Commissieplan 2017 Normcommissie Debiet- en hoeveelheidsmetingen

Transcriptie

1 kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/10 Commissieplan 2017 Normcommissie Debiet- en hoeveelheidsmetingen

2 COMMISSIEPLAN 2017 NORMCOMMISSIE NEN Energie Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T F Algemene gegevens 1.1 Commissie energy@nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut 1.2 Werkgebied Het werkgebied van de normcommissie is normalisatie op het gebied van debiet- en hoeveelheidsmetingen voor alle gassen en vloeistoffen, met name olie en aardgas. Deze normalisatie vindt plaats op Europees en mondiaal niveau, waarbij het gaat om meetmethoden voor producten die worden vervoerd in gesloten pijpleidingsystemen (dynamische metingen) of die vervoerd of opgeslagen worden in atmosferische tanks of drukvaten, al dan niet gekoeld of verwarmd (statische metingen). Hieronder valt tevens het opstellen van voorschriften voor benodigde apparatuur, condities waaronder gemeten moet worden en regels m.b.t. de interpretatie van metingen. Daarnaast worden regels voor inspectie, installatie e.d. genormaliseerd. Onderwerpen met relatie tot de normcommissie worden ook behandeld door de normcommissies "Aardolie en aardolieproducten" en "Aardgas" (zie ook 5). 1.3 Belang De normen zijn grofweg in twee groepen te verdelen: normen voor een specifiek product 1 en meetprocedurenormen (gebruik, installatie, onderhoud, kalibratie, keuring, inspectie). De normen zijn met name van betekenis voor de afrekening van hoeveelheden product in verband met handelstransacties, accijnzen en heffingen. De productnormen en vooral de meetprocedurenormen (hoe en onder welke omstandigheden wordt er gemeten) leveren een belangrijke bijdrage aan de eenduidigheid van transacties en vergemakkelijken daardoor het economisch verkeer. Daarnaast zijn de meetprocedurenormen ook van belang bij interne industriële toepassing voor proces- en productiecontrole en -beheersing. 1.4 Omgevingsfactoren In Europees verband is de Measuring Instruments Directives (MID) gepubliceerd en geïmplementeerd. Dit is een zogenaamde 'Nieuwe Aanpak Richtlijn', welke de vrije handel van meetmiddelen moet stimuleren. Hierin worden dus enkel de essentiële producteisen (m.n. nauwkeurigheid, reproduceerbaarheid, etc.) vastgelegd voor een elftal typen meetmiddelen, waaronder gasmeters, 1 In dit document wordt veelal verkort over een product of meter gesproken, waar in feite (normalisatie van) meetapparatuur, ook wel meetsysteem of de gehele meetinstallaties, in beschouwing wordt genomen. Voor de leesbaarheid wordt het verkorte "meter", al dan niet in combinatie met gas of water, of "meetmiddel" gebruikt. Maar het gaat hier dus om meer dan het telsysteem.

