Verslag Bezoekersavond 2012 Noordhollands Duinreservaat. Puur water & natuur.

Transcriptie

1 Verslag Bezoekersavond 2012 Noordhollands Duinreservaat Puur water & natuur

2 Bezoekersavond Noordhollands Duinreservaat (NHD) Op dinsdag op 5 juni 2012 organiseerde PWN in bezoekerscentrum De Hoep haar jaarlijkse Bezoekersavond NHD. Dit is hét moment voor bezoekers van het NHD om te horen wat er bij PWN speelt en daarover met elkaar in gesprek te gaan. PWN, drinkwaterbedrijf én natuurbeheerder, wil graag de achtergrond van natuurprojecten met haar bezoekers delen. Daarnaast wil PWN weten hoe haar bezoekers tegen bepaalde onderwerpen aankijken. Dit jaar is ervoor gekozen om twee bijzondere onderwerpen centraal te stellen: het infiltratiegebied Castricum en de Zonnige zomen. Infiltratiegebied Castricum PWN ers gaven deze avond uitleg over de basis van het bestaan van PWN: de drinkwatervoorziening in Noord-Holland en in het bijzonder het infiltratiegebied Castricum. Hier zijn de afgelopen jaren namelijk zeer veel werkzaamheden uitgevoerd en deze gaan ook de komende winter door. Waar komt het water uit de kraan vandaan? Stroomt datzelfde water eerst door de duinen? Wat zit er onder al die putdeksels en waarom reden er steeds trekkers met zand door het duingebied? Op al deze vragen en meer werd deze avond antwoord gegeven. Zonnige zomen Een ander actueel onderwerp is zonnige zomen. Dit heeft alles te maken met het verdwijnen van veel bomen langs wegen en paden. Veel mensen is dit al opgevallen. PWN vertelde tijdens de Bezoekersavond waarom dit gebeurt en wat het de natuur oplevert.

3 Bedrijfsfilm PWN 90 jaar - Hidde Posthuma Tijdens de Bezoekersavond is er een PWN bedrijfsfilm vertoond. Deze film is gemaakt in het kader van e-learning. Veel PWN medewerkers werken jarenlang bij PWN en hebben op die manier veel ervaring en kennis opgedaan. Die kennis willen we graag bewaren voor toekomstige werknemers. Dit is een van de manieren waarop PWN haar kennis overdraagt. Bezoekersvragen: 1. Er komen steeds meer resten van medicijnen in het water terecht. Hoe gaat PWN met deze vervuiling om en hoe wordt het water hierop gezuiverd? Via de grote rivieren (met name de Rijn), komen inderdaad steeds meer resten van medicijnen in het oppervlaktewater terecht. Dit oppervlaktewater wordt door PWN gebruikt voor de waterwinning. PWN heeft een hyperfiltratiesysteem en zuiveringen met UV-licht ontwikkeld om deze vervuiling eruit te halen. Daarnaast is PWN bezig met het ontwikkelen van een nieuwe waterzuiveringsmethode. Hierbij wordt gebruik gemaakt van zogenaamde harskorrels in combinatie met UV-licht waardoor op moleculair niveau de hormoon -en medicijnresten worden afgebroken. 2. Levert PWN water aan Corus? Waarom gebruikt Corus geen zeewater bij het productieproces van staal, bijvoorbeeld voor hun koelinstallaties? Corus verbruikt veel water bij hun productieproces. Dit water wordt deels door Corus zelf gewonnen (uit eigen bronnen) en deels met het water van PWN. Voor de verschillende fasen in het productieproces zijn verschillende kwaliteiten water nodig. Voor sommige productiestappen is heel zuiver water nodig en daarvoor wordt PWN water gebruikt. Zuivering met UV-licht.

