2011) Dit examen bevat 34 kerndelen, waarvan 15 gemeenschappelijk. De overige 21 kerndelen zijn verdeeld over vijf vakrichtingen en twee ondersteunende vakken. Daarnaast is er nog 1 verrijkingsdeel alleen voor KB. De kerndelen zijn uitgewerkt in eindtermen. In het examenprogramma is in detail aangegeven welke groep leerlingen (BB, KB en GL) in welke kerndelen examen moeten doen en in welk vorm (CSE, CE, CSPE, SE) dat dient te gebeuren. In deze analyse houden we daar geen rekening mee. We inventariseren de inhoudelijk aanknopingspunten voor rekenen. Indien van toepassing duiden we aan of de betreffende eenheid alleen voor KB en/of ook voor GL geldt. Algemene exameneenheden LN/K/2 Professionele vaardigheden (ook voor GL) 3. tijdens de werkvoorbereiding en de 2F getallen werkuitvoering op basaal niveau 2F meten/meetkunde berekeningen maken 2F verbanden - de zakrekenmachine doelmatig gebruiken - verwerken meetgegevens 4. met gebruikmaking van een computer 2F verbanden eenvoudige administratieve werkzaamheden uitvoeren - binnen het vakgebied gericht informatie opzoeken met behulp van moderne technieken - bronnen gebruiken, geautomatiseerde gegevensbestanden, internet - informatie op waarde schatten, kiezen en ordenen - informatie bewerken: samenvatting, tabel, grafiek 4 economische bewust omgaan met materialen Aanknopingspunten: kosten, en middelen hoeveelheden materiaal 6 veilig werken Aanknopingspunten: arbo regelgeving mbt maten/gewichten 7 milieubewust handelen Aanknopingspunten: energiebesparing en ruimtebeslag 2

3 LN/K/5 Verzorgen en verkoop bloem en plant 4. passende potsoort en potmaat kiezen Aanknopingspunt: schatten, meten, inhoud LN/K/6 Teeltmedium onder begeleiding het oogsttijdstip bepalen (kb en gl) LN/K/7 Verzorgen leefomgeving 3. aan de hand van een eenvoudig onderzoek de invloed op het stalklimaat aantonen (kb) 5. onder begeleiding voer en water aan dieren verstrekken 6. voedingsgegevens opzoeken in het voedernormenboekje (ook gl) 9. een eenvoudige mineralenbalans samenstellen Aanknopingspunt: tijdrekenen (kalender) Aanknopingspunt:? Afhankelijk van wat dit precies inhoudt Aanknopingspunt: maten/gewichten en tijd Aanknopingspunt: maten/gewichten? voedernormenboekje bekijken Aanknopingspunt:? Afhankelijk van wat dit precies inhoudt Opm. via googlen onderstaande vraag rond voedernormenboekje gevonden op forum bokt.nl. Hee, Ik moet een opdracht voor school maken dit moet ik allemaal doen: In mijn voedernormenboekje kijken naar hoeveel VREp en hoeveel EWpa in het voer zit, heb ik gedaan. Ik moet een ras kiezen, de welsh k ong. 400 kilo Maar dan snap ik het niet meer hoe ik het nu moet uitreken hoeveel ze per dag daar aan eten? Misschien dat iemand me hierbij kan helpen.. Ik laat me paard bijv. haver eten daar zit 0,89 EWpa in en 83 VREp.. Ja en dan? Alvast bedankt... LN/K/9 Kwaliteit en voeding 1. met behulp van een eenvoudig onderzoek eet- en koopgedrag van consumenten nagaan 6. met behulp van een computerprogramma een gezonde maaltijd samenstellen (ook gl) Verbanden 2F (ook getallen en verhoudingen) Aanknopingspunten: maten/gewichten, voedingswaarde 3