3 3/11 watermeters en vloeistofmeters voor continue en dynamische metingen. De MID houdt zich niet bezig met de handhaving van de juistheid van de meters (IJkwezen). Europese normatieve documenten geven verder per type meter specifieke invulling aan de Europese Richtlijn en daarmee aan de Europese markt. Het voldoen aan de eisen kan op basis van CEN-normen of OIMLrichtlijnen (of beide) beoordeeld worden. Voor de meerderheid van de meters zijn onder de MID geharmoniseerde normen in de EU-landen geïmplementeerd. Het becommentariëren van documenten uit de OIML-werkgroepen is iets wat parallel ook door de normcommissie gebeurt, aangezien de industriële partijen voorstander zijn van één aanspreekpunt voor de MID. Hierover zijn afspraken met Agentschap Telecom gemaakt. Naast de regelgevende invloed van de Nederlandse overheid, wil zij ook de consument bewuster maken van zijn energieverbruik. Daartoe ziet zij zogenaamde slimme meters, die o.a. op afstand uitleesbaar zijn, als een hulpmiddel. In 2009 heeft de EC aan CEN een mandaat gegeven om normen voor slimme meters te maken. Dit is opgepakt in verschillende normcommissies die door gevolgd worden. In Nederland is olie behalve als energiebron ook als handelsproduct van groot belang voor de economie. In de Europese olievoorziening en de oliehandel heeft Nederland een zeer belangrijke functie, hetgeen met name te danken is aan de Rotterdamse Mainport met haar raffinaderijen, opslagcapaciteit en goede infrastructuur. De hoeveelheid ruwe olie en olieproducten die jaarlijks in Rotterdam binnenkomt is bijna zes keer groter dan in Nederland wordt geconsumeerd (bunkers, ongeveer 16% van het effectieve verbruik, worden hierbij buiten beschouwing gelaten). Al deze im- en export dient bemeten en zo nodig opgeslagen te worden. Al enige jaren stijgt het belang van vloeibaar aardgas (LNG) op de wereldmarkt. LNG is interessant als motorbrandstof voor verschillende vervoersmodaliteiten, zoals voor wegvoertuigen, vaartuigen en railgebonden voertuigen. Rijden op Compressed Natural Gas (CNG) is in Nederland ondertussen doorgebroken. LNG biedt, aanvullend op CNG, oplossingen vooral voor toepassingen waarvoor een grote actieradius gewenst is zoals vrachtvervoer. Vanzelfsprekend is normalisatie op het gebied van meetmethoden ook in deze markten essentieel. Verder is in 2011 het werk van CEN/TC 92 en de normcommissie "watermeters" overgenomen door Daarmee zijn naast de industriële ook de huishoudelijke watermeters nu het volledige domein van de normcommissie. Dat betekent dat ook de Drinkwaterregeling en de slimme watermeters onderwerp van aandacht zijn geworden. Het werkveld van de normcommissie wordt dus meer en meer internationaal: er zijn nog maar weinig puur nationale fabrikanten en de gebruikers (zeker in het brandstoffenveld) zijn multinationals. Daarmee wordt het belang van één internationaal geaccepteerde norm per onderwerp uitermate belangrijk. Naast OIML, ISO en CEN zijn er ook Amerikaanse organisaties zoals ASTM, ASMI, AGA en API die in dit veld opereren. Binnen de bedrijven wordt getracht dubbel werk door experts aan hetzelfde onderwerp te voorkomen door nauwere samenwerking. Naast praktische beslissingen binnen de aardoliecommissies (ISO/TC 28/SC 2, API COPM en ASTM D02), zijn hier ook de structuren en regels van de hoofdorganisaties van belang. Deze ontwikkelingen dienen ook nauwgezet gevolgd te worden 1.5 Omzet De omzet van alle producten (olie, gas, overig) die met de onderhavige meetapparatuur wordt gemeten is in de ordegrootte van vele miljarden euro s. Dit

4 4/11 betekent dat een geringe verbetering van meetnauwkeurigheid een belangrijke factor is bij een rechtvaardige afrekening, zodat individuele financiële risico s afnemen. De MID richt zich op meetmiddelen betrokken bij (inter)nationale handel en het handhaven van wettelijke regelingen. Dit is een markt aan meetsystemen die in Nederland ook al in de miljoenen loopt. 2 Commissiestructuur en relaties 2.1 Nationale structuur Commissie Naam Debiet- en hoeveelheidsmeting 2.2 Internationale relaties Commissie Naam Binding ISO/TC 28 Petroleum products and lubricants ISO/TC 28/SC 2 ISO/TC 28/SC 5 Measurement of petroleum and related products Measurement of refrigerated hydrocarbon and non-petroleum based liquefied gaseous fuels P P ISO/TC 30 Measurement of fluid flow in closed conduits ISO/TC 30/SC 2 Pressure differential devices P ISO/TC 30/SC 5 Velocity methods P ISO/TC 30/SC 7 Volume methods incl. water meters P CEN/TC 92 Water meters P CEN/TC 234 Gas transport CEN/TC 237 Gas meters P CEN/TC 244 Measurement of fluid flow in closed conduits P P 3 Commissiesamenstelling Ledenbestand per Naam dhr. G.G. van der Burg (VZ) dhr. ing. J. Bergervoet dhr. R. de Nijs dhr. R. de Leeuw Bedrijf/instantie Brinck Meter Consultancy Elster Instromet Krohne Altometer Shell Global Solutions