4 PWN, drinkwater en duinen Sander de Haas De drinkwatervoorziening in Noord-Holland en in het bijzonder het infiltratiegebied Castricum vormen de basis van het bestaan van PWN. Er zijn hier de afgelopen jaren zeer veel werkzaamheden uitgevoerd en deze gaan ook de komende winter door. Veel bezoekers vragen zich af waar het water uit de kraan vandaan komt en meer specifiek of datzelfde water eerst door de duinen stroomt. Ook wordt er vaak gevraagd wat er onder al die putdeksels zit. Op al deze vragen en meer gaf Sander de Haas antwoord. 3. Bij diepinfiltratie wordt er water in de bodem van de duinen gepompt. Vindt er op deze manier geen vervuiling van het water plaats; je pompt immers water van buitenaf de bodem van het duin in? Nee, er vindt geen verontreiniging van het aanwezige water plaats. Het water dat de duinen in wordt gepompt is namelijk al voorgezuiverd. Als er na deze voorzuivering nog bacteriën en virussen in het water zitten, worden deze vervolgens, door de zuiverende werking van het duinzand, afgebroken. 4. Liggen er in het noordelijk gedeelte van het Noordhollands Duinreservaat ook voorzieningen voor de waterzuivering? Er liggen putten in het duingebied ter hoogte van Heemskerk, Castricum en Bergen. Deze putten worden slechts enkele dagen per jaar gebruikt, meestal bij warme zomerdagen. Mocht er zich een calamiteit voordoen dan zullen deze putten ook worden gebruikt voor de noodwatervoorziening. 5. Krijg je geen opeenstapeling van bacteriën in deze voorzieningen? Nee, alle bacteriën sterven af door de omstandigheden in de bodem (weinig zuurstof, geen licht, etc.). 6. Wat is de diameter van een persput en van een onttrekkingsput? Persput: 100 cm Onttrekkingsput: 60 cm

5 7. Wat is het verschil tussen het water dat uit de duinen komt en het water dat uit de waterfabriek komt? Het water dat uit de duinen komt, is heel kalkrijk en daardoor hard. Het water dat uit de waterfabriek komt, bevat juist bijna geen mineralen (zoals kalk). Door het water met elkaar te mengen ontstaat zacht water dat minder kalkaanslag geeft in huishoudelijke apparaten. 8. Hoe zorgt PWN ervoor dat er geen resten van medicijnen, via het water, in de duinen terecht komen? Voordat het water de duinen in wordt gepompt, is het voorgezuiverd in de waterfabriek in Andijk en in Heemskerk. Daar worden, door middel van UVstraling, eerst de resten van medicijnen en hormonen afgebroken. 9. Hoe kan het zijn dat de prijs voor 1 liter water zo laag is terwijl er toch hele moderne technieken worden gebruikt bij de zuivering? PWN is de enige leverancier van drinkwater in Noord-Holland (buiten Amsterdam) en heeft daarmee een monopoliepositie. Mede daarom is het bij wet verboden om winst te maken op dit drinkwater en hierdoor is de drinkwaterprijs ook erg laag. Zeker als deze wordt vergeleken met de prijs van 1 liter drinkwater uit een fles. Het beluchten van water in de waterfabriek.

