Hoe groenten, fruit, vette vis en alcohol een preventieve rol kunnen spelen bij dementie

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF VAN DE INTERNATIONALE STICHTING ALZHEIMER ONDERZOEK oktober 2010 ISAO subsidieert onderzoek naar cognitieve vermogens van mensen van middelbare leeftijd Hoe groenten, fruit, vette vis en alcohol een preventieve rol kunnen spelen bij dementie Op dit moment bestaat er nog geen curatieve behandeling voor de ziekte van Alzheimer. Preventie is daarom de enige oplossing. Op dit terrein dient zich nu een veelbelovende ontwikkeling aan om de snelle achteruitgang van de verstandelijke vermogens van mensen op middelbare leeftijd tegen te gaan. Dr. Astrid Nooyens, onderzoeker bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vertelt hoe het mediterrane dieet dat rijk is aan groenten, fruit en vis en waarbij met mate alcohol wordt genuttigd, mogelijk bescherming kan bieden tegen deze achteruitgang. Onze bevindingen uit een groot onderzoek bij ruim twee en een half duizend mannen en vrouwen van middelbare leeftijd, kunnen uiteindelijk leiden tot voedingsadviezen om dementie uit te stellen. Dr. Astrid Nooyens voert ons terug naar het jaar Toen startte als onderdeel van de Doetinchem Cohort Studie, een groot onderzoek naar cognitieve vermogens onder inwoners van de gemeente Doetinchem van 45 jaar en ouder. Ruim 2500 mensen deden mee. Deze groep mensen werd tweemaal opgeroepen voor het onderzoek, met een tussenperiode van vijf jaar. Tijdens de twee onderzoeken, die uitgevoerd werden door vier medewerkers van de GGD in Doetinchem, werden uitgebreide gegevens over voeding, leefstijl en cognitieve functies verzameld. Op dit moment zijn er onderzoeksgegevens verzameld van mensen in de leeftijd tussen 45 en 76 jaar. Astrid Nooyens: De cognitieve test was een belangrijk onderdeel en bestond onder andere uit een geheugentest en een snelheidstest. Voor aanvang moesten deelnemers een uitgebreide vragenlijst invullen over persoonlijke omstandigheden, leefstijl en leefomgeving. Ook werden bijvoorbeeld lengte en gewicht gemeten en werd er bloed afgenomen. Voedingslijst Daarnaast werd ook een voedingsvragenlijst ingevuld. Men moest voor een hele lijst voedingsmiddelen antwoord geven op vragen als: Hoe vaak eet u dit product gewoonlijk? En hoeveel dan?. Met de daaruit beschikbaar komende gegevens zijn we aan de slag gegaan, vertelt dr. Nooyens. Zo ontdekten we In dit nummer Hoe groenten, fruit, vette 1/2 vis en alcohol een... Boekbespreking: 3 Dan wappert mijn hart... Meer doen met uw bijdrage? 3 Volmacht 4 Even voorstellen: 6 nieuw bestuurslid ISAO De cognitieve test wordt afgenomen bij één van de deelnemers aan de Doetinchem Cohort Studie Strijd ook mee... 6

2 Onderzoek «vervolg Hoe groenten, fruit, vette vis en alcohol een preventieve rol kunnen spelen bij dementie dat het geheugen van rokers sneller achteruitging dan van niet-rokers. Als ze er mee stoppen valt er nog wel wat te redden, maar de achteruitgang is onmiskenbaar. Daar staat tegenover dat vooral alcohol, met mate gebruikt, een gunstige invloed heeft op het cognitief functioneren. Matig alcohol gebruik zorgt voor een betere doorbloeding, ook in de hersenen. Bij dementie kan verlies van functie ontstaan door slechte doorbloeding van de hersenen. Ook heeft matig alcohol gebruik een gunstig effect op het cholesterol niveau. Naast alcohol kunnen ook antioxidanten een gunstig effect op de hersenen hebben, doordat ze schade aan hersencellen kunnen afremmen of zelfs herstellen. En antioxidanten komen in hoge mate voor in groenten en fruit. Meervoudig onverzadigde vetzuren De uitgebreide gegevens die we door de onderzoeken tot onze beschikking hebben, kunnen tot gezonde voedingsadviezen leiden. Een voorbeeld: vette vis is rijk aan omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren. Die hebben een ontstekingsremmende werking en in een eerder onderzoek hadden mensen met een hogere inname van deze vetzuren minder vaak een slechte cognitieve functie. Een combinatie van matig alcohol gebruik, groente-, fruit- en visconsumptie zou daarom een