We vragen het college een globale schets te geven van de situatie en daaraan toegevoegd een overzicht van de rol van de lokale overheid in deze.

Transcriptie

1 Vervolgvragen naar aanleiding van antwoorden van het college op raadsvragen van Jacqueline Kuppens (GroenLinks) en Christo Weijs (CDA) over situatie van arbeidsmigranten uit landen van de Europese Unie Bewoners van de Europese Unie mogen in ons land werken en verblijven. De gemeenteraad heeft op dit moment geen zicht op het aantal mensen, hun werk- en woonsituatie. We vinden dat we dat zicht wel zouden moeten hebben. Deze vraag is actueel gezien de ontwikkelingen in de afgelopen jaren en de uitbreiding van de Europese Unie per 1 januari aanstaande. We vragen het college een globale schets te geven van de situatie en daaraan toegevoegd een overzicht van de rol van de lokale overheid in deze. Wat de globale schets betreft denken we aan: de werksituatie, de woonsituatie, de juridische situatie, de gezondheidszorg, de toegang tot taalonderwijs voor degenen die langduriger verblijven. 1. Heeft u zicht op het aantal mensen dat vanuit andere delen van de EU in Eindhoven verblijft? Om hoeveel mensen gaat het? Aantal Nationaliteit 50 Slowaakse 79 Tsjechische Burger van Slovenie 13 Letse Estnische 49 Litouwse 500 Belgische 80 Bulgaarse ( ) 43 Deense 785 Burger van de Bondsrepubliek Duitsland 36 Finse 345 Franse 142 Griekse Brits burger 48 Hongaarse 86 Ierse 333 Italiaanse Luxemburgse 106 Oostenrijkse 470 Poolse 191 Portugese 178 Roemeense ( ) 669 Spaanse 55 Zweedse Brits onderdaan 2 Cyprische 5084

2 Opmerkingen 1. De Bulgaren en Roemenen zijn vast meegenomen in de selectie. 2. Indien burgers meerdere nationaliteiten (anders dan de Nederlandse) hebben is de eerste code geselecteerd ( vb een burger de belgische en tevens de duitse nationaliteit heeft wordt als belgische geteld) 2. Wat is juridisch gezien hun situatie met betrekking tot verblijf, arbeid en gezinsvorming? 3. In welke mate hebben zij toegang tot gezondheidszorg? 4. Heeft u zicht op hun woon- en werksituatie? Zo ja, hoe is deze? heeft de gemeente hier een rol in? 5. Op welke wijze hebben burgers uit de EU toegang tot taalonderwijs en wat vindt u daarvan?

3 gemeente Eindhoven Dienst Maatschappelijke Gn lina ltaaasnnmmer 07.RI999.OOI inboeknummer oybstoor+ Beslisdattnn B%W 6 februari mx>y Dcssiernummer yosyss Raadsvragen van de raadsleden mevrouw J. Kuppens en de heer C. %meijs over de situatie van arbeidsmigranten uit landen van de Europese Unie Bewoners van de Europese Unie mogen in ons land werken en verblijven. De gemeenteraad heeft op dit moment geen zicht op het aantal mensen, hun werk- en woonsituatie, We vinden dat we dat zicht wel zouden moeten hebben, Deze vraag is actueel gezien de ontwikkelingen in de afgelopen jaren en de uitbreiding van de Europese Unie per 1 januari aanstaande. We vragen het college een globale schetste geven van de situatie en daaraan toegevoegd een overzicht van de rol van de lokale overheid in deze, Wat de globale schets betreft denken we aarc de werksituatie, de woonsituatie, de Juridische situatie, de gezondheidszorg, de toegang tot taalonderwijs voor degenen die langduriger willen verblijven. 1 Heeft u zicht op het aantal mensen dat vanuit andere delen van de EU in Eindhoven verblijft? Om hoeveel mensen gaat het? 2 Wat is juridisch gezien hun situatie met betrekking tot verblijf, arbeid en gezinsvormin g? 3 in welke mate hebben zij toegang tot de gezondheidszorg? 4 Heeft u zicht op hun woon- en werksituatie? Zo ja, hoe is deze? Heeft de gemeente hier een rol in? 5 Op welke wijze hebben burgers uit de EU toegang tot taalonderwijs en wat vindt u daarvan? Eindhoven, 7 december 2006.