6 Onderhoud infiltratiegebieden Ronald Slingerland Ruim vier jaar geleden heeft PWN het reguliere, groot onderhoud in de infiltratiegebieden gestart. Een enorme klus die de kwaliteit van het drinkwater moet waarborgen voor nu en in de toekomst. De werkzaamheden vinden plaats in het beschermde PWN natuurgebied het Noordhollands Duinreservaat. Een hele uitdaging. Tijdens de Bezoekersavond vertelde Ronald op een heldere manier wat we doen en vooral waarom we het doen. 10. Waarom is het riet weggehaald bij het infiltratiegebied Ikief? Deze rietkragen zijn weggehaald om overzicht te krijgen in het gebied, de doorstroming te bevorderen en bezoekers te ontmoedigen om daar hun behoeften te doen. Dit kwam voorheen geregeld voor in deze omgeving en dit leverde gevaar op van besmetting van het drinkwater. Door het verwijderen van deze rietkragen is daar nu meer overzicht. 11. Waar gaat het slib naartoe dat uit de infiltratiegebieden komt? Dit gaat naar de landbouw toe. Het slib is niet vervuild. 12. Wat is uw visie over het grondwaterpeil? PWN heeft, voor een gedeelte, invloed op het grondwaterpeil in het NHD. PWN kan in het infiltratiegebied namelijk de putten aan of uit zetten en zo het grondwaterniveau beïnvloeden. Het grondwaterniveau wordt voor het overgrote deel (buiten de infiltratiegebieden) echter bepaald door de natuur. Als er veel natte periodes zijn, heeft dit invloed op de grondwaterstand. Deze invloed is ook na jaren nog zichtbaar. Een voorbeeld hiervan is de natte periode van eind jaren 90. In deze periode is heel veel neerslag gevallen en dit was jaren later nog terug te zien in de hoge grondwaterstand. 13. Heeft de aanwezigheid van de aalscholverkolonie bij het Hoefijzermeer gevolgen voor de kwaliteit van het water? PWN heeft onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van bacteriën in de uitwerpselen van de aalscholvers. Deze bacteriën zijn niet meer in het drinkwater

7 terug te vinden. Het duinzand heeft hier ook een goede filterende werking. 14. Waarom is PWN dan wel bezorgd voor de uitwerpselen van mensen? De mens is minder gevoelig voor de bacteriën die in beesten leven. Van dit type bacterie wordt de mens minder snel ziek. De bacteriën die leven in de uitwerpselen van mensen zijn veel schadelijker. De kans dat wij hiervan ziek worden is veel groter. 15. Waarom zetten jullie de vissen weer terug in het water van het infiltratiegebied? Er zit relatief weinig vis per hectare in de kanalen van het infiltratiegebied. Dit komt omdat er in het schone water weinig voedingsstoffen zitten.. De vissen die aanwezig zijn, hebben geen invloed op de kwaliteit van het water. 16. Wanneer worden de infiltratiekanalen weer opnieuw schoongemaakt? PWN probeert de slibvorming zoveel als mogelijk te beperken. Wij hopen dat er pas weer over vele jaren een nieuwe schoonmaak van de kanalen nodig is. Watertransport naar de duinen.

8 Zonnige Zomen Tycho Hoogstrate Sinds de aanplant van de bossen in het duingebied zijn de meeste paden dichtgegroeid en veranderd in schaduwrijke tunnels door het bos. Bovendien is het aangeplante bosdeel van het open duin geïsoleerd geraakt voor plant- en diersoorten die van een zonnige leefomgeving afhankelijk zijn. De oplossing is het maken van zonnige zomen. Een beperkt aantal van de oost west bospaden is aangewezen als verbindingszone tussen gebieden met open duin. Deze plekken zijn zo gekozen dat er al struiken zoals meidoorn, vlier en sleedoorn groeien. Op deze verbindingszones worden door PWN boszomen van 20 á 30 meter breed vrijgemaakt van de hoogste, schaduwgevende bomen. Deze krijgen nu meer licht en ruimte om door te groeien en uit te zaaien. Die zomen kunnen vervolgens als doorgang worden gebruikt door speciale flora en fauna. Ook worden zonnige zomen gebruikt door vlinders en vogels als afbakening van hun territorium. 17. Worden de dennenbomen in de omgeving van de Heemskerker Relweg/Wim Mensinkweg ook verwijderd voor het project Zonnige Zomen? Nee, de dennenbomen in die omgeving worden niet verwijderd. 18. Hebben jullie ook een beleidsplan met als onderwerp klimaatverandering? PWN heeft geen beleidsplan dat specifiek gericht is op de klimaatverandering. Wel wordt er in het beheerplan aandacht besteed aan dit onderwerp (Natura 2000 gebied). 19. Hoe kijkt PWN aan tegen de Esdoorn? Beschouwt men dit nog steeds als een exoot (net als de Amerikaanse Vogelkers)? Het beeld verandert in positieve zin voor de Esdoorn. De Esdoorn wordt niet langer meer gekwalificeerd als een exoot. De Esdoorn is met zijn blad belangrijk voor een kalkrijk bos. In een kalkrijk bos is meer leven en meer variëteit dan in een kalkarm bos. De esdoornbossen bevinden zich in het NHD in de zogenaamde staakfase. De staakfase is de jongste fase van een bos en de minst