voedingsadvies kunnen worden om dementie te kunnen uitstellen. Zo n voedingspatroon kan dan preventief werken, maar misschien ook deel uit gaan maken van behandeling van de ziekte van Alzheimer. In de toekomst hopen we uit verzamelde bloedmonsters de voedingsstatus vast te kunnen stellen. Dan krijgen we meer inzicht in de aspecten die verantwoordelijk kunnen zijn voor de cognitieve achteruitgang. Een combinatie van een gezonde leefstijl en voedingspatroon lijkt in ieder geval een gunstige invloed te hebben op de cognitieve functies. Twee jaar lang subsidie Het onderzoek Eetgewoonten en aantasting van de cognitieve vermogens bij mannen en vrouwen van middelbare leeftijd staat onder leiding van dr. Astrid Nooyens. Het onderzoeksteam wordt verder gevormd door projectleider Monique Verschuren, neuropsycholoog en epidemioloog Boukje van Gelder van het RIVM en Martin van Boxtel, arts en onderzoeker aan de Universiteit van Maastricht. In 2007 hebben we bij ISAO een subsidieverzoek ingediend om het onderzoek uit te kunnen voeren. Toen zaten we helaas net niet bij de selectie. Het jaar daarop, in 2008 kregen we voor de periode van mei 2009 tot eind april 2011 een bedrag van ,-. Mede daarmee was de voortgang van ons project weer voor twee jaar gegarandeerd. Astrid Nooyens (33, gehuwd en moeder van een dochter van 1,5 jaar) werkt vier dagen in de week bij het Centrum voor Preventie- en Zorgonderzoek van het RIVM. Zij studeerde gezondheidswetenschappen aan de Universiteit van Maastricht en promoveerde aan de Vrije Universiteit van Amsterdam op het onderwerp Epidemiologisch onderzoek naar determinanten van gewichtsstijging. Steun aan 114 fundamenteel-klinische onderzoeken naar de ziekte van Alzheimer ISAO stelt vanaf 1994 beurzen beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. Sinds haar oprichting heeft ISAO meer dan 8,3 miljoen toegekend aan het ondersteunen van 114 fundamenteel-klinische onderzoeken. Op dit moment financiert ISAO 21 projecten. De beurzen kennen een maximumbijdrage van euro per onderzoeker per jaar. Een beurs kan voor een periode van maximaal drie jaar worden toegekend. 2

3 Boekbespreking Liefde in tijden van Alzheimer Dan wappert mijn hart naar je toe Dick is halverwege de zestig als de eerste verschijnselen van dementie zich bij hem openbaren. Hij wordt vergeetachtig, kan zich niet meer oriënteren, krijgt afasie en in een vroeg stadium wanen. Janneke, zijn echtgenote, is zodra de diagnose Alzheimer eenmaal is gesteld, vast van plan om zo lang mogelijk samen met Dick thuis te blijven wonen. Een ongebruikelijke wens, zo blijkt. Met steun van familie, vrienden en een bekwame en invoelende begeleider lukt het haar om thuis voor Dick te zorgen én daarbij zichzelf niet voorbij te lopen. Ze houdt een dagboek bij. Daarin noteert ze alle gekke, moeilijke, onbegrijpelijke maar ook leuke gebeurtenissen die zich als gevolg van de ziekte voordoen. Maar het dagboek gaat ook over haarzelf en haar verdriet over wat ze kwijtraakt: de gesprekken aan de keukentafel, de humor, gedeelde herinneringen. Dat ze dit verdriet nauwelijks met Dick kan delen maakt de Alzheimerjaren extra zwaar. Het boek geschreven door Janneke Harmsen-de Boer is een ontroerend, geestig en openhartig document dat een uniek inzicht geeft in het verloop en de gevolgen van de ziekte van Alzheimer voor partner, familie en vrienden. isbn Maak nu kans op een gratis exemplaar van dit boek! Uitgeverij van Gennep heeft een aantal exemplaren van Dan wappert mijn hart naar je toe aan ons beschikbaar gesteld. Wilt u een gratis exemplaar ontvangen? Stuur dan voor 15 november een berichtje naar info@alzheimer.nl. Wij zullen de boeken dan onder de inzenders verloten. Meer doen met uw bijdrage? Lees hoe de Belastingdienst u daarbij helpt U speelt misschien wel eens met de gedachte om uw donatie voor het Alzheimer onderzoek te verhogen. Gelukkig helpt de Belastingdienst u op een aantrekkelijke manier als u besluit het Alzheimer onderzoek meerdere jaren (minimaal 5 aaneengesloten jaren) met een vaste donatie te steunen. Doneert u namelijk via een notariële akte