5 5/11 Naam dhr. F. van Bekkum dhr. H.A. Fidder dhr. H. van Dal dhr. A. Tuinman dhr. B. van Dongen dhr. J. van der Giessen dhr. R. Kruithof dhr. P. Mooi dhr. A.R. Pruysen dhr. D. Rietveld dhr. R. Richards dhr. K. Oostenbrink dhr. K. Ramlakhan, dhr. R. Richards dhr. P. Verloop dhr. J. van der Westen Bedrijf/instantie Enraf Stedin SpiritIT Alliander Kiwa Gas Technology NMi Certin Gastransport Services Shell Global Solutions Process Management SGS Nederland Flow Meter Group (FMG) Fudura Shell Flow Meter Group KPS Kiwa Nederland 4 Publicaties Het normbestand is te vinden op NEN-Normshop. 5 Werkprogramma, doelstellingen en geplande activiteiten 5.1 Nationaal werk Het werkprogramma van is afgeleid van de werkprogramma s van ISO/TC 30 Measurement of fluid flow in closed conduits (inclusief alle subcommissies) en van ISO/TC 28/SC 2 Measurement of petroleum and related products en SC 5 Measurement of light hydrocarbon fluids. Tevens valt sinds april 2004 het onderwerp "gasmeters" van CEN/TC 237 en gasmetingen, inclusief slimme gasmeetsystemen van CEN/TC 234/WG 5 onder de hoede van de normcommissie. Daarmee vallen de huishoudmeters en de grote meters, zoals turbine en rotormeters en flowcomputers, onder één commissie. Voor het onderwerp "watermeters" is gekozen om de scheiding industrieel ( ) en huishoudelijk ( ) op te heffen, waarmee vanaf 2011 ook CEN/TC 92 onder valt. Door de opstelling van NPR 7028 in 2008 zijn de laatste puur Nederlandse gasmeternormen onder hoede van vervallen. De genoemde praktijkrichtlijn geeft de nationaal gebruikte aansluitingsmaten op de gasleiding. De materiaal-, metings- en beproevingseisen liggen vast in de Europese norm, NEN-EN Er zijn nog enkele nationale waternormen, maar ook daar neemt het gebruik van af. De normcommissie vergadert minimaal twee keer per jaar. Documenten die ter stemming liggen of waarop commentaar moet worden geleverd worden behandeld tijdens de vergadering. Tussen de vergaderingen door wordt, indien nodig, door de leden en de secretaris van het NEN onderling contact opgenomen over documenten.

6 6/11 De Nederlandse stem en het Nederlandse commentaar op documenten wordt d.m.v. consensus bepaald, waarbij de secretaris optreedt als moderator. Er is een uitgebreide lijst met genomineerde experts per internationale werkgroep. Daarnaast zijn er per TC of SC vaste rapporteurs die ook veelal delegatielid zijn. De experts proberen ter voorbereiding op hun vergadering binnen de normcommissie onderwerpen aan te snijden, bij voorkeur op de nationale vergadering. Een expert, danwel een rapporteur, geeft op elke normcommissievergadering kort de laatste ontwikkelingen binnen zijn werkgroep, respectievelijk TC of SC. CEN/CENELEC werk CEN/TC 92 Water meters Werkprogramma is te vinden op de CEN-website, alsmede ook de gepubliceerde normen 2 CEN/TC 234 Gas infrastructure Werkprogramma is te vinden op de CEN-website, alsmede ook de gepubliceerde normen CEN/TC 237 Gas meters Werkprogramma is te vinden op de CEN-website, alsmede ook de gepubliceerde normen 5.2 ISO/IEC werk ISO/TC 28/SC 2 Measurement of petroleum and related products Werkprogramma is te vinden op de ISO-website 3. ISO/TC 28/SC 5 Measurement of light hydrocarbon fluids Werkprogramma is te vinden op de ISO-website. ISO/TC 30/SC 2 Pressure differential devices Werkprogramma is te vinden op de ISO-website. ISO/TC 30/SC 5 Velocity and mass methods Werkprogramma is te vinden op de ISO-website. ISO/TC 30/SC 7 Volume methods including water meters Werkprogramma is te vinden op de ISO-website. ISO/TC 30/SC 9 General topics Werkprogramma is te vinden op de ISO-website. 2 Ga naar en dan naar Sectors - Technical Commitees and Workshops - List of Technical Committees, Workshops and other bodies> 3 Ga naar en dan naar products standards by TC