9 fraaie. Deze fase duurt ongeveer 60 jaar. Daarna is het een volwaardig bos met Esdoorns. 20. Speelt de problematiek van de Zonnige Zomen ook in Castricum- Bergen? Ja, maar deze problematiek speelt daar een stuk minder. Dat komt omdat het NHD-gebied tussen Castricum en Bergen veel meer open gebieden heeft en deze gebieden zijn ook goed bereikbaar. Alleen in de omgeving van Bakkum zijn er enkele plekken waar de begroeiing wat dichter is. Het vrijmaken van de boszomen.

10 Projecten van PWN in 2012 Jan van Mourik Ook voor het komende jaar staan er veel activiteiten op de planning. Jan van Mourik, een van de regiomanagers sprak over de highlights. Wat gebeurt er met het stenen huisje Kijk-Uit? Als de initiatiefnemers van Kijk-Uit dit huisje kunnen gebruiken dan zullen zij dit gaan bewonen. Overige vragen 21. Waarom kom ik nooit een boswachter tegen die toezicht houdt in het duin? PWN heeft niet meer zoveel boswachters in dienst als 10 jaar geleden. De regel is dat de boswachter minimaal 50% van zijn tijd buiten werkzaamheden verricht. Het toezicht houden behoort zeker bij deze werkzaamheden. Toch blijft de kans relatief klein dat een bezoeker een boswachter tegenkomt in het duin. Het duingebied dat PWN beheert, is immers ruim 7200 hectare groot en heeft 7 miljoen bezoekers per jaar. 22. Veel paden in het duin verzanden tegenwoordig. Waarom worden er geen houtsnippers op de paden gelegd? Al het materiaal dat uit de duinen komt, wordt hergebruikt. Er wordt geen maaisel gebruikt dat niet uit het NHD komt. De hoeveelheid maaisel uit het NHD is niet voldoende om alle paden mee te voorzien. Doorgaans is het niet wenselijk om een pad te voorzien van houtsnippers. Houtsnippers zijn over het algemeen erg voedselrijk en de kans op brandnetels en distels langs de paden neemt hierdoor toe. PWN gebruikt liever schraal en voedselarm maaisel.

11 23. Waarom worden er geen informatiebordjes geplaatst op de plekken waar veel bomen worden verwijderd in het kader van het project Zonnige Zomen? Er staan wel informatiebordjes bij de plekken die langs de doorgaande wegen liggen. Echter niet op elke plek waar werkzaamheden worden uitgevoerd, zal een informatiebord komen. 24. Kunnen er meer bankjes in het duin worden geplaatst? Er zullen niet meer bankjes in het duin worden geplaatst. Als er echter een bank stuk is, zal deze wel worden gerepareerd. PWN wil benadrukken dat alle bankjes in het duingebied genummerd zijn (2 letters, 1 cijfer). Op de kaart van het Noordhollands Duinreservaat staan al deze nummers. Deze kaart is ook aanwezig bij de meldkamer van de hulplijn 112. Indien u in nood bent kan uw locatie via de nummers op de banken worden bepaald. 25. Is het mogelijk dat er een fietspad wordt aangelegd door de Wimmenummerduinen? Beslist PWN of de Provincie Noord-Holland hierover? PWN beslist of er wel of geen nieuw fietspad wordt aangelegd. De ervaring leert dat elke verharding meer verkeer trekt en daar is het duingebied niet bij gebaat. De Wimmenummerduinen zijn onze grootste natuurkern en zeer waardevol. Daarom zal PWN geen fietspad aanleggen door de Wimmenummerduinen.