4 Opmerking: Vanaf hier gelden de algemene kerndelen (tot en met LN/K/15) niet meer voor gl. LN/K/10 Werken in de detailhandel/bedrijfseconomische begrippen 4. onder begeleiding BTW-berekeningen uitvoeren LN/K/11 Berekeningen 1. onder begeleiding een aantal eenvoudige berekeningen maken - kassa - geldhandelingen - valuta - budgetteren 2. een interestberekening uitvoeren - geld sparen en lenen KB 3. de functie van de kostprijs noemen KB 4. kostensoorten noemen - aan de hand van voorbeelden uit de praktijk het belang van verzekeren vanuit bedrijfseconomische motieven aangeven/duidelijk maken; - aan de hand van enkele voorbeelden uit de praktijk verschillende soorten belastingen herkennen/noemen; - de belangrijkste collectieve voorzieningen waar bedrijven in de dagelijkse praktijk gebruik maken herkennen/noemen; - vanuit het bedrijf praktische voorbeelden van milieukosten op lange en korte termijn geven (BB)/uitleggen - de betekenis van de productie in de economische kringloop noemen - vanuit de praktijk de samenhang tussen productie, consumptie en natuur & milieu aangeven/uitleggen (BB) KB met enkele uitzonderingen 5. met een computerprogramma volgens de enkelvoudige opslagmethode kostprijs, nettoen brutoverkoopprijs berekenen KB 6. het begrip afschrijving herkennen (BB) /toepassen Aanknopingspunten:? Niet helemaal helder wat met d e genoemde eindtermen precies bedoeld wordt, het lijken weetjes. 2F verhoudingen 2F getallen, verhoudingen 2F verhoudingen Is volgens mij geen berekening Zijn volgens mij geen berekeningen 2F getallen, verhoudingen Opzoeken: enkelvoudige opslagmethode LN/K/12 Boekhoudkundige begrippen en boekingsregels 2. boekingsregels toepassen Aanknopingspunten:? Afhankelijk van om wat voor regels het gaat 4

5 3. regels bij debiteren en crediteren van rekeningen herkennen/toepassen (kb) 5. een eenvoudige beginbalans opstellen aan de hand van relevante data en een gegeven rekeningschema (kb) 7. onder begeleiding aan de hand van gecodeerde boekingsdocumenten met een aantal grootboekrekeningen, een grootboek samenstellen 8. uit het grootboek een eenvoudige eindbalans samenstellen LN/K/13 Werktuigen en installaties 3. diverse soorten onderdelen en materialen controleren, onderhouden, (evt.repareren), afstellen en hun werking herkennen/noemen 9. in een tekening elementaire hydraulische en pneumatische schakelingen maken en hun werking noemen (kb) LN/K/14 Verbindingen 3. de werking van het lastoestel herkennen/noemen en onder begeleiding de juiste lasstroomsterkte instellen Aanknopingspunten:? Afhankelijk van om wat voor regels het gaat en wat toepassen inhoudt 2F getallen, verhoudingen (?), verbanden (?) Aanknopingspunten:? Aanknopingspunt: meten en meetinstrumenten aflezen bij afstellen van machines Aanknopingspunten:?, mogelijk iets met tekening lezen/maken Aanknopingspunt: meten en meetinstrumenten Specifieke exameneenheden Vakrichting Plantenteelt LN/K/16 Teeltwerkzaamheden 1 5. aan de hand van eenvoudig onderzoek de gevolgen van de bedrijfsvoering voor bodem, natuur, milieu en landschap aantonen (KB en GL) 6. met behulp van een computerprogramma (grond)onderzoek een bemestingsadvies en een keuze voor meststoffen maken (KB en GL) 7. onder begeleiding organisch en anorganisch bemesten Aanknopingspunten: indien dit kwantitatieve aspecten omvat: Verbanden 2F Aanknopingspunten: maten/gewichten, mengsels (?) Aanknopingspunten:? als hoeveelheden en samenstelling berekend moet worden maten/gewichten/verhoudingen ; tijd LN/K/17 Teeltmedium 2 5. onder begeleiding de ph en de EC van het teeltmedium meten (kb en gl) 2F meten/meetkunde: meetinstrumenten aflezen 5