4 7 Raadsnummer 0 7 RIc)gg OOI Aritweord van burgemeester ert wethouders 1 Op 1 januari 2007 waren in de Gemeentelijke Basis Administratie de volgende personen/nationaliteiten ingeschreven: Aantal Nationaliteit 50 Siowaakse 79 Tsjechische Burger van Slovenie 13 Letse Estische Litouwse 500 Belgische 80 Bul aarse (1 januari 2007) 43 Deense 785 Bur er van de Bondsrepubliek Duitsland Finse 345 Franse 6riekse Brits bur er Hon aarse lt a lia a nse Luxemburgse 106 Oostenri kse 470 Poolse Portu ese 178 Roemeense (1 januari 2007) aanse 55 Zweedse Brits onderdaan 2 Cyprische Opmerkingen: 1 de Bulgaren en Roemenen zijn alvast meegenomen in de selectie; 2 indien burgers meerdere nationaliteiten (anders dan de Nederlandse) hebben, is de eerste code geselecteerd (een burger de Belgische en tevens de Duitse nationaliteit heeft wordt als Belgische geteld).

5 Madsnummer OQ.RIJ 99.OOX 2 De situatie met betrekking tot verblijf, arbeid en gezinsvorrning. Verblijf Binnen de Europese Unie (hierna; EU) bestaat een vrij verkeer van personen, diensten en kapitaal, vastgelegd in het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (hierna: EG-verdrag). in dit EG-verdrag is sprake van de zogeheten 4 vrijheden waar onder viij verkeer van werknemers (artikel 39 EG-verdrag) en vrijheid van vestiging (artikel 43 EG-verdrag) Het vrij verkeer van werknemers houdt in dat EU-burgers het recht hebben om: a in te gaan op een feitelijk aanbod tot tewerkstelling; b zich te dien einde vrij te verplaatsen binnen het grondgebied van de lidstaten; c in een der Rdstaten te verblijven ten einde daar een beroep uit te oefenen overeenkomstig de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen die voor de tewerkstelling van nationale werknemers gelden; en d op het grondgebied van een lidstaat verblijf te houden, na er een betrekking te hebben vervuld, overeenkomstig de voorwaarden die zullen worden opgenomen in door de Commissie vast te stellen uitvoeringsverordeningen. Openbare orde, openbare veiligheid en volksgezondheid rechtvaardigen beperkingen in dit recht. EU-burgers die in Nederland verblijven op grond van werk, studie, verblijf als familielid van een EU-burger of als economisch niet-actief, hoeven geen verbgijfsvergunning te hebben. Als een EU-burger langer dan 5 jaar in Nederland verblijft komt hij in aanmerking voor een verblijfsdocument duurzaam verblijf Burgers van de Unie. Rechten van werknemers zijn vastgelegd in Verordening 1612/5S waarin onder meer staat aangegeven dat werknemers recht hebben op gelijke sociale voorwaarden - deze hoeven niet verbonden te zijn met het werk (artikel 7 Verordening). Arbeid 1 Voorwaarden voor werknemers Er dient een regale en daadwerkelijke arbeid verricht te worden hetgeen betekent dat het inkomen uit arbeid meer dan 5096 van een bepaalde inkomensnorm dient te zijn of het aantal uren tenminste 40% is van de in de branche gebruikelijke arbeidstijd. Een EU-burger uit Bulgarije, Polen, Tsjechie, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Roemenie, Slovenie of Slowakije kan alleen in Nederland werken als zijn werkgever in het bezit is van een tewerkstellingsvergunning. Na hhn jaar rechtmatig te hebben gewerkt in Nederland zijn ook deze burgers vrij op de arbeidsmarkt, 2 Voorwaarden voor zelfstandigen