7 7/ Ambitie, doelstellingen en diensten - Het Serviceprofiel Jaarlijks wordt een klanttevredenheidsonderzoek gehouden onder de normcommissieleden van NEN. Hieruit blijkt dat NEN meer duidelijkheid moet geven over de toegevoegde waarde. Dit doen we door middel van het Serviceprofiel. In het Serviceprofiel wordt de dienstverlening van NEN aan de normcommissie vastgelegd. Het maakt de behoefte van de normcommissie inzichtelijk, waardoor NEN zijn toegevoegde waarde voor de normcommissie kan optimaliseren. Mensen en middelen kunnen zo effectief en efficiënt mogelijk worden ingezet. Waar bestaat het Serviceprofiel uit? Het Serviceprofiel is een afspraak op het niveau van de normcommissie. Het gaat om de toegevoegde waarde van de dienstverlening van NEN voor normcommissies. Individuele afspraken met commissieleden worden hierin niet meegenomen. Het profiel bestaat uit vier aspecten: Invloed: inhoud en toepasbaarheid van normen en andere afspraken beïnvloeden vanuit het belang van de eigen organisatie, de sector en/of de maatschappij. Draagvlak: het creëren van een zo breed mogelijk draagvlak voor oplossingen die worden vastgelegd in normen of andere afspraken. Netwerk: toegang tot een Nederlands, Europees en/of internationaal netwerk van personen en organisaties. Kennis: kennis van normen, maar ook kennis van ontwikkelingen op het gebied van technologie, regelgeving en toepassing van normen. Onder ieder aspect zijn verschillende diensten van NEN gecategoriseerd. Ieder aspect is opgedeeld in een basis serviceniveau en in aanvullende niveaus. Aan iedere normcommissie wordt ten minste het basis dienstverleningsniveau geleverd. Het is aan de commissieleden om te bespreken of zij behoefte hebben aan aanvullende dienstverlening. Door de grafische weergave van het Serviceprofiel wordt het belang van de vier aspecten voor de normcommissie Debiet en hoeveelheidsmetingen inzichtelijk. NEN kan hier in overleg met de normcommissie zijn dienstverlening op aanpassen.

8 8/11 6 Lidmaatschappen van werkgroepen Nederlandse experts voor deelname aan werkgroepen van ISO en CEN zijn altijd gelieerd aan bedrijven die deelnemen in de nationale normcommissie. Om zo nodig actief te sturen in het proces wordt door Nederlandse experts deelgenomen aan diverse internationale werkgroepen van ISO/TC 30 Measurement of fluid flow in closed conduits, ISO/TC 28 Petroleum products and lubricants, inclusief subcommissies, en CEN/TC 92, CEN/TC 234 en CEN/TC 237. Tevens wordt ernaar gestreefd om vergaderingen van de technische commissies en/of subcommissies bij te wonen. CEN/TC 244 Measurement of fluid flow in closed conduits is de Europese tegenhanger van ISO/TC 30. Deze commissie is echter al jaren terug op non-actief gesteld. 6.1 Lidmaatschappen van Europese werkgroepen Werkgroepnummer Werkgroepnaam Naam gedelegeerde/expert CEN/TC 92 Water meters van der Westen KIWA CEN/TC 92/WG 2 General requirements van der Burg de Nijs CEN/TC 234/WG 5 Gas supply - Gas measurement Kruithof Pulles CEN/TC 237 Gasmeters van Dongen Kiwa CEN/TC 237/WG 2 Gasmeters - Rotary displacement gas meters Bergervoet Richards CEN/TC 237/WG 3 Gasmeters - Turbine meters Bergervoet Bertels Richards CEN/TC 237/WG 4 Gasmeters - EVHI van Dal Kruithof Brinck Groep Krohne Altometer Gastransport Kiwa Elster-Instromet Flow Meter Group Elster-Instromet Dresser Instruments Flow Meter Group SpiritIT Gastransport CEN/TC 237/WG 5 Gas meters - Harmonization Deibel Alliander / Netbeheer Nederland