6 Vakrichting Groene ruimte LN/K/18 Grondbewerking, uitzetten, gereedschappen en machines 4. onder begeleiding op basis van een tekening met gereedschappen veilig en verantwoord een tuin of onderdeel ervan op gewenste hoogten uitzetten en aanbrengen 7. aan de hand van eenvoudig onderzoek de gevolgen van de bedrijfsvoering voor bodem, natuur, milieu en landschap aantonen (kb en gl) 8. met behulp van een computerprogramma over (grond)onderzoek een bemestingsadvies en een keuze voor meststoffen maken (kb en gl) LN/K/20 Kruidachtige beplantingen en gewassen 8. een eenvoudige tuintekening maken (kb en gl) 10. een eenvoudige kostprijsberekening maken (kb en gl) 2F meten/meetkunde (tekening lezen, hoogtes meten en uitzetten) Zie LN/K/16 eindterm 5 Zie LN/K/16 eindterm 6 2F meten meetkunde (evt ook verhoudingen-schaal) 2F getallen (geld) Vakrichting Bloembinden en schikken LN/K/21 Verkopen 1. onder begeleiding meewerken bij de verkoop 2F getallen (geld) 2. productprijzen opzoeken (ook gl) 2F getallen (geld) en verbanden (tabellen lezen) 8. orders verzorgen (kb) Aanknopingspunten? Afhankelijk van numerieke aspecten (aantallen, prijzen, BTW, ) 9. een voorraad beheren (kb) 2F getallen LN/K/22 Binden en schikken 9. een begroting maken van de kosten van een eenvoudige opdracht (KB en gl) 10. uitgaande het onderscheid in constante en variabele kosten, onder begeleiding de kostprijs berekenen (ook gl) 2F getallen (geld) 2F getallen (geld) en verbanden (?) Vakrichting Dierhouderij en verzorging LN/K/23 Huisvesting 1. de afmetingen, de indeling en de materialen van huisvestingsvormen noemen (kb) 7. m.b.v. een simulatiemodel de juiste grootte van een mestopslagsysteem berekenen (kb en gl) 2F meten en meetkunde 2F meten en meetkunde 6

7 LN/K/24 Diervoeding 6. met behulp van een computerprogramma voedingsberekeningen uitvoeren (ook gl) 2F getallen (en maten en wellicht ook verhoudingen) LN/K/25 Dierverzorging 2 2. leeftijd, gewicht, conditie en geslacht van een dier bepalen 7. de periodieke verzorgingswerkzaamheden registreren (kb) Aanknopingspunten: Meten/wegen, tijd Vakrichting Verwerking Agrarische Producten / Levensmiddelentechnologie LN/K/26 Voeding 2. levensmiddelen met elkaar vergelijken en beoordelen (kb) Aanknopingspunten: indien dit numerieke aspecten bevat 5. met een computerprogramma een kostprijs 2F getallen (verhoudingen?) berekenen (kb en gl) 7. onder begeleiding de bereiding van een 2f meten/getallen (hoeveelheden maaltijd organiseren en tijd) 8. een begroting voor een maaltijd maken en 2F getallen (geld), metenmeetkunde (maten) een bestelling maken (kb) 9. een energiebalans samenstellen (kb en gl) 2F getallen, verhoudingen, (meten/meetkunde) 13. codes op verpakkingen en hun betekenis Aanknopingspunten: indien dit herkennen (bb)/noemen (kb en gl) numerieke aspecten bevat 16. met behulp van een computerprogramma afvalpercentages en opbrengstpercentages berekenen (kb en gl) 2F verhoudingen LN/K/27 Microbiologie 5. onder begeleiding algemene en specifieke Meten en wegen voedingsbodems bereiden 9. zelfstandig het kiemgetal bepalen (kb) 2F getallen (verhoudingen) 7. de periodieke verzorgingswerkzaamheden registreren (kb) LN/K/29 Conserveren 9. een zuur en een base onderscheiden Aanknopingspunt als dit op basis van de Ph waarde moet gebeuren 10. de functie van de ph-schaal herkennen(bb)/noemen(kb) Aanknopingspunt meten/meetinstrument (?) afhankelijk van wat dit inhoudt 7

8 Ondersteunend vak Agrarische bedrijfseconomie LN/K/30 Boekhoudregels en boekhoudkundige cyclus (kb) Oa inkopen en verkopen; grootboek Aanknopingspunten op veel van de samenstellen en balansen opstellen en eindtermen met rekenen met geld; interpreteren tabellen; veerhoudingen(?) LN/K/31 Calculatie en begroting (kb) 1. uitgaande het onderscheid in constante en variabele kosten, onder begeleiding de kostprijs berekenen 2. onder begeleiding met gegevens binnen een geautomatiseerd systeem afschrijvingen berekenen 3. de diverse kengetallen noemen en interpreteren - de kengetallen met betrekking tot productiviteit, rentabiliteit en solvabiliteit 2F getallen (verhoudingen, verbanden?) 2F verhoudingen 2F getallen (?) Ondersteunend vak Agrarische techniek LN/K/32 Technische informatica (kb) 3. voorbeelden van procesbesturing in het agrokennissysteem noemen LN/K/33 Verzorgen elektrisch laswerk (kb) Oa. betekenis van gegevens; waarden kennen en instellen Aanknopingspunten:? Aanknopingspunten:? LN/K/34 Onderhoud gebouwen (kb) 2. een eenvoudige werk- of bouwtekening lezen 2F meten/meetkunde 5. maten en lijnen op hout aangeven, 2F meten/meetkunde machinaal en handmatig hout bewerken 9. een vlak waterpas of hellend uitzetten 2F meten/meetkunde 14. glas op maat snijden en een ruit zetten 2F meten/meetkunde Verrijkingsdeel (kb) LN/V/1 Integratieve opdracht vakrichtingen (kb) Per vakrichting wordt het verrijkingsdeel Aanknopingspunten: vakspecifiek ingevuld. De kandidaat kan een Bij de uitvoering van deze PO kan praktische opdracht uitvoeren die betrekking gezorgd worden dat er voldoende heeft op één derde deel van de eindtermen rekenen in verwerkt zit van het kerndeel Samenvattend In nagenoeg alle kerndelen (en in ieder geval in alle vakrichtingen) zitten tenminste aanknopingspunten voor de verschillende rekendomeinen van 2F. In een aantal gevallen lijken er zelfs specifieke rekendoelen voor te komen. 8