6 Raadsnummer 07.RI999.OOI Voor zelfstandigen geldt als voorwaarde dat het moet gaan om reele en daadwerkelijke arbeid anders dan in loondienst en dient het inkomen uit arbeid meer dan 50% van de voor hem geldende inkomensnorm te zijn. 3 Voorwaarden voor dienstverleners en -ontvangers EU-burgers kunnen naar Nederland komen om diensten te verlenen of te ontvangen, maar behouden dan hun hoofdverblijf in een andere Bdstaat. Burgers uit deze groep die afkomstig zijn uit Bulgarije, Polen, Tsjechie, Estland, Letlan d, Litouwen, Hongarije, Roemenie, 5lovenie of Slowakije kunnen een verblijfsdocument bij de gemeente aanvragen - de periode van te verrichten werkzaamheden bepaalt het verblijfsdocument. Als het werk minder dan 3 maanden duurt ontvangen deze burgers een verblijfsaantekening in hun paspoort. Gezinsvorrnlng Een werknemer mag zijn echtgenote (c.q, geregistreerd partnerschap), kinderen onder de12jaar en bloedverwanten meenemen om zich bij hem te vestigen; echtgenote en kinderen hebben het recht te werken in het ontvangende land en kinderen hebben, onder dezelfde voorwaarden als de eigen onderdanen. recht op onderwijs. 3 iedereen die in Nederland woont of in het buitenland woont en in Nederland werkt, is op grond van de zorgverzekeringswet verplicht zich te verzekeren bij een Nederlandse Zorgverzekeraar. Dit geldt ook voor arbeidsmigranten. Het land van herkomst (EU of niet-eu) maakt hierbij geen verschil. Ook grensarbeiders die in Nederland werken dienen zich in Nederland te verzekeren. De zorgverzekeraar is verplicht iedereen te accepteren. Uit de praktijk zijn geen signalen opgevangen dat op dit gebied problemen zouden zijn. Voor bezoekers uit EU landen of EER (Europese Economische Ruimte) geldt, dat zij op grond van het EU/EER verdrag in NL medische zorg moeten kunnen krijgen, Deze zorg kan dan bij de zorgverzekering of ziekenfonds in het eigen land gedeclareerd worden. Bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Eindhoven bestaat de indruk dat ziekenhuizen van deze regeling goed op de hoogte zijn, maar dat de eerste lijn dit niet goed weet. Verder zien de GGD-artsen regelmatig personen die door de politie of marechaussee opgepakt zijn, die zeggen dat ze uit een EU-land afkomstig zijn, maar geen papieren bij zich hebben. Deze personen worden (omdat ze geen papieren hebben) beschouwd als illegaal en medische hulp wordt verleend op kosten van de politie of justitie, 4 Zowel ten aanzien van kenniswerkers als ten aanzien van de zogeheten labourforce geldt, dat het hulsvestings-/woonprobleem door de bedrijven wordt opgelost. Als Philips, ASML, TU, etc. tijdelijke werknemers ("short-stayers" ) uit het buitenland betrekken wordt daar (in ieder geval tijdelijke) woonruimte voor

