De toekomst is een ander land, daar doen ze de dingen anders

Transcriptie

1 Zondag 21 mei 2017 Voorganger: ds. Carolien Cornelissen Lector: zr. Anke Margreet Blankensteijn Organist: dhr. Arie Griffioen Dienstdoende koster: zr. Margit Vellekoop Vanaf 9:45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst. De toekomst is een ander land, daar doen ze de dingen anders Orgelspel gevolgd door een moment van stilte SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Adagio e-moll Joh. Sebastiaan Bach Vater unser im Himmelreich Georg Philip Teleman Zingen: lied 283: 1, 2 en 3 In de veelheid van geluiden (staande) Bemoediging Zingen: lied 283: 4 en 5 In de veelheid van geluiden (hierna gaat de gemeente zitten) In memoriam br. Hans Witteveen Muziek Stilte en gebed Zingen: Lied 103 e Bless the Lord (herhaald) HOREN Eerste bijbellezing: Jesaja 41: Zingen: lied 763 Zij zullen de wereld bewonen Tweede bijbellezing: 1 Petrus 3:8-18

2 Zingen: lied 992 Wat vraagt de Heer nog meer van ons Overweging Stilte Orgelspel deel 6 Poco lento uit l organiste Cécar Franck DELEN Gebeden (voorbeden / stil gebed / Onze Vader- te vinden voorin het Liedboek ) Open ruimte (o.m. reacties op wat u gehoord heeft, een KR lid komt met de microfoon naar u toe). Zingen: lied 802 Door de wereld gaat een woord (staande) Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel minuetto en gavotte uit suite in d-moll Dominico Zipoli Collecte Mededelingen Collecten: de eerste collecte is voor stichting Opkikker. Deze stichting verzorgt opkikkerdagen voor gezinnen met een langdurig ziek kind. Deze dagen bieden ontspanning en plezier aan alle gezinsleden, zodat ze even een lichtpuntje zien in een hele moeilijke periode. Na afloop ontvangt het gezin beeld- en videomateriaal om de dag nog eens her te beleven. De tweede collecte is voor het werk in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht. Na de dienst is er koffie en thee in de Gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. Om uur repeteert het Gemeentekoor in de Kerkzaal. Doe mee aan Nacht van de Vluchteling! Op 17 juni loopt een team van de Doopsgezinde Gemeente Utrecht de 10 km wandeltocht van de Nacht van de Vluchteling om solidariteit te tonen met vluchtelingen wereldwijd. We zoeken nog meer mensen die mee willen lopen! De tocht begint in Amsterdam om 18:30 uur en duurt ongeveer twee uur. U kunt zich aanmelden bij het team: Als u niet mee kunt lopen, kunt u overwegen om het team te sponsoren. We hopen in totaal 1.000,00 op te kunnen halen voor noodhulp aan vluchtelingen en ontheemden in de regio en voor mensen die wereldwijd op de vlucht zijn voor oorlog, geweld en onderdrukking. Alle beetjes helpen! U kunt hier doneren: Voor meer informatie kunt u terecht bij zr. Tjarda Brouwer of zr. Laura Henderson. Agenda: Volgende dienst: zondag 28 mei 2017, voorganger: zr. Rinske Phaff. Vandaag om uur komt de pitstopclub bij elkaar in de Tuinkamer.

3 Utrecht Jesaja 41:17-20, 1 Petrus 3:8-18 Zusters en broeders, Het verleden is een ander land, daar doen ze de dingen anders. Dit is de openingszin uit een van mijn favoriete boeken: The Go-Between. Het verleden is een ander land Zo ervaart de hoofdpersoon in dit boek de tijd, als hij terugkijkt op zijn jeugd. Het heden is het land waarin je woont; het verleden is een ander land, het buitenland. Je hebt er ooit gewoond, in die verleden tijd, maar met het verstrijken van de tijd is het verleden een vreemde wereld geworden. Als je terugkijkt, zie je mensen vreemde dingen doen. Dingen die je zelf nooit zo zou doen. Tenminste, nu niet meer. Vroeger wel. Het verleden is een ander land geworden, een vreemd land. Maar de tijden veranderen tegenwoordig zo snel, dat ik soms het gevoel heb dat het héden een vreemd land is, terwijl ik nog in het mij bekende verleden leef. Het geeft een gevoel van vervreemding. Veel mensen ervaren die vervreemding vandaag de dag. De wereld is in een rap tempo veranderd. De wereld uit onze jeugd is verdwenen en daarvoor in de plaats is een wereld gekomen die niet altijd vertrouwd meer aanvoelt. Sommigen wijten dat aan de komst van nieuwe Nederlanders: mensen met een andere cultuur, taal, huidskleur, religie. De buurt waarin ze woonden is sterk veranderd. Andere mensen op straat, andere winkeltjes. Waar is de buurt die ze kenden, de buurt waarin ze opgroeiden? Niet alleen nieuwe Nederlanders zorgen voor verandering. Ik denk dat technologische ontwikkelingen de maatschappij nog veel sterker hebben veranderd. De digitale revolutie heeft een enorme impact op onze manier van communiceren en omgaan met elkaar. Niet iedereen lukt het om even gemakkelijk mee te veranderen. Ik ben toch niet heel dom, dacht ik, maar geregeld voel ik me behoorlijk digibeet.