9 Opmerkingen - In de meer vakspecifieke eindtermen (ook die binnen het kerndeel voorkomen) is het vaak lastig de meer impliciete aanknopingspunten voor rekenen te herkennen. Daarvoor is meer kennis van de praktijk nodig: wat doen de leerlingen precies? Met wat voor materialen werken zij? Zie voor een voorbeeld met opdrachten oa BPV opdracht van Clusiuscollege. - Nagaan op welke wijze en in welke mate de economische eindtermen verweven zijn met de bg vakinhouden. Tevens uitzoeken in hoeverre het gaat om begrippenkennis en uitvoeren van berekeningen Acties - Informatie zoeken bij diverse eindtermen Bijv. wat staat er in een voedernormenboekje? Wat is de enkelvoudige opslagmethode? - Lesmaterialen passend bij de vakspecifieke eindtermen analyseren zie oa BPV opdrachten Clusius (2005) - Docenten bg-programma bevragen. 9

10 Conceptexamenprogramma Landbouw en natuurlijke omgeving, versie 2 Dit conceptexamenprogramma is een globalisering van het oude examenprogramma. De exameneenheden zijn minder in detail uitgewerkt. Ze nummering van de exameneenheden komt overeen met de oude nummering. Specifiek voor de gemengde leerweg zijn eindtermen geformuleerd die alleen theorie omvatten (die zijn aangeduid met een G). Dit zijn theoretische varianten van de ook praktijk bevattende eindtermen voor bb en kb. Door het globaliseren, worden aanknopingspunten met rekenen vaak (nog) minder zichtbaar. Bijvoorbeeld in de eindtermen de kandidaat kan dieren voeren (bb en kb) en de kandidaat heeft kennis van voedermiddelen (gl) zijn geen directe aanknopingspunten met rekenen zichtbaar. Het is niet duidelijk of het hier ook gaat om afmeten of afwegen van hoeveelheden voer, samenstellen van voer (lettend op verhoudingen van voedingstoffen) en over bepalen van de voertijden gaat. Hieronder voorbeeldmatig een overzicht van de nog expliciet zichtbare aanknopingspunten in het gemeenschappelijk kerndeel en in het specifiek voor de GL geformuleerde centraal te examineren deel. Desgewenst kunnen we dit aanvullen voor de specifieke kerndelen per vakrichting. Dat voegt echter weinig toe ten opzichte van de hierboven uitgevoerde inventarisatie aan de hand van het oude examenprogramma landbouw en landbouw breed. Het analyseren van de syllabus levert naar verwachting meer op. Zie daarvoor apart document. Exameneenheden gemeenschappelijk kerndeel LN/K/4 Aanleg en onderhoud 24. De kandidaat kan aan de hand van een tekening een tuin (of een onderdeel daarvan) aanleggen. (bb en kb) LN/K/5 Verzorgen en verkoop bloem en plant 29 De kandidaat kan een product verkopen (bb, kb, gl). LN/K/11 Bedrijfseconomische berekeningen 46 De kandidaat kan kosten en opbrengsten bepalen (bb en kb) 47 De kandidaat kan kengetallen interpreteren LN/K/12 Boekhouden 1 48 De kandidaat kan een eenvoudige boekhouding interpreteren 2F meten/meetkunde Aanknopingspunt 2F getallen (verhoudingen?) 2F getallen Aanknopingspunt LN/K/13 Werktuigen en installaties 51 De kandidaat kan tekeningen lezen. 2F meten/meetkunde 10