dan is uw gift onder bepaalde voorwaarden volledig aftrekbaar. Bij de huidige belastingtarieven kan dat soms zelfs oplopen tot meer dan de helft van uw huidige gift. De Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek krijgt geen subsidie van de overheid en kan haar werk niet doen zonder de bijdragen van particulieren. Een verhoging van uw donatie betekent meer dan alleen maar geld. Het biedt ons extra mogelijkheden om het onderzoek naar de gevreesde ziekte te intensiveren en ons sterker te maken in de strijd tegen de ziekte van Alzheimer. Door te doneren via een notariële schenking kunt u dubbel zoveel betekenen voor de vele duizenden mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer. Het kost weinig tijd om bijgaand antwoordformulier in te vullen en op de bus te doen. De akte wordt dan opgemaakt door onze notaris. Wanneer u minimaal 100,- per jaar schenkt, nemen wij de notariskosten voor onze rekening. Vergeet echter niet een kopie van uw legitimatiebewijs en dat van uw echtgeno(o)t(e) of geregistreerd partner mee te sturen. Onderzoek, onderzoek, onderzoek. Daar gaat het om. Doet u mee? voor een toekomst zonder Alzheimer 3

4 Even voorstellen Mr. A.M.G Gresel, nieuw bestuurslid ISAO Dan denk ik wel eens: ze is er nog, maar ook weer niet. De ziekte van Alzheimer is geen onbekend fenomeen voor hem. Mijn grootmoeder leed er aan en de moeder van mijn vrouw. Als je twaalf jaar op bezoek gaat bij iemand die niet meer weet dat je bestaat, dan denk ik wel eens: ze is er nog, maar ook weer niet. Mr. A.M.G. (Toine) Gresel (56) heeft binnenkort al weer zijn derde bestuursvergadering. Als bestuurslid heb je in feite twee taken. Je neemt besluiten over de toekenning van onderzoeksubsidies aan wetenschappers. En je bent betrokken bij een continu proces van fondsenwerving. Honoreren van onderzoeken gebeurt na een toetsing op basis van adviezen van de wetenschappelijke adviesraad. De fondsenwerving heeft sterk mijn belangstelling. Ik wil op dat terrein dan ook graag mijn ervaring inbrengen. Besturen kent weinig geheimen voor mr. Gresel. Hij was dertig jaar lang gemeentebestuurder: wethouder in Veldhoven en burgemeester in Nistelrode, Sint Anthonis en Dronten. Heerlen, waar hij zes jaar de eerste burger was, was ook zijn laatste standplaats. Hij werd dit jaar, voorzitter van de het Waterschap Peel- en Maasvallei, dat een gebied tussen Roermond en Nijmegen beheert. Mensen die hem goed kennen en met hem hebben samengewerkt roemen zijn open stijl van communiceren: hij is authentiek, direct en duidelijk, is de veelgehoorde kwalificatie. Toen ik gevraagd werd voor het bestuur van ISAO heb ik niet al te lang geaarzeld. Ik heb met veel mensen gepraat en ik raakte onder de indruk van het enthousiasme dat de mensen uitstraalden. Daar wilde ik graag aan meewerken. Het ondersteunen van het onderzoek naar de ziekte van Alzheimer is een noodzaak. Om voor dit belangrijke doel iets te kunnen doen, dat is voor mij heel helder. Strijd ook mee voor een toekomst zonder Alzheimer De strijd tegen de ziekte van Alzheimer is niet zomaar gewonnen. Er is nog altijd heel veel geld nodig voor onderzoek. U kunt op verschillende manieren bijdragen aan een toekomst zonder Alzheimer. Kijk ook op en organiseer een eigen actie en vertel het verder. Zo strijdt u ook mee voor een toekomst zonder Alzheimer. De Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek (ISAO) ondersteunt financieel het onderzoek van topwetenschappers met maar één doel voor ogen: het overwinnen van de ziekte van Alzheimer. Daarom vragen wij u om een gift. U kunt het onderzoek op verschillende manieren ondersteunen: Donateurschap Via een machtiging kunt u met een bepaalde frequentie een bedrag van uw rekening laten afschrijven. Op deze wijze draagt u structureel bij aan het onderzoek en bespaart u ISAO de mailings- en bankkosten. Notarieel schenken Als u doneert via een notariële akte is uw gift volledig aftrekbaar van de belasting. Maak gebruik van de voordeligste manier van schenken. Vraag vandaag nog het machtigingsformuilier aan. Schenking U kunt een éénmalige schenking