4 Wil ik ook eens heel hip een berichtje delen of een appje doorsturen, raak ik volkomen de kluts kwijt. Te midden van digitaal-sprekende landgenoten, voel ik mij als een buitenlander die de taal niet spreekt. Zo kun je het gevoel krijgen dat de tijd waarin je leeft een vreemd land is geworden. Met gewoonten die jij niet kent, niet begrijpt; een taal die je niet spreekt. Omdat jij bewoner bent van het verleden, van een land dat voorbij is. Dat doet pijn. Het heden is een ander land, daar doen ze de dingen anders. Vervreemding is een existentiële ervaring. Het gevoel een vreemdeling te zijn in een vreemd land. Verlangend naar het land van weleer, het land van je jeugd, een wereld die vertrouwd voelde. In de Bijbel wordt dit gevoel verbeeld in het verhaal van de Babylonische ballingschap. In de zesde eeuw voor Christus werd Juda veroverd door de Babyloniërs. Zij hadden de gewoonte om van de overwonnen volken de bestuurlijke elite te deporteren. In plaats daarvan kwamen er Babylonische bestuurders om de mensen onder de duim te houden. Zo kwam het dat een groot deel van de Israëlieten in Babel terecht kwam. In ballingschap, ver weg van huis. Daar zaten ze dan, aan de stromen van Babylon. Treurend om het verloren verleden. Vragen kwamen op: Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Wij waren toch heet volk van God? Hij zou ons toch beschermen? Wat is er fout gegaan? En zal het ooit nog goed komen? Komen we ooit nog thuis, in Jeruzalem? Er stonden mensen op die verhalen vertelden bij wijze van antwoord, maar vooral om hoop en moed in te spreken. Er stonden profeten op, die de woorden van God probeerden over te brengen. Een van hen was Jesaja. Nu ja, we weten eigenlijk niet hoe hij heette. We noemen hem Jesaja, omdat hij schreef en sprak zoals de eerdere Jesaja, aan wie we de eerste hoofdstukken van het bijbelboek Jesaja te danken hebben. Deze tweede Jesaja spreekt, woorden van God:

5 Jullie voelen je alsof je in een woestenij leeft. Verstoken van het levend water uit Gods bron. Ooit, toen jullie nog in Juda leefden, dachten jullie zonder Gods levend water te kunnen. Jullie schoven God aan de kant, gingen je eigen gang. Jullie traden de gerechtigheid met voeten. Jullie zagen niet om naar weduwen en wezen, armen en verdrukten. Zo kwamen jullie ten val. Nu ben je hier, ver van huis, in ballingschap. Jullie missen je thuis, het leven dat je had. En daardoor beseffen jullie dat je God mist. Maar God mist jullie ook. Hij zal jullie niet verlaten. Hij kan het niet, want jullie zijn hoe dan ook zijn kinderen. Daarom zal hij voor jullie een weg banen door de woestijn. Hij zal rivieren en bronnen van levend water laten ontspringen. De woestijn zal weer bloeien. Jullie leven zal weer tot bloei komen, als jullie van dat levende water van gerechtigheid drinken. Ja, dan zullen jullie beseffen: de Enige is onze God. En zo zullen allen die het zien, begrijpen en erkennen: de Enige is God. Jesaja spreekt woorden van hoop en troost. Woorden om je aan vast te houden. Maar hij spreekt niet alleen maar van stil maar, wacht maar. Hij spreekt ook harde woorden, legt de vinger op de zere plek. De boodschap die hij van God overbrengt is niet: straks is alles weer bij het oude. Nee, straks is alles nieuw. Daarvoor is verandering nodig. De mensen zullen veranderen tot nieuwe mensen die gerechtigheid weer serieus nemen. Daarom duurt de ballingschap een symbolische zeventig jaar: die staan voor volledige verandering. Dan zullen ze leven als nieuw mensen in een nieuw land, een nieuwe wereld. Eeuwen later. We komen in de eerste eeuw van onze jaartelling. Het is een woelige tijd. Zowel in geopolitiek als religieus opzicht. Na de dood en opstanding van Jezus Christus, ontstaan de eerste christelijke gemeenschappen. Eerst nog binnen de synagoge, maar na enige tijd gaan synagoge en christelijke gemeenschappen uiteen.