11 Gemeenschappelijk centraal te examineren deel voor gl LG/K/11a Handel III De kandidaat kan op adequate wijze informatie over de markt, de belangrijkste bedrijfsvormen, verkoopsystemen en eisen aan personeel verwerven en verwerken. LG/K/14a Werken in een winkel V De kandidaat kan een globale prijsberekening maken. Aanknopingspunten, bijvoorbeeld met 2F Verbanden (gegevensverwerking) 2F getallen en verhoudingen VI De kandidaat kan regelmatig voorkomende administratieve handelingen op het gebied van beheer uitvoeren. Aanknopingspunten Examenprogramma Landbouwbreed (intrasectoraal) De eerste twee algemene eindtermen van het kerndeel (LB/K/1 en LB/K/2) komen nagenoeg overeen met die van het examenprogramma landbouw (LN/K/1 en LN/K/2). Dit geldt ook voor het examenprogramma GL. Hieronder uitsluitend de aanvullingen (verwant met rekenen). LB/K/2 Professionele vaardigheden 1. op systematische wijze werkzaamheden uitvoeren - werkplannen/werk voorbereiden - systematisch uitvoeren - volgens tijdschema, handleiding, instructie werken - tussentijds controleren en bijstellen - eindcontrole uitvoeren - afleveren/opleveren - evalueren (oog hebben voor verbeteringen volgende opdracht) 2F getallen 2F meten/meetkunde 2F verbanden Dit examenprogramma bevat naast twee algemene eindtermen een aantal thema s. De thema s zijn: recreatie, groen, verzorging, handel en techniek. Op het niveaus van deze thema s zijn natuurlijk makkelijk allerlei aanknopingspunten met rekenen te bedenken. We inventariseren hieronder de aanknopingspunten die direct voortkomen uit de uitwerking van de thema s in kerndelen en eindtermen. Het thema recreatie LB/K/3 Ruimte 1. een (tuin)tekening voorstellingen van objecten en van hun plaats in de ruimte of het platte vlak maken en interpreteren 2F meten/meetkunde 11

12 2. schattingen en metingen doen van hoeken, lengten, oppervlakten van objecten in de ruimte (ook gl) 3. bij tekenen, berekenen en redeneren gebruik maken van instrumenten en apparaten (ook gl) LB/K/8 Dierlijke voeding en verzorging 3. verschillende soorten voedermiddelen aan diergroepen verstrekken 4. met behulp van een computerprogramma een voedingsberekening voor dieren uitvoeren 2F meten/meetkunde 2F meten/meetkunde Aanknopingspunten: afhankelijk van wat dit inhoudt (plannen in tijd, hoeveelheden afmeten/wegen.) 2F getallen (maten, verhoudingen?) Het thema groen LB/K/5 Ecosystemen 5. verband leggen tussen processen van schaalvergroting en commercialisering in de landbouw in Nederland en de wereld en de gevolgen daarvan noemen (ook gl) LB/K/7 Groei en ontwikkeling 2 3. met behulp van een computerprogramma de resultaten van een eenvoudig (grond)onderzoek herkennen (BB)/noemen, een bemestingsadvies interpreteren en de keuze voor de meststoffen maken en uitleggen (KB) Aanknopingspunten: afhankelijk van wat dit inhoudt alleen als het numerieke aspecten heeft Aanknopingspunten: afhankelijk van wat dit inhoudt alleen als het numerieke aspecten heeft Het thema verzorging LB/K/8 Dierlijke voeding en verzorging 4. met behulp van een computerprogramma een voedingsberekening voor dieren uitvoeren LB/K/9 Humane voeding 7. onder begeleiding op de aangegeven manier met aanwezige apparatuur producten vervaardigen en onderzoeken 8. met behulp van een computerprogramma een gezonde maaltijd samenstellen 2F getallen (maten, verhoudingen?) Aanknopingspunten: afhankelijk van wat dit inhoudt Aanknopingspunten: alleen als dit numerieke aspecten heeft (bv letten op voedingswaarde of hoeveelheden) 12