doen of uw donaties periodiek laten overschrijven. Eénmalige giften U kunt een bedrag overmaken op bankrekeningnummer t.n.v. de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek te Maastricht. Legaten Als u bij het opstellen van een testament denkt aan het steunen van het onderzoek naar de ziekte van Alzheimer, kunt u overwegen ISAO een erfenis of legaat te schenken. Voor meer informatie Postbus 1161, 6201 BD Maastricht, tel.: (gratis) fax: , info@alzheimer.n, Veel giften zijn fiscaal aftrekbaar. ISAO geeft u graag inlichtingen en hulp. Voor informatie die is gericht op uw eigen financiële situatie, kunt u het beste contact opnemen met uw belastingadviseur of notaris. voor een toekomst zonder Alzheimer 6

5 Onderzoek Uw donatie omzetten naar een notariële schenking: heel eenvoudig! De voordelen op een rijtje: U kunt uw steun aan de ISAO vergroten zonder dat het u iets extra s kost Een notariële schenking is volledig fiscaal aftrekbaar Bedragen kleiner dan 1 % van uw jaarinkomen zijn fiscaal aftrekbaar De ISAO krijgt structureel steun De ISAO regelt heel gemakkelijk de notariële akte voor u De notariskosten neemt de ISAO op zich bij een schenking van minimaal 100,- per jaar Wat u verder moet weten: U verbindt zich voor minstens 5 jaar en doneert jaarlijks een vast bedrag Deze schenking wordt door de ISAO voor u vastgelegd in een notariële akte De notariële akte stopt wanneer de schenker overlijdt. Er wordt dus niemand anders mee belast. Voorbeeld 1 Mevrouw Timmers uit Eindhoven is alleenstaand. Haar zus heeft de ziekte van Alzheimer en verblijft al 4 jaar in een verpleeghuis. Rond de kersttijd schenkt zij ieder jaar 150,- aan de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek. Deze gift is minder dan 1% van haar inkomen. (eis voor minimumbedrag gift bij belastingteruggave). Nu heeft ze een akte van 200,- laten opmaken en ontvangt zij (belastingtarief 42 %) voortaan 84,- terug van de belastingdienst. Voorbeeld 2 De heer Reinders uit Arnhem gaf ieder jaar 170,- De fiscale aftrek middels een notariële akte was hem onbekend. Hij heeft nu een notariële akte laten opstellen voor 340,-. Door fiscale aftrek (belastingtarief 52 %) krijgt hij 176,80 terug. Netto geeft hij dus minder, 163,20, maar ISAO krijgt veel meer dan voorheen, namelijk 340,-.

6 Volmacht Volmacht voor schenking aan de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Ondergetekende: Achternaam: Voornamen (voluit): Geboortedatum: Straat, huisnummer: Postcode: Nummer paspoort, ID-kaart of Nederlands rijbewijs**: Telefoonnummer: Gehuwd met / geregistreerd partner van*: Achternaam: Voornamen (voluit): Geboortedatum: Nummer paspoort, ID-kaart of Nederlands rijbewijs**: Ingaande in 2011 en eindigend aan het einde van de looptijd of bij eerder overlijden. Betaalwijze: Ik betaal mijn schenking met een automatische machtiging. Bovenstaand bedrag mag per: worden afgeschreven van: Na de laatste schenking stopt mijn machtiging automatisch. Geboorteplaats: Woonplaats: Geboorteplaats: (man / vrouw)* (man / vrouw)* Verklaart volmacht te geven aan ieder van de medewerkers verbonden aan ISAO voor het navolgende, zijnde het ondertekenen van een akte van lijfrenteschenking onder de in deze akte op te nemen gebruikelijke bepalingen en bedingen, met het recht van substitutie (in de plaatsstelling, derhalve ook tot het verlenen van een volmacht aan derden).tevens verklaren de ondergetekenden elkaar toestemming te verlenen (als bedoeld in art.1:88 BW) tot de vermelde lijfrenteschenking. Schenking per jaar: (minimaal 100,-) Bedrag voluit: Looptijd: onbepaald bepaald namelijk jaar (minimaal 5 jaar) Kwartaal / half jaar / jaar* Rekeningnummer: Plaats: Datum: ten name van: Handtekening schenk(st)er: Handtekening echtgeno(o)t(e) / geregistreerd partner:! * Streep door wat niet van toepassing is ** Kopie toevoegen bij de volmacht Wilt u dit formulier met een kopie van uw geldig legitimatiebewijs en een kopie van het geldig legitimatiebewijs van uw echtgeno(o)t(e) / geregistreerd partner, sturen naar: ISAO, o.v.v. Notarieel schenken, Antwoordnummer 10164, 6200 XT Maastricht