7 Raadsnummer 07.RX99Q,OOI geregeld. Uitzendbureaus doen dit ook, maar zoeken vooral naar "low budget"- oplossingen. De gemeente Eindhoven is enkele malen benaderd door uitzend organisaties die op zoek zijn naar (zeer) goedkope mogelijkheden voor tijdelijke buitenlandse werknemers (m.n. afkomstig uit Polen en Portugal). Tot op heden is dit vraagstuk met uitzondering van studentenhuisvesting/tijdelijke TV-medewerkers goeddeels aan "de markt" gelaten en werd enkel een toetsende/handhavende rol gezien. De huisvestingsspanning geldt hoofdzakelijk voor de labourforce, Bedrijven lenen tegen (bijzonder) lage uurtarieven mensen in, hetgeen per definitie impliceert dat er weinig voor huisvesting kan worden betaald. Echter, een verantwoorde huisvesting geldt ons inziens als basisvoorwaa rde. Wellicht dat de uurtarieven hierdoor iets moeten stijgen, maar zelfs in dat geval blijven ze veelal beduidend onder de lonen van Nederlandse werknemers. De huisvesting van tijdelijke werknemers is niet alleen in een stad een vraagstuk. Sterker nog, m.n. de labourforce is in grote getale actief in het landelijk gebied (land- en tuinbouw), bovendien zijn de voor huisvesting vaak benutte campings en bungalowparken vooral buiten een stad gelegen. Medio januari 2095 is door de SRE de nota Tijdelijk (werken en) wonen uitgebracht waarin aan gemeenten een handvat wordt geboden voor het regelen van een goed kader voor het huisvesten van tijdelijke werknemers. Naast planologische - en veiligheidsaspecten van tijdelijke huisvesting is in de nota ook aa n- dacht geschonken aan handhaafbaarheid. Daarnaast wordt door de gemeente in het bestuurlijk overleg met de corporaties van gedachten gewisseld over mogelijke rollen, mede in relatie tot de onderste sporten van de woon(adder. Ook voeren we momenteel een onderzoek uit naar het leegstaande (commercie(e) vastgoed in Eindhoven. Onderdeel van dit onderzoek is, te bekijken of commercieel vastgoed kan worden omgezet naar woningen, Hierbij wordt (ook) specifiek gekeken naar woningen voor tijdelijke huisvesting van buitenlandse werknemers/arbeiders. Tot slot loopt er in opdracht van uitzendorganisaties (uitgevoerd door Tempo Housing) een zoektocht naar huisvestingsmogelijkheden in tijdelijke woonvoorzieningen; ln deze voorzieningen zouden gedurende rninirnaal 5 en maximaa I 10 jaar tijdelijke/ wisselende buitenlandse werknemers Runnen verblijven. Zodra uit voornoemde richtingen concretere kansen blijken, zullen wij ons - binnen de regelgeving - hiervoor inzetten. 5 EU-burgers hebben geen inburgeringsplicht en kunnen derhalve niet verplicht worden aan een inburgeringstraject deel te nemen. De EU-burger kan echter wel aangeven prijs te stellen op deelname aan het inburgeringsprogramma. ln dat geval worden deze aangemerkt als inburgeringsbehoeftig" en kan hem/haar een (gratis) inburgeringstraject worden aangeboden, gefinancierd uit de middelen Wl. Geeft een EU-burger aan geen prijs te stellen op een volwaardig

8 Raachnummer 07 RIc)99 OOI lnburgerfngsprogramrna (inclusief de verplichte deelname aan het inburgeringsexamen), maar wel wat redzamer te willen worden in de Nederlandse taal, dan heeft de gemeente Eindhoven een deel van de middelen WEB/VE (rijksbijdrage volwasseneneducatie NT2 deel) ter beschikking om deze persoon een passend (gratis) taaltraject binnen de VE aan te bieden. Tot heden heeft de gemeente het beleid gevoerd om ook EU-onderdanen te faciliteren in hun taaltraject middels financiering uit het VE-budget. Verder heeft de gemeente tot op heden het beleid gevoerd om uitsluitend die personen uit te sluiten van een (gratis) taaltraject, waarbij op voorhand duidelijk is, dat die persoon maar heel tijdelijk in Nederland zal verblijven (bijvoorbeeld: Buitenlandse Studentenuitwisse(ing TU/e of au-pairs). Eindhoven, 6 februari 2007,