9 9/11 Werkgroepnummer Werkgroepnaam Naam gedelegeerde/expert CEN/TC 237/WG 8 Diaphragm gas meters van Dongen Kiwa 6.2 Lidmaatschappen van mondiale werkgroepen Werkgroepnummer Werkgroepnaam Naam expert/gedelegeerde TC 28 Petroleum products, lubricants and related products secretaris / 066 TC 28/WG 2 Determination and application of precision data in relation to methods of test Kooistra Shell TC 28/SC 2 Measurement of petroleum and related products secretaris TC 28/SC 2/WG 4 Meter proving and calibration Mooi van Bekkum Rietveld De Leeuw Hoogendoorn TC 28/SC 2/WG 5 Calculation of petroleum quantities van Bekkum Woldendorp TC 28/SC 2/WG 7 Metering Bergervoet Bertels Boer Mooi Pruysen Richards Stehouwer TC 28/SC 2/WG 9 Tank calibration van Bekkum Pruysen Mash TC 28/SC 2/WG 10 Tank measurement van Bekkum Pruysen Mash TC 28/SC 2/WG 11 Sampling Sweere van Bekkum Verloop SGS Shell Krohne Elster-Instromet Dresser Instruments Krohne-Altometer FMG Elster-Instromet Shell USA Shell USA SGS KPS TC 28/SC 2/WG 12 Density determination Woldendorp TC 28/SC 2/WG 13 Bulk transfer accountability Mooi TC 28/SC 2/WG 14 Cargo quality assessment Woldendorp TC 28/SC 5/WG 1 Calibration of tanks storing refrigerated fluids Van Bekkum Pruysen Tjoa NMI TC 28/SC 5/WG 2 Measurement equipment for refrigerated fluids Van Bekkum Tjoa NMI TC 28/SC 5/WG 3 Procedures for measurement and calculation of refrigerated fluids van Bekkum Pruysen Honeywel TC 28/SC 5/WG 4 Sampling of refrigerated fluids -- -

10 10/11 Werkgroepnummer Werkgroepnaam Naam expert/gedelegeerde TC 28/SC 5/WG 5 Measurement procedures of LNG on board gas carriers de Bruijn Mooi TC 30/SC 2 Pressure differential devices -- TC 30/SC 2/WG 11 Revision of ISO/TR and ISO/TR TC 30/WG 1 General topics Pruysen de Bruijn van der Burg Brinck groep TC 30/SC 2 Pressure differential devices -- TC 30/SC 2/WG 15 Measurement of wet gas flow using pressure differential devices Mooi, de Leeuw TC 30/SC 5 Velocity and mass methods TC 30/SC 5/WG 1 Ultrasonic flow measurement for gas Hoogendoorn Stehouwer van den Heuvel de Bruijn de Nijs TC 30/SC 5/WG 2 Ultrasonic flow measurement for liquids Bousché Hoogendoorn Krohne-Altometer Elster-Instromet Gastransport Itron Krohne-Altometer Krohne-Altometer TC 30/SC 5/WG 3 Thermal mass flow meters -- TC 30/SC 5/WG 4 Coriolis flow meters for gases Pruysen Mooi TC 30/SC 5/WG 5 Electromagnetic flow measurement for conductive liquids Herremans Krohne-Altometer TC 30/SC 5/WG 6 Vortex shedding flowmeters Mooi TC 30/SC 7 Flow measurement in closed conduits - Volume meters including water meters van der Westen KIWA TC 30/SC 7/WG4 Remote reading of water meters: communication and data transfer de Nijs Ltron TC 30/SC 7/WG8 Input/output protocols and electronic interfaces for water meters -- TC 30/SC 7/JWG OIML/TC 8/SC 5 Joint Working Group 'Meters for cold potable water and hot water de Nijs Ltron 7 Begroting en financiering Voor de in 5 geschetste activiteiten worden vanuit NEN de in de onderstaande tabel genoemde zaken ondernomen. Voor deze activiteiten worden 16 dagen consultant en 4 dagen secretariële ondersteuning vanuit NEN voor 2017 begroot. De kosten worden evenredig over de leden verdeeld. Het maximum per bedrijf naar de nationale vergadering af te vaardigen personen wordt op 2 gesteld. De elektronische documentatie kan verder binnen de eigen nationale organisatie verspreid worden.

11 11/11 Organisatie vergaderingen Coördinatie inbreng (o.a. stemmingen en commentaar) ISO/TC 28, ISO/TC 30, CEN/TC 92 en CEN/TC 237, tevens richting CEN/TC 234 en OIML Begeleiding informatiestroom, administratie en archief, incl. onderhoud systemen Beheer en overname van internationale normen als Nederlandse normen, incl. abonnementen Begeleiding Nederlandse delegaties naar plenaire vergaderingen en experts in Europese/internationale werk- en taakgroepen Informatievoorziening richting de normcommissie en de gemeenschap over de normen, uitwisseling met overheden (EL&I, NEA) en gebruikers (o.a. WIB) Informatievoorziening richting de normcommissie t.a.v. wettelijke regelingen en de positie van normen daarin Begeleiden en verzorgen persberichten en waar mogelijk publicaties in vakbladen