13 Het thema handel LB/K/11 Handel 1. marktmechanismen uit de wisselwerking van vraag (consumptie) en aanbod (productie) noemen (kb, ook gl) 4. de bedrijfsomvang herkennen (bb)/noemen (kb) LB/K/12 Bedrijfsuitvoering en organisatie 6. gegevens over trends en ontwikkelingen tot productgroepen verzamelen Aanknopingspunten: afhankelijk van wat dit inhoudt Aanknopingspunten: alleen als dit numerieke aspecten heeft 2F verbanden (getallen) LB/K/14 Werken in de winkel 2. een begroting maken van de kosten van een 2F getallen (verhoudingen?) opdracht (kb, ook gl)) 3. een BTW berekening maken (ook gl) 2F verhoudingen (rekenen met %) 8. de opslag van goederen uitvoeren Aanknopingspunten: afhankelijk van of magazijn is gecodeerd en/of bonnen dat zijn en/of geteld moet worden) 9. inventariseren, het belang van inventariseren 2F getallen (tellen) noemen 11. een voorraadadministratie uitvoeren 2F getallen en evt verbanden 12. uitgaande het onderscheid in constante en variabele kosten, onder begeleiding de kostprijs berekenen (kb, ook gl) 13. een afrekensysteem/kassa gebruiken 2F getallen (tabellen) 2F getallen (verhoudingen?) Het verrijkingsdeel voor de KB is identiek aan dat van het examenprogramma landbouw. Het thema techniek LB/K/15 Polytechniek 7. elementen uit meet-, schakel- en regeltechniek in een simulatieprogramma toepassen (kb) LB/K/16 ICT 3. met gebruikmaking van geautomatiseerde systemen interactie met gegevensbestanden tot stand brengen (kb, ook gl)) Aanknopingspunten: afhankelijk van wat dit inhoudt Aanknopingspunten: afhankelijk van of er numerieke aspecten bijzitten Conceptexamenprogramma Landbouw-breed (intrasectoraal) versie 2 Hiervoor geldt net als voor landbouw, dat door het globaliseren van het examenprogramma een aantal aanknopingspunten voor rekenen niet meet zichtbaar 13

14 is. Om die reden werken we bij deze inventarisatie nu vanuit de syllabus Landbouw breed, die juist meer details laat zien. We laten hierbij de competenties (LB/K/2) buiten beschouwing. We nemen alleen die detailleringen op die aanknopingspunten voor rekenen bevatten, hieronder bb, kb en gl samengenomen. Thema groen LB/K/6 Groei en ontwikkeling 1 27 De kandidaat kan het teeltmedium onderhouden en daarbij de juiste materialen en middelen inzetten. Hierbij gaat het om teeltmaatregelen zoals: - bemesten Aanknopingspunten misschien bij bemesten als daar iets moet worden berekend Thema handel LB/K/11 Handel 35 De kandidaat kan op adequate wijze informatie over de markt, de belangrijkste bedrijfsvormen, verkoopsystemen en eisen aan personeel verwerven en verwerken. Het gaat hierbij om informatie zoals: - wisselwerking van vraag (consumptie) en aanbod (productie) - kostprijs, vraagprijs (kb, en gl) - afzet van een product afhandelen (kb en gl) LB/K/13 Klantgericht handelen 38 De kandidaat kan op een correcte wijze klanten helpen en daarbij inspelen op consumentengedrag. Het gaat daarbij om: - order noteren, uitvoeren en afwerken - rekeningen opmaken (ook gl) 2F getallen, verhoudingen, verbanden (afhankelijk van preceize invulling) (rekenen met geld, %) 2F getallen, verhoudingen (rekenen met geld, %) LB/K/14 Werken in een winkel 39 De kandidaat kan een winkelpresentatie verzorgen, artikelen verkoopklaar maken, afrekenen met een kassa en goederen ontvangen en verwerken. Het gaat daarbij om: - etaleren - ingaande goederenstroom beheren - een btw-berekening maken - goederen inventariseren - opslag van goederen verzorgen 40 De kandidaat kan een bloemwerk samenstellen en verzorgen. 2F getallen (tellen) 2F verhoudingen (btw) 2F meten/meetkunde (plaats in magazijn?); kijkmeetkunde bij etaleren? Aanknopingspunten: misschien bij het 14

15 - biedermeier - corsage - boeket En daarbij: water en houdbaarheidsmiddelen toedienen 41 De kandidaat kan een globale kostprijsberekening maken (kb, ook gl). Het gaat daarbij om: - constante en variabele kosten onderscheiden - opslagpercentage berekenen 42 De kandidaat kan regelmatig voorkomende administratieve handelingen op het gebied van beheer uitvoeren. (kb, ook gl) Het gaat daarbij om: - voorraadadministratie bijhouden - een begroting maken toedienen van houdbaarheidsmiddelen (afmeten, juiste verhoudingen) 2F getallen, verhoudingen, (verbanden?) 2F getallen (verhoudingen?) 15