6 De eerste christenen worden door velen gewantrouwd. Ze ontmoeten weerstand en vijandschap, zowel van hun vroegere joodse zusters en broeders als van de Romeinen. Het is alsof ze vreemdelingen zijn geworden in eigen land. Hun landgenoten begrijpen hun niet, verstaan hun niet meer. Vervreemding, het gevoel een balling te zijn. Hoe moeten de eerste christenen hierop reageren? Petrus maant hen om eensgezind te blijven, solidair met elkaar. Maar ook om zachtmoedig te zijn, respectvol naar anderen. Ook als je wordt uitgescholden of erger. Als mensen je vol onbegrip benaderen, je vragen wat dat voor raar geloof is, wees bereid dat uit te leggen. Vertel wat je bezielt, waarom je je hoop stelt in Christus Jezus. Reageer niet met geweld op geweld, betaal niet met gelijke munt terug. Het is beter te lijden doordat je het goede doet, dan omdat je het kwade doet. Houd vast aan gerechtigheid, aan de weg die Christus is voorgegaan. Want die weg leidt ons naar een nieuw land, een nieuwe wereld, waar gerechtigheid en vrede zullen heersen. Hier zijn wij, een kleine tweeduizend jaar later. Ook onze tijd is woelig, zowel in geopolitiek als in religieus opzicht. Er is veel veranderd in de afgelopen decennia. Vroeger leefden we in een wereld waar religie vanzelfsprekend was. Mensen kenden de bijbelse verhalen, woorden en uitdrukkingen, ook mensen die zelf niet geloofden. Die wereld is voorbij. Soms lijkt het alsof wij als kerkgemeente eilandjes van vroeger zijn in een zee van nieuwe tijd. We zijn vreemdelingen in een vreemd land geworden. Het beeld van de ballingschap dringt zich op. In onze maatschappij hebben velen geen idee wie of wat Christus is. Barmhartige Samaritaan? Het is geen bekend begrip meer. Ooit vertelde een collega dat ze op een kerkplein op een terrasje zat. Er kwamen twee stoere jongens voorbij. De een vroeg aan de ander, wijzend naar de toren van de kerk: Hé, wat een groot gebouw, man. Weet jij wat dat is? De ander antwoordde: Dat is een kerk. Oké, zei de eerste, wat doen ze daar? Waarop zijn vriend antwoordde: Geen idee.

7 Onze situatie is anders dan die van de eerste christenen en toch ook vergelijkbaar. Ook wij ontmoeten weerstand en onbegrip. Hoe moeten we hierop reageren? De woorden van Petrus zijn in onze situatie nog steeds actueel: Vraagt iemand u waarop de hoop die in u leeft gebaseerd is, wees dan steeds bereid om u te verantwoorden. Doe dat dan vooral zachtmoedig en met respect. Maak duidelijk wat jou bezielt en beweegt. Vertel wat je gelooft. In woord en in daad. Soms zijn woorden de manier om te vertellen, maar kies dan woorden die de ander ook kan verstaan. Put je niet uit in theologische termen of kerkelijk jargon. Maar spreek vanuit je bezieling over het gevoel dat er meer is tussen hemel en aarde; over hoe je kracht vindt om het leven aan te kunnen; over kiezen tussen goed en kwaad. Over je levensweg; over de vervreemding die je soms voelt, en hoe je daarmee omgaat. Dan zullen mensen je begrijpen. Want dat zijn levensvragen waar ieder mens mee geconfronteerd wordt. Soms spreken daden en levenshouding duidelijker taal. Eensgezindheid, met elkaar mee leven. Liefde, barmhartigheid, een helpende hand. Eerlijk zijn en eerlijk spreken. Vijandschap en geweld niet met gelijke munt terugbetalen, maar met zegen en respect. Zo kunnen wij duidelijk maken wat het betekent om de weg van Christus te gaan: een weg die leidt naar een ander land, een nieuwe wereld, een toekomst van vrede en gerechtigheid. Laten wij dan samen die weg gaan. De toekomst is een ander land, daar doen ze de dingen anders. Amen